Kʼaʼabéet k-kaxkeʼex Jéeoba, le Máax ilik le puksiʼikʼaloʼ

«Kaxteneʼex utiaʼal ka kuxlakeʼex.» (Amós 5:4.)

1, 2. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le Biblia ken u yaʼal Jéeobaeʼ ku «paktik le puksiʼikʼaloʼ»?

JÉEOBA DIOSEʼ tu yaʼalaj tiʼ le profeta Samueloʼ: «Le wíinikoʼ chéen ku paktik le wíinkliloʼ, baʼaleʼ teneʼ kin paktik le puksiʼikʼaloʼ» (1 Samuel 16:7). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal lelaʼ?

² Teʼ Bibliaoʼ, le tʼaan puksiʼikʼaloʼ ku meyaj utiaʼal u yaʼalaʼal jach máaxoʼon ichiloʼon: baʼaxoʼob k-tsʼíiboltik, baʼaxoʼob k-tuklik yéetel baʼaxoʼob k-uʼuyik. Le oʼolaleʼ, ken u yaʼal le Biblia ku paktaʼal le puksiʼikʼal tumen Diosoʼ, u kʼáat yaʼaleʼ, letiʼeʼ ku yilik jach bix u modos máak, maʼ chéen bix u wíinkliliʼ.

Dioseʼ tu yilaj baʼax ku beetik Israel

3, 4. Jeʼex yaʼalik Amós 6:4-6, ¿bix kuxlik kaʼach u kajnáaliloʼob Israel?

³ Tu kʼiiniloʼob Amoseʼ, ¿baʼax tu yilaj Jéeoba le ka tu paktaj bix kuxlik u kajnáaliloʼob Israel? Amós 6:4-6 ku yeʼesikeʼ  le israelitaʼoboʼ táan u chitaloʼob tiʼ camaʼob de marfil, táan u jaantkoʼob mejen tamanoʼob bey xan mejen polok wakaxoʼob. Kiaʼalik xaneʼ, táan u pat joʼoltikoʼob u nuʼukuliloʼob paax yéetel táan u yuʼkoʼob vino tiʼ nukuch copaʼob.

⁴ Jatsʼuts yilaʼal bix kuxlik kaʼach le israelitaʼobaʼ. Ichil u jatsʼuts otochoʼobeʼ, le ayikʼaloʼoboʼ táan u jaantkoʼob u maas maʼalobil janal yéetel táan u yuʼkoʼob u maas maʼalobil vino; táan xan u náaysik yóoloʼob yéetel u maas maʼalobil nuʼukuliloʼob paax. Utiaʼal xan u jeʼelskubaʼobeʼ yaan u «jatsʼuts» camaʼob de «marfil». Tu kaajil Samaria, u noj kaajil u reinoi Israeleʼ, le arqueologoʼoboʼ tsʼoʼok u kaxtkoʼob baʼaloʼob beetaʼanoʼob yéetel marfil jach jatsʼuts póolaʼaniloʼob (1 Reyes 10:22). Maʼ xaaneʼ, le baʼaloʼobaʼ bajaʼanoʼob kaʼach tiʼ le muebleʼob wa tiʼ le pakʼoʼob utiaʼal u maas jatsʼutskíintkoʼob le najoʼoboʼ.

5. ¿Baʼaxten kʼuuxchaj Jéeoba tiʼ le israelitaʼob tu kʼiiniloʼob Amosoʼ?

⁵ Jéeobaeʼ, ¿kʼaas wa túun yilik u maʼalob kuxtal le israelitaʼoboʼ, u jaantkoʼob maʼalob janaloʼob, u yukʼikoʼob maʼalob vino yéetel u yuʼubkoʼob jatsʼuts paaxoʼob? Maʼatech. Letiʼeʼ maʼ tu kʼuuxil tu yoʼolal le baʼaloʼobaʼ, tumen letiʼ tsʼáaiktoʼon tuláakal le maʼalob baʼaloʼob utiaʼal k-kiʼikiʼ óolteʼex (1 tiʼ Timoteo 6:17). Baʼax beetik u tsʼíikileʼ letiʼe baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku tsʼíiboltik le israelitaʼoboʼ yéetel le kʼaas yaan ichil u puksiʼikʼaloʼoboʼ, bey xan ikil maʼ tu yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ letiʼ yéetel mix tu yeʼeskoʼob yaabilaj tiʼ u yéet israelitailoʼob.

