«Kʼub a wóol a tseʼekt le maʼalob péektsiloʼ»
«Kʼub a wóol a tseʼekt le maʼalob péektsiloʼ»
«Pʼáaten mantatsʼ yéetel maʼalob tuukul, [...] kʼub a wóol a tseʼekt [wa a kʼaʼayt] le maʼalob péektsiloʼ.» (2 TIʼ TIMOTEO 4:5.)
1. ¿Baʼax meyajil tu pʼataj Jesus tiʼ u j-tsaypachoʼob?
LE MÁAXOʼOB meyajtik Jéeoba bejlaʼeʼ jach tuláakal tuʼux táan u tsʼáaikoʼob ojéelbil u kʼaabaʼ yéetel baʼaxoʼob u tukulmaj u beetik; ku yilkoʼob jach kʼaʼabéet u beetkoʼob le meyaj tu pʼataj Jéesukriisto tiʼ u j-tsaypachoʼoboʼ: «Xeeneʼex [...] tiʼ u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼobeʼ k[a] beeteʼexoʼob j-kaambaloʼob; yéetel tsʼáaʼex u yokjaʼob tu kaabaʼ le Taataoʼ, le Paaloʼ yéetel le Kiliʼich Pixanoʼ, yéetel kaʼanseʼexoʼob u tsʼoʼokbesoʼob tuláakal baʼax in waʼalmaj tiʼ teʼex» (San Mateo 28:19, 20).
2. ¿Baʼax aʼalaʼab tiʼ Tíimoteo ka u beete, yéetel upʼéel bix u maʼalob beetik u meyaj le nuxiboʼob bejlaʼoʼ?
2 Le u yáax j-tsaypachoʼob Jesusoʼ tu yiloʼob jach kʼaʼabéet u beetkoʼob le meyajaʼ. Áapostol Paabloeʼ tiaʼalaj tiʼ Tíimoteo, utúul nuxib xan jeʼex letiʼeʼ: «Kʼub a wóol a tseʼekt [wa a kʼaʼayt] le maʼalob péektsiloʼ. Beet maʼalob a meyaj» (2 tiʼ Timoteo 4:5). Bejlaʼa xaneʼ, upʼéel bix u maʼalob beetik u meyaj le nuxiboʼoboʼ letiʼe ken yil u jóoʼloʼob mantatsʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ. Le j-ilaj Xookil Liibroi Múuchʼuliloʼ yaan upʼéel jach maʼalob meyaj tiʼ: u jóokʼol mantatsʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ yéetel u kaʼansik le sukuʼunoʼob kʼaʼaytajoʼ. Paabloeʼ tu kʼaʼaytaj le maʼalob péektsiloʼ tumen u yojel kʼaʼabéet u beetik, tu kaʼansaj xan uláakʼ kristiaanoʼob ka u beetoʼob le meyajaʼ (Baʼaxoʼob [Hechos] 20:20; 1 tiʼ Corintoiloʼob 9:16 17).
Le yáax kristiaanoʼoboʼ tu kʼubaj yóoloʼob kʼaʼaytaj
3, 4. ¿Máaxoʼob tu yáantaj Feliipe yéetel le kʼaʼaytaj tu beetoʼ?
