Jéeobaeʼ u láaj xokmaj «u tsoʼotsel a pooleʼex»
Jéeobaeʼ u láaj xokmaj «u tsoʼotsel a pooleʼex»
«Mix juntúul tiʼ [...] [le mejen chʼíichʼoʼob] ku lúubul luʼum wa maʼ [u yojéeltik] a Taataʼex. Tumen tak u tsoʼotsel a pooleʼexeʼ láaj xokaʼan tu jujunkúulil» (MATEO 10:29, 30.)
1, 2. 1) ¿Baʼaxten tu tuklaj Job tsʼoʼok u pʼataʼal kaʼach tumen Dios? 2) Le baʼax tu yaʼalaj Joboʼ, ¿ku yeʼesik wa táan u tsʼáaikuba kaʼach tu contra Dios? Tsol baʼaxten bey a núukikoʼ.
«IN [DIOS], kin kʼáatik áantaj tiʼ teech, baʼaleʼ, maʼ ta núukik tiʼ teen, kin kʼáat óoltik tiʼ teech, baʼaleʼ maʼ ta wuʼuyik in tʼaan. Tsʼoʼok a tsʼuʼuykintikaba tiʼ teen, ka chʼaʼapachtiken tu jaajil a wóol.» Lelaʼ letiʼe baʼax tu yaʼalaj utúul máak jach táan kaʼach u muʼyaj úuchiloʼ, u jaajileʼ jach yaan kaʼach baʼax beetik u yuʼubikuba beyoʼ. Tu peʼertaj tuláakal baʼax yaan tiʼ, chéen u súutuk ka láaj kíim u paalal, tsʼoʼoleʼ tsaʼay xan upʼéel jach talam kʼojaʼanil tiʼ. U kʼaabaʼ le máakaʼ Job, yéetel le jach yaayaj muʼyaj tu máansoʼ tsʼíibtaʼab teʼ Biblia utiaʼal u líiʼsaʼal k-óoloʼ (Job 30:20, 21).
2 Le baʼax tu yaʼalaj Jobaʼ, maʼ xaaneʼ, jeʼel u beetik u tuklaʼal táan kaʼach u tsʼáaikuba tu contra Dioseʼ, baʼaleʼ maʼ beyiʼ. Job kaʼacheʼ chéen táan u yaʼalik jach bix u yuʼubikuba (Job 6:2, 3). Letiʼ kaʼacheʼ maʼ u yojel wa u Kʼaasilbaʼal beetik u muʼyajiʼ, le oʼolal tu tuklaj tsʼoʼok u pʼataʼal kaʼach tumen Dios. Kʼuch tak u kʼáat tiʼ Jéeoba: «¿Baʼaxten ka taʼakbesikaba tiʼ teen?» (Job 13:24). *
3. Ken k-aktáant talamiloʼobeʼ, ¿baʼax jeʼel k-tuklikeʼ?
3 Bejlaʼa xaneʼ, yaʼab máaxoʼob meyajtik Jéeobaeʼ ku máanskoʼob xan muʼyajiloʼob yoʼolal le baʼateltáambaloʼoboʼ, yoʼolal le sen kʼeexoʼob ku yantal teʼ politicaoʼ, yoʼolal le chak ikʼaloʼob wa yoʼolal u tíitkuba le luʼumoʼ, yoʼolal le kʼojaʼaniloʼoboʼ, yoʼolal le chʼíijiloʼ, yoʼolal le óotsililoʼ wa ikil u chʼaʼapachtaʼaloʼob tumen le gobiernoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ, techeʼ táan xan a aktáantik muʼyajiloʼob, yéetel maʼ xaaneʼ ka tuklik Dioseʼ u taʼakbesmuba tiʼ teech. Maʼ xaaneʼ a wojel le baʼax ku yaʼalik Juan 3:16: «Tumen Jajal Dioseʼ tu sen yaabiltaj le yóokʼol kaabaʼ, ka tu tsʼáaj u juntúuliliʼ Paal». Kex beyoʼ, wa táan a muʼyaj yéetel maʼ wojel baʼax jeʼel a beetkeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel a tuukul beyaʼ: «¿Jach wa tu jaajil u yaabiltmen Dios? ¿U yojel wa yaan baʼax kin muʼyajtik? ¿U jach kʼaj óolen wa?».
