Unaj k-kóontrolaartikba utiaʼal k-beetik baʼax k-kanik
Unaj k-kóontrolaartikba utiaʼal k-beetik baʼax k-kanik
«Unaj a tsʼáaikeʼex [...] muʼukʼan óolal [u kóontrolaartikuba máak] tiʼ a naʼateʼex.» (2 SAN PEDRO 1:5-8.)
1. ¿Baʼaxten jach yaan talamil tiʼ wíinikoʼob?
UTÉENJEAKILEʼ, teʼ Estaados Úunidosoʼ joʼopʼ u sen aʼalal tiʼ le táankelem paalal maʼ u yóotkoʼob u kʼamoʼob droogaʼoboʼ. Bukaʼaj jeʼel u maʼalobtal k-kuxtal wa tuláakal máak maʼ u drogaarkubaeʼ, maʼ u káaltal, maʼ u beetik baʼaloʼob kʼaastak, maʼ u yokoltik u yéet máakil, mix u beetik «baʼax ku tsʼíiboltik le wíinklil[oʼ]» (Tiʼ Romailoʼob 13:14). Baʼaleʼ, k-ojleʼexeʼ maʼ chéen chʼaʼabil u náachkuntkuba máak tiʼe baʼaloʼobaʼ.
2. 1) ¿Tiʼ máaxoʼob ku tʼaan le Biiblia kieʼesik maʼ chéen chʼaʼabil u kanáantikuba máak utiaʼal maʼ u lúubul tiʼ tsʼíibolal maʼ maʼalobtakiʼ? 2) ¿Baʼax kieʼesiktoʼon lelaʼ?
2 Bey tumen tuláakloʼon talam k-tiaʼaleʼex k-kóontrolaartikbaʼexoʼ, unaj k-kanik bix jeʼel k-beetkeʼ. Le Biibliaoʼ ku tʼaan tiʼ máakoʼob tu kʼububaʼob u meyajtoʼob Jéeoba, baʼaleʼ jach talamchajtiʼob u yilik maʼ u lúuʼloʼob tiʼ tsʼíibolal maʼ maʼalobtakiʼ. Jeʼex ka kʼebanchaj Dabid yéetel Bat-seebaeʼ. U kʼebanoʼobeʼ tu beetaj u kíimil kaʼatúul máakoʼob mix baʼal kʼaas u beetmoʼob: le chaambal síij úuchik u kʼebankúuntkubaʼoboʼ yéetel u yíicham Bat-seeba (2 Samuel 11:1-27; 12:15-18). Áapostol Paablo xaneʼ yéetel u jaajil u yóol tiaʼalaj: «Maʼ táan in beetik le baʼax maʼalob in kʼáatoʼ, baʼaleʼ táan in beetik le baʼax kʼaas maʼ in kʼáatoʼ» (Tiʼ Romailoʼob 7:19). ¿Yaan wa kʼiin bey xan k-uʼuyikbaoʼ? Paabloeʼ tiaʼalaj xan: «In puksiʼikʼaleʼ ku kiʼimaktal u yóol tu yoʼolal u yaʼalmaj tʼaan Kʼu [wa Dioos]; baʼaleʼ kin wilikeʼ tiʼ in wíinklileʼ yaan baʼax ku bin tu koontra in tuukul; lelaʼ u yaʼalmaj tʼaan le kʼeban yaan tiʼ in wíinkliloʼ yéetel u palitsiltmaen. ¡Jach óotsilen! ¿Máax [jeʼel u] tokiken tiʼ le wíinklil ku bisiken tiʼ le kíimiloʼ?» (Tiʼ Romailoʼob 7:22-24). Le baʼax úuchtiʼe kaʼatúul máakoʼobaʼ ku yeʼesiktoʼon unaj k-kanik kóontrolaartbaʼex tu beel.
U kóontrolaarkuba máakeʼ, kambil u beetaʼal
3. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-tuklik chéen chʼaʼabil u kóontrolaarkuba máakiʼ?