3 Le yáax kristiaanoʼoboʼ jach tu kʼubaj yóoloʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ. Koʼoneʼex tʼaan tiʼ Feliipe, utúul kristiaano jach tu kʼubaj yóol kʼaʼaytaj. Letiʼ kaʼacheʼ utúul tiʼ le «sieete j-xiiboʼob [...] ku yúuchul tʼaan maʼalob tu yoʼolaloʼob[oʼ], yaan u naʼatoʼob yéetel chuup u kuxtaloʼob yéetel Kiliʼi[c]h Pixan» wa kiliʼich muukʼ; letiʼobeʼ yéeyaʼaboʼob utiaʼal u tʼoxoʼob janal sáamsamal tiʼ tuláakal le kristiaanaʼob grieegaʼob yéetel ebreeaʼob yanoʼob tu kaajil Jéerusalen kimen u yíichamoʼoboʼ (Baʼaxoʼob 6:1-6). Le ka tsʼoʼok u beetkoʼob le meyaj jeʼeloʼ, yéetel le ka láaj kʼiʼitbesaʼab le kristiaanoʼob tumen le chʼaʼapachtajiloʼ —chéen le áapostoloʼob maʼatechoʼ—, Feliipeiʼ bin tu kaajil Samaaria; teʼeloʼ tu kʼaʼaytaj le maʼalob péektsiloʼ, yéetel le kiliʼich muukʼoʼ tu tsʼáaj u páajtalil tiʼ Feliipe utiaʼal u jóoʼsik le kʼaasilbaʼaloʼob okaʼan ichil le máakoʼoboʼ, utiaʼal u tsʼakik koojoʼob bey xan máakoʼob móoch u wíinkliloʼob. Yaʼab sáamaritanoʼob túuneʼ, tu kʼamoʼob u péektsilil le Reeinooʼ, ka okjaʼanajoʼob. Lelaʼ kʼuch tak tu xikin le áapostoloʼoboʼ —letiʼobeʼ tiaʼanoʼon kaʼach tu kaajil Jéerusaleneʼ—, le oʼolal tu túuxtoʼob Peedro yéetel Juan tu kaajil Samaaria utiaʼal ka u kʼáatoʼob tiʼ Dioos ka u tsʼáa kiliʼich muukʼ tiʼ le sáamaritanoʼob tsʼoʼok u yoksaj óoloʼob yéetel táant u yokjaʼoboʼ (Baʼaxoʼob 8:4-17).
4 Ku tsʼoʼokol u yúuchul lelaʼ, u kiliʼich muukʼ Diooseʼ tu bisaj Feliipe tak teʼ bej ku bin tu kaajil Gaasaoʼ utiaʼal ka u yiluba yéetel utúul nojoch jalaʼach éetiopiyai. Le ka tsʼoʼok u maʼalob tsolaʼal u próofesiyai Íisaiyas tiʼeʼ, letiʼe máak meyajtik kaʼach «Kandaase[aʼ], u x-ajawil Éetiopiya[eʼ]», tu oksaj óoltaj Jéesukriisto, ka okjaʼanaji (Baʼaxoʼob 8:26-38). Ka tsʼoʼokeʼ, Feliipeiʼ bin tu kaajil Asdod yéetel tu kaajil Séesarea, «táan u tsikbaltik le maʼalob péektsil» tiʼ tuláakal kaajoʼob tuʼux máanoʼ (Baʼaxoʼob 8:39, 40). Letiʼeʼ jach tu kʼubaj yóol teʼ kʼaʼaytajoʼ; jach maʼalob ka k-beet jeʼex letiʼoʼ.
5. ¿Yoʼolal baʼax jach kʼaj óoltaʼab u x-chʼupul paalal Felipe?
5 Ku tsʼoʼokol u máan beinte jaʼaboʼobeʼ, Feliipeiʼ láayliʼ táan kaʼach u kʼaʼaytik le maʼalob péektsil tu kaajil Séesareaoʼ. Ka pʼáat Paablo yéetel Juan tu yotocheʼ, yaan «kantúul u chʼupul paalal maʼ tsʼokaʼan u beeloʼobiʼ, máaxoʼob ku tsʼáaikoʼob péektsiloʼob ku kʼamikoʼob tiʼ» Dioos (Baʼaxoʼob 21:8-10). Le chʼúupalaloʼobaʼ jach maʼalob kaʼansaʼabikoʼob tumen Feliipe, u taataʼob, yéetel jach u kʼubmaj yóoloʼob kaʼach teʼ meeyjil kaʼansajoʼ, le beetik tsʼaʼabtiʼob tak u páajtalil u kʼamkoʼob péektsiloʼob u taaloʼob tiʼ Dioos. Bejlaʼaʼ xaneʼ, wa le taatatsiloʼob ku kʼubik yóoloʼob teʼ meeyjil kaʼansajoʼ, leloʼ jeʼel u yoksik tu tuukul u paalaloʼob ka u kʼub yóoloʼob xan teʼ meeyjil kaʼansaj tuláakal u kʼiinil u kuxtaloʼoboʼ.
