Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Kʼaʼabéet k-chaʼik u sáasilkúuntaʼal k-beel tumen u tʼaan Dios

Kʼaʼabéet k-chaʼik u sáasilkúuntaʼal k-beel tumen u tʼaan Dios

Kʼaʼabéet k-chaʼik u sáasilkúuntaʼal k-beel tumen u tʼaan Dios

«A tʼaaneʼ [...] ku sáasilkúuntik in beel.» (SALMO 119:105.)

1, 2. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal u sáasilkuntaʼal k-beel tumen u tʼaan Dios?

UTʼAAN Jéeobaeʼ jeʼel u sáasilkúuntik k-beel wa k-chaʼik tiʼeʼ. Baʼaleʼ, utiaʼal lelaʼ kʼaʼabéet k-xokik mantatsʼ yéetel k-tsʼoʼokbesik baʼax ku yaʼalik. Chéen jaʼali bey jeʼel k-tuukul jeʼex le salmista tu yaʼalaj le tʼaanoʼobaʼ: «A tʼaaneʼ x-tʼuchub sáas u tiaʼalint in wook, yéetel ku sáasilkúuntik in beel» (Salmo 119:105).

2 Teʼ xookaʼ yaan k-xakʼaltik u tsʼook versos tiʼ le Salmo 119. Le u tsʼook 88 versosaʼ jóoʼsaʼan 11 xóotʼoloʼob tiʼ, yéetel ku tsʼáaikoʼob yaʼab tsolnuʼukoʼob jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-xulik xíimbal tu bejil le kuxtal minaʼan u xuuloʼ (Mateo 7:13, 14).

¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-yaabiltik u tʼaan Dios?

3. Salmo 119:89, 90, ¿bix u yeʼesik jeʼel u béeytal k-oksaj óoltik u tʼaan Dioseʼ?

3 Wa k-yaabiltik u tʼaan Dioseʼ yaan u muʼukʼantal k-oksaj óolal (Salmo 119:89-96). Le salmistaoʼ tu kʼayaj: «Yuumtsil a tʼaaneʼ minaʼan xuʼulul tiʼ; ¡jejetsʼki yanil teʼ j-kaʼanoʼ! [...] Teech ta utsil jetsʼkúuntaj le luʼumaʼ bey xan pʼáatikoʼ» (Salmo 119:89, 90). Yoʼolal u leyoʼob Dioseʼ, le eekʼoʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼob yanoʼob teʼ kaʼanoʼ maʼ tu jóoʼloʼob teʼ tuʼux tsʼaʼanoʼoboʼ, yoʼolal xan le leyoʼobaʼ le Luʼumaʼ mix bikʼin kun péek tu kúuchil (Job 38:31-33; Salmo 104:5). Jeʼel u béeytal k-oksaj óoltikeʼ, tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ ku béeychajal jach jeʼex úuchik u yaʼalikoʼ (Isaías 55:8-11).