6. Kex ich ayikʼalil kuxlik le israelitaʼoboʼ, ¿bix anikoʼob kaʼach tu táan Dios?

⁶ Le israelitaʼob ku chitaloʼob chéen jeʼelel, ku muchʼkubaʼob u jaantoʼob mejen tamanoʼob yéetel ku pat joʼoltikoʼob u nuʼukuliloʼob paaxeʼ, yaan u kʼamkoʼob upʼéel baʼal maʼ táan u páaʼtkoʼobiʼ. Tiʼ letiʼobeʼ aʼalaʼabi: «Teʼexeʼ maʼ a kʼáateʼex a tukulteʼex le kʼaakʼas kʼiinoʼ». Le baʼaxoʼob ku yilaʼal tu luʼumil Israeloʼ unaj u beetik kaʼach u kʼexik bix kuxlikoʼob, baʼaleʼ «¡[maʼ] tu yaj óolt[oʼob] u yóotsiltal le kaajoʼoboʼ!» (Amós 6:3-6). Kex ich ayikʼalil kuxlik le israelitaʼobaʼ, Jéeobaeʼ tu yileʼ tu kaajiloʼob Israeleʼ jach maʼ maʼalob baʼax ku beetaʼaliʼ yéetel sen náachchajaʼanoʼob tiʼ u Ley. Kex beyoʼ, le israelitaʼoboʼ baʼaliʼ u kʼáattiʼob baʼaxoʼob ku yúuchleʼ, chéen tiaʼanoʼob tu paach u meyajoʼobeʼ. Bejlaʼa xaneʼ, yaʼab máakoʼobeʼ bey kuxlikoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ, kex táan yilkoʼob táan u maas talamtal le kuxtalaʼ, wa maʼ letiʼob ku muʼyajoʼobeʼ, baʼaliʼ u kʼáattiʼob le talamil ku máansik uláakʼ máakoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ, maʼ tu yilkoʼob u kʼaʼananil u kaambaloʼob tiʼ Dios.

U kaajil Israeleʼ jach kʼaschaji

7. ¿Baʼax úuch tiʼ u kaajil Israel tumen maʼ tu yuʼubaj baʼax aʼalaʼab tiʼ tumen Diosiʼ?

⁷ U libroi Amoseʼ ku yeʼesikeʼ u kaajil Israel jach kʼaschaj bix kuxlik, kex bey táan u bin utsil tiʼeʼ. Tumen maʼ tu yuʼuboʼob baʼax aʼalaʼabtiʼob tumen Dios yéetel tumen maʼ tu kʼexoʼob bix kuxlikoʼobeʼ, Jéeobaeʼ tu pʼatoʼob tu kʼab máaxoʼob pʼekmailoʼob. Jóoʼsaʼaboʼob tu jatsʼuts otochoʼob tumen le asirioʼoboʼ ka bisaʼaboʼob palitsiltbil. ¡Tiʼ tu yiloʼob óotsililiʼ!

8. ¿Bix úuchik u bin u náachtal Israel tiʼ Dios?

