Le palitsil chúukpajaʼan u yóoloʼ, ¡bin utsil tiʼ ka pʼis óoltaʼabi!

«Tsʼoʼok u kʼuchul u kʼiinil u káajal [le] pʼis óol tu na[j]il Jajal Dioos[oʼ].» (1 PEDRO 4:17, Le Tumben Nuptʼan, LTN.)

1. ¿Baʼax tu yilaj Jesus ka kʼuch u kʼiinil u pʼis óoltik le palitsiloʼ?

TEʼ PÉENTEKOSTES tiʼ u jaʼabil 33 t.T-kʼ. (teʼ T-kʼiinoʼobaʼ), Jesuseʼ, tu tsʼáaj utúul «palitsilil utiaʼal» u tséentik u yotochnáaloʼob jach tu yoorai. Tu jaʼabil 1914, Jesuseʼ beetaʼab Reeyil, tiʼ túun kʼuch u kʼiinil u pʼis óoltik le palitsiloʼ. Le ka tu beeteʼ, tu yileʼ le táakpajaʼanoʼob ichil le palitsiloʼ maas yaʼab «chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[iʼ]». Le oʼolal túun tu «tsʼáa u kanáant tuláakal baʼax yaan tiʼ» (San Mateo 24:45-47). Baʼaleʼ, yanchaj xan utúul kʼasaʼan palitsil maʼ chúukpaj u yóol mix yanchaj u naʼatiʼ.

«Le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ»

2, 3. ¿Tuʼux jóokʼ «le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ», yéetel bix úuchik u yantal?

² Táant u tsʼoʼokol u tʼaan Jesus tiʼ «le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]», ka tʼaanaj tiʼ le kʼasaʼan palitsiloʼ. Letiʼeʼ tiaʼalaj: «Baʼaleʼ wa le palitsil juntúul kʼaakʼas máakoʼ yéetel ku tukultik yaan u xáantal  ken suunak u tsʼuulileʼ, ku joʼopʼol túun u jaʼajaʼatsʼik le uláakʼ palitsiloʼoboʼ bey xan ku janal yéetel ku yukʼul yéetel le kalaʼanoʼoboʼ, bíin suunak u tsʼuulil tiʼ le kʼiin maʼ táan u páaʼtikeʼ yéetel tiʼ le oora maʼ u yojeloʼ. [B]íin tsʼaʼabak túun u asab yajil jaatsʼ tiʼ, bíin u bis u jaatsʼil le j-kaʼapʼéel ichoʼoboʼ. Letiʼ túun ken úuchuk okʼol yéetel jachʼ koj» (San Mateo 24:48-51). Ka tʼaanaj Jesus tiʼ «le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ» láayliʼ táan u tʼaan tiʼ le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ. Lelaʼ u kʼáat yaʼaleʼ, «le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ» jóokʼ ichil le máaxoʼob táakpajaʼanoʼob ichil le palitsil chúukpajaʼan u yóoloʼ. * ¿Bix úuchik baʼal beyaʼ?

³ Táanil tiʼ u kʼuchul u jaʼabil 1914, yaʼab tiʼ le j-yéeyanoʼoboʼ jach táan kaʼach u páaʼtik u muchʼkubaʼob yéetel Jesus teʼ kaʼan teʼ jaʼab jeʼeloʼ, baʼaleʼ maʼ úuch baʼax ku páaʼtkoʼobiʼ. Yoʼolal lelaʼ yéetel yoʼolal uláakʼ baʼaloʼobeʼ, yaʼabeʼeʼ lúub yóoloʼob, yéetel yaneʼeʼ tsʼíikilnajoʼob. Le tsʼíikilnajoʼoboʼ káaj «u jaʼajaʼatsʼ[koʼob]» wa u tʼaanoʼob kʼaas tiʼ u yéet sukuʼuniloʼob kaʼachi, yéetel tu jupubaʼob ichil le «kalaʼanoʼob» wa réelijionoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ (Isaías 28:1-3; 32:6).

4. ¿Baʼax káastigoi tsʼoʼok u tsʼáaik Jesus tiʼ «le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ» bey xan tiʼ tuláakal le tsʼoʼok u yeʼesik maʼ chúukpajaʼan u yóoloʼ?

⁴ Le kristiaanoʼob kaʼachaʼ, letiʼob kʼuch u beetubaʼob «le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ», yéetel Jesuseʼ yanchaj u tsʼáaik «asab yajil jaatsʼ tiʼ». ¿Bix tu beetil? Xuʼul u kʼamkoʼob yéetel tu luʼsajtiʼob u páajtalil u binoʼob teʼ kaʼanoʼ. Baʼaleʼ, maʼ jáan xuʼulsaʼab tiʼobiʼ. Yáax yanchaj u yooʼloʼob yéetel u jachʼik u kojoʼob teʼ «táankab tuʼux éekʼjochʼeʼen[oʼ]», le ku yilaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ (San Mateo 8:12). Teʼ kʼiinoʼob jeʼel tak bejlaʼoʼ, yaan uláakʼ jujuntúul j-yéeyanoʼob tsʼoʼok u yeʼeskoʼob maʼ chúukaʼan u yóoloʼobiʼ yéetel tsʼoʼok u táakpajloʼob ichil «le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ». Jujuntúul tiʼe «uláakʼ j-tamanoʼob» xanoʼ tsʼoʼok u yeʼeskoʼob maʼ chúukaʼan xan u yóoloʼobiʼ (San Juan 10:16). Tuláakal le máaxoʼob pʼekmai Kriistooʼ tiʼ kun tsʼoʼokoltiʼob teʼ «táankab tuʼux éekʼjochʼeʼen[oʼ]».