Kristiaanoʼob ku kʼubik yóoloʼob kʼaʼaytaj bejlaʼeʼ
6. Teʼ yáax siiglooʼ, ¿baʼax béeychaj u beetik le kristiaanoʼob yéetel u kʼaʼaytajoʼoboʼ?
6 Le ka tʼaanaj Jesus tiʼ le baʼaloʼob kun úuchloʼob teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ, tiaʼalaj: «Tumen táanil kʼaʼabéet ka tseʼektaʼak le maʼalob péektsilaʼ tiʼ tuláakal kaajoʼob» (San Marcos 13:10). Le xuʼulsajiloʼ yaan u taal ken tsʼoʼokok u kʼaʼaytaʼal «tiʼ tuláakal yóokʼol kaab» le maʼalob péektsiloʼ (San Mateo 24:14). Teʼ yáax siiglooʼ, jeʼex úuchik u bin u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tumen Paablo yéetel uláakʼ kristiaanoʼobeʼ, bey xan úuchik u bin u yaʼabtal le máaxoʼob ku oksaj óoloʼoboʼ, le oʼolal káaj u yantal múuchʼuliloʼob tiʼ yaʼab kaajoʼob yanoʼob kaʼach yáanal u kʼab le romaanoʼoboʼ. Le nuxiboʼob ilik le múuchʼuliloʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ tu yilaj u kʼaʼaytajoʼob yéetel u yéet sukuʼunoʼob, yéetel tu yilaj u biskoʼob le maʼalob péektsilil tuláakal tuʼuxoʼ. U tʼaan Jéeobaeʼ jach nojoch «kʼiʼitpajik» teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ; bejlaʼa xaneʼ u miyoonesi j-jaajkunajoʼob tiʼ Jéeobaeʼ táan xan u kʼiʼitbeskoʼob tuláakal tuʼux le maʼalob péektsiloʼ (Hechos 19:20, Le Tumben Nuptʼan, LTN). Techeʼ, ¿táakaʼanech wa ichil le máaxoʼob kʼaʼaytik yéetel kiʼimak óolal le maʼalob péektsiloʼ?
7. ¿Baʼax táan u beetik yaʼab sukuʼunoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ?
7 Bejlaʼaʼ xaneʼ, yaʼab sukuʼunoʼobeʼ táan u yilikoʼob u maas táakpajloʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ. U miilesi tiʼ letiʼobeʼ míisioneroʼob, yaʼab uláakʼ u miilesileʼ j-táanilkunsajoʼob wa j-áantaj táanilkunsajoʼob. Yaʼab sukuʼunoʼobeʼ maʼ tu páajtal u beetik u táanilkunsajiloʼob, baʼaleʼ ¡jach maʼalob meyaj táan u beetik le sukuʼunoʼob, kiikoʼob yéetel paalal ku tsʼáaik yóoloʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ! Jéeobaeʼ maʼatech u xuʼulul u tsʼáaik maʼalob baʼaloʼob tiʼ máaxoʼob múul meyajtik yéetel upʼéeliliʼ tuukul (Sofonías 3:9).
8. ¿Tiʼ máaxoʼob táan u tsʼaʼabal upʼéel chíikulal tu táan poolaloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ, yéetel máaxoʼob beetik?
8 Tiʼ le kristiaanoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ, Diooseʼ u tsʼáamaj u meeyjul u kʼaʼaytkoʼob le maʼalob péektsilil tuláakal yóokʼol kaaboʼ; yaʼab «uláakʼ [u] j-tamanoʼob» Kriistoeʼ táan xan u yáantajoʼob teʼ kʼaʼaytajaʼ (San Juan 10:16). Le meyaj ku sáalbartik u kuxtal wíinkoʼobaʼ, teʼ Biibliaoʼ ku keʼetel yéetel u tsʼaʼabal upʼéel chíikulal tu táan poolal le máaxoʼob ku yaj óolaloʼob yoʼolal tuláakal le pʼekbeʼen baʼaloʼob táan yúuchloʼob bejlaʼoʼ. Maʼ kun xáantal ken xuʼulsaʼak le kʼasaʼan máakoʼoboʼ, le oʼolal kʼaʼabéet k-bisik tiʼ tuláakal máak le maʼalob péektsil ku sáalbaroʼ (Ezequiel 9:4-6, 11).
9. ¿Baʼax áantajil jeʼel u páajtal u tsʼaʼabal tiʼ le máaxoʼob maʼ úuch joʼopʼok u kʼaʼaytajoʼoboʼ?
