K-ojéeltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ ku muʼukʼankúuntik k-óol
K-ojéeltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ ku muʼukʼankúuntik k-óol
«Kin woksaj óoltik yaan u kaʼapúut kuxtal le kimenoʼoboʼ, le utstakoʼoboʼ bey xan le kʼasaʼanoʼoboʼ.» (BEETAʼANOʼOB [HECHOS] 24:15.)
1. ¿Baʼax beet u baʼateltʼaan le muchʼukbaloʼob teʼ Sanedrinoʼ?
TU JAʼABIL 56 teʼ yáax siglooʼ, apóstol Pabloeʼ tiaʼan tu kaajil Jerusaleneʼ, tsʼokaʼan u suut tiʼ u yóoxpʼéel viajei u kʼaʼaytaj. Tsʼoʼok u maʼachal tumen u soldadoiloʼob Roma, yéetel bisaʼab tu táan le Sanedrín wa u juesiloʼob le kaajoʼ (Beetaʼanoʼob 22:29, 30). Pabloeʼ tu yileʼ ichiloʼobeʼ yaan saduseoʼob yéetel fariseoʼobiʼ, kaʼa jaats máakoʼob yaanal baʼax ku tuklikoʼob tiʼ u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ. Le fariseoʼoboʼ ku oksaj óoltikoʼob yaan u kaʼa líiʼsaʼal le kimenoʼoboʼ, baʼaleʼ le saduceoʼoboʼ maʼatech. Pablo túuneʼ, yéetel le tʼaanoʼobaʼ tu yeʼesaj baʼax ku tuklik yoʼolal le kaʼansajaʼ: «Sukuʼuneʼex, teneʼ fariseoen, u paalen fariseoʼob; táan in pʼis [óoltaʼal] tumen táan in páaʼtik u kaʼapúut kuxtal le kimenoʼoboʼ». Teʼ súutuk túunoʼ káaj u baʼatel tʼaan tuláakal le yanoʼoboʼ (Beetaʼanoʼob 23:6-9).
2. ¿Baʼaxten maʼ tu chʼaʼaj saajkil Pablo u yaʼalik ku oksaj óoltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ?
2 Maʼ yaʼab jaʼab táanil tiʼ u yúuchul lelaʼ, le táan u bin tu bejil Damascoeʼ, Pabloeʼ tu yuʼubaj u tʼaʼanal tumen Jesús. Pablo túuneʼ tu kʼáataj tiʼ Jesús: «¿Baʼax unaj in beetik Yuumtsil?». Jesuseʼ tu núukaj tiʼ: «Líikʼen, xeen Damasco, tiʼ ku bin aʼalbil teech tuláakal baʼax unaj a [beetik]». Ka kʼuch teʼ kaajoʼ, Ananías, utúul u j-tsaypach Cristoeʼ, kʼuch tu yiknal Pablo, ka tiaʼalaj tiʼ: «U Jajal Dios a taataʼobeʼ úuch u yéeyech utiaʼal a kʼaj óoltik u yóolaj, yéetel utiaʼal a wilik le máax Tojoʼ [Jesucristo kaʼa kuxkintaʼan] yéetel utiaʼal a wuʼuyik le tʼaan ku jóokʼol tu Chiʼoʼ» (Beetaʼanoʼob 22:6-16). Yoʼolal lelaʼ, k-naʼatik baʼaxten Pabloeʼ maʼ tu chʼaʼaj saajkil u yaʼalik ku oksaj óoltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ (1 Pedro 3:15).
Ku kʼaʼaytaʼal yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ
3, 4. ¿Bix tu yeʼesil Pablo jach ku oksaj óoltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ, yéetel baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetoʼ?
3 Ka máan kʼiineʼ, Pabloeʼ bisaʼab tu táan le gobernador Félixoʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ, utúul abogado ku kʼaabaʼtik Tertuloeʼ, tiaʼaleʼ Pabloeʼ táan u bin tu contra le gobernadoroʼ; Pablo túuneʼ tu núukaj tiʼ: «Kin waʼalikeʼ teneʼ táan in meyajtik u Jajal Dios in taataʼob jeʼel bix ku kaʼansik toʼon le túumben bejoʼ [wa jeʼex u kaʼansik Cristooʼ]». Ka túun tʼaanaj tiʼ u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ tu yaʼalaj: «Kin alab óoltik Jajal Dios jeʼel bix letiʼobeʼ, tumen kin woksaj óoltik yaan u kaʼapúut kuxtal le kimenoʼoboʼ, le utstakoʼoboʼ bey xan le kʼasaʼanoʼoboʼ» (Beetaʼanoʼob 23:23, 24; 24:1-8, 14, 15).