5. ¿Baʼax tu beetaj le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat, maʼ beetaʼab tumen le kʼasaʼan palitsiloʼ?

⁵ Le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ láayliʼ máan tiʼ le túuntaj óoloʼob tu máansaj «le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ». Baʼaleʼ, letiʼeʼ maʼ kʼuuxilnajiʼ, baʼaxeʼ tu maʼalobkíintaj bix u tuukul (2 tiʼ Corintoiloʼob 13:11). U yaabilaj tiʼ Jéeoba  yéetel tiʼ u sukuʼunoʼobeʼ maas muʼukʼanchaji, le oʼolal tsʼoʼok u suut bey «u yokmil yéetel u chuumpakʼil le jaaj» teʼ tu «tsʼook jaʼaboʼob[aʼ]» (1 tiʼ Timoteo 3:15; 2 tiʼ Timoteo 3:1).

Le x-chʼúupalal yaan u naʼatoʼoboʼ yéetel le x-maʼ naʼatoʼoboʼ

6. 1) ¿Bix tu yeʼesil Jesus yaan u naʼat le palitsil chúukpajaʼan u yóoloʼ? 2) Táanil tiʼ u kʼuchul u jaʼabil 1914, ¿baʼax tu kʼaʼaytoʼob le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ?

⁶ Le ka tsʼoʼok u tʼaan Jesus tiʼ «le palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ», tieʼesaj yéetel kaʼapʼéel kettʼaanoʼobeʼ yaan u yantal j-yéeyanoʼob kun chúukpajal u yóoloʼob yéetel yaan u yantal u naʼatoʼob, baʼaleʼ yaan xan u yantal jujuntúul maʼ ken u chúukbes u yóoloʼobiʼ mix ken u yeʼesoʼob naʼatil. * Jesuseʼ tiaʼalaj bix ken u yeʼesoʼob yaan u naʼatoʼob: «U ajawil [wa u reeinoi] kaʼan[eʼ] [...] bey diees x-chʼúupalal tu chʼaʼajoʼob u x-tʼuchub sáasiloʼobeʼ ka j-binoʼob tiʼ jumpʼéel tsʼoʼokol beel utiaʼal u jóokʼoloʼob u kʼamoʼob u beel le íichamtsiloʼ. Siinko tiʼ letiʼobeʼ x-maʼ naʼatoʼob uláakʼ siinkoeʼ jach yaan u naʼatoʼob. Le x-maʼ naʼatoʼoboʼ, le ka tu chʼaʼajoʼob u x-tʼuchub sáasiloʼobeʼ, maʼ tu chʼaʼajoʼob áaseite utiaʼal u chupikoʼob tu kaʼatéeniʼ; baʼaleʼ le yaan u naʼatoʼoboʼ tu chʼaʼajoʼob áaseite le ka tu chʼaʼajoʼob u x-tʼuchub sáasiloʼ[oʼob]» (San Mateo 25:1-4). Le diees x-chʼúupalalaʼ táan u tʼaan tiʼ le kristiaanoʼob yéeyanoʼob táanil tiʼ u kʼuchul u jaʼabil 1914. Letiʼobeʼ kʼuch u naʼatoʼobeʼ le íichamtsil wa Jéesukriistooʼ, jach taʼaytak kaʼach u kʼuchul. Le oʼolal «jóokʼ u kʼamoʼob u beel» le ka joʼopʼ u kʼaʼaytkoʼob yéetel x-maʼ saajkilil tu jaʼabil 1914 ken tsʼoʼokok «u kʼiiniloʼob le jentiloʼob[oʼ]» (San Lucas 21:24, LTN).

7. ¿Baʼax kʼiin, yéetel baʼaxten «j-weenoʼob» le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ?