3 2 San Pedro 1:5-7 ken tʼaanak tiʼ maʼalob kuxtal, tiʼ oksaj óolal, tiʼ naʼat, tiʼ chúukaʼan óolal, tiʼ u áadorartaʼal Dioos, tiʼ yaakunaj ich sukuʼuntsiloʼob yéetel tiʼ kiliʼich yaakunajeʼ, ku tʼaan xan tiʼ muʼukʼan óolal wa u kóontrolaarkuba máak utiaʼal maʼ u beetik wa baʼax. Le yáax maʼalob moodos t-aʼaloʼ, kambil u beetaʼaloʼob: maʼatech k-síijil yéeteloʼob. Yéetel utiaʼal u jach eʼesaʼaloʼobeʼ, máakeʼ unaj u jach chʼaʼatuklik u beetik. Wa le maʼalob moodos unaj u kaʼanloʼobaʼ, ¿maʼ wa xan unaj u kanik máak u kóontrolaartubaiʼ?
4. ¿Baʼaxten utiaʼal yaʼab máakoʼobeʼ maʼ kʼaʼanan u kóontrolaarkubaʼobiʼ, baʼaleʼ baʼax kieʼesiktoʼon lelaʼ?
4 U miyoonesi máakoʼobeʼ, maʼ xaaneʼ ku tuklikoʼob maʼ kʼaʼanan u kóontrolaarkubaʼobiʼ, ku beetkoʼob le baʼax u kʼáatoʼobeʼ. Kex u yojloʼob wa maʼeʼ, táan u beetkoʼob le baʼax ku tsʼíiboltik u kʼeban wíinkliloʼoboʼ, yéetel maʼ tu tuklikoʼob baʼax talmil ken u taas tiʼ letiʼob wa tiʼ uláakʼ máakoʼob, le baʼax ku beetkoʼoboʼ (San Judas 10). Teʼ t-kʼiinoʼobaʼ jach chíikaʼan yilaʼal: le máakoʼoboʼ maʼ tu páajtal yéetel maʼ u kʼáat u náachkuntubaʼob tiʼ baʼax maʼ maʼalobiʼ. Leloʼ kieʼeskeʼ táan k-kuxtal teʼ «tsʼook jaʼaboʼob» tiaʼalaj Paablo le ka tu tsʼíibtaj: «Bíin taalak talam kʼiinoʼob. Máakoʼobeʼ bíin tsʼuʼutchajkoʼob, bíin u yaabiltoʼob taakʼin, bíin kaʼanalchajak u yichoʼob yéetel bíin u nojbaʼalkúunsubaʼob. Bíin tʼaanakoʼob tu koontra Kʼu [wa Dioos], [...] maʼ túun páajtal u tsʼáancheʼetikoʼob u kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob» (2 tiʼ Timoteo 3:1-3).
5. ¿Baʼaxten u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ, k-ilik kʼaʼanan kóontrolaartikba, yéetel baʼax tsolnuʼukil láayliʼ jeʼel u meyajtoʼoneʼ?
5 U j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ k-ojel maʼ chéen chʼaʼabil u kóontrolaarkuba máakiʼ. Jeʼex Paabloeʼ, k-ojel kex k-kʼáat kiʼimakkúunt yóol Jéeoba ikil k-beetik baʼax u kʼáateʼ, k-kʼeban wíinklileʼ ku túulchʼinkoʼon k-beet yaanal baʼal. Le oʼolaleʼ, tsʼoʼok u máan kʼiin táan k-ilik bix jeʼel k-kanik k-kóontrolaartikbaeʼ. Tu jaʼabil 1916, jóoʼsaʼab teʼ The Watch Tower upʼéel xook ku tʼaan «tiʼ baʼax kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal k-kanik kóontrolaartba, utiaʼal k-kanáantik baʼax k-tuklik, baʼax k-aʼalik yéetel baʼax k-beetik»; teʼ xanoʼ aʼalaʼab maʼ unaj k-tuʼubsik baʼax kiaʼalik Tiʼ Filiposiloʼob 4:8. Kex tsʼoʼok u máan óoliʼ dos miil jaʼaboʼobeʼ, u tsolnuʼuk Dioos tsʼíibtaʼan teʼ teekstoaʼ láayliʼ jeʼel u meyajtoʼoneʼ, kex maas talam u tsʼoʼokbesaʼal bejlaʼeʼ ke teʼ yáax siiglooʼ wa teʼ tu jaʼabil 1916. Baʼaleʼ, u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal maʼ u yantaltoʼon kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob utiaʼal k-maas natsʼikba tiʼ Jéeoba.