9 Wa tsʼoʼok u chan yúuchtal káajak k-kʼaʼaytajeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal k-áantik le sukuʼunoʼob maʼ úuch joʼopʼok u kʼaʼaytajoʼoboʼ. Kaada wa baʼax kʼiineʼ, jeʼel u páajtal k-jóokʼol kʼaʼaytaj yéeteloʼobeʼ. Le nuxiboʼoboʼ unaj xan u beetkoʼob tuláakal le ku páajtal utiaʼal u muʼukʼankúuntik u yóol u yéet oksaj óolaloʼob. Le sen maʼalob meyaj ku beetik le nuxiboʼob kabal yóoloʼoboʼ, jach yaan u yáantik le sukuʼunoʼob utiaʼal ka u kʼub xan u yóoloʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ yéetel utiaʼal ka yanak yich u meeyjil kaʼansajoʼob (2 tiʼ San Pedro 1:5-8).
Kʼaʼabéet k-xíimbaltik le máakoʼob tu yotochoʼoboʼ
10. Jesus yéetel u yáax j-tsaypachoʼobeʼ, ¿bix tu yeʼesiloʼob tu kʼubaj yóoloʼob kʼaʼaytaj?
10 Jéesukriistoeʼ tu yeʼesaj tiʼ u j-tsaypachoʼob bix kʼaʼabéet u meyaj utúul j-kʼaʼaytaj. Le Biibliaoʼ kiaʼalik bix úuchik u máan kʼaʼaytaj Jesus yéetel u áapostoloʼob: «Jesuseʼ máan tiʼ yaʼabkach kaajoʼob yéetel tiʼ mejen kajtaliloʼob, táan u tseʼek yéetel táan u tsʼáaik kʼaj óoltbil u ajawil Ku [wa u Reeino Dioos]. U doose j-kaambaloʼobeʼ táan [xan] u máanoʼob yéetel» (San Lucas 8:1). ¿Baʼax túun tu beetaj le áapostoloʼob ka suunaj Jesus teʼ kaʼanoʼ? Le ka tsʼoʼok u tsʼaʼabal le kiliʼich muukʼ tiʼob teʼ Péentekostes tiʼ u jaʼabil 33 t.T-kʼ. (teʼ T-kʼiinoʼobaʼ), «maʼ jáaw u kaʼansikoʼob yéetel u tseʼektikoʼob u kʼaabaʼ Jéesukriistoiʼ, sáamsamal teʼ j-kʼuʼulnaj [wa teemplooʼ] bey xan teʼ j-najoʼoboʼ» (Baʼaxoʼob 5:42).
11. Jeʼex yaʼalik Hechos 20:20, 21, ¿bix úuchik u kʼaʼaytaj Paablo?
11 Paabloeʼ tu kʼubaj yóol teʼ kʼaʼaytajoʼ, le oʼolal páajchaj u yaʼalik tiʼ u nuxibiloʼob le múuchʼulil yaan Eefesooʼ: «Maʼ tin kóoljimba in tseʼektik [wa in kʼaʼaytik] teʼex baʼax kʼaʼabéet teʼex yéetel in kaʼansikeʼex tu táan kaaj yéetel tiʼ na[j]oʼob». ¿U kʼáat wa u yaʼal Paablo ku bin kaʼach tu yotoch le sukuʼunoʼob u líiʼs yóoloʼoboʼ? Maʼ, tumen letiʼeʼ tiaʼalaj xan: «Táan in jaajkunaj tiʼ judiiyoʼob yéetel tiʼ jentiloʼob ka sutkʼaj ku tuukuloʼob tu táan Jajal Dioos yéetel ka u yoks u yóoloʼob tiʼ k-Yuumtsil Jéesukriisto» (Hechos 20:20, 21, LTN). Lelaʼ kieʼeskeʼ, Paabloeʼ maʼ táan u tʼaan tiʼ le kristiaanoʼoboʼ, tumen máaxoʼob tsʼoʼok u yokjaʼobeʼ maʼ kʼaʼabéet u kaʼa sutik u tuukuloʼob tiʼ Jajal Dioosiʼ, maʼ kʼaʼabéet xan u kaʼa yoksik u yóoloʼob tiʼ Jéesukriistoiʼ. Paablo túuneʼ, le táan u xíimbaltik le máakoʼob tu yotochoʼob utiaʼal u yaʼaliktiʼob ka u kʼex u tuukuloʼob yéetel ka u oksaj óoltoʼob Jéesukriistoeʼ, tu beetaj u láakʼintaʼal tumen u nuxibiloʼob Eefeso utiaʼal u kaʼanskoʼob kʼaʼaytaj joonaj joonai, jeʼex úuchik u beetik Jesus yéetel u áapostoloʼoboʼ.