 ⁸ ¿Bix binik u náachtal u kaajil Israel tiʼ Dios? Tuláakal káaj tu jaʼabil 997 táanil tiʼ u taal Cristo. Teʼ jaʼab jeʼeloʼ kíim Salomón, ka káaj u reinar Roboam [Rehoboam], u ijo, yéetel diez tribus tiʼ Israeleʼ tu jatsubaʼob tiʼ u tribusi Judá yéetel Benjamín. Jeroboam, «u paal Nabat[eʼ]» kʼuch u beetuba u yáax reyil u reinoi Israel (1 Reyes 11:26). Jeroboameʼ tu yoksaj tu tuukul u kajnáaliloʼob Israeleʼ jach kaʼansajbai ka xiʼikoʼob u adorartoʼob Jéeoba tak tu kaajil Jerusalén. Baʼaleʼ, u jaajileʼ, maʼ táan u kaxtik kaʼach u yutsil le kaajoʼ, chéen táan u kaxtik u yutsil letiʼ (1 Reyes 12:26). Maʼ u kʼáat kaʼach ka xiʼik le israelitaʼob utiaʼal le kʼiimbesajiloʼob suuk u beetaʼal tu temploi Jerusalenoʼ, tumen ku tuklikeʼ ken máanak kʼiineʼ jeʼel u kaʼa nupkubaʼob yéetel Judaeʼ. Utiaʼal maʼ u yúuchul lelaʼ, tu tsʼáaj upʼéel wakax de oro tu kaajil Dan yéetel uláakʼeʼ tu kaajil Betel. Bey túunoʼ, tu reinoi Israeleʼ joʼopʼ u adorarkoʼob mejen wakaxoʼob (2 Crónicas 11:13-15).

9, 10. 1) ¿Baʼax kʼiimbesajiloʼob tu káajsaj Jeroboam Primero? 2) ¿Bix tu yilij Dios le kʼiimbesajiloʼob ku beetaʼal kaʼach tu kʼiiniloʼob Jeroboam Segundooʼ?

⁹ Jeroboameʼ u kʼáat kaʼach ka ilaʼak kʼambeʼen u adorartaʼal le mejen wakaxoʼob tu beetoʼ. Le oʼolaleʼ, tiaʼalaj ka beetaʼak kʼiimbesajoʼob jeʼex le ku beetaʼal tu kʼaabaʼ Jéeoba tu kaajil Jerusalenoʼ. 1 Reyes 12:32 ku yeʼesikeʼ tu káajsaj upʼéel «kʼiinkʼuj» wa upʼéel kʼiimbesaj utiaʼal Dios «tu kʼiinil quince tu wiʼinalil ocho, jeʼel bix le kʼiinkʼuj ku beetaʼal Judaeʼ» yéetel «tu kʼubaj kíimsbil baʼalcheʼob tu yóokʼol u multuunil kʼuʼultaj. Lelaʼ tu beetaj Betel».

¹⁰ Jéeobaeʼ maʼ tu kʼamaj le kʼiimbesajiloʼobaʼ. Lelaʼ bey tu yeʼesil yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj Amós tu kʼiiniloʼob Jeroboam Segundooʼ, le máax káaj u gobernar tu yóokʼol u diez tribusi Israel óoliʼ tu jaʼabil 844 táanil tiʼ u taal Cristo —maanal cien jaʼaboʼob tsʼoʼokok u reinar Jeroboam Primero— (Amós 1:1). Teʼ Amós 5:21-24, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj: «Kin pʼektik [...] le kʼiimbesajoʼob ka beetikeʼexoʼ; ku chiʼichnakkúuntiken le kiʼ óotsil muchʼtal ka beetikeʼexoʼ. Maʼ in kʼáat le tóokbil baʼalcheʼ ka kʼubikeʼex tiʼ in tsikbeʼeniloʼ, mix le [...] janalbeʼen neekʼoʼob[ ka kʼubikeʼex tenoʼ]; maʼ bíin in kʼam le mejen polok wakaxoʼob ka kʼubikeʼex kíimsbil utiaʼal kaʼa bisajbailoʼ. ¡Náachkunteʼex tiʼ teen le u juum a kʼaayeʼexoʼ! ¡Maʼ in kʼáat in wuʼuy u paax le arpaʼoboʼ! Baʼaleʼ ka yáalak le tiʼibil [wa utsil] kuxtal bey u yáalal jaʼeʼ, bey xan le u beetaʼal baʼax tu beeloʼ ka béeyak [bey] jumpʼéel sayab minaʼan xuʼupul tiʼeʼ».

Teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan yúuchloʼ

11, 12. U adoración le israelitaʼob úuchiloʼ, ¿bix chíikaʼanil tiʼ u adoración le religionoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼob bejlaʼoʼ?

¹¹ Jéeobaeʼ tu yilaj baʼax yaan ichil u puksiʼikʼal le máaxoʼob ku táakpajloʼob teʼ kʼiimbesajiloʼob ku beetaʼal tu luʼumil Israel kaʼachoʼ, le oʼolal maʼ tu kʼamaj u kʼiimbesajoʼobiʼ mix le baʼalcheʼob ku kíimskoʼob utiaʼal u kʼuboʼob tiʼoʼ. Bejlaʼaʼ xaneʼ, Dioseʼ maʼatech u kʼamik  le kʼiimbesajiloʼob ku beetik le religionoʼob kiaʼalikubaʼob cristianoʼoboʼ, jeʼex u kʼiimbesajil le Navidadoʼ wa le baʼaloʼob ku beetaʼal tu kʼiiniloʼob le Semana Santaoʼ. Utiaʼal máaxoʼob meyajtik Dioseʼ, u beetaʼal baʼax tojeʼ mix baʼal yaan yil yéetel u beetaʼal baʼax kʼaas, yéetel le sáasiloʼ maʼatech u biskuba yéetel le éekʼjochʼeʼeniloʼ (2 Corintios 6:14-16).

¹² Yaʼab tiʼ le baʼaloʼob ku beetik le religionoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼoboʼ jach chíikaʼan tiʼ le baʼax ku beetik kaʼach le israelitaʼoboʼ. Kex jujuntúul tiʼ le máaxoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼob ku kʼamkoʼob le jaajil yaan teʼ Bibliaoʼ, óoliʼ tuláakloʼobeʼ maʼatech u meyajtkoʼob Dios tumen u yaabiltmoʼob, tumen wa jach tu jaajil u yaabiltmoʼobeʼ, jeʼel u chaʼaik nuʼuktaʼaloʼob tumen u kiliʼich muukʼeʼ yéetel jeʼel u yilik u adorarkoʼob yéetel u jaajileʼ (San Juan 4:24). Tsʼoʼoleʼ le religionoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼoboʼ maʼ tu chaʼikoʼob «ka yáalak» le tojil «kuxtal bey u yáalal jaʼeʼ», bey xan le u beetaʼal baʼax tu beeloʼ «ka béeyak [bey] jumpʼéel sayab minaʼan xuʼupul tiʼeʼ», baʼaxeʼ mantatsʼ ku mixbaʼalkúuntkoʼob u leyoʼob Dios. Maʼ kʼaas u yilkoʼob u lúubul máak tiʼ núup kʼeban mix tiʼ uláakʼ kʼaakʼas baʼaloʼobiʼ, ku kʼuchul tak u tsʼoʼoksoʼob u beel utúul xiib yéetel u yéet xiibil wa utúul koʼolel yéetel u yéet koʼolelil.

«Yaabilteʼex le utsoʼ»

13. ¿Baʼaxten unaj k-beetik le baʼax kiaʼalik Amós 5:15?

¹³ Jéeobaeʼ kiaʼalik tiʼ tuláakal máax meyajtik jeʼex utstutʼaan letiʼoʼ: «¡Pʼekteʼex le kʼaasoʼ! ¡Yaabilteʼex le utsoʼ!» (Amós 5:15). Le yaabilaj yéetel le pʼektajiloʼ tu puksiʼikʼal máak ku jóokʼol, yéetel jach yaan u muukʼoʼob utiaʼal u péekskoʼon k-beet baʼax maʼalob wa baʼax kʼaas. Tumen k-puksiʼikʼal séeb jeʼel u tuskoʼoneʼ, kʼaʼabéet k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-kanáantik (Proverbios 4:23; Jeremías 17:9). Wa ku káajal k-tsʼíiboltik baʼaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ, jeʼel u beetik k-yaabiltik le baʼax kʼaasoʼ yéetel k-pʼektik le baʼax utsoʼ. Tsʼoʼoleʼ, wa ku joʼopʼol k-beetik baʼax maʼ maʼalob utiaʼal k-béeykuntik le tsʼíibolaloʼobaʼ, kex ka k-kíimsba meyajt Jéeobaeʼ, letiʼeʼ maʼ ken u kʼamoʼon. Le oʼolaleʼ, kʼaʼabéet k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon utiaʼal k-pʼektik le baʼax kʼaasoʼ yéetel utiaʼal k-yaabiltik le baʼax utsoʼ.