6. ¿Baʼaxten maʼ unaj u lúubul k-óol ken joʼopʼok k-kanik kóontrolaartikbaiʼ?
6 Tiʼ Galaciailoʼob 5:22, 23 ku yeʼesaʼaleʼ, le muʼukʼan óolaloʼ (wa u kóontrolaarkuba máakeʼ), upʼéel tiʼ letiʼe baʼaxoʼob «ku tsʼáaik» le espiiritu saantooʼ. K-kóontrolaartikbaeʼ bey xan k-eʼesik yaakunaj, kiʼimak óolal, jeetsʼel óolal, chúukaʼan óolal, muumun óolal, utsil óolal, oksaj óolal yéetel suuk óolaleʼ, jach yaʼab utsiloʼob jeʼel u taasiktoʼoneʼ. Jeʼex tiaʼalaj Peedroeʼ, k-meyaj tiʼ Diooseʼ «maʼ [tun] pʼáatal mix baʼal u biilal yéetel x-maʼ ichil» (2 San Pedro 1:8). Baʼaleʼ, wa maʼ tu jáan yantaltoʼon le moodosaʼ bey xan wa maʼ t-eʼesik jach jeʼex k-kʼáateʼ, maʼ unaj u lúubul k-óoliʼ mix tuklik maʼ maʼaloboʼoniʼ. U j-xoknáaliloʼob upʼéel najil xookeʼ maʼ u takáaliliʼ u bin kaambaloʼobiʼ. Yaan xan máaxoʼobeʼ maas séeb u kanik u beetoʼob upʼéel meyaj ke uláakʼoʼob. Bey xan u yúuchul yéetel le kristiaanoʼoboʼ, yaneʼeʼ maas séeb u kankoʼob maʼalob moodosoʼob yéetel maas séeb xan u yeʼeskoʼob ke uláakʼoʼob. Baʼax kʼaʼananeʼ ka k-beet tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-kanik le maʼalob moodosaʼ, leloʼ yaan k-beetik wa k-jóoʼsik utsil tiʼ le áantaj ku tsʼáaik Dioos yéetel le Biibliaoʼ bey xan yéetel le múuchʼuliloʼ. Baʼax kʼaʼananeʼ ka k-beet tuláakal le ku páajtaleʼ, maʼ u séebaʼaniliʼ.
7. ¿Baʼax eʼesik u kóontrolaarkuba máakeʼ jach kʼaʼanaʼan?
7 Kex tumen u kóontrolaarkuba máak tsolaʼan tu tsʼoʼok ken aʼalaʼak le moodos ku tsʼáaik le espiirituoʼ, leloʼ maʼ u kʼáat yaʼal wa maʼ jach kʼaʼananiʼ. Tuláakal le «kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ» jeʼel u páajtal k-náachtal tiʼ letiʼobeʼ wa k-kanik kóontrolaartikba tu beel. Baʼaleʼ, tumen kʼeban wíinkoʼoneʼ k-kóolal tumen le «kʼaakʼas tsʼíibolaloʼoboʼ». Uláakʼ xan tiʼ baʼax séeb u lúubul máakeʼ letiʼe u áadorartik beetbil dioosoʼoboʼ, pulyaʼajil, chʼaʼapʼektajil, baʼatelil, kʼaakʼas tuukulil, séeb pʼuʼujulil, u kaxtik chéen yutsil, jatslantáambail bey xan u kaxtik u j-tsaypachoʼob (Tiʼ Galaciailoʼob 5:19, 20). Le oʼolaleʼ, maʼ kʼaʼabéet k-chaʼik lúubul tiʼe baʼaloʼobaʼ yéetel kʼaʼabéet k-ilik luʼsik tiʼ k-tuukul yéetel tiʼ k-puksiʼikʼal jeʼel máakalmáak tsʼíibolal maʼ maʼalobeʼ.