4 Kex kaʼapʼéel jaʼab úuchuk lelaʼ, Porcio Festo, le máax gobernarnaj ka tsʼoʼok Felixoʼ, tu kʼáataj tiʼ rey Herodes Agripa ka u kʼáat u chiʼ Pablo, máax láayliʼ kʼalaʼaneʼ. Festoeʼ tu yaʼalaj tiʼ rey Herodes Agripaeʼ, le máakoʼoboʼ tu takoʼob u pool Pablo «tu yoʼolal juntúul máak Jesús u kʼaabaʼ, máax tsʼoʼok u kíimil, baʼaleʼ Pabloeʼ ku yaʼalikeʼ kuxaʼan». Pablo túuneʼ tʼaanaj tu táanoʼob utiaʼal u yeʼesik jach jaaj baʼax ku yaʼalik, tu yaʼalajtiʼob: «¿Baʼaxten teʼexeʼ maʼ ta woksaj óoltikeʼex wa Jajal Dios ku páajtal u kaʼapúut kuxkíintik le kimenoʼoboʼ?». Tu yaʼalaj xan: «Yéetel u yáantaj Jajal Dioseʼ maʼalob in wanil tak bejelaʼeʼ, táan in tseʼektik u kʼaabaʼ Jajal Dios tiʼ tuláakal, tiʼ mejentakoʼob yéetel tiʼ nuuktakoʼob. Mix juntéen tin waʼalaj mix baʼal jelaʼan tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼalajoʼob le [profetaʼob] yéetel Moisés bíin úuchukoʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ, le Cristooʼ yaan u mukʼyaj, ku tsʼoʼokol u kíimileʼ letiʼ yáax máax bíin kaʼapúut kuxlak tiʼ le kíimiloʼ, yéetel yaan u tseʼektik u sáasilil le toksajiloʼ maʼ chéen tiʼ k-éet kaajaloʼobiʼ baʼaleʼ tak tiʼ le táanxel kaajiloʼoboʼ» (Beetaʼanoʼob 24:27; 25:13-22; 26:8, 22, 23). Pabloeʼ, ¡jach maʼ tu chʼaʼa saajkil u yaʼal yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ! Jeʼex letiʼeʼ, toʼon xaneʼ maʼ unaj k-chʼaʼik saajkil k-kʼaʼayt yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ. Baʼaleʼ ¿bix unaj k-páaʼtik u kʼaʼamal tumen u maasil? Maʼ xaaneʼ, jeʼex kʼaʼamik tu kʼiiniloʼob Pablooʼ.
5, 6. 1) ¿Bix úuchik u kʼaʼamal tumen le máakoʼob le kaʼansaj tu beetaj le apostoloʼob yoʼolal u kaʼa kuxtal kimenoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax jach kʼaʼabéet k-beetik?
5 Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ Pablo le tiaʼan tu kaajil Atenas, tu kaʼapʼéel u viajei u kʼaʼaytaj (tu jaʼabiloʼob 49 tak 52 teʼ yáax siglooʼ). Pabloeʼ tʼaanaj yéetel yaʼab máakoʼob ku adorarkoʼob jejeláas beetbil diosoʼob yéetel tu tsʼáaj u kʼaj óoltoʼobeʼ Dioseʼ u yéeymaj Jesús utiaʼal u pʼis óoltik le luʼum yéetel tojiloʼ. Utiaʼal u yeʼesik jach yaan u béeytaleʼ, Pabloeʼ tu yaʼaleʼ Dioseʼ tu kaʼa kuxkíintaj Jesús. ¿Bix kʼaʼamik le baʼax tu yaʼaloʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le ka tu yuʼubajoʼob u tʼaan tu yoʼolal le kaʼapúut kuxtaloʼ, tsʼeʼetsʼekeʼ tu pʼaʼastajoʼob, uláakʼoʼobeʼ tu yaʼalajoʼob: jeʼel k-uʼuyik a tʼaan tu yoʼolal lelaʼ tu láakʼ kʼiin» (Beetaʼanoʼob 17:29-32).