14, 15. 1) Teʼ Israeloʼ, ¿máaxoʼob táan kaʼach u biskoʼob upʼéel utsil kuxtal, baʼaleʼ baʼax ku beetaʼaltiʼob tumen u yéet israelitailoʼob? 2) Bejlaʼeʼ, ¿bix jeʼel k-líiʼsik u yóol le sukuʼunoʼob u kʼubmaj u yóol u meyajtoʼob Jéeobaoʼ?

¹⁴ Baʼaleʼ maʼ tuláakal le israelitaʼob beet baʼax kʼaas tu táan Jéeobaoʼ. Jujuntúul tiʼob, jeʼex Oseas yéetel Amoseʼ, tu yaabiltoʼob baʼax uts yéetel chúukpaj u yóoloʼob u beet u profetailoʼob. Yanoʼob xaneʼ ku beetik u nazareoiloʼob tsʼeʼetsʼek kʼiinoʼob. Tu kʼiiniloʼob táan u beetik u nazareoiloʼobeʼ maʼatech u jaantkoʼob uva mix tech u yuʼkoʼob mix baʼal ku taal tiʼ le uva, jeʼex le vinooʼ (Números 6:1-4). ¿Bix úuchik u yilaʼal tumen u maasil israelitaʼob le kuxtal ku bisik le profetaʼob yéetel le nazareoʼoboʼ? Le baʼax ku yaʼalik Amós tu yoʼolal lelaʼ ku yeʼesiktoʼon tak tuʼux tsʼoʼok u kʼuchul u  kʼastal le kaaj kaʼachoʼ. Amós 2:12 kiaʼalik: «Teʼexeʼ ta tsʼáajeʼex vino u yukʼoʼob le j-nazareoʼoboʼ, ta wetʼajeʼex xan tiʼ le j-bóobatoʼob [ka] tʼaanakoʼob tin kaabaʼ[oʼ]».

¹⁵ Le utsil kuxtal ku bisik le nazareoʼob yéetel le profetaʼoboʼ unaj kaʼach u beetik u chʼaʼik subtal le kʼasaʼan israelitaʼoboʼ yéetel u kʼexik u kuxtaloʼob. Baʼaleʼ, le kʼasaʼan israelitaʼobaʼ tu yilaj u lúuʼskoʼob yóol le máaxoʼob toj u kuxtaloʼoboʼ utiaʼal ka u xul u meyajtkoʼob Dios. Toʼoneʼ mix utéen kʼaʼabéet k-aʼalik tiʼe j-táanilkunsajoʼob, tiʼe misioneroʼob, tiʼe sukuʼunoʼob ku xíimbaltkoʼob le múuchʼuliloʼob wa tiʼ le ku meyajoʼob Betel ka u pʼat bix u kʼubmilubaʼob u meyajtoʼob Dios chéen tumen k-tuklik maʼ táan u kuxtaloʼob jeʼex u chuukaneʼ. Baʼaxeʼ unaj k-líiʼsik u yóoloʼob utiaʼal maʼ u pʼatkoʼob le jach maʼalob meyaj ku beetkoʼoboʼ.

16. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal u yaʼalaʼal maas maʼalob bix anik le israelitaʼob tu kʼiiniloʼob Moisés tiʼ bix anikoʼob tu kʼiiniloʼob Amós?