Yaneʼeʼ maas talam utiaʼaloʼob
8. ¿Baʼaxten yaan kristiaanoʼobeʼ maas talam utiaʼaloʼob u kóontrolaarkubaʼob?
8 Yaan kristiaanoʼobeʼ maas talam utiaʼaloʼob u kóontrolaarkubaʼob, yaneʼeʼ yoʼolal le kaʼansaj tu kʼamoʼob tu chichniloʼoboʼ wa yoʼolal baʼaxoʼob uchaʼantiʼob. Wa yaan máax jach chéen chʼaʼabil utiaʼal u kóontrolaarkubaeʼ, leloʼ jach maʼalob. Baʼaleʼ, kʼaʼabéet k-ilik naʼatik yéetel k-líiʼsik yóol le máaxoʼob yéetel k-bisikba jach talam utiaʼaloʼob u kóontrolaarkubaʼoboʼ, kex wa yaan kʼaas ku beetiktoʼon maʼ u kóontrolaarkubaʼob. Bey tumen kʼeban wíinkoʼoneʼ, ¿máax jeʼel u tuklik maas maʼalob máak ke u chuukaneʼ? (Tiʼ Romailoʼob 3:23; Tiʼ Efesoiloʼob 4:2.)
9. ¿Baʼax tsʼíibolal maʼ maʼalobtak yaan tiʼ jujuntúuliʼ, yéetel baʼax kʼiin ken jach saʼatkoʼob?
9 Maʼ xaaneʼ k-ojel yaan sukuʼunoʼob ku tsʼuʼutsʼoʼob wa ku drogaarkubaʼob kaʼacheʼ, yaan kʼiineʼ jach ku tsʼíibolkoʼob u kaʼa beetkoʼob le baʼaloʼobaʼ. Yaan xaneʼeʼ talam utiaʼaloʼob u tsʼáaikoʼob u pʼiis tiʼ u jaanloʼob yéetel tiʼ yuʼkoʼob baʼaloʼob ku káalkunaj. Uláakʼoʼob xaneʼ jach ku talamtaltiʼob u kanáantkoʼob baʼax kiaʼalkoʼob, le oʼolal séeb u yaʼalikoʼob baʼal maʼ tu beeliʼ. Utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼe baʼaloʼob beyaʼ jach mantatsʼ kʼaʼabéet k-ilik kóontrolaartikba. ¿Baʼaxten? Santiago 3:2 kiaʼaliktoʼon baʼaxten: «Tuláakaloʼoneʼex k-beetik baʼaloʼob maʼ tu beeliʼ. Wa yaan máax maʼ tu yaʼalik baʼal maʼ tu beeliʼ, lelaʼ juntúul máak [...] chúukaʼan ku páajtal u nuʼuktik maʼalob tuláakal u wíinklil». Yaan máaxoʼobeʼ jach ku taaktal u báaxloʼob yoʼolal taakʼin wa jach talam u jetsʼik u tsʼíikiloʼob. Maʼ xaaneʼ jeʼel u bisik tiempo k-maʼalobkíintik k-kuxtal tiʼ baʼax yaan yil yéetel le baʼaloʼobaʼ. Baʼaleʼ, kex ka k-beet lelaʼ, chéen jaʼali ken lúuʼsaʼak le kʼeban t-wíinkliloʼ chéen jaʼali bey kun xuʼulul le tsʼíibolaloʼob maʼ pataltakoʼoʼ. Maʼiliʼ kʼuchuk leloʼoʼ, k-ilik kóontrolaartikbaeʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-kaʼa lúubul tiʼ baʼax kʼaas. Kʼaʼabéet k-paklan áantikbaʼex utiaʼal maʼ u lúubul k-óoleʼex (Baʼaxoʼob [Hechos] 14:21, 22).
