1. ¿Baʼax jeʼel u páajtal u beetik Jéeoba utiaʼal u béeykuntik baʼax u tukultmaj?

 JÉEOBAEʼ jeʼel u kʼuchul u beetuba jeʼel baʼaxak u kʼáat utiaʼal u béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ. Yaan kʼiineʼ ku kaʼansik u maasil, ku líiʼsik u yóol máak jeʼex juntúul taatatsileʼ wa ku tsʼáaik xan ojéeltbil maʼalob péektsiloʼob (Isa. 48:17; 2 Cor. 7:6; Gal. 3:8). Kex beyoʼ yaan kʼiineʼ ku meyajtiʼ wíinikoʼob utiaʼal u béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Cor. 1:3, 4). Letiʼeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon u naʼatil yéetel u muukʼil utiaʼal k-beetik jeʼel baʼaxak u kʼáat utiaʼal k-beetik baʼax uts tu tʼaaneʼ. Lelaʼ táakaʼan ichil le baʼax u kʼáat u yaʼal u kʼaabaʼ Jéeoba, jeʼex u yaʼalik jujuntúul máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ.

2. 1) ¿Baʼaxten yaan kʼiineʼ jeʼel k-tuklik maʼ tu páajtal k-beetik u maasil utiaʼal k-maas meyajtik Jéeobaeʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

² Tuláakloʼon k-kʼáat k-beet u maasil utiaʼal k-maas meyajtik Jéeoba, baʼaleʼ yanoʼobeʼ ku tuklikoʼob maʼ tu páajtal. ¿Baʼaxten? Tumen ku tuklikoʼobeʼ tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob, maʼ tu páajtal u beetkoʼob u maasil wa tumen maʼ u yojel u beetoʼob yaʼab baʼaloʼobiʼ. Uláakʼoʼobeʼ maʼ xaaneʼ ku tuklikoʼob yaan yéetel le baʼax ku beetkoʼoboʼ yéetel maʼ tsaaj ka u beetoʼob u maasiliʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik bix jeʼel u kaʼanskoʼon Jéeoba utiaʼal k-béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ. Yaan xan k-ilik bix úuchik u yáantik jujuntúul máaxoʼob meyajt úuchjeakil utiaʼal u yantaltiʼob  u tsʼíibolalil yéetel u muukʼil utiaʼal u beetkoʼob baʼax u kʼáat. Tsʼoʼoleʼ yaan k-ilik baʼax jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-béeykuntik baʼax u kʼáateʼ.

3. Jeʼex u yaʼalik Filiposiloʼob 2:13, ¿baʼax jeʼel u tsʼáaiktoʼon Jéeobaeʼ?

³ (Xok Filiposiloʼob 2:13). * Jéeobaeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon u tsʼíibolalil k-beetik wa baʼaxeʼ. ¿Bixi? Maʼ xaaneʼ k-ojéeltik yaan baʼax kʼaʼabéet u beetaʼal t-múuchʼulil wa le ancianoʼoboʼ ku xokikoʼob junpʼéel carta tuʼux ku yaʼalik kʼaʼabéet áantaj tuláakʼ tuʼux. Le oʼolal maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklik baʼax jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-áantajeʼ. Maʼ xaan xaneʼ ku yaʼalaʼal u tsʼaʼabaltoʼon k-beet wa baʼax meyajil talam k-ilik, le oʼolal k-tuklik maʼ tun páajtal k-beetik. Wa maʼ xaaneʼ kéen k-xok wa baʼax tekstoil tiʼ le Bibliaoʼ k-tuklik bix jeʼel u meyajtoʼon utiaʼal k-áantik u maasileʼ. Jéeobaeʼ maʼ ken u obligartoʼon k-beet wa baʼax. Baʼaleʼ wa ku yilik taak k-beetik u maasileʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon u tsʼíibolalil utiaʼal k-beetkeʼ.

4. ¿Bix jeʼel u tsʼáaiktoʼon Jéeoba u muukʼil utiaʼal k-beetik baʼax u kʼáateʼ?