6 Maʼ úuch tsʼoʼokok le Pentecostés tu jaʼabil 33 teʼ yáax siglooʼ, Pedro yéetel Juaneʼ pʼaʼastaʼaboʼob xan. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ tiaʼan xan le saduceoʼoboʼ. U libroiʼ Beetaʼanoʼob 4:1-4 ku yaʼalik baʼax úuchi: «Kaʼalilkil Pedro yéetel Juan táan u tʼaanoʼob yéetel le máakoʼoboʼ j-taaloʼob le j-kʼiinoʼoboʼ [wa sacerdoteʼoboʼ] yéetel u j-noojoch le máaxoʼob kanáantik le [templooʼ] yéetel xan le saduceoʼoboʼ. Táan u kʼuuxiloʼob tumen Pedro yéetel Juaneʼ táan u kaʼansikoʼob le máakoʼoboʼ, táan xan u yaʼalikoʼobeʼ le kaʼapúut kuxtaloʼ tsʼoʼok u jaajkúuntaʼal yéetel u kaʼapúut kuxtal Jesús». Baʼaleʼ yaʼab «tiʼ le máaxoʼob tu yuʼubajoʼob le maʼalob péektsiloʼ oksaj óolnajoʼob; le máaxoʼob oksaj óolnajoʼoboʼ, wa ku xoʼokol chéen u j-xiibiloʼobeʼ, yaan míin cinco mil». K-ilik túuneʼ maʼ tuláakal kun oksaj óoltik yaan u kaʼa líiʼsaʼal le kimenoʼoboʼ. Le oʼolaleʼ, jach kʼaʼabéet k-muʼukʼankúuntik k-oksaj óolal tiʼ le kaʼansajaʼ.
Baʼax yaan u yil u kaʼa kuxtal le kimenoʼob yéetel le oksaj óolaloʼ
7, 8. 1) Jeʼex u yeʼesik upʼéel tsʼíib túuxtaʼab tiʼ u múuchʼulil Corinto teʼ yáax siglooʼ, ¿baʼax jeʼel u pʼatik mix baʼal u biilal le oksaj óolaloʼ? 2) ¿Baʼax chíikbesik le jaajil cristianoʼob tiʼ le maʼatechoʼ?
7 Teʼ yáax siglooʼ, maʼ tuláakal le cristianoʼob tu séeb kʼamoʼob wa yaan kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ. Yanoʼobeʼ talamchajtiʼob u kʼamikoʼob, jeʼex úuchik tiʼ jujuntúul tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Corintooʼ. Pabloeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Tin tsʼáaj a wojéelteʼex le kaʼansaj tin kʼamajoʼ. Tin kaʼansaj teʼexeʼ Cristoeʼ j-kíim tu yoʼolal k-kʼeban, jeʼel bix ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼ, j-muʼuki, yéetel tu yóoxpʼéel kʼiineʼ j-kaʼapúut kuxlaji». Utiaʼal u jaajkúuntik jach jaaj úuch lelaʼ, tu yaʼalajtiʼobeʼ Cristoeʼ «chíikpaj tiʼ [maas] tiʼ quinientos sukuʼunoʼob», yaʼab tiʼ leloʼobaʼ láayliʼ kuxaʼanoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ (1 Corintoiloʼob 15:3-8). Tu yaʼalaj xan tiʼob: «Wa toʼon táan k-tseʼektik [wa k-kʼaʼaytik] u kaʼa kuxtal Cristo ichil le kimenoʼoboʼ, ¿bix u yaʼalikoʼob tsʼeʼetsʼek tiʼ teʼexeʼ minaʼan kaʼapúut kuxtal? Tumen wa minaʼan kaʼapúut kuxtaleʼ mix Cristo Jesús kaʼapúut kuxlajiʼ. Wa Cristo maʼ kaʼapúut kuxlajeʼ, le maʼalob péektsil k-tseʼektikaʼ mix baʼal u biilal, yéetel le oksaj óolal yaan teʼexoʼ mix baʼal u biilal xan» (1 Corintoiloʼob 15:12-14).