⁷ Jaaj baʼax tu kʼaʼaytoʼob. U kʼiiniloʼob le jentiloʼoboʼ tsʼoʼok tu jaʼabil 1914, yéetel teʼ jaʼab jeʼelaʼ u Reeino Diooseʼ tsʼaʼab yáanal u kʼab Jéesukriisto. Baʼaleʼ, lelaʼ maʼ ilaʼabiʼ tumen úuch teʼ kaʼanoʼ. Way Luʼumeʼ, káaj u muʼyajtaʼal yaʼab talamiloʼob, letiʼe «yaj» aʼalaʼan teʼ Biiblia kun antaloʼ (Apocalipsis 12:10, 12, LTN). Leloʼ tu beetaj u máan le kristiaanoʼob tiʼ talamiloʼoboʼ. Tumen maʼ jach kʼuchuk u naʼatoʼob bix kun taaleʼeʼ, le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ tu tukloʼobeʼ le «íichamtsil», wa Kriistooʼ, táan u xáantal. Tumen maʼ tu jach naʼatkoʼob baʼax táan yúuchul, yéetel tumen táan u chʼaʼapachtaʼaloʼob kaʼacheʼ, káaj u lúubul u yóoloʼob, óolak tak jach xuʼuluk u kʼaʼaytajoʼob. Úuchtiʼob jeʼex úuch tiʼ u x-chʼúupalalil le kettʼaanoʼ, «jach taakchaj u weneloʼobeʼ ka j-weenoʼob», jeʼex úuchik tiʼe  kristiaanoʼob maʼ chúukpaj u yóoloʼob le ka tsʼoʼok u kíimil le áapostoloʼoboʼ (San Mateo 25:5; Apocalipsis 11:7, 8; 12:17).

8. ¿Baʼax beet u yawtaʼal «¡Táan u taal le íichamtsiloʼ!», yéetel baʼax kʼuch u yoorai u beetik le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ?

⁸ Baʼaleʼ, tu jaʼabil 1919, úuch upʼéel baʼal maʼ táan u páaʼtaʼaliʼ. Le Biibliaoʼ kiaʼalik: «Míin chúumuk áakʼabeʼ uʼuyaʼab jumpʼéel awat: ¡Táan u taal le íichamtsiloʼ jóokʼeneʼex a kʼameʼex! Tuláakal le x-chʼúupalaloʼoboʼ líikʼoʼobeʼ ka joʼopʼ u tʼabikoʼob u x-tʼuchub sáasiloʼob» (San Mateo 25:6, 7). Tu yoorai jach táan u lúubul u yóoloʼobeʼ, jóokʼ upʼéel kʼaʼamkach tʼaan utiaʼal ka líiʼkoʼob. Jesus, «u j-bisaj tʼaanil le núup tʼaan[oʼ]», tsʼokaʼaniliʼ u yáax taal tu yotoch Jéeoba utiaʼal u pʼis óoltik u kaajal Dioos yéetel utiaʼal ka u yutskíint u áadorasionoʼob tu jaʼabil 1918 (Malaquías 3:1). Le j-yéeyanoʼob túunoʼ, yanchaj u jóokʼol u kʼamoʼob Jesus way yóokʼol kaab, u táankabil u yotoch Diooseʼ. Kʼuch u yoorai u juul u sáasiloʼob (Isaías 60:1; Tiʼ Filiposiloʼob 2:14, 15).

9, 10. Tu jaʼabil 1919, jujuntúul kristiaanoʼobeʼ, ¿bix tu yeʼesil yaan u naʼatoʼob, yéetel uláakʼoʼobeʼ, bix tu yeʼesil j-maʼ naʼatoʼob?

⁹ Baʼaleʼ wa ka kʼaʼajseʼ, teʼ kettʼaan tu beetaj Jesusoʼ, siinko tiʼ le x-chʼúupalaloʼoboʼ yaan upʼéel talamil tiʼob. Jesuseʼ tu tsolaj: «Le siinko x-maʼ naʼatoʼoboʼ tu yaʼalajoʼob tiʼ le siinko yaan u naʼatoʼoboʼ: Tsʼaʼex toʼon jumpʼíit áaseite tumen táan u tuʼupul le [k-]tʼuchub sáasiloʼobaʼ» (San Mateo 25:8). X-maʼ áaseiteileʼ, le x-tʼuchub sáasiloʼoboʼ maʼ tu páajtal u juul sáasiloʼob. Le oʼolal túuneʼ, u áaseitei le x-tʼuchub sáasiloʼoboʼ ku kʼaʼajsiktoʼon le u jaajil yaan ichil u Tʼaan Dioosoʼ yéetel ku kʼaʼajsiktoʼon xan u kiliʼich muukʼ Dioos, tumen ku yáantkoʼob máaxoʼob meyajtik Dioos utiaʼal ka léembalnak u sáasiloʼob (Salmo 119:130; Daniel 5:14). Táanil tiʼ 1919, le j-chúukaʼan óol kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ, kex chan lúub u yóoloʼobeʼ, tu yilaj u naʼatkoʼob baʼax u kʼáat Dioos ka u beetoʼob. Le oʼolaleʼ, le ka aʼalaʼabtiʼob ka juulnak u sáasiloʼobeʼ, u líiʼsmubaʼob utiaʼal u beetoʼob (2 tiʼ Timoteo 4:2; Tiʼ Hebreob 10:24, 25).