⁴ Jéeoba xaneʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal k-beetik wa baʼaxeʼ (Isa. 40:29). Jeʼel u tsʼáaiktoʼon u kiliʼich muukʼ utiaʼal k-maas maʼalobkíintik le baʼaxoʼob k-ojel k-beetoʼ (Éxo. 35:30-35). Tsʼoʼoleʼ jeʼel u meyajtiʼ u kaajal utiaʼal u kaʼanskoʼon k-beet jujunpʼéel meyajoʼobeʼ. Wa maʼ k-ojel bix jeʼel k-beetik wa baʼax meyajileʼ unaj k-kʼáatik áantaj. Jeʼel xan u páajtal k-natsʼikba yiknal k-Taata yaan teʼ kaʼan utiaʼal k-kʼáatiktiʼ «le páajtalil ku píitmáan tiʼ u muukʼ wíinikoʼ» (2 Cor. 4:7; Luc. 11:13). Le Bibliaoʼ ku yaʼalik bix úuchik u kaʼansik Jéeoba yaʼab xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob utiaʼal u tsʼíiboltkoʼob yéetel u beetkoʼob baʼax u kʼáat. Koʼoneʼex ilik bix úuchik u yáantik jujuntúuliʼ yéetel bix jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-beetik xan beyoʼ.

5. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le bix úuchik u yéeyaʼal Moisés tumen Jéeobaoʼ?

⁵ Jéeobaeʼ tu yáantaj Moisés utiaʼal u jáalkʼabtik u kaajil Israel. Baʼaleʼ ¿baʼax kʼiin ka túuxtaʼab tumen Jéeoba u jáalkʼabtoʼob? ¿Letiʼe wa ka tu tuklaj Moisés jeʼel u páajtal u beetik tumen tsʼoʼok u kanik «tuláakal le baʼaxoʼob u yojel kaʼach le egipcioʼoboʼ»? (Bax. 7:22-25). Maʼatech, baʼaxeʼ túuxtaʼab le ka tsʼoʼok u kaʼansaʼaltiʼ tumen Jéeoba u yeʼes kabal óolaloʼ (Bax. 7:30, 34-36). Tu yáantaj xan utiaʼal maʼ u chʼaʼik saajkil utiaʼal u bin tʼaan tu táan Faraón, le máax maas yaan páajtalil kaʼach tiʼ Egiptooʼ (Éxo. 9:13-19). ¿Baʼax k-kanik tiʼ le bix úuchik u yéeyaʼal Moisés tumen Jéeobaoʼ? K-kanikeʼ Jéeobaeʼ ku yéeyik máaxoʼob eʼesik jatsʼuts modos yéetel ku creertikoʼob yaan u tsʼaʼabaltiʼob u muukʼil utiaʼal u tsʼoʼokbeskoʼob le meyaj ku kʼubéentiktiʼoboʼ (Fili. 4:13).

6. ¿Baʼax k-kanik tiʼ bix úuchik u yéeyaʼal Barzilai tumen Jéeoba utiaʼal u yáantik David?

⁶ Ka máan kʼiineʼ Jéeobaeʼ tu yéeyaj Barzilai utiaʼal u yáantik rey David. Le táan u púutsʼul David yéetel u soldadoʼob tiʼ Absalón, u hijooʼ, kaʼanaʼanoʼob, wiʼijoʼob yéetel ukʼajoʼob. Kex tsʼoʼok u jach chʼíijil Barzilaieʼ, letiʼ yéetel uláakʼ máakoʼobeʼ tu tsʼáaj u kuxtaloʼob tu táan kíimil utiaʼal u biskoʼob baʼax kʼaʼabéettiʼob. Barzilaieʼ maʼ tu tuklaj wa maʼ tu páajtal u maas meyajtik Jéeoba tumen tsʼoʼok u chʼíijiliʼ. Baʼaxeʼ tu síiaj baʼaxoʼob yaantiʼ utiaʼal u yáantik le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ (2 Sam. 17:27-29). ¿Baʼax k-kanik tiʼ letiʼ? K-kanikeʼ kex tsʼoʼok u yantal k-jaʼabileʼ jeʼel  k-yéeyaʼal tumen Jéeoba utiaʼal k-áantik le sukuʼunoʼob yéetel le baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼob jeʼel tuʼuxak ka yanakoʼobeʼ (Pro. 3:27, 28; 19:17). Tak wa maʼ tu páajtal k-bin áantoʼobeʼ jeʼel u páajtal k-síik taakʼin utiaʼal le meyaj ku beetaʼal tuláakal yóokʼol kaaboʼ (2 Cor. 8:14, 15; 9:11).