4. Máax táan u máansik muʼyajileʼ, ¿bix jeʼel u yáantaʼal tumen le yaabilaj ku yuʼubik yoʼolal u tʼaan Diosoʼ?

4 Wa maʼ u yaabiltaʼal kaʼach u tʼaan Dios tumen le salmistaoʼ jeʼel kaʼach u xuʼulsaʼal tiʼ tumen le «okʼom óolaloʼ» (Salmo 119:92). Le máaxoʼob beetik kʼaas tiʼ le salmista kaʼachoʼ maʼ táanxel luʼumiloʼobiʼ, letiʼe israelitailoʼob maʼatech u tsʼoʼokbesikoʼob u ley Diosoʼ (Levítico 19:17). Baʼaleʼ, leloʼ maʼ tu beetaj u sen lúubul u yóoliʼ, tumen tu chʼaʼaj muukʼ tiʼ u tʼaan Dios. Tu kaajil Corintoeʼ, apóstol Pabloeʼ tu yilaj «sajbeʼentsiloʼob tu kʼab le máaxoʼob maʼ u jaajil sukuʼunoʼoboʼ», jeʼex le maʼ jaajil apostoloʼob chéen ku kaxtikoʼob baʼal u yaʼaloʼob tu contraoʼ (2 Corintoiloʼob 11:5, 12-14, 26). Kex beyoʼ, Pabloeʼ maʼ lúub u yóol u meyajt Diosiʼ, tumen jach u yaabiltmaj u tʼaan Dios. Toʼon xaneʼ k-ilik k-yaabiltik k-sukuʼunoʼob, tumen k-yaabilmaj le Bibliaoʼ yéetel tumen k-tsʼoʼokbesik baʼax ku yaʼalik (1 Juan 3:15). Maʼ unaj k-tuʼubsik mix upʼéel tiʼ u leyoʼob Dios kex ka pʼektaʼakoʼon tumen jeʼel máaxakeʼ. Le táan k-páaʼtik u kʼuchul u kʼiinil utiaʼal k-meyajtik Jéeoba utiaʼal mantatsʼeʼ, toʼon yéetel k-sukuʼunoʼobeʼ táan k-ilik k-beetik baʼax u kʼáat (Salmo 119:93).

5. ¿Bix úuchik u kaxtaʼal Jéeoba tumen rey Asa?

5 Jeʼel u páajtal k-eʼesik tu jaajil k-óol táan k-meyajtik Jéeoba yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «¡Tokeniʼ, tumen a tiaʼalen. In tsʼoʼokbesmaj a waʼalmaj tʼaanoʼob!» (Salmo 119:94). Rey Asaeʼ tu kaxtaj Dios, le oʼolal tu luʼsaj le maʼ jaajil adoración yaan kaʼach tu kaajil Judaoʼ. Tiʼ upʼéel nojoch muchʼtáambal beetaʼab 15 jaʼaboʼob káajak u reinar Asaoʼ (963 jaʼaboʼob táanil tiʼ u taalbal Cristo), u kajnáaliloʼob Judaeʼ tu chʼaʼajoʼob u tʼaanil yaan u kaxtikoʼob Jéeoba tu kaʼatéen. Dios túuneʼ tu chaʼaj u kaxtaʼal ka tu «tsʼáaj jeetsʼel tiʼob» (2 Crónicas 15:10-15). Le baʼax tu beetoʼobaʼ unaj u péeksik u puksiʼikʼal tuláakal máax tsʼoʼok u náachtal tiʼ u kaajal Dios utiaʼal ka suunak tu kaʼatéeniʼ, tumen Dioseʼ ku taasik utsiloʼob yéetel ku kanáantik máaxoʼob ku kaʼa suutoʼob ichil u kaajal.

6. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kanáantik maʼ u lúubul k-óol meyajt Dios?

6 U tʼaan Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon naʼatil utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ u kaajal (Salmo 119:97-104). U leyoʼob Dioseʼ ku maas tsʼáaiktoʼon naʼat tiʼ le yaan tiʼe máaxoʼob pʼekmailoʼonoʼ. K-beetik baʼax ku yaʼalik u leyoʼobeʼ ku beetik u maas yantal k-naʼat tiʼ le tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ (Salmo 119:98-100). Wa k-uʼuyik u tʼaan Jéeoba bey maas chʼujuk tiʼ le kaaboʼ, yaan k-ilik náachkuntikba tiʼ «tuláakal u bejil tuus» (Salmo 119:103, 104). Wa k-beetik beyaʼ, yaan u kanáantkoʼon tiʼ le máaxoʼob noj baʼal u yuʼubkubaʼob yéetel tiʼ le kʼasaʼan máakoʼob kuxaʼanoʼob teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ (2 Timoteo 3:1-5).

Upʼéel x-tʼuchub sáas utiaʼal k-ook

7, 8. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal ka sáasilkuntaʼak k-beel jeʼex u yaʼalik le Salmo 119:105?