¹⁶ Tu kʼiiniloʼob Amoseʼ yaʼab israelitaʼob jach ayikʼaloʼob, «baʼaleʼ óotsi[loʼob] tu táan Jajal Dios» (San Lucas 12:13-21). U yúuchben chʼiʼibaloʼobeʼ chéen maná tu jaantoʼob le cuarenta jaʼaboʼob táan u máanoʼob teʼ x-tokoy luʼumoʼ. Maʼ tu kíimsoʼob yaʼabach wakaxoʼob u jaantoʼobiʼ mix xan chilajoʼob tiʼ camaʼob de marfiliʼ. Baʼaleʼ, Moiseseʼ tiaʼalajtiʼob: «Yuumtsil a [Dioseʼexeʼ] tu kiʼ tʼanjeʼex tiʼ tuláakal baʼax tsʼoʼok a beetikeʼex; tuláakal le cuarenta jaʼaboʼobaʼ tiʼ yanchaj ichileʼex [...] utiaʼal maʼ u bineltik teʼex mix baʼal» (Deuteronomio 2:7). Jach beyoʼ, tuláakal le jaʼaboʼob tu máansoʼob teʼ x-tokoy luʼumoʼ mantatsʼ tsʼaʼab tuláakal baʼax kʼaʼabéettiʼob. Baʼaleʼ u maas maʼalobileʼ, yaabiltaʼaboʼob, kanáantaʼaboʼob yéetel tu yiloʼob u yutsil Jéeoba

17. Jéeobaeʼ, ¿baʼaxten tu bisaj le israelitaʼob tu luʼumil Canaanoʼ?

¹⁷ Jéeobaeʼ tu kʼaʼajsaj tiʼ u yéet kʼiiniloʼob Amoseʼ, letiʼ oksoʼob teʼ luʼum u yaʼalmaj u tsʼáaiktiʼoboʼ yéetel xan u yáantajeʼ páajchaj u láaj jóoʼskoʼob u enemigoʼob tu luʼumil Canaán (Amós 2:9, 10). Baʼaleʼ, ¿baʼaxten tu jóoʼsoʼob Egipto utiaʼal u bisoʼob tak tu luʼumil Canaán? ¿Chéen wa utiaʼal u máanskoʼob upʼéel maʼalob kuxtal ka tak u tuʼubsoʼob Dios? Maʼatech. Tu jóoʼsoʼob utiaʼal ka xuʼuluk u palitsiltaʼaloʼob yéetel utiaʼal ka adorartaʼak jach jeʼex utstutʼaaneʼ. Baʼaleʼ u kajnáaliloʼob Israeleʼ maʼ tu pʼektoʼob le baʼax kʼaasoʼ mix tu yaabiltoʼob le baʼax utsoʼ. Joʼopʼ u adorarkoʼob póolbil tuunichoʼob. ¡Bukaʼaj kʼaasil baʼax tu beetoʼob!

Ku beetaʼab u boʼotkoʼob baʼax ku beetkoʼob

18. ¿Baʼax oʼolal tu jáalkʼabtoʼon Jéeoba tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ?

¹⁸ Dioseʼ maʼ tu chéen ilaj le baʼax kʼaas ku beetik le israelitaʼoboʼ. Letiʼeʼ tiaʼalaj baʼax ken u beete: «Bíin in kʼáat tiʼ teʼex ka káanteʼex tiʼ teen tuláakal le looboʼob tsʼoʼok a beetikeʼexoʼ» (Amós 3:2). Le baʼax tu yaʼalaj Jéeobaaʼ unaj xan u kʼaʼajsiktoʼon tsʼoʼok k-jáalkʼabtaʼal tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaab ku keʼetel yéetel le úuchben Egiptooʼ. Baʼaleʼ, Jéeobaeʼ maʼ tu jáalkʼabtoʼon tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaab utiaʼal k-kaxtik ayikʼaliloʼob wa  uláakʼ baʼaloʼobiʼ, tu jáalkʼabtoʼon utiaʼal k-meyajtik jach jeʼex u kʼáateʼ. Le oʼolaleʼ, cada utúul tiʼ toʼoneʼ yaan u núukik yoʼolal baʼax táan u beetik yéetel u kuxtal bejlaʼa jáalkʼabtaʼanoʼon tiʼ le yóokʼol kaabaʼ (Tiʼ Romailoʼob 14:12).