12, 13. Jeʼex yaʼalik Tiʼ Filiposiloʼob 1:7, ¿baʼax tsʼoʼok u beetik u kaajal Dioos utiaʼal u chaʼabal u kʼaʼaytaj?
12 K-xíimbaltik le máakoʼob tu yotochoʼoboʼ upʼéel baʼal maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. Yaan máaxoʼobeʼ ku tsʼíikiloʼob ken kʼuchkoʼon tu jool u yotochoʼob utiaʼal k-tsikbaltiktiʼob baʼax kiaʼalik le Biibliaoʼ. U jaajileʼ, maʼ k-kʼáat beet u tsʼíikil mix máakiʼ, baʼaleʼ le Biiblia aʼalik kʼaʼabéet k-kʼaʼaytaj joonaj joonailoʼ. Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeoba yéetel yoʼolal k-éet máakiloʼobeʼ, le péekskoʼon xan k-xíimbaltoʼob tu yotochoʼob (San Marcos 12:28-31). Yaan kʼiineʼ, utiaʼal u chaʼabal k-kʼaʼaytaj joonaj joonaileʼ, ku kʼaʼabéettal «[k-]baʼateʼel tʼaan tu yoʼolal le maʼalob péektsiloʼ» utiaʼal k-eʼesik, tu táan le jalaʼachoʼoboʼ, «letiʼ u jaajil»; tsʼoʼok tak k-kʼuchul tu táan u noj kúuchil pʼis óol Estaados Úunidos (Tiʼ Filiposiloʼob 1:7). Le máaxoʼob ku pʼis óoloʼob teʼ kúuchilaʼ, óoliʼ tuláakal u téenel tsʼoʼok u yaʼalkoʼobeʼ, le leeyoʼ maʼ tu yaʼalik wa maʼ tu páajtal k-kʼaʼaytaj joonaj joonai. Bey u yeʼesik le baʼax tiaʼaloʼobaʼ:
13 «Le u jóokʼol máak u tʼox mejen juʼunoʼob ku tʼaanoʼob tiʼ Dioosoʼ, jach úuch káajak u beetaʼal utiaʼal u bisaʼal le maʼalob péektsil tuláakal tuʼuxoʼ; lelaʼ káaj u beetaʼal le ka káaj u chíikpajal le maakinaʼob ku tsʼal juʼunoʼoboʼ. Úuchjeakileʼ tu yáantaj jujumpʼéel réelijionoʼob utiaʼal ka okok u maasil máakoʼob ichiloʼob. Bejlaʼeʼ yaan xan réelijionoʼob beetik lelaʼ. Máaxoʼob yanoʼob ichiloʼobeʼ ku jóokʼol u xíimbaltoʼob u miilesi najoʼob utiaʼal u biskoʼob le maʼalob péektsil tiʼ u yuumil najoʼoboʼ, utiaʼal u yilik u biskoʼob uláakʼ máakoʼob tu réelijionoʼob. [...] Tu táan u leeyesi Estaados Úunidoseʼ, u xíimbaltaʼal le máakoʼob tu yotochoʼoboʼ, upʼéeliliʼ yilik yéetel le áadorasion yéetel tseʼektaj ku beetaʼal teʼ igleesiaʼoboʼ.» (Murdock tu koontra Péensilbania, 1943.)
¿Baʼaxten maʼ unaj k-pʼatik k-kʼaʼaytajiʼ?
14. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa maʼ tu xuʼulul k-jóoyabtik le u jaajil tsʼoʼok k-pakʼik tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ?