7 U tʼaan Dioseʼ maʼatech u xuʼulul u yeʼesiktoʼon baʼax utstutʼaan Jéeoba (Salmo 119:105-112). Kex wa yéeyaʼanoʼon utiaʼal k-bin kaʼan bey xan wa tiaʼanoʼon ichil le «uláakʼ j-tamanoʼob[oʼ]», k-aʼalik tu jaajil k-óol: «A tʼaaneʼ x-tʼuchub sáas u tiaʼalint in wook, yéetel ku sáasilkúuntik in beel» (Juan 10:16; Salmo 119:105). U tʼaanoʼob Dioseʼ bey upʼéel x-tʼuchub sáas ku sáasilkúuntik k-beel utiaʼal maʼ k-tʼóochpajal ka náachchajkoʼon tiʼ Dioseʼ (Proverbios 6:23). Baʼaleʼ, cada utúul tiʼ toʼon kun ilik wa yaan u chaʼik u sáasilkuntaʼal u beel.

8 Jeʼex le máax tsʼíibt le Salmo 119, toʼoneʼ kʼaʼabéet k-chʼaʼatuklik maʼ k-jóokʼol tiʼ u leyoʼob Dios, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Tin beetaj jumpʼéel tsʼaa tʼaan, bin in kaʼaj xan in tsʼoʼokbese; ¡bin in kaʼaj xan in tsʼoʼokbes a maʼalob aʼalmaj tʼaanoʼob!» (Salmo 119:106). Mix utéen unaj k-tuklik wa maʼ jach kʼaʼabéet k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ bey xan wa maʼ jach kʼaʼanan k-táakpajal teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ.

9, 10. ¿Bix k-ojéeltik tak máaxoʼob u kʼubmubaʼob u meyajtoʼob Jéeobaeʼ jeʼel u náachtaloʼob tiʼ u leyoʼobeʼ, yéetel bix jeʼel k-kanáantik maʼ u yúuchultoʼon beyoʼ?

9 Le salmistaoʼ maʼ tu náachkuntuba tiʼ u leyoʼob Diosiʼ, baʼaleʼ, tuláakal máax u kʼubmuba tiʼ Jéeobaeʼ sajbeʼentsil u náachkuntikuba tiʼ Letiʼ (Salmo 119:110). Lelaʼ le úuch tiʼ rey Salomón. Kex síij ichil upʼéel kaaj u yaʼalmaj u meyajtik Jéeoba, yéetel kex káaj u beetik baʼax maʼalobeʼ, «le x-táanxel luʼumil koʼoleloʼoboʼ tu beetajoʼob u kʼebanchajal», tumen tu beetoʼob u adorartik maʼ jaajil diosoʼobiʼ (Nehemías 13:26; 1 Reyes 11:1-6).

10 Satanaseʼ u tsʼaamaj u «léechoʼob» tuláakal tuʼux (Salmo 91:3). Maʼ xaneʼeʼ jeʼel k-túulchʼintaʼal tumen wa máax utiaʼal ka k-xul k-meyajtik Dios jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel utiaʼal ka ookkoʼon tiʼ yaanal religión. Ichil le cristianoʼob kajaʼanoʼob kaʼach Tiatiraoʼ tiʼ yaan «le koʼolel ku kʼaabaʼtik Jezabel[oʼ]», maʼ xaaneʼ le Jezabel ku yaʼalaʼalaʼ u múuchʼ koʼoleloʼob ku túulchʼinkoʼob u yéet cristianoiloʼob utiaʼal ka u adorartoʼob yaanal diosoʼob yéetel utiaʼal ka u núupkʼebantubaʼob. Jesuseʼ maʼ tu kʼamaj le baʼaloʼobaʼ, toʼon xaneʼ maʼ unaj k-kʼamkiʼ (Apocalipsis 2:18-22; Judas 3, 4). Le oʼolaleʼ, kʼaʼabéet k-kʼáatik u yáantaj Jéeoba utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ u leyoʼob yéetel utiaʼal ka k-chaʼa u sáasilkúuntik k-beeloʼob (Salmo 119:111, 112).