4. ¿Baʼax anchaj u aktáantik le apóstol Pablooʼ, yéetel baʼax jeʼel k-tuklik ken k-máans upʼéel talamileʼ?
4 Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ apóstol Pablo, letiʼeʼ tu tsʼíibtaj: «Tsʼaʼab tiʼ teen jumpʼéel mukʼyaj bey jeʼel bix jumpʼéel kʼiʼix chʼiikil tin wíinklileʼ, j-taal bey jumpʼéel u nuʼukul Satanás utiaʼal u loʼobiltiken». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan: «Óoxtéen tsʼoʼok in kʼáat óoltik tiʼ Yuumtsil ka u lukʼes teen le mukʼyajoʼ». Kex tu yuʼubaj Jéeoba le baʼax tu kʼáataj Pablooʼ, baʼaleʼ tu yaʼalaj maʼ ken u lúuʼs tiʼ. Le oʼolaleʼ Pabloeʼ yanchaj u yáantikuba yéetel le muukʼ ku tsʼaʼabal tiʼ tumen Dios utiaʼal u aktáantik le muʼyajiloʼ (2 Corintoiloʼob 12:7-9). * Maʼ xaaneʼ, techeʼ táan xan a muʼyajtik upʼéel talamil yéetel ka tuklik: «Maʼ xaaneʼ Jéeobaeʼ maʼ tu yilik baʼax ku yúuchulten, maʼ xaaneʼ maʼ u yaabiltmeniʼ, tumen maʼ u beet mix baʼal utiaʼal u luʼsikten le baʼax kin muʼyajtikaʼ». Baʼaleʼ, leloʼ maʼ beyiʼ. Le nojoch yaabilaj ku yuʼubik Dios t-oʼolaloʼ ku chíikpajal tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesús le maʼ úuch u yéey u apostoloʼoboʼ. Koʼoneʼex ilik bix jeʼel u líiʼsik k-óol le baʼax tu yaʼaloʼ.
«Maʼ a chʼaʼikeʼex sajakil.» ¿Baʼaxten?
5, 6. 1) ¿Bix áantaʼabik le apostoloʼob tumen Jesús utiaʼal u naʼatkoʼob maʼ u chʼaʼikoʼob saajkil yoʼolal le baʼax ken u aktáantoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax tu yaʼalaj Pablo utiaʼal u yeʼesik u yojel táan kaʼach u kanáantaʼal tumen Jéeoba?
5 Tiʼ le apostoloʼoboʼ tsʼaʼab nojoch páajtalil tiʼob tumen Jesús utiaʼal tak «u jóokʼesikoʼob le kʼaakʼas pixanoʼoboʼ yéetel utiaʼal u tsʼakikoʼob tuláakal kʼojaʼaniloʼob yéetel kʼiʼinamiloʼob». Baʼaleʼ leloʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa jach upuliʼ maʼ ken u aktáantoʼob wa baʼax talamiliʼ, tak Jesús aʼaltiʼob yaan u máanskoʼob muʼyajil. Baʼaleʼ tu líiʼsaj xan u yóoloʼob yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Maʼ a chʼaʼikeʼex sajakil tiʼ le máaxoʼob ku kíimsikoʼob le wíinkliloʼ, baʼaleʼ maʼ táan u páajtal u kíimsikoʼob le pixanoʼ; chʼaʼex sajakil tiʼ le máax ku páajtal u xuʼulsik le wíinkliloʼ bey xan le pixanoʼ» (Mateo 10:1, 16-22, 28).