19. Jeʼex u yeʼesik Amós 4:4, 5, ¿baʼax kʼuch u yaabilt óoliʼ tuláakal le israelitaʼoboʼ?

¹⁹ Óoliʼ tuláakal le israelitaʼoboʼ maʼ tu chʼenxikintoʼob le baʼaxoʼob jach kʼaʼanantak aʼalaʼabtiʼob tumen Amosoʼ. Le profetaaʼ tu yeʼesaj bix jach kʼaschajaʼanik u puksiʼikʼaloʼob, le oʼolal tu yaʼalaj le tʼaanoʼob k-xokik teʼ Amós 4:4, 5: «Xeeneʼex Betel, xeeneʼex xan Gilgal: ¡kʼebankúuntabaʼexiʼ, yaʼabkunteʼex a j-maʼ uʼuyaj tʼaanileʼex! [...] Bey tumen letiʼ uts ta tʼaaneʼexoʼ». Le israelitaʼoboʼ tu chaʼaj u yantal kʼaakʼas tsʼíibolal tiʼob. Maʼ tu kanáantaj u puksiʼikʼaloʼobiʼ. Le oʼolaleʼ, óoliʼ tuláakloʼobeʼ kʼuch u yaabiltoʼob baʼax kʼaas yéetel kʼuch u pʼekkoʼob baʼax uts. Le kʼasaʼan israelitaʼob ku adorartikoʼob mejen wakaxoʼobaʼ, maʼ tu kʼexaj bix kuxlikoʼobiʼ, le oʼolal Jéeobaeʼ tu beetaj u boʼotkoʼob yéetel u kuxtaloʼob baʼax tu beetkoʼob.

20. ¿Bix jeʼel k-beetik le baʼax ku yaʼalik Amós 5:4?

²⁰ Tu kʼiiniloʼob Amoseʼ, maʼ chéen chʼaʼabil u meyajtaʼal Jéeobaiʼ. Tuláakal le cristianoʼoboʼ u yojloʼob lelaʼ. Baʼaleʼ, u yaabilajoʼob tiʼ Dios yéetel u tsʼíibolil u beetkoʼob baʼax u kʼáateʼ, tu tsʼáaj u muukʼil tiʼ jujuntúul israelitaʼob utiaʼal u beetkoʼob baʼax u kʼáat Dios. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼob le baʼax tsʼíibtaʼan teʼ Amós 5:4: «Kaxteneʼex utiaʼal ka kuxlakeʼex». Bejlaʼeʼ Dioseʼ láayliʼ ku chʼaʼik óotsilil tiʼ le máaxoʼob ku kʼexik u tuukuloʼob yéetel ku yilik u kankoʼob baʼax kiaʼalik le Biblia utiaʼal u beetkoʼob baʼax u kʼáat letiʼoʼ. U beetaʼal baʼax u kʼáat Dioseʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ, baʼaleʼ ku bisik máak tiʼ le kuxtal minaʼan u xuuloʼ (San Juan 17:3).

Kex yaan wiʼijileʼ táan u bin utsiltiʼob

21. ¿Baʼax wiʼijil ku muʼyajtik le máaxoʼob maʼatech u meyajtkoʼob Jéeobaoʼ?