U tʼaan Dioseʼ ku tsʼáaiktoʼon muukʼ

11. Jeʼex u yaʼalik le Salmo 119:119, ¿bix u yilaʼal le kʼasaʼan máakoʼob tumen Jéeobaoʼ?

11 Wa k-ilik beetik mantatsʼ baʼaxoʼob ku yaʼalik Dioseʼ, letiʼeʼ yaan u yáantikoʼon (Salmo 119:113-120). Jeʼex Jesús maʼ tu kʼamik le cristianoʼob maʼatech u jach tsʼáaik u yóoloʼob u meyajtoʼob Diosoʼ, toʼon xaneʼ unaj k-pʼektik le baʼax ku beetik «le j-kaʼapʼéel ichoʼoboʼ» (Salmo 119:113; Apocalipsis 3:16). Tumen k-jach kʼubmaj k-óol meyajt Jéeobaeʼ, letiʼeʼ ku yáantikoʼon yéetel ku kanáantikoʼon. Letiʼeʼ yaan u xuʼulsik tiʼ le «máaxoʼob ku tselikubaʼob tiʼ [u] [y]aʼalmaj tʼaanoʼoboʼ, tumen u tuukuloʼobeʼ chéen tuusiloʼob» (Salmo 119:114, 117, 118; Proverbios 3:32). Tu táan Jéeobaeʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ beyoʼob jeʼex le «sojol» wa le baʼax maʼ patal ku luʼsaʼal tiʼ le oro yéetel tiʼ le plata ken yiʼibkoʼoboʼ (Salmo 119:119; Proverbios 17:3). Le oʼolaleʼ, maʼ unaj k-xulik k-yaabiltik u leyoʼob Diosiʼ, tumen jach u jaajileʼ, maʼ k-kʼáat ka xuʼulsaʼaktoʼon jeʼex kun xuʼulsbil tiʼ le j-kʼasaʼanoʼoboʼ.

12. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-chʼaʼik maʼalob saajkilil tiʼ Dios?

12 Le salmistaoʼ tu kʼayaj: «In wíinklileʼ ku kikilankil ta táan [Jéeoba,] yoʼolal sajakil» (Salmo 119:120). Le kikilankil wa le maʼalob saajkil tiʼ Diosoʼ, ku chíikpajal le ken u kanáant máak maʼ u beetik le baʼaxoʼob maʼ utstutʼaan Diosoʼ, lelaʼ jach kʼaʼabéet utiaʼal u kʼamik máak u yáantaj Dios. Le maʼalob saajkil yanchaj tiʼ Job yoʼolal Jéeobaoʼ letiʼ áant u bis upʼéel toj kuxtal (Job 1:1; 23:15). Le maʼalob saajkilil xanoʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-pʼatik beetik baʼax maʼalob tu táan Dios kex ka k-muʼyajt talmiloʼob. Baʼaleʼ, utiaʼal ka yanaktoʼon chúukaʼan óolaleʼ kʼaʼabéet k-payalchiʼ tu jaajil k-óol (Santiago 5:15).

Payalchiʼinakoʼon yéetel oksaj óolal

13-15. 1) ¿Baʼaxten k-ojel yaan u núukaʼal k-payalchiʼob tumen Jéeoba? 2) ¿Baʼax maʼalob ka k-beet wa maʼ k-ojel baʼax jeʼel k-aʼalik ken payalchiʼinakoʼoneʼ? 3) Le Salmo 119:121-128, ¿bix jeʼel u yeʼesik le «[k-]áakamoʼob maʼ tu páajtal u yaʼalaʼal yéetel tʼaanoʼob[oʼ]»?

13 Ken payalchiʼinakoʼoneʼ kʼaʼabéet k-jach oksaj óoltik yaan u yáantikoʼon Jéeoba (Salmo 119:121-128). Jeʼex le salmistaoʼ, jach k-ojel yaan u núukaʼal k-payalchiʼob tumen Jéeoba. ¿Baʼaxten? Tumen k-maas yaabiltmaj u leyoʼob tiʼ «le maʼalob oro[oʼ]». Tsʼoʼoleʼ «[k-]chaʼik bisaʼal tumen [u] tsol tʼaanoʼob», yéetel «[k-]pʼektmaj tuláakal tuusil kuxtal» (Salmo 119:127, 128).