6 Utiaʼal u yáantik u apostoloʼob u naʼatoʼob maʼ unaj u chʼaʼikoʼob saajkileʼ, Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob le kaʼapʼéel kettʼaanoʼobaʼ: «¿Maʼ wa tu koʼonol kaʼatúul mejen chʼíichʼoʼob [wa mejen gorrionoʼob] tu yoʼolal jumpʼéel chan taakʼiniʼ? Baʼaleʼ mix juntúul tiʼ letiʼob ku lúubul luʼum wa maʼ [u yojéeltik] a Taataʼex. Tumen tak u tsoʼotsel a pooleʼexeʼ láaj xokaʼan tu jujunkúulil. Maʼ a chʼaʼikeʼex sajakil túun: teʼexeʼ maas yaan a tojoleʼex tiʼ yaʼab mejen chʼíichʼoʼob» (Mateo 10:29-31). Teʼelaʼ Jesuseʼ tu tsʼáaj naʼatbileʼ maʼ ken u chʼaʼa saajkil máak wa u yojel táan u kanáantaʼal tumen Jéeoba. Pablo xaneʼ u yojel leloʼ jach jaaj, le oʼolal tu tsʼíibtaj: «Wa [...] Jajal Dios tiʼ yaan t-éeteleʼ, ¿máax jeʼel u páajtal u yantal t-contraeʼ? Jajal Dioseʼ maʼ tu yaʼalaj toʼon maʼ u tsʼáaik u Paaliʼ, baʼaleʼ tu kʼubaj utiaʼal j-kíimil t-oʼolal tuláakaliloʼon; ¿bix túun maʼ u tsʼáaik toʼon xan tuláakal baʼal yéetel u Paal?» (Romailoʼob 8:31, 32). Jeʼel baʼaxak talmil ka a aktáanteʼ, maʼ u tuʼubultecheʼ Jéeobaeʼ yaan u kanáantkech wa ku chúukpajal a wóol a meyajte. Le oʼolaleʼ, koʼoneʼex xakʼaltik baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ u apostoloʼob utiaʼal k-ilik jach jaaj le baʼax tsʼoʼok k-aʼalikaʼ.
U tojol utúul chan gorrión
7, 8. 1) ¿Bix u yilaʼal le gorrionoʼob tu kʼiiniloʼob Jesusoʼ? 2) ¿Baʼaxten ku tuklaʼal meyajnaj tiʼ Jesús le tʼaan ich griego ku suʼutul «mejen chʼíichʼoʼob» wa mejen gorrionoʼoboʼ?
7 Le kettʼaanoʼob tu yaʼalaj Jesusoʼ ku yeʼesikoʼob jach nojoch le yaabilaj ku yuʼubik Dios yoʼolal cada utúul tiʼ máaxoʼob meyajtikoʼ. Yáaxeʼ, koʼoneʼex ilik le kettʼaan tu beetaj yoʼolal le gorrionoʼoboʼ. Tu kʼiiniloʼob Jesuseʼ, le mejen chʼíichʼoʼobaʼ, ku koʼonloʼob utiaʼal jaantbil, baʼaleʼ tumen jach ku kʼaskúuntkoʼob le paakʼaloʼoboʼ, maases ku yilaʼaloʼob bey chéen chʼíichʼoʼob ku kʼaskúunaj paakʼaloʼobeʼ. Jach táaj yaʼab u yantaloʼob, le oʼolaleʼ jach maʼ koʼoj u koʼonloʼobiʼ; kaʼatúuleʼ óoliʼ 50 centavos u tojol, yéetel wa ku manaʼal kantúuleʼ ku siʼibil tiʼ máak uláakʼ utúuliʼ, beyoʼ ku yilaʼal bey mix baʼal u tojol le ku siʼibiloʼ (Lucas 12:6).