²¹ ¿Baʼax úuch tiʼ le israelitaʼob maʼ tu beetoʼob baʼax u kʼáat Jéeobaoʼ? Tu muʼyajtoʼob le maas yaayaj wiʼijiloʼ: wiʼijil tiʼ u tʼaan Dios. Jéeobaeʼ tiaʼalaj: «Táan u taal kʼiinoʼob in túuxtik wiʼij teʼ j-luʼumoʼ; maʼ u wiʼijil waajiʼ, mix u yukʼajil jaʼiʼ baʼaleʼ u wiʼijil a wuʼuyikeʼex u tʼaan Yuumtsil» (Amós 8:11). Bejlaʼeʼ, le maʼ jaajil religionoʼoboʼ táan u muʼyajkoʼob le wiʼijilaʼ, baʼaleʼ le máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼob yanoʼob ichiloʼ táan u yilkoʼob bix u bin utsil tiʼ u kaajal Dios, le oʼolal táan u yookloʼob ichil. Jéeobaeʼ ku yeʼesik bix yanil le máaxoʼob meyajtikoʼ yéetel le máaxoʼob maʼatechoʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «In palitsiloʼobeʼ bíin yanak baʼal u jaantoʼob, baʼaleʼ teʼexeʼ bíin a mukʼyajteʼex wiʼij; letiʼobeʼ bíin yanak jaʼ u yukʼoʼob, baʼaleʼ teʼexeʼ bíin a mukʼyajteʼex ukʼaj» (Isaías 65:13).

22. ¿Baʼaxoʼob beetik u kiʼimaktal k-óol?

²² ¿Kiʼimak wa k-óol yoʼolal tuláakal le baʼaloʼob ku tsʼáaiktoʼon Jéeoba ikil yaniloʼon ichil u kaajaloʼ? Ken k-xok le Biblia yéetel le revistaʼob, libroʼob yéetel uláakʼ juʼunoʼob ku taaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ, bey xan ken xiʼikoʼon teʼ muchʼtáambaloʼob yéetel teʼ noj muchʼtáambaloʼoboʼ, ku taaktal k-tsʼáaik nib óolal  tumen jach kiʼimak u yóol k-puksiʼikʼal yoʼolal tuláakal baʼax k-kʼamik tiʼ Jéeoba. Kiʼimak k-óol tumen k-naʼatik tubeel le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ, tak le baʼaxoʼob aʼalaʼab tiʼ Amós tumen Dios ka u tsʼíibtoʼ.

23. ¿Baʼax utsiloʼob ku kʼamik le máaxoʼob nojbeʼenkúuntik Jéeobaoʼ?

²³ Le baʼaxoʼob tu tsʼíibtaj Amosoʼ ku kaʼansik upʼéel baʼal jach kʼaʼanan utiaʼal le máaxoʼob yaabiltik Jéeoba yéetel u kʼáat u tsʼaʼob nojbeʼenil tiʼoʼ. Kex táan k-máansik óotsilil wa uláakʼ talmiloʼob teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, kiʼimak k-óol yoʼolal le maʼalob baʼaloʼob k-kʼamik tiʼ letiʼoʼ yéetel yoʼolal le maʼalob kaʼansaj ku tsʼáaiktoʼonoʼ (Proverbios 10:22; San Mateo 24:45-47). Le oʼolaleʼ, koʼoneʼex k-nojbeʼenkúuntik Dios, le máax tsʼáaiktoʼon tuláakal le maʼalob baʼaloʼob utiaʼal k-utsiloʼ. Koʼoneʼex k-nojbeʼenkúuntik utiaʼal mantatsʼ. Yaan u páajtal k-beetkeʼex wa maʼ tu xuʼulul k-kaxtkeʼex Jéeoba, le Máax ilik le puksiʼikʼaloʼ.

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• ¿Bix kuxlik kaʼach u kajnáaliloʼob Israel tu kʼiiniloʼob Amós?

• Le bix u adorar le israelitaʼob úuchiloʼ, ¿bix chíikaʼanil tiʼ bix u adorar le religionoʼob ku yaʼalikubaʼob cristianoʼob bejlaʼoʼ?

• ¿Baʼax wiʼijil aʼalaʼab yaan u muʼyajtaʼal teʼ t-kʼiinoʼobaʼ, baʼaleʼ máaxoʼob maʼatech u muʼyajkoʼob le wiʼijilaʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]