10. 1) ¿Baʼaxten yaneʼeʼ jach talam utiaʼaloʼob u kóontrolaarkubaʼob tiʼ baʼax yaan yil yéetel u tsʼíibolal u chital utúul xiib yéetel utúul koʼolel? 2) ¿Baʼax nojoch kʼeexil tu beetaj utúul sukuʼun? (Ilaʼak u kuaadroi t.j. 7.)
10 Yaan xaneʼ talam utiaʼaloʼob u kóontrolaarkubaʼob tiʼ baʼax yaan yil yéetel u tsʼíibolal u chital utúul xiib yéetel utúul koʼolel; le tsʼíibolalaʼ tiʼ tuláakal yaan tumen bey beetaʼabikoʼon tumen Jéeobaoʼ. Yaneʼeʼ talam utiaʼaloʼob u kóontrolaarkoʼob le tsʼíibolal jeʼelaʼ tak le tuʼux láayliʼ maʼalob yilaʼal tumen Diooseʼ. Yaan oora ku maas talamtaltiʼob tumen jach nojoch le tsʼíibolal yantiʼoboʼ. Le yóokʼol kaab bejlaʼa táan yilik bix u tʼabik ichil tiʼ máak le tsʼíibolal jeʼelaʼ, tumen chéen tiʼ le ku tuukul. Lelaʼ jeʼel u taasik talamil tiʼ máaxoʼob maʼ taak u jáan tsʼoʼokol u beeloʼob tumen u kʼáatoʼob u meyajtoʼob Dioos tuláakal le ku páajtaleʼ (1 tiʼ Corintoiloʼob 7:32, 33, 37, 38). Baʼaleʼ, tumen le Biiblia kiaʼalik «maʼalob ka tsʼoʼokok u beeloʼob maʼ ka xuʼulsaʼakoʼob tumen u tsʼíibolaloʼob[eʼ]», maʼ xaaneʼeʼ yaan jeʼel u chʼaʼatuklik u kaxtik u núupeʼ —lelaʼ maʼ kʼaasiʼ—, baʼaleʼ kʼaʼabéet u chʼaʼatuklik u kaxtik «ichil le oksaj óoloʼoboʼ», jeʼex u yaʼalik le Biibliaoʼ (1 tiʼ Corintoiloʼob 7:9, 39). Jéeobaeʼ ku kiʼimaktal yóol yilik, le maʼ tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, táan u tsʼáaik yóoloʼob u kuxtaloʼob jeʼex u yaʼalik u nuʼuktajoʼobeʼ. Le sukuʼunoʼoboʼ ku kiʼimaktal yóol u meyajkoʼob Dioos yéetel máaxoʼob jach chúukaʼan u yaabilajoʼob yéetel ku yeʼeskoʼob u yoojloʼob tu beel baʼax uts yéetel baʼax kʼaas.
11. ¿Bix jeʼel k-áantik utúul sukuʼun wa utúul kiik taak u tsʼoʼokol u beel, baʼaleʼ maʼ u kaxt u núupeʼ?
11 ¿Kux túun wa maʼ tu kaxtik máak utúul u núup maʼalob utiaʼal? Tukult bix jeʼel u yuʼubikuba máax taak u tsʼoʼokol u beel, baʼaleʼ maʼ béeyakiʼ. Maʼ xaaneʼ ku yilik bix u tsʼoʼokol u beel u áamigoʼob yéetel bix u bin maʼalobil tiʼob, baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ u kaxt utúul núup maʼalob utiaʼaliʼ. Yaneʼeʼ, yoʼolal lelaʼ, ku lúubloʼob tiʼ upʼéel baʼal kʼaas: tiʼ máasturbasion. K-tuklikeʼ mix utúul j-jaajkunaj u kʼáat u lúuʼs u yóol máax táan u yilik u luʼsik tu tuukul kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob. Jeʼel k-lúuʼsik yóol —kex maʼ k-óoliliʼeʼ— wa k-aʼaliktiʼ beyaʼ: «Kux teech, ¿baʼax kʼiin u tsʼoʼokol a beel?». Kex maʼ yéetel u tuukulil u beetaʼal kʼaas ikil yaʼalal le baʼaloʼobaʼ, maas maʼalob ka k-kóontrolaartba yéetel ka k-il maʼ k-beetik loob yéetel k-chiʼ (Salmo 39:1). Tuláakal le maʼ tu lúuʼloʼob tiʼ baʼaloʼob kʼaastak tu kʼiinil maʼ tsʼokaʼan u beeloʼobeʼeʼ, ku náajmatkoʼob ka k-aʼaltiʼob jach maʼalob baʼax ku beetkoʼob. Maʼ unaj k-lúuʼsik yóoloʼobiʼ, kʼaʼabéet k-líiʼsik yóoloʼob yéetel baʼax k-aʼalik. Jeʼex le ken u muchʼuba le sukuʼunoʼob utiaʼal upʼéel janal wa chéen utiaʼal u máanskoʼob upʼéel jatsʼuts súutukileʼ, jeʼel u páajtal u íimbitarkoʼob jujuntúul tiʼe sukuʼunoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ.