¹⁰ Baʼaleʼ, jujuntúul j-yéeyanoʼobeʼ, kex jach u kʼáatoʼob antal kaʼach yéetel Jesus teʼ kaʼanoʼ, maʼ tu yilaj u chúukpajal u yóoloʼobiʼ. Le beetikeʼ, le ka kʼuch u yoorai u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ, maʼ u líiʼsmubaʼob utiaʼal u beetoʼobiʼ (San Mateo 24:14). Baʼaxeʼ, tu yiloʼob bix jeʼel u talamkúuntik le kʼaʼaytaj ku beetik u yéet sukuʼuniloʼoboʼ, bey ka u kʼáatoʼob tiʼob upʼíit áaseiteiʼ. ¿Baʼax tu núukaj le x-chʼúupalal yaan u naʼatoʼob teʼ kettʼaan tu beetaj Jesusoʼ? Letiʼobeʼ tiaʼaloʼob: «Maʼ, tumen beyoʼ maʼ túun chúukpajal mix tiʼ teʼexiʼ mix tiʼ toʼoniʼ. Asab maʼalob ka xiʼikeʼex teʼ tuʼux ku koʼonoloʼ ka a  man[e]ʼex a tiaʼaleʼexiʼ» (San Mateo 25:9). Bey xan úuchik tu jaʼabil 1919; le j-chúukaʼan óol kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ maʼ tu chaʼajoʼob u xuʼulsaʼal u kʼaʼaytajoʼob tumen mix baʼaliʼ, le oʼolal bin utsil tiʼob ka pʼis óoltaʼaboʼob.

11. ¿Baʼax úuch tiʼ le x-chʼúupalal x-maʼ naʼatoʼoboʼ?

¹¹ Jesuseʼ ku tsʼoʼoksik u tsikbal yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Baʼaleʼ kaʼalikil le siinko x-chʼúupalaloʼob x-maʼ naʼatoʼob bijaʼanoʼob u máanoʼob áaseiteoʼ j-kʼuch le íichamtsiloʼ. Le siinko x-chʼúupalaloʼob u nuʼukbesmubaʼoboʼ j-ookoʼob yéetel [le íichamtsil] teʼ j-tsʼoʼokol beeloʼ, ka j-kʼaʼal le jool najoʼ. Ku tsʼoʼokoleʼ j-kʼuch le uláakʼ x-chʼúupalaloʼoboʼ, ka tu yaʼalajoʼob: ¡In Yuumtsil, Yuumtsil! jeʼetoʼon le jool najoʼ. Baʼaleʼ Letiʼeʼ tu núukaj tiʼob: U jaajileʼ maʼ in kʼaj óoleʼexiʼ» (San Mateo 25:10-12). Bey xan úuchikoʼ, jujuntúul j-yéeyanoʼobeʼ maʼ táan u páaʼtkoʼob kaʼach u kʼuchul Jesus, le Íichamtsiloʼoʼ, le oʼolal maʼ bin utsil tiʼob ka pʼis óoltaʼaboʼobiʼ yéetel maʼ kun kʼambiloʼob tumen Jesus teʼ kaʼanoʼ. ¡Jach túun yaj baʼax úuchtiʼob!

U kettʼaanil taakʼin

12. 1) ¿Bix úuchik u ketik Jesus le chúukaʼan óolaloʼ? 2) ¿Máax le máak bin táanxel luʼumiloʼ?

¹² Jesuseʼ, ka tsʼoʼok u ketik bix u yeʼesik naʼatil le palitsiloʼ, tu ketaj xan bix u yeʼesik chúukaʼan óolal. Letiʼeʼ tiaʼalaj: «Jeʼel bix juntúul máak, maʼiliʼ jóokʼok u bimbal táa[n]xel luʼumeʼ, tu tʼanaj u palitsiloʼobeʼ ka tu kʼubentaj u taakʼin tiʼob. Tiʼ juntúuleʼ tu tsʼáaj siinko miil taakʼinoʼob, tiʼ uláakʼeʼ dos miil, tiʼ uláakʼeʼ miil, tiʼ tu jujuntúulileʼ jeʼel bix ku páajtal u meyajtikeʼ. Ku tsʼoʼokoleʼ ka j-bin[i]» (San Mateo 25:14, 15). Le máak jóokʼ u bimbal táanxel luʼumiloʼ, Jesus; lelaʼ úuch le ka bin teʼ kaʼan tu jaʼabil 33 t.T-kʼ. Baʼaleʼ, táanil tiʼ u bineʼ, «tu kʼubéentaj u taakʼin» tiʼ u j-chúukaʼan óol kaambaloʼob. ¿Bix úuchik u beetik?

13. ¿Baʼax nojoch meyajil tu káajsaj Jesus, yéetel bix úuchik u pʼatik le meyaj tiʼ u palitsiloʼoboʼ?