8 K-ilik túuneʼ, u kaʼansajil u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ jach kʼaʼanan utiaʼal le cristianoʼoboʼ, tumen wa maʼ u kʼamkoʼobeʼ u oksaj óolaloʼobeʼ mix baʼal u biilal. Tsʼoʼoleʼ, u naʼataʼal tubeel baʼax u kʼáat u kaʼansajil u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ ku chíikbesik máax le jaajil cristianoʼob tiʼ le maʼatechoʼ (Génesis 3:4; Ezequiel 18:4). Le oʼolaleʼ, Pabloeʼ ku táakbesik u kaʼansajil yaan u kaʼa líikʼil le kimenoʼoboʼ ichil le «yáax kaʼansajoʼob[oʼ]» yéetel ku yaʼaliktoʼon ka máankoʼon «táanil». Yéetel tu yaʼalaj: «Yaan k-bin táanil, wa Jajal Dios ku chaʼik toʼon» (Hebreob 6:1-3).
Baʼax u kʼáat u yaʼal u oksaj óoltaʼal yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ
9, 10. ¿Tiʼ baʼax ku tʼaan le Biblia ken tʼaanak tiʼ le «kaʼapúut kuxtaloʼ»?
9 Utiaʼal k-maas k-oksaj óoltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ, yaan k-xakʼaltikeʼex le kʼáatchiʼobaʼ: ¿baʼax u kʼáat yaʼal le Biblia ken tʼaanak tiʼ u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ?; le kaʼansajaʼ, ¿bix u chíikbesik u yaabilaj Jéeoba? K-kanik u núukil le kʼáatchiʼobaʼ yaan u maas natsʼkoʼon tiʼ Dios yéetel yaan u meyajtoʼon utiaʼal k-kaʼansik tiʼ u maasil máakoʼob (2 Timoteo 2:2; Santiago 4:8).
10 Le tʼaan ku suʼutul «kaʼapúut kuxtaloʼ», ich griegoeʼ u kʼáat u yaʼaleʼ «u waʼatal máak tu kaʼatéen». ¿Baʼax túun u kʼáat u yaʼal lelaʼ? Le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ le «kaʼapúut kuxtaloʼ» u kʼáat u yaʼal u jach páaʼtik máak u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik xaneʼ yaan máaxoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼob utiaʼal u pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumeʼ, yéetel yaan máaxoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼob bey angeliloʼob utiaʼal u binoʼob kaʼaneʼ. U kaʼansajil le kaʼa kuxtaloʼ jach jatsʼuts bix u yeʼesik Dioseʼ jach yaan u yaabilaj, u naʼat yéetel u páajtalil.
11. ¿Baʼax ku páaʼtik le cristianoʼob yéeyaʼanoʼob ken kaʼa kuxkíintaʼakoʼoboʼ?
11 Jeʼex Jesuseʼ, le cristianoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob bey angeliloʼob utiaʼal u binoʼob gobernar teʼ kaʼanoʼ (1 Corintoiloʼob 15:35-38, 42-53). Letiʼobeʼ yaan u gobernaroʼob yéetel Jesús teʼ Reinooʼ, utiaʼal u sutkoʼob paraísoi le Luʼumaʼ. Tu yáanal u gobierno Jesús bey Noj Kʼiinil wa sacerdoteileʼ, le cristianoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ yaan u yáantkoʼob tuláakal le kun pʼáatloʼob teʼ paraísooʼ utiaʼal ka u kʼamoʼob le utsiloʼob ku taasik u kʼiʼikʼel Jesús tu wekaj tu yoʼolal tuláakal máakoʼ (Hebreob 7:25, 26; 9:24; 1 Pedro 2:9; Apocalipsis 22:1, 2). Le maʼ kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ, baʼax maas ku tsʼíiboltik le cristianoʼob yéeyaʼanoʼob yanoʼob way Luʼumeʼ letiʼe u pʼáatloʼob utsil tu táan Diosoʼ. Ken kíimkoʼobeʼ, ku kʼamkoʼob le «baʼax ku náajmatik[oʼoboʼ]»: u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob bey angeliloʼob utiaʼal u binoʼob kaʼaneʼ yéetel maʼ kun kíimloʼob mix bikʼin (2 Corintoiloʼob 5:1-3, 6-8, 10; 1 Corintoiloʼob 15:51, 52; Apocalipsis 14:13). Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Wa j-nuʼupoʼon tiʼ Cristo tiʼ jumpʼéel kíimil jeʼel bix le tu bisaj letiʼoʼ, bey xan yaan k-nuʼupul tu yéetel tiʼ u kaʼapúut kuxtal» (Romailoʼob 6:5). Baʼaleʼ ¿kux túun wa táan u páaʼtik máak u kaʼa kuxtal utiaʼal ka pʼáatak way luʼumeʼ? ¿Bix jeʼel u maas naʼatsʼloʼob tiʼ Dios tumen u kaʼansajil le kaʼa kuxtaloʼ? Le baʼax tu beetaj Abrahamoʼ jeʼel u yáantkoʼon k-naʼateʼ.