U jetsʼik u tsʼíibolal máax tsʼoʼokaʼan u beel
12. ¿Baʼaxten tak le tsʼokaʼan u beeloʼob kʼaʼabéet u jetsʼik u tsʼíibolaloʼoboʼ?
12 Kex tsʼokaʼan u beel máakeʼ, leloʼ maʼ u kʼáat yaʼal wa maʼ kʼaʼabéet u jetsʼik u tsʼíibolal tiʼ baʼax yaan yil yéetel u yeʼesik u yaabilaj utúul íichamtsil yéetel utúul atantsil ken chilakoʼobiʼ. U tsʼíibolal le íichamtsiloʼ yéetel u tsʼíibolal le atantsiloʼ maʼ upʼéeliliʼ. Maʼ xaaneʼ le bix u yuʼubikuba utúul tiʼ letiʼobeʼ jeʼel u talamkúuntik u yeʼesik u yaabilajoʼob ken chilakoʼobeʼ wa jeʼel tak u beetik maʼ u béeytaleʼ. Maʼ xaaneʼ, utúul tiʼ letiʼobeʼ, yoʼolal baʼaxoʼob uchaʼantiʼeʼ, ku talamtal u beetik baʼax kiaʼalik le Biibliaaʼ: «Le íichamtsiloʼ unaj u tsʼoʼokbesik baʼax unaj u beetik utúul íichamtsil yéetel u yatan, bey xan le atantsiloʼ unaj u tsʼoʼokbesik baʼax unaj u beetik utúul atantsil yéetel u yíicham». Wa beyoʼ, uláakʼ utúuloʼ maʼ xaaneʼ kʼaʼabéet u maas jetsʼik u tsʼíibolaloʼob. Baʼaleʼ, tu kaʼatulaloʼob kʼaʼabéet u kʼaʼajskoʼob le maʼalob tsolnuʼuk tu tsʼáaj Paablo tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ: «Maʼ a waʼalikeʼex maʼil ta baatsileʼex, jaʼali wa tsʼoʼok a múuchʼ tuklikeʼex maʼ a nupikabaʼex tsʼeʼetsʼek kʼiinoʼob, utiaʼal a kʼubikabaʼex payalchiʼ. Ku tsʼoʼokoleʼ unaj a nupikabaʼex tu kaʼatéen, utiaʼal maʼ u túuntaʼal a wóoleʼex tumen Sáatanas tu yoʼolal u tsʼíibolal a bakʼeleʼex» (1 tiʼ Corintoiloʼob 7:3, 5).
13. ¿Bix jeʼel k-áantik le máaxoʼob táan yilik u jetsʼik u tsʼíibolaloʼoboʼ?