14 Jéeobaeʼ ku yuʼubik k-payalchiʼob tumen tu jaajil k-óol k-beetik, tsʼoʼoleʼ k-jach ilik tsʼoʼokbesik baʼax ku yaʼalik (Salmo 65:2). Baʼaleʼ, ¿kux túun wa táan k-máansik talmiloʼob maʼ k-ojel baʼax jeʼel k-aʼalik tiʼ Jéeoba ich payalchiʼeʼ? Wa beyoʼ «le Kiliʼich [muukʼoʼ] ku kʼáat óolal tiʼ Jajal Dios t-oʼolal, yéetel áakamoʼob maʼ tu páajtal u yaʼalaʼal yéetel tʼaanoʼob» (Romailoʼob 8:26, 27). Teʼ súutukoʼob beyaʼ, jeʼel u páajtal k-chʼaʼachiʼitik tʼaanoʼob yaan ichil le Biblia ku yeʼeskoʼob bix k-uʼuyikbaoʼ, Jéeobaeʼ jeʼel u kʼamikeʼ.

15 Teʼ Bibliaoʼ yaan yaʼab payalchiʼob yéetel tʼaanoʼob ku yeʼesikoʼob bix le «[k-]áakamoʼob maʼ tu páajtal u yaʼalaʼal yéetel tʼaanoʼob[oʼ]». Koʼoneʼex xakʼaltik le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Salmo 119:121 tak 128, tumen le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ maʼ xaaneʼ jach bey xan k-uʼuyikbaoʼ. Wa saajkoʼon ka tusaʼakoʼon wa ka beetaʼaktoʼon kʼaaseʼ, jeʼel u páajtal k-kʼáatik u yáantaj Dios jeʼex tu beetil le salmistaoʼ (versos 121-123). Wa kʼaʼabéet k-chʼaʼatuklik upʼéel baʼal talameʼ jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatoʼon u kiliʼich muukʼ utiaʼal ka k-kʼaʼajs yéetel ka k-tsʼoʼokbes u leyoʼobeʼ (versos 124, 125). Kex «[k-]pʼektmaj tuláakal tuusil kuxtal[eʼ]», maʼ xaaneʼ kʼaʼabéet k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon utiaʼal maʼ k-xulik beetik baʼax ku yaʼalik u leyoʼob (versos 126-128). Wa k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ, le ken payalchiʼinakoʼoneʼ jeʼel u taal t-tuukul tʼaanoʼob maʼalobtak jeʼex le tsʼoʼok k-ilkoʼobaʼ.

U leyoʼob Jéeobaeʼ ku yáantkoʼon

16, 17. 1) ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u kʼaʼajsaʼaltoʼon u leyoʼob yéetel u tsolnuʼukoʼob Jéeoba, yéetel bix kʼaʼabéet k-ilkoʼob? 2) Maʼ xaaneʼ, ¿bix jeʼel u yilkoʼon u maasiloʼobeʼ, baʼaleʼ baʼax maas kʼaʼanan k-tiaʼal?

16 Utiaʼal ka chʼenxikintaʼak tumen Dios k-payalchiʼob yéetel utiaʼal ka u kʼamoʼoneʼ, kʼaʼabéet k-beetik baʼax ku yaʼalik (Salmo 119:129-136). Tumen jach séeb u tuʼubultoʼon jeʼel baʼalakeʼ, ku kʼaʼabéettal u kʼaʼajsaʼaltoʼon u leyoʼob yéetel u tsolnuʼukoʼob Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ, k-jach tsʼáaik nib óolal tiʼ tumen ku yáantkoʼon k-naʼat u tʼaanoʼob (Salmo 119:129, 130). Yéetel jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-ilik Jéeobaeʼ ku «pakt[ikoʼon] yéetel maʼalob ichoʼob», kex «táan u chooj» u jaʼil k-ich tumen yaʼab máak maʼatech u tsʼoʼokbesik u leyoʼob (Salmo 119:135, 136; Números 6:25).