K-oksaj óoltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ ku maas natsʼkoʼon tiʼ Jéeoba
12, 13. ¿Baʼaxten ku oksaj óoltik kaʼach Abraham yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ?
12 Abraham, le máax kʼuch kʼaabaʼtbil «u amigo Jajal Dios[oʼ]», tu yeʼesaj upʼéel nojoch oksaj óolal tiʼ Dios (Santiago 2:23). Ka tʼaanaj Pablo tiʼ le máaxoʼob chúukpaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios teʼ capítulo 11 tiʼ Hebreoboʼ, tʼaanaj óoxtéen tiʼ u oksaj óolal Abraham (Hebreob 11:8, 9, 17). Le u yóoxtéenoʼ, tʼaanaj tiʼ le oksaj óolal tu yeʼesaj Abraham le ka tu yóotaj u kʼub Isaac, u paal, bey upʼéel siibaleʼ. Abrahameʼ u jach oksaj óoltmaj yaan u yantal u chʼiʼibal tu yoʼolal Isaac, tumen Jéeoba aʼalmij. Kex ka kíimik kaʼach Isaac bey tóokbil siibaleʼ, Abrahameʼ tu oksaj óoltaj «Jajal Dioseʼ yaan páajtalil tiʼ tak u kaʼapúut kuxkíintik le kimenoʼoboʼ».
13 Ka tu yilaj Jéeoba u oksaj óolal Abrahameʼ, tu tsʼáaj utúul baʼalcheʼ tiʼ utiaʼal u beetik le siibaloʼ. Baʼaleʼ, kex Isaac maʼ kíimsaʼabeʼ le baʼax úuch tiʼoʼ meyajnaj utiaʼal u yeʼesaʼal yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ, jeʼex tu yeʼesil Pabloeʼ: «Ku páajtal túun yaʼalaʼaleʼ, bey jumpʼéel ket tʼaaneʼ, Abrahameʼ tu kʼamaj u paal tu kaʼatéen tiʼ ichil le kimenoʼoboʼ» (Hebreob 11:19). Tsʼoʼoleʼ, Abrahameʼ yaan uláakʼ baʼax oʼolal ku oksaj óoltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ. Kex letiʼ yéetel Sara, u yatan, tsʼoʼok u chʼíijloʼobeʼ, Jéeobaeʼ tu tsʼáaj u páajtalil u yantal u paaloʼob, Isaac (Génesis 18:10-14; 21:1-3; Romailoʼob 4:19-21).
14. 1) Jeʼex u yaʼalik u libroi Hebreob 11:9 yéetel 10, ¿baʼax ku páaʼtik kaʼach Abraham? 2) ¿Baʼax unaj u yúuchul tiʼ Abraham utiaʼal u yilik u yutsiloʼob le Reinooʼ? 3) ¿Bix jeʼel u páajtal k-ilik xan u yutsiloʼob le Reinooʼ?
14 Pabloeʼ ku yaʼalikeʼ Abrahameʼ kuxlaj bey j-táanxel luʼumileʼ yéetel «j-kajlaj tiʼ pasel nookʼoʼob» tumen «táan u páaʼtik le kaaj maʼalob u chuumpakʼiloʼoboʼ, le kaaj tukultaʼan yéetel beetaʼan tumen Jajal Diosoʼ» (Tiʼ Hebreob 11:9, 10). Le kaajaʼ maʼ letiʼ le Jerusalén tuʼux yaan u templo Diosoʼ. Le kaajaʼ u Reino Dios tuʼux kun gobernar Jesucristo yéetel uláakʼ 144,000 máakoʼob. Tiʼ le 144,000 máakoʼobaʼ ku yaʼalaʼal xan tiʼobeʼ «kiliʼich kaaj», «túumben Jerusalén» yéetel u novia Cristo (Apocalipsis 21:2). Tu jaʼabil 1914, Jéeobaeʼ tu beetaj Reyil Jesús tiʼ u Reino yaan teʼ kaʼanoʼ yéetel tu yaʼalaj tiʼ ka káajak u gobernar tu chúumuk le máaxoʼob pʼekmiloʼ (Salmo 110:1, 2; Apocalipsis 11:15). Abraham, u amigo Jéeobaeʼ, yaan u kaʼa kuxkíintaʼal utiaʼal u yilik le utsiloʼob ken u taas le Reinooʼ. Toʼon xaneʼ yaan xan k-kʼamik u yutsiloʼob le Reinooʼ, kex ka táakpajkoʼon ichil le yaʼabkach máakoʼob kun salvartbiloʼob teʼ Armagedonoʼ wa ichil le kun kaʼa kuxkíintbiloʼoboʼ (Apocalipsis 7:9, 14). ¿Baʼax túun péeksik Dios u kaʼa kuxkíint le kimenoʼoboʼ?