13 Le íichamtsil yéetel atantsil kristiaanoʼoboʼ jeʼel u yantal kiʼimak óolal tiʼob wa tu kaʼatulal ka u kan u kóontrolaartubaʼob tiʼ baʼax yaan yil yéetel u yeʼesik u yaabilajoʼob ken chilakoʼobeʼ. Maʼalob xan ka u yeʼes ku naʼatkoʼob bix u yuʼubkuba le sukuʼunoʼob táan yilik u kóontrolaarkubaʼob tiʼ baʼax yaan yil yéetel lelaʼ. Maʼ unaj u tuʼubultoʼon k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatiʼob naʼatil, muʼukʼan óolal yéetel u tuukulil maʼ u xuʼulul u tsʼáaik yóoloʼob utiaʼal u jetsʼik u tsʼíibolaloʼob bey xan ka u yil u beetkoʼob tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal ka lukʼuktiʼob le kʼaakʼas tuukuloʼoboʼ (Tiʼ Filiposiloʼob 4:6, 7).
Kʼaʼabéet k-paklan áantikbaʼex
14. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-naʼatik yéetel k-chʼaʼik óotsilil tiʼ k-sukuʼunoʼob?
14 Maʼ xaaneʼ, yaan kʼiineʼ ku talamtal k-naʼatik le sukuʼunoʼob maʼatech u kóontrolaarkubaʼob tiʼ baʼaxoʼob maʼ talam k-tiaʼaliʼ. Baʼaleʼ maʼ u takáaliliʼoniʼ. Yaneʼeʼ maas séeb u chaʼik u bisaʼaloʼob tumen u tsʼíibolaloʼob, yaan xaneʼ maʼatech. Uláakʼoʼob xaneʼ séeb u kóontrolaarkubaʼob, yaan xan maʼatechiʼ. Jeʼel bixakeʼ, kʼaʼajaktoʼoneʼ le máaxoʼob talam u kóontrolaarkubaʼobeʼ maʼ u kʼáat yaʼal wa kʼasaʼanoʼobiʼ. Unaj k-naʼatik yéetel k-chʼaʼik óotsilil tiʼ le sukuʼunoʼobaʼ. U tʼaan Jesus tiaʼan teʼ San Mateo 5:7, kieʼesikeʼ k-kiʼimak óolaleʼ ku taal tiʼ maʼ u xuʼulul k-chʼaʼik óotsilil tiʼ máaxoʼob jach táan u yilik u kóontrolaarkubaʼob.
15. Tiʼ baʼax yaan yil yéetel u kóontrolaarkuba máakeʼ, ¿baʼaxten ku líiʼsik k-óol u tʼaaniloʼob Salmo 130:3?
15 Mix utéen unaj k-jusgaartik utúul sukuʼun chéen tumen yaan kʼiin maʼ tu yeʼesaj u maʼalob moodos Kriistoeʼ. Ku líiʼsik k-óol ojéeltikeʼ Jéeobaeʼ maʼ chéen ku yilik le baʼax maʼ patal k-beetkoʼoʼ, ku yilik xan le baʼaxoʼob maʼalobtak tsʼoʼok k-beetikoʼ, kex maʼ ilaʼab tumen k-éet sukuʼunoʼobiʼ. Jach ku líiʼsik k-óol u tʼaaniloʼob Salmo 130:3: «Yuumtsil, Yuumtsil, wa ka tsʼáa a wich tiʼ le kʼasaʼaniloʼ, ¿máax jeʼel u pʼáatal waʼalakbal ta táaneʼ?».
16, 17. 1) Tiʼ baʼax yaan yil yéetel u kóontrolaarkuba máakeʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon le baʼax kiaʼalik Tiʼ Galaciailoʼob 6:2, 5? 2) Teʼ tuláakʼ xookoʼ, ¿baʼax bin k-kaneʼexiʼ?