7. 1) ¿Baʼax nuʼuktaʼab u beet Simeón tumen Jéeoba? 2) ¿Baʼaxten ku líiʼsik k-óol?

⁷ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Simeón, juntúul nojoch máak chúukaʼan u yóol kuxaʼan kaʼach Jerusalén, yaan u yilik le Mesías táanil tiʼ u kíimiloʼ. Le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ jach tu beetaj u líikʼil u yóol, tumen úuch joʼopʼok u páaʼtik u taal le Mesíasoʼ. Jéeobaeʼ tu bendecirtaj yoʼolal u fe bey xan úuchik u chúukpajal u yóol. Junpʼéel kʼiineʼ «le kiliʼich muukʼoʼ tu tsʼáaj tu tuukul Simeón» ka xiʼik teʼ templooʼ, teʼeloʼ tiʼ tu yilaj Jesusiʼ. Teʼ súutuk jeʼeloʼ nuʼuktaʼab tumen Jéeoba utiaʼal u yaʼalikeʼ le chan xiʼipaloʼ yaan u kʼuchul u beet u Cristoil (Luc. 2:25-35). Maʼ xaaneʼ Simeoneʼ maʼ tu yilaj u káajsik u kʼaʼaytaj Jesusiʼ, baʼaleʼ kiʼimakchaj u yóol yoʼolal le jatsʼuts páajtalil tsʼaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ. Kéen kaʼa kuxkíintaʼakeʼ yaan u yilkeʼ u gobierno Jesuseʼ yaan u bendecirtik tuláakal le familiaʼob yanoʼob way Luʼumeʼ (Gén. 22:18). Toʼon xaneʼ unaj u kiʼimaktal k-óol yoʼolal le meyajoʼob ku tsʼáaiktoʼon Jéeoba k-beetoʼ.

8. ¿Baʼaxoʼob jeʼel u péeksikoʼon k-beet Jéeoba jeʼex tu beetil yéetel Bernabeeʼ?

⁸ José, juntúul máak jach uts kuxlaj teʼ yáax siglooʼ, tu chaʼaj u nuʼuktaʼal tumen Jéeoba utiaʼal u tsʼáaik áantaj (Bax. 4:36, 37). Le apostoloʼoboʼ tu tsʼáajoʼob u kʼaabaʼt Bernabé, lelaʼ u kʼáat u yaʼal «u Paal Líiʼsaj óol», maʼ xaaneʼ tumen u yojel u líiʼs u yóol u maasil. Jeʼex ka káaj u tsaypachtaʼal Cristo tumen Sauloeʼ, yaʼab sukuʼunoʼobeʼ saajkoʼob náatsʼal tiʼ tumen u yojloʼob tu chʼaʼpachtaj le sukuʼunoʼoboʼ. Baʼaleʼ Bernabeeʼ bin u yil utiaʼal u líiʼsik u yóol. Leloʼ jach tu yáantaj Saulo (Bax. 9:21, 26-28). Ka máan kʼiineʼ le ancianoʼob yanoʼob Jerusalenoʼ tu yojéeltoʼob jach kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóol le sukuʼunoʼob yanoʼob Antioquía de Siriaoʼ. ¿Máax túun tu túuxtoʼob? Bernabé. Jach maʼalob úuchik u túuxtikoʼob, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «joʼopʼ u líiʼsik u yóol tuláakal le sukuʼunoʼob utiaʼal ka u chʼaʼtukult ichil u puksiʼikʼaloʼob maʼ u xuʼulul u chúukpajal u yóoloʼob tiʼ Yuumtsiloʼ» (Bax. 11:22-24). Teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeobaeʼ jeʼel xan u péeksikoʼon k-líiʼs u yóol k-sukuʼunoʼob, jeʼex le máaxoʼob tsʼoʼok u kíimil máax u yaabiltmoʼoboʼ. Wa jeʼel u péeksikoʼon utiaʼal k-bin k-xíimbalt wa k-tʼanik tiʼ teléfono juntúul máax kʼojaʼan wa yaan depresión tiʼ. ¿Yaan wa k-chaʼik u nuʼuktikoʼon Jéeoba jeʼex tu nuʼuktil Bernabeoʼ? (1 Tes. 5:14).

9. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le bix úuchik u yáantaʼal Vasily tumen Jéeobaoʼ?

⁹ Jéeobaeʼ tu yáantaj Vasily utiaʼal ka u beet u ancianoil. Letiʼeʼ 26 años yaantiʼ ka tsʼaʼab u beet u ancianoil, baʼaleʼ ku yuʼubik kaʼach maʼ kun páajtal u yáantik le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, maases le yaan talamil tiʼoboʼ. Baʼaleʼ áantaʼab tumen le sukuʼunoʼob úuch joʼopʼok u beetik u ancianoiloʼoboʼ bey xan úuchik u bin teʼ Escuela utiaʼal u Meeyjil le Reinooʼ. Letiʼeʼ jach tu tsʼáaj u yóol u beet le baʼax kaʼansaʼabtiʼoʼ. Tsʼoʼoleʼ tu beetaj junpʼéel lista tiʼ le baʼaxoʼob taak u beetkoʼ. Jeʼex u bin u chukpachtik cada junpʼéeleʼ, bey xan úuchik u bin u xuʼulul u sajaktaloʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le baʼax beetik in sajaktal kaʼachoʼ, bejlaʼeʼ ku beetik u kiʼimaktal in wóol. Kéen in wil bix u yáantken Jéeoba in kaxt junpʼéel teksto utiaʼal in líiʼsik u yóol juntúul sukuʼun wa kiikeʼ, jach maʼalob in wuʼuyikinba». Sukuʼuneʼex, wa ka chaʼikeʼex u kaʼanskeʼex Jéeoba jeʼex tu beetil Vasilyeʼ, letiʼeʼ  yaan u yáantkeʼex utiaʼal a beetkeʼex u maasil meyajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ.

10. ¿Baʼax tu beetaj Abigail, yéetel baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu beetoʼ?

¹⁰ Teʼ kʼiinoʼob táan u chʼaʼpachtaʼal David yéetel u soldadoʼob tumen rey Sauloʼ jach kʼaʼabéetchaj u yáantaʼaloʼob. Juntéenjeakeʼ tu kʼáatoʼob junpʼíit janal tiʼ Nabal, juntúul israelita jach ayikʼal. Letiʼobeʼ tu tukloʼob yaan u yáantaʼaloʼob, tumen tu kanáantoʼob u yalakʼ tamanoʼob teʼ desiertooʼ. Baʼaleʼ Nabaleʼ jach tsʼuʼut, le oʼolal maʼ tu yóotaj u tsʼáa mix baʼal tiʼobiʼ. Lelaʼ jach tu beetaj u pʼuʼujul David, le oʼolal tu chʼaʼtuklaj u bin u kíims Nabal yéetel tuláakal le xiiboʼob yanoʼob tu yotochoʼ (1 Sam. 25:3-13, 22). Baʼaleʼ Abigail, u yatan Nabaleʼ, bin u yil David. Letiʼeʼ tu yeʼesaj maʼ saajkiʼ, tumen ka tu yilaj Davideʼ xolaj tu táaneʼ ka tu yaʼalajtiʼ maʼ u beetik mix baʼal tiʼ Nabal utiaʼal maʼ u kʼebantal. Tu yaʼalajtiʼ ka u pʼat tu kʼab Jéeoba le baʼax úuchoʼ. Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj yéetel tu beetoʼ tu beetaj u kʼexik u tuukul David yéetel u tsʼáaik cuentaeʼ Jéeoba túuxt tu yiknal (1 Sam. 25:23-28, 32-34). Abigaileʼ tu yeʼesaj jatsʼuts modos, le oʼolal yéeyaʼab tumen Jéeoba utiaʼal u bin u yáant David. Bey túun xanoʼ Jéeobaeʼ jeʼel u péeksik le kiikoʼob yaan jatsʼuts modos tiʼob u yáantoʼob u láakʼtsiloʼob bey xan u maasil sukuʼunoʼoboʼ (Pro. 24:3; Tito 2:3-5).