17 Toʼoneʼ k-ojeleʼ wa mantatsʼ k-tsʼoʼokbesik u leyoʼobeʼ, Dioseʼ mantatsʼ xan ken u kʼamoʼon (Salmo 119:137-144). Tumen u palitsiloʼoneʼ, k-ojel chéen letiʼ unaj u tsoliktoʼon u nuʼuk yéetel u kʼáatiktoʼon ka k-beet baʼax ku yaʼalik (Salmo 119:138). Baʼaleʼ, wa le salmista táan kaʼach u beetik baʼax ku yaʼalik u leyoʼob Dioseʼ, ¿baʼaxten túun tu yaʼalaj: «Kabal in wóol, kúulpachkuntaʼanen xan»? (Salmo 119:141.) Le salmistaoʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ bix u yilaʼal tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼ. Toʼon xaneʼ, wa k-tsʼáaik táanil u leyoʼob Dioseʼ yaan xan k-pʼektaʼal tumen uláakʼ máakoʼob. Baʼaleʼ, baʼax maas kʼaʼanan k-tiaʼaleʼ u kʼaʼamkoʼon Jéeoba, tumen táan k-kuxtal jeʼex u yaʼalik u leyoʼobeʼ.

Kanáantaʼanoʼon yéetel yantoʼon jeetsʼelil

18, 19. ¿Baʼax utsiloʼob ku taasik u beetaʼal baʼax ku yaʼalik u leyoʼob Dios?

18 K-tsʼoʼokbesik u tʼaanoʼob Dioseʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ letiʼ (Salmo 119:145-152). Ku yáantkoʼon xan utiaʼal k-payalchiʼ yéetel u jaajil k-óol yéetel k-oksaj óoltik yaan u yuʼubikoʼon. maʼ xaaneʼ k-ajal «maʼiliʼ sáasak» utiaʼal k-kʼáatik u yáantaj. Lelaʼ, ¡jach maʼalob súutukil utiaʼal k-payalchiʼ! (Salmo 119:145-147). Dioseʼ naatsʼ xan yaniktoʼon tumen k-pʼekmaj le kʼaakʼas kuxtaliloʼ, yéetel jeʼex Jesuseʼ k-oksaj óoltikeʼ tuláakal baʼax ku yaʼalikeʼ u jaajil (Salmo 119:150, 151; Juan 17:17). K-antal naatsʼ tiʼ Jéeobaeʼ ku yáantkoʼon teʼ kʼiinoʼob jach talamtakaʼ yéetel yaan u yáantkoʼon tak ken kʼuchuk u nojoch baʼatelil Armagedón (Apocalipsis 7:9, 14; 16:13-16).

19 Toʼoneʼ k-uʼuyik kanáantaʼanoʼon tumen k-beetik baʼax ku yaʼalik u tʼaan Dios (Salmo 119:153-160). Maʼ k-tselba tiʼ u leyoʼob Jéeoba jeʼex tsʼoʼok u beetik le kʼasaʼan máakoʼoboʼ. K-yaabiltik xan u tsolbeʼen tʼaanoʼob, le oʼolal k-uʼuyik u kanáantmoʼon yoʼolal u yaabilaj (Salmo 119:157-159). U leyoʼob Jéeobaeʼ ku yáantikoʼon utiaʼal maʼ u tuʼubultoʼon k-beetik baʼax utstutʼaan tuláakal súutukil. Tsʼoʼoleʼ, Jéeobaeʼ ku nuʼuktikoʼon yéetel u tsolbeʼen tʼaanoʼob, tsʼoʼoleʼ k-kʼamik yéetel kiʼimak óolal tumen k-ojel chéen letiʼ unaj u yaʼaliktoʼon baʼax unaj k-beetik. K-kʼamik yéetel kiʼimak óolal tuláakal u nuʼuktaj, tumen tsʼoʼok k-jach ilik tu «tʼaaneʼ yaan tuláakal jaaj» yéetel k-ojel chéen t-juunaleʼ maʼ tu béeytal k-nuʼuktik k-beel (Salmo 119:160; Jeremías 10:23).

20. ¿Baʼaxten jach yantoʼon «yaʼabach jeetsʼel[il]»?