8 Tuukulnakoʼon tiʼ bukaʼaj u nojchil utúul gorrión. Wa ku keʼetel yéetel u maasil chʼíichʼoʼobeʼ, tak le gorrión tsʼoʼok u nojochtaloʼ maas chichan tu tséeloʼob. Baʼaleʼ, le tʼaan ich griego ku suʼutul «mejen chʼíichʼoʼob» wa mejen gorrionoʼob ku yaʼalaʼal teʼ Mateo 10:29, jach u jaajileʼ u kʼáat u yaʼal chéen mejen chʼíichʼoʼob mix baʼal u yilaʼaloʼob. K-ilik túuneʼ Jesuseʼ u kʼáat ka tuukulnak u apostoloʼob tiʼ le chʼíichʼoʼob mix baʼal u yilaʼaloʼoboʼ. Upʼéel libroeʼ ku yaʼalikeʼ «Jesuseʼ maʼ tʼaanaj chéen tiʼ utúul chan chʼíichʼ jach chichniʼ, baʼaxeʼ tu yeʼesaj mix baʼal u yilaʼaloʼob le ka tu yaʼalaj chéen mejen chʼíichʼoʼoboʼ».
9. ¿Baʼax k-kanik tiʼ u kettʼaanil le gorrionoʼob tu yaʼalaj Jesusoʼ?
9 Tiʼ le kettʼaan tu tsʼáaj Jesusaʼ k-kanik upʼéel baʼal jach kʼaʼanan: le baʼaloʼob mix baʼal u yilaʼal tumen wíinkoʼobeʼ, utiaʼal Dioseʼ jach yaʼab u tojoloʼob. Jesuseʼ tu maas eʼesaj lelaʼ le ka tu yaʼalaj mix juntúul chan gorrión ku lúubul luʼum wa maʼ u yojéeltik Jéeoba. * Bey túunoʼ, wa Dios ku yilik baʼax ku yúuchul tak tiʼ utúul chan chʼíichʼ minaʼan u tojoleʼ, leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ, ¡maas jach ku yilik le muʼyajiloʼob ku máansik le máaxoʼob meyajtikoʼ!
10. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le tʼaan «u tsoʼotsel a pooleʼexeʼ láaj xokaʼan tu jujunkúulil»?
10 Ka tsʼoʼok u yaʼalik u kettʼaanil le gorrionoʼoboʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj xan: «U tsoʼotsel a pooleʼexeʼ láaj xokaʼan tu jujunkúulil» (Mateo 10:30). Yéetel le upʼíit tʼaanoʼob jach nojoch baʼax ku kaʼanskoʼobaʼ, Jesuseʼ ku yáantkoʼon k-maas naʼat u kettʼaanil le gorrionoʼoboʼ. Tukult lelaʼ: cada utúul máakeʼ yaan kex cien mil u kúulul u tsoʼotsel u pool. U tsoʼotsel u pool máakeʼ tuláakal óoliʼ u takáaliliʼ bix u yilaʼaloʼob, yéetel chéen u kúul tsoʼotseʼ, maʼ xaaneʼ bey mix baʼal jeʼel u yilaʼaleʼ. Baʼaleʼ, Jéeobaeʼ ku yilik yéetel ku xokik cada u kúul tiʼ u tsoʼotsel k-pool. ¿Yaan wa túun baʼax maʼ u yojel tiʼ k-kuxtaliʼ? U jaajileʼ, Jéeobaeʼ jach u kʼaj óol cada utúul tiʼ máaxoʼob meyajtik. Letiʼeʼ ku «paktik [tak] le puksiʼikʼaloʼ» (1 Samuel 16:7).
11. ¿Bix tu yeʼesil David u yojel jach kʼaj óolaʼan tumen Jéeoba?