¹³ Le ka taal Jesus way Luʼumeʼ, máan u kʼaʼayt tiʼ tuláakal u kaajil Íisrael u maʼalob péektsilil le Reeinooʼ; bey úuchik u káajsik u nojoch meeyjil le kʼaʼaytajoʼ (San Mateo 9:35-38). Maʼiliʼ jóokʼok u bimbal teʼ kaʼanoʼ, le meyaj tu káajsoʼ tu pʼataj tiʼ u j-chúukaʼan óol kaambaloʼob. Tiaʼalajtiʼob: «Xeeneʼex túun tiʼ u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼobeʼ kaʼa beeteʼexoʼob j-kaambaloʼob; yéetel tsʼáaʼex u yokjaʼob tu kʼaabaʼ le Taataoʼ, le Paaloʼ yéetel le Kiliʼich Pixanoʼ, yéetel kaʼanseʼexoʼob u tsʼoʼokbesoʼob tuláakal baʼax in waʼalmaj tiʼ teʼex» (San Mateo 28:18-20). Bey úuchik u yaʼalik tiʼ u «palitsiloʼob» ka u meyajtoʼob le baʼaxoʼob  yaan tiʼ way Luʼum tak ken suunakoʼ, yéetel tu tsʼáaj «tiʼ tu jujuntúulileʼ jeʼel bix ku páajtal u meyajtikeʼ».

14. Teʼ yáax siiglooʼ, ¿baʼaxten maʼ upʼéeliliʼ bukaʼaj páajchaj u beetik kaada kristiaanoiʼ?

¹⁴ Le ka tu tsʼáaj le «taakʼin» tiʼ kaada utúul «jeʼel bix ku páajtal u meyajtikeʼ», Jesuseʼ, tieʼeseʼ maʼ upʼéeliliʼ bukaʼaj páajchaj u beetik kaada kristiaano teʼ yáax siiglooʼ. Yanchaj máaxoʼob, jeʼex Paablo yéetel Tíimoteoeʼ, béeychaj u maas táakpajloʼob teʼ kʼaʼaytaj yéetel teʼ kaʼansajoʼ. Baʼaleʼ uláakʼoʼobeʼ, maʼ xaaneʼ, yaan baʼax beet maʼ u páajtal u beetkoʼob le bukaʼaj u kʼáatoʼobeʼ. Maʼ xaaneʼ, palitsiltaʼanoʼob wa chʼijaʼanoʼob; maʼ xan xaneʼeʼ kʼojaʼanoʼob wa yaʼab meyaj kʼaʼabéet u beetkoʼob utiaʼal u tséentik u fáamiliaʼob kaʼachi. Yéetel yaan xan meyajoʼob ichil le múuchʼulil maʼ tuláakal kristiaano jeʼel u páajtal u beetik kaʼacheʼ. Le kiikoʼob yéeyanoʼob yéetel jujuntúul sukuʼunoʼob yéeyanoʼobeʼ maʼatech u kaʼansajoʼob kaʼach teʼ múuchʼuliloʼ (1 tiʼ Corintoiloʼob 14:34; 1 tiʼ Timoteo 3:1; Santiago 3:1). Baʼaleʼ, kex jeʼel bukaʼaj ka páajchajak u beetkoʼob kaʼacheʼ, tuláakal le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ, xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob, kʼaʼabéet kaʼach u meyajtkoʼob u «taakʼin» u Tsʼuuliloʼob, kʼaʼabéet kaʼach u yilik u táakpajloʼob tuláakal le ku páajtal teʼ meeyjil kaʼansajoʼ. Bejlaʼaʼ xaneʼ, tuláakal u j-kaambaloʼob Kriistoeʼ bey xan u beetkoʼoboʼ.

¡Kʼuch u kʼiinil u pʼis óoltaloʼob!

15, 16. 1) ¿Baʼax kʼiin ka kʼuch u yoorai u pʼis óoltaʼal le palitsiloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax uláakʼ meyajiloʼob pʼaʼat tiʼ le chúukpaj u yóoloʼoboʼ?

¹⁵ Le kettʼaanoʼ bey u bin u tsikbalilaʼ: «Ku tsʼoʼokol u máan yaʼab kʼiinoʼobeʼ j-suunaj u tsʼuulil le j-palitsiloʼoboʼ, ka joʼopʼ u kʼáatik tiʼob baʼax tu beetajoʼob yéetel le taakʼinoʼ» (San Mateo 25:19). Tu jaʼabil 1914, yaʼabach kʼiinoʼob máanak u jaʼabil 33 t.T-kʼ., Kriistoeʼ káaj u góobernar teʼ kaʼanoʼ. Óoliʼ tu chúumuk u jaʼabil 1918, óoxpʼéel jaʼab ka tak táankoch tsʼoʼokok u jaʼabil 1914, Jesuseʼ taal tu najil Jajal Dioos, tiʼ túun úuch baʼax u tsʼíibmaj Peedroiʼ: «Tsʼoʼok u kʼuchul u kʼiinil u káajal pʼis óol tu na[j]il Jajal Dioos» (1 Pedro 4:17, LTN; Malaquías 3:1).