20 Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal u leyoʼob Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon «yaʼabkach jeetsʼel[il]» (Salmo 119:161-168). Le chʼaʼapachtajiloʼ maʼ tu luʼsiktoʼon le nojoch «jéetsʼel óolal» ku taal tiʼ Diosoʼ (Filiposiloʼob 4:6, 7). K-jach yaabilmaj u tʼaanoʼob Jéeoba, le oʼolal k-kiʼikiʼtʼantik «siete u téenel tiʼ jumpʼéel kʼiin» (Salmo 119:161-164). Le salmistaoʼ tu kʼayaj: «Yaan yaʼabach jéetsʼel tiʼ máaxoʼob u yaakuntmajoʼob a kaʼansaj, mix baʼal beetik u lúubuloʼob» (Salmo 119:165). Wa cada utúul tiʼ toʼon k-yaabiltik yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ, maʼ ken k-pʼat meyajtik kex ka beetaʼaktoʼon jeʼel baʼalak tumen wa máaxeʼ wa mix tu yoʼolal uláakʼ baʼal.

21. ¿Bix u yeʼesik le Biblia maʼ unaj k-xulik meyajtik Jéeoba kex ka yanak talmiloʼob ichil le múuchʼuliloʼ?

21 Yaʼab máaxoʼob meyajt Dios úuchileʼ maʼ tu chaʼajoʼob tiʼ mix baʼal ka u beet u náachtaloʼob tiʼ Diosiʼ. Jeʼex Gayo, utúul cristiano kuxlaj teʼ yáax siglooʼ, mantatsʼ «kux[laj] jeʼel bix ku kaʼansik [...] le jaajoʼ» kex Diotrefeseʼ jach kʼaas bix kuxlik kaʼachi (3 Juan 1-3, 9, 10). Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ Evodia yéetel tiʼ Síntique ka «jumpʼéelchajak u tuukuloʼob tiʼ Yuumtsil», tumen maʼ xaaneʼ maʼatech u jach bisikubaʼob tubeel. Letiʼobeʼ áantaʼaboʼob u yutskíintoʼob le talmil yaan kaʼach ichiloʼoboʼ, le oʼolal chúukpaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba (Filiposiloʼob 4:2, 3). Toʼon xaneʼ maʼ unaj k-xulik meyajtik Jéeoba ken yanak wa baʼax talmil teʼ múuchʼuliloʼ. Kʼaʼabéet k-ilik beetik baʼax u kʼáat Jéeoba; maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ letiʼe u «kʼaj óol tuláakal» k-beeloʼob (Salmo 119:168; Proverbios 15:3). Wa k-beetik beyoʼ, mix baʼal kun luʼsiktoʼon le «yaʼabach jeetsʼel[il]» yantoʼonoʼ.

22. 1) Wa k-beetik baʼax u kʼáat Dioseʼ, ¿baʼax kiʼimak óolalil kun yantaltoʼon? 2) ¿Bix unaj k-ilik le tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ u kaajal Diosoʼ?

22 Wa k-beetik mantatsʼ baʼax u kʼáat Jéeobaeʼ, yaan u yantaltoʼon u kiʼimak óolalil k-meyajtik utiaʼal mantatsʼ (Salmo 119:169-176). Wa k-kuxtal jeʼex u yaʼalik Dioseʼ, maʼ chéen ken k-kʼam le utsiloʼob ku tsʼáaik tiʼ máaxoʼob meyajtikoʼ, tsʼoʼoleʼ yaan xan k-kiʼikiʼtʼantik (Salmo 119:169-171, 174). Lelaʼ letiʼe baʼax maas jatsʼuts jeʼel u béeytal k-beetik teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ. Le salmistaoʼ maʼ u kʼáat kaʼach kíimliʼ, tumen maʼ u kʼáat kaʼach ka xuʼuluk u kiʼikiʼtʼantik Jéeobaiʼ, baʼaleʼ kex maʼatech u yaʼalaʼal bixeʼ, letiʼe saʼat «bey juntúul j-tamaneʼ» (Salmo 119:175, 176). Maʼ xaneʼ, yaan máaxoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ láayliʼ u yaabiltmoʼob Jéeobaeʼ yéetel láayliʼ taak u kiʼikiʼtʼantkoʼobeʼ. Le oʼolaleʼ, kʼaʼabéet k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal ka yanaktiʼob tu kaʼatéen u kiʼimak óolalil u meyajtkoʼob Jéeoba ichil u kaajal (Hebreob 13:15; 1 Pedro 5:6, 7).