11 Davideʼ, tu máansaj yaʼab talamiloʼob, kex beyoʼ u yojel kaʼacheʼ jach kʼaj óolaʼan tumen Dios, le oʼolal tu yaʼalaj: «Yuumtsil, tsʼoʼok a xakʼaltik in kuxtal, a kʼaj óolen xan; techeʼ a kʼaj óol tuláakal baʼaxoʼob kin beetik; kex tak náachileʼ, a wojel baʼax kin tuklik» (Salmo 139:1, 2). Jeʼex letiʼoʼ, teech xaneʼ láayliʼ xan kʼaj óolaʼanech tumen Jéeobaeʼ (Jeremías 17:10). Maʼ a jáan tuklik wa mix baʼalech utiaʼal ka ilaʼakech tumen Jéeoba, le Máax ilik tuláakal baʼaloʼ.
«Teech kʼamik u [jaʼi]loʼob in wich»
12. ¿Bix k-ojéeltik Jéeobaeʼ u yojel baʼax talamiloʼob k-aktáantik?
12 Jéeobaeʼ maʼ chéen u kʼaj óol cada utúul tiʼ máaxoʼob meyajtikiʼ, ku yilik xan le muʼyajiloʼob ku máanskoʼoboʼ. Jeʼex tu kʼiinil palitsiltaʼan le israelitaʼob tu luʼumil Egiptooʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés: «Tsʼoʼok in maʼalob ilik bix u mukʼyaj in kaajal yaan tu luʼumil Egiptooʼ. Tsʼoʼok in wuʼuyik u jajakʼ iikʼoʼob ikil u loobiltaʼaloʼob tumen u j-mayoloʼob, jach maʼalob in wojelil baʼax ku mukʼyajtikoʼob» (Éxodo 3:7). ¿Máasaʼ jach ku líiʼsik k-óol ojéeltik ken k-máans wa baʼax muʼyajileʼ Jéeobaeʼ u yojel baʼax táan k-muʼyajtik yéetel ku yuʼubik k-kʼáat óolaloʼob? Letiʼeʼ mix utéen ku chéen ilik le talmiloʼob k-máansikoʼ.
13. ¿Baʼax eʼesik Jéeobaeʼ ku muʼyaj xan ken muʼyajnak máaxoʼob meyajtik?
13 Le yaabilaj ku yeʼesik Jéeoba tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ, ku jach chíikpajal ken k-il bix tu yuʼubiluba yoʼolal le baʼax ku yúuchul tiʼe israelitaʼob kaʼachoʼ. Kex tu juunaloʼob tu taasoʼob talamil tu yóoʼloʼob úuchik u beetkoʼob baʼax kʼaaseʼ, Isaíaseʼ tu yaʼaleʼ Jéeobaeʼ tuʼ «chʼaʼa óotsilil» tiʼob, leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ tu yuʼubaj xan le baʼax ku muʼyajtikoʼoboʼ (Isaías 63:9). Wa ku chúukpajal a wóol a meyajt Jéeobaeʼ maʼ u tuʼubultecheʼ ken muʼyajnakecheʼ letiʼ xaneʼ ku muʼyaj. A wojéeltik lelaʼ, ¿maʼ wa tu tsʼáaiktech u muukʼil utiaʼal maʼ a sajaktal a aktáant talmiloʼob yéetel utiaʼal maʼ u jáawal a meyajtik Dios u maas maʼalobil ku páajtaleʼ? (1 Pedro 5:6, 7).
14. ¿Baʼax talmil ku aktáantik David le ka tu tsʼíibtaj le Salmo 56?
14 Le rey Davidoʼ u yojleʼ jach yaabiltaʼan tumen Jéeoba yéetel ku jach chʼaʼabal óotsilil tiʼ ken muʼyajnak. Lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax tu tsʼíibtaj teʼ Salmo 56; le salmoaʼ tu tsʼíibtaj le táan u chʼaʼapachtaʼal tumen rey Sauloʼ. Le ka kʼuch tu kaajil Gateʼ, Davideʼ jach tu chʼaʼaj saajkil u maʼachal le ka kʼaj óoltaʼab tumen le filisteoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu tsʼíibtaj: «Láaj súutuk ku chʼaʼapachtikenoʼob le máakoʼob u pʼekmajenoʼoboʼ; yaʼab le máakoʼob ku taaloʼob tin wóokʼol yéetel kaʼanal ichiloʼ». Yoʼolal le talmil ku máansik kaʼachoʼ, tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Láaj súutuk ku beetikoʼob teen loob yéetel u tʼaanoʼob; chéen táan u tukultikoʼob u beetikoʼob teen loob» (Salmo 56:2, 5).