11. ¿Baʼax tu beetaj u hijaʼob Salum, yéetel máaxoʼob beetik jeʼex letiʼobeʼ?

¹¹ Ka máan kʼiineʼ, Jéeobaeʼ tu péeksaj u hijaʼob Salum ka áantajnakoʼob utiaʼal u jel líiʼsaʼal u pakʼiloʼob Jerusalén (Neh. 2:20; 3:12). Kex Salum juntúul príncipe kaʼacheʼ, u hijaʼobeʼ táakpajoʼob teʼ meyaj kex sajbeʼentsil yéetel maʼ chéen chʼaʼabiloʼ (Neh. 4:15-18). Letiʼobeʼ maʼ tuukulnajoʼob jeʼex u nuuktakil le tecoailoʼob maʼ tu yóotoʼob áantajoʼ (Neh. 3:5). Tuukulnakoʼon bukaʼaj wal kiʼimakchajik u yóoloʼob ka tsʼoʼoksaʼab le meyaj chéen ich cincuentidos kʼiinoʼoboʼ (Neh. 6:15). Bejlaʼeʼ yaan kiikoʼob jach uts tu tʼaan u táakpajloʼob utiaʼal u beetaʼal yéetel u yutskíintaʼal le najoʼob tuʼux ku adorartaʼal Jéeobaoʼ. Le baʼaxoʼob u yojel u beetoʼob yéetel le kiʼimak óolal ku yeʼeskoʼoboʼ ku yáantaj utiaʼal u beetkoʼob le meyaj tsʼaʼantiʼoboʼ.

12. ¿Baʼax jeʼel u péeksikoʼon k-beet Jéeoba jeʼex tu beetil yéetel Tabitaeʼ?

¹² Jéeobaeʼ tu péeksaj Tabita utiaʼal «u beetik baʼaloʼob maʼalobtak bey xan u yáantik le óotsiloʼoboʼ», maases le koʼoleloʼob kimen u yíichamoʼoboʼ (Bax. 9:36). Tumen uts yéetel ku síik baʼaxoʼob kʼaʼabéet tiʼ u maasileʼ jach oʼtaʼab le ka kíimoʼ. Baʼaleʼ kiʼimakchaj u yóoloʼob ka kuxkíintaʼab tumen apóstol Pedro (Bax. 9:39-41). ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj Tabitaoʼ? K-kanikeʼ le táankelmoʼob yéetel le tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob, xiiboʼob yéetel koʼoleloʼobeʼ, jeʼel u páajtal u yáantkoʼob u maasileʼ (Heb. 13:16).

13. ¿Bix úuchik u yáantaʼal Ruth tumen Jéeoba, yéetel baʼax tu yaʼalaj ka tsʼoʼoki?

¹³ Ruth, juntúul kiik jach suʼlak kaʼacheʼ, taak u beetik u misionerail. Tu paalileʼ kéen jóokʼok kʼaʼaytajeʼ chéen ku jáajan pʼatik le tratadoʼob tiʼ u yuumil najoʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jach jatsʼuts in wilik in beetik kaʼachi». Baʼaleʼ jach ku talamtal tiʼ u tsikbal yéetel le máakoʼob tiʼ le baʼaxoʼob ken u beet u Reino Diosoʼ. Kex jach suʼlakeʼ, ka tu tsʼáaj 18 años tiʼeʼ tu beetuba precursora regular. Tu añoil 1946, bin teʼ Escuela Bíblica tiʼ Galaad tiʼ le Watchtoweroʼ, tsʼoʼoleʼ bin áantaj tu luʼumil Hawái yéetel Japón. Túuxtaʼab tumen Jéeoba u bis le maʼalob péektsil tiʼ le máakoʼob kajaʼanoʼob teʼ luʼumiloʼoboʼ. Kex ochenta años joʼopʼok  u táakpajal teʼ kʼaʼaytajoʼ, ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ jach tsʼoʼok u tsʼáaikten muukʼ. Tsʼoʼok u yáantken utiaʼal u xuʼulul in suʼlaktal. Tsʼoʼok in wilkeʼ Jéeobaeʼ jeʼel u yáantik jeʼel máaxak ku kʼubik u yóol tiʼ utiaʼal u beetik le meyaj ku kʼubéentiktiʼoʼ».