Ku péeksaʼal tumen u yaabilaj
15, 16. 1) U yáax profecíai le Bibliaoʼ, ¿bix u yáantkoʼon utiaʼal oksaj óoltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ? 2) ¿Bix u maas natsʼkoʼon tiʼ Jéeoba u kaʼansajil u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ?
15 Wa k-jach bisikba yéetel Jéeoba, wa yantoʼon upʼéel oksaj óolal jeʼex le yanchaj tiʼ Abraham yéetel wa k-beetik baʼax ku yaʼalikeʼ yaan u kʼamkoʼon Jéeoba yéetel yaan k-kʼuchul k-beetba u amigoʼon, beyoʼ ku yantaltoʼon u páajtalil k-kʼamik u yutsiloʼob le Reinooʼ. Le yáax profecía tiʼ le Biblia ku chíikpajal teʼ Génesis 3:15, ku yáantkoʼon k-oksaj óolt yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ bey xan utiaʼal u biskuba máak yéetel Jéeoba. Maʼ chéen ku yaʼalik yaan u xuʼulsaʼal tiʼ Satanasiʼ, ku yaʼalik xaneʼ yaan u chiʼibil u tuunkuy u Iijo u yatan Dios. Le úuchik u kíimil Jesús chʼuykíintaʼan tiʼ upʼéel cheʼoʼ bey ka chiʼibik tu tuunkuyeʼ. Úuchik u kaʼa kuxtal tu yóoxpʼéel kʼiineʼ bey ka utschajak tuʼux chiʼibeʼ, yéetel tu jeʼekʼabtaj u bejil «utiaʼal ka páatak u xuʼulsik yéetel u kíimileʼ u Yuumtsil le kíimiloʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ, kʼaasibaʼal» (Hebreob 2:14).
16 Pabloeʼ ku kʼaʼajsiktoʼoneʼ «Jajal Dioseʼ ku yeʼesik toʼon tu jaajil u yaabilbtmajoʼon ikil kíimik Cristo t-oʼolal kex láayliʼ j-kʼebanoʼon kaʼach[i]» (Romailoʼob 5:8). Le nib óolal k-uʼuyik yoʼolal le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon Dios kex maʼ k-náajaltmoʼ ku maas natsʼkoʼon tiʼ Jesús yéetel tiʼ Letiʼ (2 Corintoiloʼob 5:14, 15).
17. 1) ¿Baʼax jach tu oksaj óoltaj Job? 2) ¿Baʼax ku yaʼalik Job 14:15 yoʼolal Jéeoba, yéetel bix u beetik k-uʼuyikba?
17 Job, utúul máax jach chúukpaj u yóol u meyajt Dios úuchileʼ, tu yoksaj óoltaj yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ. Kex jach beetaʼab u muʼyaj tumen Satanás yéetel kex maʼ líiʼsaʼab u yóol yéetel u kaʼansajil le kaʼa kuxtal tumen le óoxtúul máakoʼob kʼasaʼanoʼob bin u líiʼsoʼob u yóoloʼ, Jobeʼ tu líiʼsaj u yóol yéetel le kaʼansajaʼ, le oʼolal tu kʼáataj: «¿Bíin kaʼa kuxlak wa le j-xiib ku kíimiloʼ?». Letiʼeʼ tu núukaj: «Jeʼel in páaʼtik lobal tuláakal u kʼiiniloʼob in kuxtaleʼ tak ken kʼuchuk u kʼiinil in wutstal yéetel u máan in yaj óolaloʼob». Tsʼoʼoleʼ ka tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba, u Dios: «Techeʼ bíin a tʼanen, teen xaneʼ bíin in núuk a tʼaan». Yoʼolal xan u jatsʼuts modos Dioseʼ, Jobeʼ tu yaʼalaj: «Bíin wal a pakten yéetel yaakunajeʼ, tumen teech beetmajilen» (Job 14:14, 15). Beyoʼ, Jéeobaeʼ táan u paktik u palitsiloʼob chúukaʼan u yóoloʼob yéetel ku tsʼíiboltik ka kʼuchuk u kʼiinil u kaʼa kuxtaloʼob. ¿Máasaʼ ken tuukulnakoʼon tiʼ le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon Jéeoba kex maʼ k-náajalmoʼ ku maas natsʼkoʼon tiʼ letiʼ? (Romailoʼob 5:21; Santiago 4:8.)