¹⁶ Le palitsiloʼob wa le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ, ¿tu meyajtoʼob wa túun u «taakʼin» le Reeyoʼ? Tu jaʼabil 33 t.T-kʼ. tak tu jaʼabiloʼob táanil tiʼ 1914, yaʼab tiʼ le j-yéeyaʼanoʼoboʼ jach tu tsʼáaj yóoloʼob u meyajtoʼob baʼaxoʼob yaan tiʼ Kriisto way Luʼumeʼ (San Mateo 25:16). Tu kʼiiniloʼob xan le yáax nojoch baʼateltáambal yanchaj way Luʼumeʼ, tu yeʼesoʼob jach taak u meyajkoʼob Kriisto, u Tsʼuuliloʼob. Le oʼolal tsʼaʼabtiʼob u páajtalil u maas meyajoʼob. Le yóokʼol  kaaboʼ tsʼokaʼaniliʼ u yokol tu tsʼook kʼiiniloʼobeʼ, le oʼolal kʼaʼabéet kaʼach u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tuláakal tuʼuxoʼ. U joochil le yóokʼol kaabaʼ «tsʼoʼok[aʼaniliʼi] u kʼantal[eʼ]» (Apocalipsis 14:6, 7, 14-16). Kʼuch u kʼiinil u chúukbesaʼal le máaxoʼob kun binoʼob kaʼan ku keʼetloʼob yéetel triigooʼ yéetel u muʼuchʼul le «yaʼabkach máakoʼob» kun pʼáatloʼob way Luʼumeʼ (Apocalipsis 7:9; San Mateo 13:24-30).

17. Le j-chúukaʼan óol kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ, ¿bix úuchik u yookloʼob tu kiʼimak óolalil u Tsʼuuloʼob?

¹⁷ U kʼiiniloʼob yúuchul joocheʼ, u kʼiiniloʼob kiʼimak óolal (Salmo 126:6). Le oʼolaleʼ, tu jaʼabil 1919, le ka tu tsʼáaj Jesus maas nojoch meyajoʼob tiʼe kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ, tiaʼalajtiʼob beyaʼ: «Chúukpaj a wóol tu yóokʼol le jumpʼíitaʼ, bin in kaʼaj in tsʼáaech tu yóokʼol u yaʼabil. Ooken, kiʼimakchajak a wóol tin wéetel» (San Mateo 25:21, 23). Tsʼoʼoleʼ, le kiʼimak óolal ku yuʼubik le Tsʼuul jach táant u beetaʼal Reeyiloʼ maʼ tu páajtal u keʼetel yéetel mix baʼal (Salmo 45:1, 2, 6, 7). Le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ, jach kiʼimak xan yóoloʼob ikil u tʼaanoʼob tu yoʼolal le Reeyaʼ yéetel ikil u yaʼabkúuntkoʼob baʼaxoʼob yaan tiʼ way Luʼumeʼ (2 tiʼ Corintoiloʼob 5:20). Isaías 61:10 kiaʼalik bukaʼaj kiʼimak óolal ku yuʼubkoʼob ikil u meyajkoʼob Jesus: «¡Ku sen kiʼimakchajal in wóol tiʼ Yuumtsil! Ku sen kiʼimakchajal in wóol tiʼ Kʼu [wa Dioos] tumen tsʼoʼok u tsʼáaikten toksajil».

18. ¿Baʼaxten yaan jujuntúuleʼ maʼ bin utsiltiʼob le ka pʼis óoltaʼaboʼobiʼ, yéetel baʼax beetaʼabtiʼob?

¹⁸ Baʼaleʼ, yaneʼeʼ, le ka pʼis óoltaʼaboʼobeʼ, ilaʼab maʼ chúukpaj yóoloʼobiʼ. Le Biibliaoʼ kiaʼalik: «Le ka j-kʼuch le palitsil tu kʼamaj le miil taakʼinoʼoboʼ, tu yaʼalaj tiʼ u tsʼuulil: Yuumtsil teneʼ in wojel techeʼ juntúul máak chich a puksiʼikʼal, ka jooch tuʼux maʼ pakʼalnajechiʼ yéetel ka mool tuʼux maʼ ta kʼiʼitbesaj mix baʼaliʼ. Le oʼolal sajakchajeneʼ ka j-binen in taʼak a taakʼin teʼ j-luʼumoʼ. Jeʼel baʼal a tiaʼalaʼ» (San Mateo 25:24, 25). Bey úuchik yéetel jujuntúul kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ, maʼ tu yaʼabkúuntoʼob baʼaxoʼob yaan tiʼ u Tsʼuuliloʼob way Luʼumeʼ. Maʼ tu tsʼáajoʼob kʼaj óoltbil le maʼalob péektsil tu jaʼabiloʼob táanil tiʼ 1914, yéetel tu jaʼabil 1919 maʼ xan tu yóotaj u káajs u kʼaʼaytajoʼobiʼ. ¿Baʼax beetaʼabtiʼob tumen Jesus ikil maʼ tu yóotoʼob meyajiʼ? Luʼsaʼab le meyaj tsʼaʼabtiʼoboʼ yéetel maʼ tu kʼamoʼob mix baʼaliʼ. Puʼuloʼob tu éeʼjochʼeʼenil le táankaboʼ, tuʼux bíin okʼolnakoʼob yéetel u jachʼ u kojoʼob (San Mateo 25:28, 30).