15. 1) ¿Baʼax tu tsʼáaj naʼatbil David le ka tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba ka u kʼam «u [jaʼi]loʼob» u yich? 2) ¿Baʼax jeʼel u líiʼsik k-óol ken k-aktáant upʼéel talmileʼ?
15 David túuneʼ, tu tsʼíibtaj teʼ Salmo 56:8 le jatsʼuts tʼaanoʼobaʼ: «Teech bisik u xookil in púutsʼuloʼob; teech kʼamik u [jaʼi]loʼob in wich. ¿Maʼ wa a tsʼíibtmajoʼob tiʼ a juʼuniliʼ [wa a libroiʼ]?». Le tʼaanoʼobaʼ, ku yeʼesik bukaʼaj jaʼtsil bix u kanáantik Jéeoba le máaxoʼob meyajtikoʼ. Le ken k-máans nojoch talmiloʼobeʼ, maʼ xaaneʼ táan k-okʼol táan k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon. Tak Jesús, kex utúul máak maʼ anchaj kʼeban tu wíinklileʼ, okʼolnaji (Hebreob 5:7). Davideʼ u yojel Jéeobaeʼ táan u yilik baʼax ku yúuchul tiʼ, yéetel yaan u kʼaʼajsik u muʼyaj, jeʼex bey ka u kʼam u jaʼil u yich wa ka u tsʼíibtoʼob tiʼ upʼéel juʼuneʼ. Maʼ xaaneʼ, techeʼ ka tuklikeʼ wa ka tsʼíibtaʼak tumen Dios jach jaytéen tsʼoʼok a wooʼleʼ jeʼel u chupik yaʼab táan juʼunoʼob tiʼ u libroeʼ. Wa bey a tuukuloʼ, jeʼel u páajtal a líiʼsik a wóol yéetel le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Yuumtsileʼ naatsʼ yaan utiaʼal u tok le máaxoʼob kʼiilil u puksiʼikʼaloʼoboʼ, le máaxoʼob minaʼan u alab óolaloʼoboʼ» (Salmo 34:18).
Bix jeʼel k-jach bisikba yéetel Dioseʼ
16, 17. 1) ¿Baʼax eʼesiktoʼon Jéeobaeʼ maʼatech u chéen ilik le talamiloʼob k-muʼyajtikoʼ? 2) ¿Baʼax ku beetik Jéeoba utiaʼal ka páatchajak k-jach bisikba tu yéetel?
16 K-ojéeltik láaj xokaʼan u tsoʼotsel k-pool tumen Jéeobaeʼ, ku kaʼansiktoʼoneʼ le Dios k-meyajtkoʼ, jach u kʼaj óoloʼon yéetel u yaabiltmoʼon. Kex yaan k-páaʼtik u yantal le túumben yóokʼol kaab utiaʼal ka xuʼuluk le muʼyajiloʼoboʼ, baʼaleʼ, teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeobaeʼ táan u tsʼáaiktoʼon u páajtalil k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Davidaʼ: «Le Yuumtsiloʼ ku maʼalob bisikuba yéetel le máaxoʼob tsikikeʼ, ku tsʼáaik xan u yojéeltoʼob u núuptʼaan» (Salmo 25:14).