14. Jeʼex u yaʼalik Colosasiloʼob 1:29, ¿baʼax unaj k-beetik utiaʼal u tsʼaʼabaltoʼon wa baʼax meyajil tumen Jéeoba?

¹⁴ Desde úuchileʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u tsʼáaik jejeláas meyaj u beet le máaxoʼob meyajtikoʼ. Kux túun toʼon, ¿baʼax meyajil jeʼel u tsʼáaiktoʼon k-beeteʼ? Le bix ken k-tsʼáa k-óol k-meyajtoʼ letiʼe meyaj ken u tsʼáatoʼonoʼ (xok Colosasiloʼob 1:29). Wa k-chaʼik u nuʼuktikoʼoneʼ, Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon kʼaʼaytaj yéetel kiʼimak óolaleʼ, k-kaʼansaj maʼalob, k-líiʼsik u yóol u maasil, k-beetik maʼalob le meyaj ku tsʼaʼabaltoʼonoʼ, k-naʼatik bix u yuʼubikuba u maasil wa k-beetik uláakʼ baʼaloʼob utiaʼal u béeytal baʼax u tukultmaj.

15. Jeʼex u yaʼalik Yáax tiʼ Timoteo 4:12 yéetel 15, ¿baʼax unaj u kʼáatik le táankelmoʼob tiʼ Jéeobaoʼ?

¹⁵ ¿Baʼax jeʼel a beetik wa táankelmecheʼ? Bejlaʼeʼ kʼaʼabéet sukuʼunoʼob yaan u muukʼoʼob utiaʼal u beetkoʼob jejeláas meyajoʼob bey xan utiaʼal u beetik u siervo ministerialiloʼob. Tiʼ yaʼab múuchʼuliloʼobeʼ maas yaʼab ancianoʼob yaan ke siervo ministerialoʼob. ¿Jeʼel wa u páajtal a tsʼáaik a wóol utiaʼal u tsʼaʼabaltech u maasil meyaj teʼ múuchʼuliloʼ? Yaan sukuʼunoʼobeʼ ku tuklikoʼob: «Maas maʼalob chéen j-kʼaʼaytajen». Wa bey a tuukuloʼ, kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantech utiaʼal ka a tsʼíibolt a beetik a siervo ministerialil yéetel ka u tsʼáatech u muukʼil utiaʼal a maas tsʼáaik a wóol a meyajte (Ecl. 12:1). ¡Jach kʼaʼabéet tiʼ toʼon a wáantaj! (xok 1 Timoteo 4:12, 15).

16. ¿Baʼax unaj k-kʼáatik tiʼ Jéeoba, yéetel baʼaxten?

¹⁶ Jéeobaeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon jeʼel baʼalak meyajil k-beet utiaʼal u béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ. Le oʼolaleʼ unaj k-kʼáatiktiʼ ka u tsʼáatoʼon u tsʼíibolalil k-maas meyajtik yéetel ka u tsʼáatoʼon u muukʼil utiaʼal k-beetik. Kex táankelmoʼon bey xan wa tsʼoʼok u yantal k-jaʼabileʼ, unaj u meyajtoʼon k-tiempo, k-muukʼ, le baʼaxoʼob k-ojel k-beet yéetel le baʼaxoʼob yaantoʼon utiaʼal k-meyajtik Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ (Ecl. 9:10). Wa yaan u páajtalil k-maas táakpajal utiaʼal u beetaʼal wa baʼax meyajileʼ, maʼ unaj k-sajaktal k-táakpajliʼ mix unaj k-tuklik wa maʼ k-ojel k-beetiʼ. Kex junpʼíit wa yaʼab ka k-beeteʼ, tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-tsʼáaik le nojbeʼenil ku náajmatik Jéeoba, k-Taata jach u yaabiltmoʼonoʼ.