18, 19. 1) ¿Baʼax kun úuchul tiʼ Daniel? 2) ¿Baʼax ken k-ileʼex teʼ tuláakʼ xookoʼ?
18 Profeta Daniel, tiʼ máax aʼalaʼab tumen u ángel Dios «juntúul j-xiib yaabiltaʼan[eʼ]» jach chúukpaj u yóol u meyajt Dios tuláakal u kʼiiniloʼob u kuxtal (Daniel 10:11, 19). Letiʼeʼ maʼ xuʼul u meyajtik Jéeoba le ka bisaʼab Babilonia tu jaʼabil 617 táanil tiʼ u taalbal Cristoiʼ, yéetel chúukpaj u yóol tak ka kíim tu jaʼabil 536, tu yóoxpʼéel jaʼab káajak u reinar Ciro u reyil Persia (Daniel 1:1; 10:1). Teʼ jaʼab jeʼeloʼ, eʼesaʼab tiʼ Daniel bix kun bin u chíikpajal le potenciaʼob kun antaloʼob táanil tiʼ u taal le nojoch yajiloʼ (Daniel 11:1–12:13). Ka tu yilaj maʼ tu naʼatik le baʼax eʼesaʼabtiʼoʼ, Danieleʼ tu kʼáataj tiʼ le angeloʼ: «Yuumtsil, ¿baʼax bíin úuchuk le ken tsʼoʼokok tuláakal le baʼaloʼobaʼ?». Le ángel túunoʼ tu yaʼaleʼ teʼ tu tsʼook kʼiinoʼoboʼ «le j-ojéelaloʼoboʼ bíin u láaj chʼaʼanuʼuktoʼob» le baʼax maʼ tu naʼataj letiʼoʼ. ¿Baʼax túun kun úuchul tiʼ Daniel? Le angeloʼ tu yaʼalaj: «Jeʼelsaba, tu xuul le kʼiinoʼoboʼ ka líikʼil utiaʼal a kʼamik a boʼolal» (Daniel 12:8-10, 13). Le profetaoʼ yaan u líikʼil «tu kʼiinil u kaʼapúut kuxtal le máaxoʼob utsoʼob», le ken gobernarnak Jesús ichil le mil jaʼaboʼoboʼ (Lucas 14:14).
19 Bejlaʼeʼ kuxaʼanoʼon tu tsʼook kʼiinoʼob yéetel tsʼoʼok maas náatsʼal u kʼiinil u káajal u gobernar Jesús ichil le mil jaʼaboʼoboʼ. Le oʼolaleʼ, unaj k-tuklik lelaʼ: «¿Yaan wa in wantal teʼ túumben yóokʼol kaab utiaʼal in kʼaj óoltik Abraham, Job, Daniel yéetel uláakʼ máaxoʼob chúukpaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeobaoʼ?». Wa maʼ k-náachkuntikba tiʼ Jéeoba yéetel wa maʼ k-xulik beetik baʼax ku yaʼalikeʼ yaan k-antaliʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilkeʼex u maasil yoʼolal le kaʼa kuxtaloʼ utiaʼal k-ojéeltik máaxoʼob kun kaʼa kuxtaloʼob.
¿Kʼajaʼan wa toʼon?
• ¿Baʼax úuch le ka tu yaʼalaj Pablo ku oksaj óoltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ?
• ¿Baʼaxten u kaʼansajil u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ ku yeʼesik máax le jaajil cristianoʼob tiʼ le maʼatechoʼ?
• ¿Baʼax eʼesiktoʼon Abraham, Job yéetel Danieleʼ tu oksaj óoltoʼob kaʼach yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]