17 U páajtal u jach biskuba máak yéetel Dioseʼ bey upʼéel baʼal jach upuliʼ maʼ tu béeytal u beetaʼal tumen chéen kʼeban wíinkoʼobeʼ. Baʼaleʼ, Jéeobaeʼ ku yaʼalik tiʼ tuláakal máaxoʼob tsikikeʼ ka kajlakoʼob tu yotoch (Salmo 15:1-5). ¿Baʼax túun ku beetik Dios yoʼolal le máaxoʼob ku kʼamkoʼob tu yotochoʼ? Davideʼ ku yaʼalikeʼ ku kaʼansiktiʼob u leyoʼob. Jéeobaeʼ jach ku yilkoʼob bey u amigoʼobeʼ, le oʼolal tu túuxtaj u profetaʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob ojéeltbil baʼax ken u beet yéetel bix unaj u kuxtaloʼob (Amós 3:7).
18. ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-jach bisba tu yéetel?
18 Jach ku líiʼsik k-óol ojéeltik, kex kʼeban wíinkoʼoneʼ, jeʼel u páajtal k-jach bisikba yéetel Jéeoba, le Dios yaan tuláakal páajtalil tiʼoʼ. U jaajileʼ, letiʼ aʼaliktoʼon ka k-natsʼba tu yiknal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Natsʼabaʼex tiʼ Jajal Dios, letiʼ xaneʼ bíin u natsʼuba tiʼ teʼex» (Santiago 4:8). Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-natsʼba tiʼ letiʼ. Letiʼeʼ tsʼoʼok u tsʼáaik u kuxtal Cristo, u Paal, utiaʼal u páajtal k-bisikba tu yéetel. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Toʼoneʼ k-yaabiltmaj Jajal Dioseʼ tumen letiʼeʼ tu yaabiltajoʼon táanil» (1 Juan 4:19).
19. ¿Bix u maas nojochtal le bisbail yantoʼon yéetel Dios wa ku chúukpajal k-óol tu táan le talamiloʼoboʼ?
19 Le bisbail yantoʼon yéetel Diosoʼ ku maas nojochtal wa ku chúukpajal k-óol tu táan le talamiloʼoboʼ. Santiago, utúul tiʼ u j-kaambaloʼob Jesuseʼ, tu tsʼíibtaj: «Il a wileʼex le chúukaʼan óolaloʼ ka maʼalobchajak u meyaj utiaʼal ka yiijchajkeʼex yéetel utiaʼal ka utsil chúukaʼanchajkeʼex maʼ u bineltik teʼex mix baʼal» (Santiago 1:4). ¿Baʼax «meyaj» k-beetik ken chúukpajak k-óol aktáan le muʼyajiloʼoboʼ? Kʼaʼajaktech le «kʼiʼix chʼiikil» tu wíinklil Pablo kaʼacheʼ. ¿Baʼax tu kanaj Pablo yoʼolal le talmiloʼob tu aktáantoʼ? Ka tʼaanaj tiʼ le talmiloʼob tu máansoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Ku kiʼimakchajal in wóol tumen minaʼan in muukʼ, utiaʼal ka u yeʼesuba teen u páajtalil Cristo. Le oʼolal ku kiʼimakchajal in wóol tu yoʼolal le x-maʼ muukʼiloʼ, le poochʼiloʼoboʼ, le óotsililoʼoboʼ, le chʼaʼapachtajiloʼoboʼ, yéetel le talamiloʼob kin mukʼyajtik tu yoʼolal Cristooʼ. Tumen [wa maas] minaʼan in muukʼeʼ, [maas] muʼukʼaʼan in wuʼuyikimba» (2 Corintoiloʼob 12:9, 10). Yoʼolal le talmiloʼob tu aktáantoʼ, Pabloeʼ tu kaneʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaik muukʼ tiʼ máak utiaʼal ka chúukpajak u yóol, yéetel tak «nojoch páajtalil» wa ku kʼaʼabéettal. Lelaʼ tu maas natsʼaj Pablo tiʼ Cristo yéetel tiʼ Jéeoba Dios (2 Corintoiloʼob 4:7; Filiposiloʼob 4:11-13).
20. ¿Baʼaxten k-ojel yaan k-áantaʼal yéetel yaan u líiʼsaʼal k-óol tumen Jéeoba?