14 Jach yaan baʼax oʼolal unaj k-kʼaʼaytaj joonaj joonai. Kaada ken k-xíimbalt utúul máak tu yotocheʼ, k-ilik pakʼik wa k-oksik tu puksiʼikʼal le u jaajil yaan teʼ Biiblia ku keʼetel yéetel upʼéel neekʼoʼ. Ken kaʼa suunakoʼon xíimbalteʼ, k-ilik jóoyabtik le jaajil t-pakʼaj tu puksiʼikʼaloʼ. Maʼ xaaneʼ, ken máanak kʼiineʼ, le u jaajilaʼ jeʼel u kʼuchul tóopʼol tu puksiʼikʼaleʼ. Paabloeʼ tiaʼalaj: «Teen j-pakʼ le iʼinajoʼ, Áapolos jóoyabte, baʼaleʼ Kʼu [wa Dioos] beet u chʼíijil» wa u nojochtal (1 tiʼ Corintoiloʼob 3:6). Le oʼolaleʼ, maʼ u jáawal k-pakʼik mix k-jóoyabtik le u jaajil tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ, tumen k-ojel Jéeoba kun beetik u nojochtal.
15, 16. ¿Baʼaxten maʼ tu jáawal k-xíimbaltik le máakoʼob tu yotochoʼoboʼ?
15 Toʼoneʼ k-kʼaʼaytaj tumen le maʼalob péektsiloʼ jeʼel u sáalbartik máakoʼobeʼ. Wa k-kʼaʼaytajeʼ, k-sáalbartikba toʼon yéetel ku sáalbarkuba xan le máaxoʼob chʼenxikintkoʼonoʼ (1 tiʼ Timoteo 4:16). Wa k-ojéeltik táan u páaʼtaʼal utúul máak utiaʼal kíimsbileʼ, ¿máasaʼ yaan k-ilik aʼaliktiʼ kex maʼ u kʼáat u yuʼuboʼoniʼ? Bey xanoʼ, le kʼaʼaytaj k-beetkoʼ k-ojel ku yáantaj utiaʼal ka u sáalbartuba le máakoʼoboʼ, le oʼolal maʼ tu jáawal k-xíimbaltkoʼob. Mantatsʼ táan u kʼexpajal bix kuxlik le máakoʼoboʼ. Utúul máak minaʼan tieempo tiʼ utiaʼal u chʼenxikintkoʼoneʼ, maʼ xaaneʼ tuláakʼ kʼiineʼ jeʼel wal u yóotik u yuʼuboʼoneʼ. Jeʼel xan u jeʼiktoʼon jool yaanal máax jeʼel u yóotik u chʼenxikintoʼoneʼ.
16 Baʼaleʼ, maʼ chéen bix kuxlik le máakoʼob jeʼel u kʼexpajloʼoʼ, jeʼel xan u kʼexpajal bix u tuukuloʼobeʼ. Maʼ xaaneʼ, u yuumil najeʼ táan u mukʼyaj tumen kíim utúul máax u yaabilmaj, le oʼolal jeʼel wal u taaktal u yuʼubik le maʼalob péektsiloʼ, wa beyoʼ kʼaʼabéet k-ilik líiʼsik yóol yéetel kʼaʼabéet k-áantik u yil u kʼaʼananil u natsʼkuba tiʼ Dioos, kʼaʼabéet xan k-eʼesik tiʼ bix jeʼel u beetkeʼ (San Mateo 5:3, 4).
17. ¿Baʼax péekskoʼon kʼaʼaytaj joonaj joonai?
17 U taakil k-áantik uláakʼ máakoʼob u kʼaj óoltoʼob u kʼaabaʼ Diooseʼ le kun péekskoʼon kʼaʼaytaj joonaj joonai yéetel k-táakpajal tiʼ uláakʼ jejeláas kʼaʼaytaj wa kaʼansaj (Éxodo 9:16; Salmo 83:18). ¡Jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-ilik le kʼaʼaytaj k-beetkoʼ ku yáantaj utiaʼal ka kʼuchuk meyajtbil Jéeoba tumen máaxoʼob u yaabiltmoʼob baʼax jaaj yéetel baʼax toj! Le salmiistaoʼ tu kʼayaj: «¡Xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob, táankelemoʼob yéetel nuxiboʼob! ¡Kiʼikiʼtʼanteʼex tuláakaleʼex u kʼaabaʼ Yuumtsil, tumen chéen u kʼaabaʼ sen kaʼanal! ¡U tsiikileʼ tiʼ yaan tu yóokʼol kaʼaneʼ yéetel tu yóokʼol luʼum!» (Salmo 148:12, 13).
K-jóokʼol kʼaʼaytajeʼ ku taasiktoʼon utsiloʼob
18. ¿Baʼax utsiloʼob ku taasiktoʼon ikil k-jóokʼol kʼaʼaytaj?