Láayliʼ táan u pʼis óoltaʼaloʼobeʼ

19. ¿Bix u pʼis óoltaʼal le j-yéeyanoʼob tak bejlaʼoʼ, yéetel baʼax u chʼaʼatukulmaj u beetkoʼob?

¹⁹ Tu jaʼabil 1918, le ka káaj u pʼis óol Jesusoʼ, óoliʼ tuláakal le máaxoʼob  kun táakpajloʼob ichil le j-yéeyanoʼob teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ maʼiliʼ káajak u meyajkoʼob Jéeobaiʼ. ¿Maʼ wa túun kun pʼis óolbiloʼob? Yaan. Le pʼis óoloʼ chéen káajal tu beetaj tu jaʼabil 1918 tak 1919; teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ bin utsil tiʼ ka pʼis óoltaʼabi. Baʼaleʼ, kaada utúul tiʼ le táakpajaʼanoʼob ichil le palitsiloʼ maʼ tun xuʼulul u pʼis óoltaʼaloʼob tak ken kʼuchuk u kʼiinil u tsʼaʼabal u chíikulal jach yaan u bisaʼaloʼob kaʼan (Apocalipsis 7:1-3). Le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ u yojloʼob lelaʼ, le beetik táan u yilik u chúukpajal u yóoloʼob. U chʼaʼatukulmoʼob u yeʼesik yaan u naʼatoʼob, le oʼolal táan u yilkoʼob maʼ u pʼíittal u áaseiteʼob utiaʼal maʼ u jáawal u juul u sáasiloʼob. Yojloʼob wa ku chúukpajal u yóoloʼob tak tu xuul u kuxtaloʼobeʼ, yaan u kʼaʼamloʼob tumen Jesus teʼ kaʼanoʼ (San Mateo 24:13; San Juan 14:2-4; 1 tiʼ Corintoiloʼob 15:50, 51).

20. 1) Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿baʼax u chʼaʼatukulmaj u beetkoʼob le yaʼabach máakoʼob kun pʼáatloʼob way Luʼumeʼ? 2) ¿Baʼax maʼ tu tuʼubskoʼob le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ?

²⁰ Le yaʼabach máakoʼob kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumeʼ táan xan  u meyajoʼob jeʼex u sukuʼunoʼob yéeyanoʼoboʼ. U yojloʼobeʼ, le kʼaj óolal yantiʼob tiʼ baʼax u tukulmaj u beetik Dioosoʼ ku beetik u lúubul tu yóokʼoloʼob upʼéel nojoch meyaj (Ezequiel 3:17-21). Le oʼolaleʼ, yéetel u yáantaj u Tʼaan Dioos, bey xan yéetel u yáantaj u kiliʼich muukʼeʼ, ku xakʼal xokkoʼob le Biibliaoʼ yéetel ku binoʼob mantatsʼ teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ utiaʼal maʼ u pʼíittal u áaseiteʼob. Le ken jóoʼkoʼob kʼaʼaytaj yéetel kaʼansajeʼ, táan u juul u sáasiloʼob yéetel táan xan u múul meyajoʼob yéetel le u sukuʼunoʼob yéeyanoʼoboʼ. Baʼaleʼ, le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ yojloʼobeʼ le «taakʼin» wa meyajoʼ tiʼ letiʼob pʼaʼati; tiʼ letiʼob kun kʼáatbil baʼax tu beetoʼob yéetel tuláakal baʼaxoʼob yaan tiʼ u Tsʼuuliloʼob way Luʼumeʼ. Kex tumen upʼíitoʼobeʼ, maʼ tu páajtal u pʼatik u meyajoʼob tiʼ le kristiaanoʼob kun pʼáatloʼob way Luʼumeʼ. Le beetikeʼ, le táakpajaʼanoʼob ichil le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ, letiʼob meyajtik tuláakal baʼax yaan tiʼ le Reeyoʼ, yéetel ku tsʼáaikoʼob nib óolal yoʼolal le nojoch áantaj ku tsʼáaik le yaʼabach máakoʼob kun pʼáatloʼob way Luʼumeʼ. Le yaʼabach máakoʼobaʼ, yojloʼob tiʼ le kristiaanoʼob yéeyanoʼob pʼataʼan le nojoch meyajaʼ, le oʼolal jach nojoch baʼal yilkoʼob ikil táan u meyajoʼob yáanal u nuʼuktaj le j-yéeyanoʼoboʼ.

21. ¿Baʼax tiaʼalaj Jesus utiaʼal le kristiaano kuxlajoʼob tu jaʼabiloʼob táanil tiʼ 1919 jeʼel xan u páajtal u tiaʼalintaʼal tumen le kristiaanoʼob kuxaʼanoʼob bejlaʼoʼ?