Upʼéel sáasil kun julik k-beel mantatsʼ

23, 24. ¿Bix u yáantikoʼon le Salmo 119?

23 Le Salmo 119 jach yaʼab bix u yáantikoʼon. Ku yáantikoʼon k-maas oksaj óolt Jéeoba, tumen ku yeʼesikeʼ le máaxoʼob «ku xíimbaloʼob jeʼebix u kaʼansaj Yuumtsil[eʼ]» ku yantal kiʼimak óolal tiʼob (Salmo 119:1). Le salmistaoʼ ku kʼaʼajsik xan toʼoneʼ tiʼ u tʼaan Jéeoba «yaan tuláakal jaaj», lelaʼ unaj u péekskoʼon k-tsʼáa nib óolal tiʼ Dios yoʼolal u Tʼaan tsʼíibtaʼan, le Bibliaoʼ (Salmo 119:160). Wa k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik le Salmo 119, yaan xan u péekskoʼon utiaʼal ka k-il k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ. Le máax tsʼíibt le salmoaʼ tu yaʼalaj yaʼab u téenel tiʼ Dios: «¡Kaʼambes tiʼ teen a waʼalmaj tʼaanoʼob!» (Salmo 119:12, 68, 135). Letiʼeʼ tu kʼáat óoltaj xan: «Kaʼambesten maʼalob tuukul yéetel ka yanak teen kʼaj óolalil, tumen kin alab óoltik a waʼalmaj tʼaanoʼob» (Salmo 119:66). Toʼon xaneʼ unaj k-payalchiʼ beyoʼ.

24 U kaʼansaj Jéeobaeʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-maas natsʼikba tiʼ letiʼ. Le salmistaoʼ yaʼab u téenel tu yaʼalaj letiʼeʼ palitsil tiʼ Dios, tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba le jatsʼuts tʼaanoʼobaʼ: «A tiaʼalen» (Salmo 119:17, 65, 94, 122, 125; Romailoʼob 14:8). ¡Toʼoneʼ jach nojoch baʼal k-ilik meyajtik Jéeoba bey u j-jaajkunajoʼoneʼ! (Salmo 119:7.) ¿Táan wa k-kʼaʼaytik yéetel kiʼimak óolal u péektsilil le Reinooʼ? Wa beyoʼ, jeʼel u páajtal k-oksaj óoltikeʼ Jéeobaeʼ yaan u yáantkoʼon yéetel yaan u tsʼáaiktoʼon u yutsiloʼob wa mantatsʼ k-oksaj óoltik u tʼaan yéetel wa k-chaʼik u sáasilkúuntik k-beel.

¿Baʼax jeʼel k-núukikeʼ?

• ¿Baʼaxten unaj k-yaabiltik u tʼaan Dios?

• U tʼaan Dioseʼ, ¿bix u tsʼáaiktoʼon muukʼ?

• ¿Bix u jejeláasil u yáantikoʼon u leyoʼob Jéeoba?

• ¿Baʼaxten máaxoʼob meyajtik Dioseʼ ku yuʼubikubaʼob kanáantaʼanoʼob yéetel yaan jeetsʼelil tiʼob?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 14]

U tʼaan Dioseʼ ku sáasilkúuntik k-beel

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 15]

Wa k-yaabiltik u leyoʼob Jéeobaeʼ, letiʼeʼ mix bikʼin ken u yiloʼon bey «sojoleʼ»

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 16]

Wa k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ, jeʼel u taal t-tuukul baʼax unaj k-aʼalik ken payalchiʼinakoʼoneʼ