18 Ku taasiktoʼon yaʼab utsiloʼob k-jóokʼol kʼaʼaytaj. Wa maʼ t-kʼaʼamal yéetel utsil ken jóoʼkoʼon k-kʼaʼaytaj joonaj joonaileʼ, leloʼ ku yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon kabal óolal. Utiaʼal u jach maʼalobtal k-kʼaʼaytajeʼ unaj k-beetik jeʼex Paabloeʼ, letiʼeʼ tu yilaj bix jeʼel u yáantik jejeláas máakoʼobeʼ (1 tiʼ Corintoiloʼob 9:19-23). Le baʼaxoʼob kiúuchul toʼon teʼ kʼaʼaytajoʼ ku kaʼansiktoʼon kʼaʼabéet k-kanáantik baʼax k-aʼalik. Wa k-kʼubik óol tiʼ Jéeoba yéetel k-yéeyik tu beel le baʼax ken k-aʼaloʼ, táan k-beetik le baʼax tiaʼalaj Paabloaʼ: «A tsikbaleʼexeʼ mantatsʼ ka uʼuyaʼak maʼalob yéetel jatsʼuts, yéetel ka a wojéelteʼex bix unaj a núukikeʼex u tʼaan jujuntúul» (Tiʼ Colosailoʼob 4:6).
19. ¿Bix u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ?
19 K-jóokʼol kʼaʼaytaj xaneʼ, ku beetik ka páaʼtanakoʼon tiʼ le áantaj ku tsʼáaik u kiliʼich muukʼ Dioosoʼ (Zacarías 4:6). Tsʼoʼoleʼ u yich le kiliʼich muukʼaʼ —«yaakunaj, kiʼimak óolal, jeetsʼel óolal, chúukaʼan óolal, maʼalob bisajbail, utsil puksiʼikʼal, oksaj óolal, kabal óolal yéetel, muʼukʼan óolal[eʼ]»— ku yilaʼal teʼ meyaj k-beetkoʼ (Tiʼ Galaciailoʼob 5:22, 23). U kiliʼich muukʼ Diooseʼ ku yáantkoʼon k-eʼes maʼalob moodos tiʼ máaxoʼob yéetel k-tʼaan, tumen wa k-chaʼik u nuʼukkoʼoneʼ, yaan u yáantkoʼon k-eʼes yaakunaj, kiʼimak óolal, jeetsʼel óolal, chúukaʼan óolal, maʼalob bisajbail, utsil puksiʼikʼal, oksaj óolal, kabal óolal yéetel muʼukʼan óolal.
20, 21. ¿Baʼax utsiloʼob k-kʼamik ikil k-jóokʼol mantatsʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ?
20 K-jóokʼol kʼaʼaytajeʼ ku yáantkoʼon xan k-naʼat baʼax talmil ku máansik le máakoʼoboʼ. Ken u tsikbaltoʼob baʼax talmil yantiʼobeʼ —maʼ xaaneʼ kʼojaʼanoʼob, minaʼan meyaj tiʼob wa yaan talmil tiʼob ichil u yotochoʼob—, k-ilik eʼesiktiʼob baʼax kiaʼalik le Biiblia utiaʼal k-líiʼsik yóoloʼoboʼ, maʼ baʼax k-tuklik toʼoniʼ. K-kʼáat áant le máaxoʼob tiaʼanoʼob ichil le éeʼjochʼeʼeniloʼ, baʼaleʼ u kʼáat u beetoʼob baʼax toj (2 tiʼ Corintoiloʼob 4:4). K-áantik le máaxoʼob toj u puksiʼikʼaloʼoboʼ, ¡jach yaʼab utsiloʼob ku taasiktoʼon!