²¹ Le kaʼapʼéel kettʼaanoʼobaʼ ku yáantkoʼon k-naʼat le baʼaxoʼob úuch tu jaʼabil 1918 tak 1919, baʼaleʼ tuláakal le kristiaanoʼob kuxaʼanoʼob teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ yaan baʼax ku kankoʼob tiʼ le kettʼaanoʼobaʼ. U kettʼaanil le diees x-chʼúupalalaʼ utiaʼal le kristiaanoʼob yéeyanoʼob kuxlajoʼob tu jaʼabiloʼob táanil tiʼ 1919, baʼaleʼ le baʼax tiaʼalaj Jesus le ka tu tsʼoʼoksaj u tsikbaltikeʼ jeʼel u páajtal u tiaʼalintaʼal tumen tuláakal kristiaanoeʼ. Le oʼolaleʼ, tuláakloʼon kʼaʼabéet k-chʼenxikintik baʼax tiaʼalaj: «Maʼ a weenleʼex, tumen maʼ a wojeleʼex u kʼiinil mix u yoorail ken taalak u Paal Máak[iʼ]» (San Mateo 25:13).

[Tsolajiloʼob]

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

¿BIX U TAAL JESUS?

Tu kapiitulo 24 yéetel 25 tiʼ San Mateoeʼ kieʼesaʼal maʼ upʼéeliliʼ bix u «taal» Jesusiʼ. Letiʼeʼ maʼ unaj u yéemel utiaʼal u «taal» way Luʼumeʼ; u taalbaleʼ u kʼáat yaʼal ku káajal u meyaj utiaʼal le yóokʼol kaabaʼ wa utiaʼal u j-tsaypachoʼob; yaʼab u téeneleʼ u meyajeʼ u pʼis óoltik baʼax ku beetaʼal. Tu jaʼabil 1914 taalij, wa káaj u beetik u Reeyil teʼ kaʼanoʼ (San Mateo 16:28; 17:1; Baʼaxoʼob 1:11). Tu jaʼabil 1918, taal bey u j-bisaj tʼaanil le núup tʼaanoʼ, utiaʼal u pʼis óoltik le ku yaʼalkoʼob táan u meyajkoʼob Jéeobaoʼ (Malaquías 3:1-3; 1 San Pedro 4:17). Teʼ Áarmajedonoʼ, yaan u taal utiaʼal u xuʼuls tiʼ tuláakal máaxoʼob pʼekmai Dioos (Apocalipsis 19:11-16).

Le taalbal (wa kʼuchbal) kiaʼalaʼal teʼ San Mateo 24:29-44 yéetel 25:31-46 yaan yúuchul teʼ «nojoch yaayaj óolaloʼ» (Apocalipsis 7:14). Baʼaleʼ, le taalbal ku yaʼalaʼal teʼ San Mateo 24:45 tak 25:30 yaan yil yéetel u pʼis óoltaʼal le máaxoʼob kiaʼalkoʼob u j-tsaypachoʼob Kriistooʼ, leloʼ káaj tu jaʼabil 1918. U kʼiinil u tsʼaʼabal u maas yaʼabil tiʼe palitsil chúukpaj u yóoloʼ bey xan u kʼiinil u pʼaʼatal táankab le x-maʼ naʼat chʼúupalaloʼob yéetel le kʼasaʼan palitsil tu taʼakaj u taakʼin le Tsʼuuloʼ, maʼ tu páajtal yúuchul ken taalak Jesus u pʼis óolt le máakoʼob tu kʼiinil le nojoch yaayaj óolaloʼ, tumen wa maʼeʼ, leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ken kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ, yaʼab tiʼ le j-yéeyanoʼob kun ilbil maʼ chúukaʼan u yóoloʼoboʼ yéetel yaan u kʼaʼabéettal u kaxtaʼal u jeeloʼob. Baʼaleʼ, Apocalipsis 7:3 ku yeʼesikeʼ ken kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ tsʼokaʼaniliʼ u tsʼaʼabal tiʼ tuláakal le j-yéeyanoʼob u «chíikulal» jach yaan u bisaʼaloʼob kaʼanoʼ.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 32]

¿Jeʼel wa u páajtal a tsolkeʼ?

• ¿Baʼax kʼiin ka taal Jesus u pʼis óolt u tsaypachoʼob, yéetel baʼax tu yilaj?

• ¿Baʼaxten jujuntúul j-yéeyanoʼobeʼ káaj u tuukuloʼob jeʼex le «palitsil [...] kʼaakʼas máakoʼ»?

• ¿Bix k-eʼesik yaan xan k-naʼat tiʼ baʼax yaan yil yéetel k-meyajtik Dioos?

• ¿Bix jeʼel k-eʼesik maʼ tu xuʼulul k-meyaj, jeʼex u beetik le kristiaanoʼob yéeyanoʼoboʼ?