20 Maʼ xaaneʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u chaʼik u xáantal táan a muʼyaj. Wa beyoʼ, maʼ u tuʼubultech le baʼax ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ: «Mix bikʼin [ken] in pʼatech[,] mix [ken] in xúumpʼatech» (Hebreob 13:5). Teech xaneʼ jeʼel u yáantkecheʼ yéetel jeʼel u líiʼsik a wóoleʼ. Jéeobaeʼ u «láaj» xokmaj «u tsoʼotsel a pool». Letiʼeʼ ku yilik bix u chúukpajal a wóol, ku yuʼubik bix a muʼyaj yéetel jach u yaabiltmech. Yéetel mix bikʼin ken u tuʼubs le baʼax tsʼoʼok a beetikoʼ mix le yaakunaj tsʼoʼok a weʼesik tiʼoʼ (Hebreob 6:10).
[Tsolajiloʼob]
^ xóot’ol 2 Rey David yéetel u paalal Coreiʼ, máakoʼob utsoʼob chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Diosoʼ, letiʼobeʼ tu yaʼaloʼob xan tʼaanoʼob óoliʼ jeʼex le tu yaʼalaj Joboʼ (Salmo 10:1; 44:24).
^ xóot’ol 4 Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik jach baʼax le «mukʼyaj» wa «kʼiʼix chʼiikil» kaʼach tu wíinklil Pablooʼ. Maʼ xaaneʼ upʼéel kʼojaʼanil yaan tu yich, le oʼolal maʼ sáasil u paakatiʼ, maʼ xaan xaneʼeʼ letiʼ le máaxoʼob maʼ u jaajil apostoloʼob wa uláakʼ máakoʼob ku yaʼalikoʼob maʼ jaaj baʼax ku kaʼansikoʼ yéetel ku yaʼalikoʼob maʼ jaaj wa utúul apostoliʼ (2 Corintoiloʼob 11:6, 13-15; Galaciailoʼob 4:15; 6:11).
^ xóot’ol 9 Yaan máakoʼob kaʼanchajaʼan u naʼatoʼobeʼ, ku yaʼalikoʼobeʼ u «lúubul luʼum» utúul chan gorrioneʼ, maʼ chéen u kʼáat u yaʼal u kíimliʼ, tumen le tʼaan ich griegooʼ jeʼel xan u tsʼáaik naʼatbil u yéemel luʼum u kaxt baʼal u jaanteʼ. Wa beyoʼ, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ Dioseʼ ku kanáantik yéetel ku yilik baʼax ku beetik sáamsamal utúul chan chʼíichʼ, maʼ chéen ku yilik ken kíimkiʼ (Mateo 6:26).
¿Kʼajaʼan wa tech?
• ¿Baʼaxoʼob jeʼel u beetik u tuklik máak tsʼoʼok u pʼataʼal tumen Dioseʼ?
• ¿Baʼax k-kanik tiʼ le kettʼaanoʼob tu yaʼalaj Jesús le ka tʼaanaj tiʼ le mejen gorrionoʼob yéetel tiʼ bix xokaʼanil u tsoʼotsel k-pool tumen Jéeobaoʼ?
• ¿Baʼax u kʼáat yaʼal u «kʼamik» Dios u «[jaʼi]loʼob» k-ich yéetel u tsʼíibtik tiʼ u «juʼunil» wa u libro?
• ¿Bix jeʼel u páajtal k-jach bisikba yéetel Jéeobaeʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 14]
Jéeobaeʼ, ¿baʼaxten maʼ tu luʼsaj tiʼ Pablo le «mukʼyaj bey jeʼel bix jumpʼéel kʼiʼix chʼiikil [tu] wíinklil[oʼ]»?
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 15]
¿Baʼax k-kanik tiʼ u kettʼaanil le mejen gorrionoʼob tu yaʼalaj Jesusoʼ?
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 15]
© J. Heidecker/VIREO
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 17]
Wa k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ yaan k-maas oksaj óoltik k-kanáantaʼal tumen Dios