21 K-táakpajal mantatsʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-jóokʼol tiʼ u bejiloʼob Dioos (San Lucas 11:34). Ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-bin tu paach u ayikʼaliloʼob le yóokʼol kaabaʼ. Áapostol Juaneʼ tiaʼalaj tiʼe kristiaanoʼoboʼ: «Maʼ a yaabiltikeʼex yóokʼol kaab, mix le baʼaloʼob yaan yóokʼol kaaboʼ. Wa yáan máax ku yaabiltik yóokʼol kaabeʼ, maʼ u yaabiltmaj Kʼu [wa Dioos] le Taataoʼ; tumen mix baʼal tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik u tsʼáaik yóokʼol kaaboʼ tiʼ Kʼu le taata u taaloʼ, baʼaleʼ tiʼ yóokʼol kaab u taal. U kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob le luʼumkabil wíinkliloʼ, u kʼaakʼas tsʼíibolalil le ichoʼ, yéetel u kaʼanal ichil ku yantal tu yoʼolal u baʼaliloʼob le kuxtaloʼ, tuláakal lelaʼ letiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik yóokʼol kaab u tsʼáaikoʼ. Le yóokʼol kaaboʼ táan u bin u xuʼulul yéetel tuláakal le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob yaan tu yóokʼoloʼ; baʼaleʼ le máax ku beetik baʼax u káat Kʼueʼ ku pʼáatal utiaʼal kʼiinoʼob minaʼan u xuul» (1 San Juan 2:15-17). K-jóokʼol túun mantatsʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-yaabiltik le yóokʼol kaabaʼ (1 tiʼ Corintoiloʼob 15:58).
Kʼaʼabéet k-muchʼkíintik ayikʼaliloʼob teʼ kaʼanoʼ
22, 23. 1) ¿Baʼax ayikʼaliloʼob ku muchʼkíintik le kristiaanoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ken k-kan teʼ tuláakʼ xookoʼ?
22 K-kʼubik óol k-kʼaʼayt le Reeinooʼ ku taasiktoʼon utsiloʼob utiaʼal mantatsʼ, bey úuchik u yeʼesik Jesus le ka tu yaʼalaj: «Maʼ a muchʼkíintikeʼex ayikʼaliloʼob way luʼumeʼ, tuʼux ku kʼaskúunaj kʼamas yéetel tuʼux ku kuuxumtal tuláakal baʼal, ku paʼabal najoʼob tumen j-ookoloʼob utiaʼal u yookoloʼob. Baʼaleʼ muchʼkíinteʼex ayikʼaliloʼob teʼ j-kaʼanoʼ, tuʼux maʼ tu kʼaskúunaj kʼamas mix ku kuuxumtal mix baʼal, mix xan tu paʼabal najoʼob tumen j-ookoloʼob utiaʼal u yookoloʼob. Tumen tuʼux yaan a ayikʼalileʼexeʼ, tiʼ bíin yanak a puksiʼikʼaleʼexiʼ» (San Mateo 6:19-21).
23 Maʼ u xuʼulul k-muchʼkíintik ayikʼaliloʼob teʼ kaʼanoʼ, tumen k-ojleʼ k-tʼaan tu yoʼolal Jéeoba, u Noj Jalaʼachil tuláakal baʼal, yéetel k-beetikba u j-jaajkunajoʼoneʼ, letiʼe maas maʼalob meyaj jeʼel u yantaltoʼonoʼ (Isaías 43:10-12). Le táan k-beetik le meyaj u tsʼaamajtoʼon Dioosoʼ, maʼ xaaneʼ yaan k-uʼuyikba jeʼex tu yuʼubiluba utúul kiik maas tiʼ 90 u jaʼabiloʼoboʼ; letiʼeʼ, le táan u kʼaʼajsik bukaʼaj jaʼaboʼob káajak u meyajtik Diooseʼ, tiaʼalaj: «Kin tsʼáaik nib óolal tiʼ Jéeoba úuchik u chaʼik in meyajtik le bukaʼaj jaʼaboʼobaʼ, yéetel kin jach kʼáat óoltik tiʼeʼ ka u chaʼa in Taataintik yéetel ka u yeʼesten u yaabilaj utiaʼal mantatsʼ». Wa k-jach yaabiltik Dioos jeʼex úuchik u beetik le kiikaʼ, yaan k-ilik jóokʼol mantatsʼ teʼ kʼaʼaytajoʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik bix jeʼel k-maʼalob beetik le meyaj tsʼaʼantoʼonoʼ.
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 10]
¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?
• ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-kʼaʼaytaj?
• ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-aʼalik yoʼolal le meyaj tu beetaj le kristiaanoʼob úuchoʼ yéetel yoʼolal le ku beetik le kristiaanoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ?
• ¿Baʼaxten k-kʼaʼaytaj joonaj joonai?
• ¿Baʼax utsiloʼob tsʼoʼok a kʼamik ikil a jóokʼol kʼaʼaytaj?