16 Utiaʼal k-kiʼimakkúuntik yóol Jéeobaeʼ, tuláakloʼon kʼaʼabéet k-ilik k-kóontrolaartikba; baʼaleʼ maʼ t-juun yaniloʼoniʼ: k-éet sukuʼunoʼobeʼ jeʼel u yáantkoʼonoʼobeʼ. Kex kaada utúul tiʼ toʼon kʼaʼabéet u tsʼoʼokbesik baʼax ku kʼáatik Diooseʼ, kiaʼalaʼaltoʼon ka k-paklan áantba utiaʼal u xuʼulul k-lúubul tiʼ tsʼíibolaloʼob maʼ maʼalobtakiʼ (Tiʼ Galaciailoʼob 6:2, 5). Unaj k-tsʼáaik nib óolal tiʼ le taata, tiʼ le íichamtsil, tiʼ le atantsil wa tiʼ le máax yéetel k-bisikba maʼatech u chaʼik ka xiʼikoʼon tiʼ kúuchiloʼob maʼ unaj k-biniʼ, wa maʼ tu chaʼik k-ilik mix k-beetik baʼaloʼob maʼ maʼalobtakiʼ, tumen letiʼeʼ táan u yáantkoʼon ka k-kan kóontrolaartba.
17 Yaʼab sukuʼunoʼobeʼ maʼalob wal yilkoʼob le baʼax tsʼoʼok u yaʼalaʼal tak beooraaʼ, baʼaleʼ ku yilkoʼobeʼ chan yaan u bin tiʼ letiʼob. Maʼ xaaneʼeʼ u kʼáatoʼob u kan u maas kóontrolaartubaʼob, tak le bukaʼaj ku páaʼtaʼal tiʼ utúul kʼeban wíinikeʼ. ¿Le wa k-tsʼíiboltik xan toʼon? ¿Baʼax túun unaj k-beetik utiaʼal k-kanik kóontrolaartikba? Lelaʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-kʼuchul tu xuul le bej ku yáalkabtik utúul kristiaanooʼ? Uláakʼ xookoʼ yaan u tʼaan tiʼ le baʼaloʼobaʼ.
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 7]
Náachchaj tiʼ baʼax kʼaas
Utúul j-jaajkunaj tiʼ Jéeoba kajaʼan Áalemaaniaeʼ ku meyaj kaʼach tiʼ téelebision yéetel tiʼ raadio. U meyaj kaʼacheʼ yaan yil yéetel u yutskíintik ken okok yaanal baʼal tiʼ le baʼax ku chaʼantaʼal yéetel le baʼax ku yuʼubaʼaloʼ. Letiʼeʼ tiaʼalaj: «Mantatsʼ kaʼach ku yokol yaanal baʼal jach tu súutukil le táan u máansaʼal xóotʼoloʼob tuʼux táan yúuchul sen baʼateʼel wa tuʼux táan u yeʼesaʼal baʼax ku beetik utúul xiib yéetel utúul koʼolel ken chilakoʼob. Le baʼaloʼob jeʼelaʼ maʼ chéen wa jaypʼéel kʼiin ku pʼáatloʼob tin pooliʼ, ku chukik tak semaanaʼob tiaʼanoʼobiʼ, bey táabsbil beetaʼanikoʼobeʼ». Letiʼeʼ tiaʼaleʼ káaj u xuʼulul u yaabiltik u baʼalubaʼob Dioos, yéetel tiaʼalaj xan: «Teneʼ óoliʼ séeb in tsʼíikil, le beetkeʼ le xotʼ chaʼanoʼob ku yeʼeskoʼob le sen baʼateʼeloʼ ku talamkúuntkoʼob kaʼach in kóontrolaartkimba. Le kʼaakʼas baʼaloʼob kin wilik kaʼachoʼ ku beetkoʼob u yantalten talmiloʼob yéetel in watan. Sáamsamal kaʼach yanten talamiloʼob; utiaʼal túun ka xiʼikten utsileʼ tin chʼaʼatukultaj in kaxtik yaanal meyaj, kex maas upʼíit u náajalil. Maʼ úucheʼ tin kaxtaj yaanal meyaj. Bey béeychajik baʼax in kʼáatoʼ».
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 9]
¿Kʼajaʼantech wa?
¿Baʼaxten u kóontrolaarkuba máakeʼ...
• ... jach kʼaʼanan utiaʼal le kristiaanoʼoboʼ?
• ... jach talam utiaʼal jujuntúuloʼobiʼ?
• ... kʼaʼanan xan u yeʼeskoʼob le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
• ... jeʼel u páajtal k-kanik wak-paklan áantikbaeʼ?