Bejlaʼeʼ u kʼiinil k-chʼaʼatuklik meyajtik Dios jach tu jaajil k-óol

«¿Tak baʼax kʼiin bíin a xuʼulseʼex le kaʼapʼéel tuukulaʼ?» (1 REYES 18:21.)

1. ¿Baʼaxten bejlaʼeʼ jach jelaʼan le kʼiinoʼob kuxlikoʼon tiʼ le tsʼoʼok u máanoʼoboʼ?

¿KA OKSAJ óoltik wa chéen Jéeoba u jaajil Dios? ¿Ka oksaj óoltik wa xan kuxaʼanoʼon tu tsʼook u kʼiiniloʼob le yóokʼol kaab yaan tu kʼab Satanás, jeʼex u yaʼalik le profecíaʼob yanoʼob teʼ Bibliaoʼ? (2 Timoteo 3:1.) Wa beyoʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ techeʼ ka wilik bejlaʼeʼ maas jach kʼaʼanan u chʼaʼatuklik máak u meyajtik Dios jach tu jaajil u yóol. Mix utéen yanak ich sajbeʼentsilil u kuxtal yaʼab máakoʼob jeʼex bejlaʼeʼ.

2. ¿Baʼax úuch tu reinoi le diez chʼiʼibaloʼob tiʼ Israel le táan kaʼach u reinar Acaboʼ?

² Teʼ siglo diez táanil tiʼ u taal Cristooʼ, u kaajil Israeleʼ yanchaj u chʼaʼatuklik upʼéel baʼal jach kʼaʼanan: ¿máax ken u adorartoʼob? Rey Acabeʼ túulchʼintaʼab tumen Jezabel, u yatan, utiaʼal ka u beet u adorartaʼal Baal tu reinoi le diez chʼiʼibaloʼob tiʼ Israeloʼ. Baaleʼ utúul dios ku yaʼalaʼal letiʼ bin beetik u kʼáaxal jaʼ yéetel letiʼ bin beetik u jach yantal u yich baʼax ku pakʼaʼal. Maʼ xaaneʼ, le máaxoʼob adorartik kaʼachoʼ ku tsʼuʼutsʼkoʼob  yéetel ku xoltaloʼob tu táan. Utiaʼal u tsʼáaik u yutsil tu yóokʼol u paakʼaloʼob yéetel yóokʼol u wakaxoʼobeʼ, letiʼob kaʼacheʼ ku beetkoʼob baʼaloʼob jach kʼaastak yéetel subtsiltak teʼ templooʼ; tsʼoʼoleʼ suukaʼan xan u xotik u wíinkliloʼob tak ken sen jóokʼok u kʼiʼikʼeloʼob (1 Reyes 18:28).

3. ¿Baʼax talmil tu beetaj u yantal ichil u kaajal Dios úuchik u adorartik Baal?

³ Yanchaj kex siete mil israelitaʼob maʼ táakpajoʼob tiʼ le baʼaloʼob jach kʼaastak yéetel subtsiltak ku beetaʼal kaʼach utiaʼal u adorartaʼal Baaloʼ (1 Reyes 19:18). Tu meyajtoʼob Jéeoba jeʼel bix u yaʼalik u núuptʼaaneʼ, le oʼolal chʼaʼapachtaʼaboʼob. Jeʼex reina Jezabeleʼ tu kíimsaj yaʼab tiʼ u profetaʼob Jéeoba (1 Reyes 18:4, 13). Yoʼolal le baʼaxoʼob jach talamtak kaʼachaʼ, u maas yaʼabil tiʼ le israelitaʼoboʼ joʼopʼ u adorarkoʼob Jéeoba bey xan Baal utiaʼal u lúubloʼob utsil tu táan tu kaʼatúulal. Baʼaleʼ, u pʼataʼal u adorartaʼal Jéeoba tumen utúul israelita utiaʼal u adorartik uláakʼ dioseʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ ku bin tu contra le jaajil adoracionoʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼoboʼ yaan u yeʼesik u yutsil tiʼob wa ku yaabiltkoʼob yéetel wa ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik, baʼaleʼ tu yaʼalaj xan tiʼob yaan u xuʼulskoʼob wa ku adorarkoʼob uláakʼ diosoʼob (Deuteronomio 5:6-10; 28:15, 63).

4. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús yéetel u apostoloʼob kun úuchul ichil le cristianoʼoboʼ, yéetel bix tsʼoʼok u béeytal le baʼax tu yaʼaloʼoboʼ?

⁴ Bejlaʼeʼ, bey xan u yúuchul ichil yaʼab religionoʼoboʼ. Kex le máaxoʼob yanoʼob ichil ku yaʼalikoʼob táan u tsaypachkoʼob Cristoeʼ u kʼiimbesajoʼob, baʼaxoʼob ku beetkoʼob yéetel bix u adoraroʼobeʼ, ku bin tu contra le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Jeʼex Jezabeleʼ, u nuuktakil le religionoʼoboʼ ku beetkoʼob u chʼaʼapachtaʼal u j-jaajkunajoʼob Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ úuch joʼopʼok u táakpajaloʼob tiʼ baʼateltáambaloʼob, le oʼolal ku yaʼalaʼaleʼ letiʼob kíimsik u millonesi máakoʼob kex u yéet religioniloʼob. U muchʼkuba u nuuktakil le religionoʼob yéetel le gobiernoʼob tiʼ baʼaloʼob beyaʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ tu táan Dioseʼ núupkʼeban (Apocalipsis 18:2, 3). U tsʼookeʼ, le maʼ jaajil religionoʼoboʼ tsʼoʼok  u pʼáatal maʼ kʼaas u yilkoʼob le núupkʼebanoʼ, lelaʼ ku beetaʼal tak tumen u nuuktakiloʼob. Jesús yéetel u apostoloʼobeʼ tu yaʼaloʼob bíin ilaʼak baʼaloʼob beyaʼ (Mateo 13:36-43; Beetaʼanoʼob [Hechos] 20:29, 30; 2 Pedro 2:1, 2). ¿Baʼax túun kun úuchul tiʼ u millonesi máaxoʼob yanoʼob ichil le religionoʼob ku yaʼalikoʼob cristianoʼoboʼ? Kux túun toʼon táan k-meyajtik Jéeoba, ¿baʼax unaj k-beetik tu yoʼolal le máaxoʼob tsʼoʼok u tusaʼaloʼob tumen u religionoʼoboʼ? Lelaʼ yaan k-ilik u núukil ken k-xok baʼax beet u xuʼulsaʼal u adorartaʼal Baal tu luʼumil Israel (2 Reyes 10:28).

Dioseʼ tu yeʼesaj yaabilaj tiʼ u kaajal kex maʼatech u yuʼubik tʼaan

5. ¿Bix úuchik u yeʼesik u yaabilaj Jéeoba tiʼ u kaajal kex maʼatech u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik?

⁵ Tiʼ Jéeobaeʼ maʼatech u taasik kiʼimak óolal u castigartik le máaxoʼob maʼatech u beetkoʼob baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ, baʼaxeʼ, jeʼex utúul Taatatsil jach u yaabiltmaj u paalaleʼ, u kʼáat ka u kʼex bix u kuxtaloʼob yéetel ka meyajtaʼak tumen tuláakal le kʼasaʼanoʼoboʼ (Ezequiel 18:32; 2 Pedro 3:9). Utiaʼal u yeʼesik u yaabilajeʼ tu túuxtaj yaʼab profetaʼob tu kʼiiniloʼob Acab yéetel Jezabel, utiaʼal u yaʼalik tiʼ u kaajal baʼax kun úuchul tiʼ wa maʼ tu xulik u adorarkoʼob Baal. Utúul tiʼ letiʼobeʼ Elías. Ka tsʼoʼok u máan óoxpʼéel jaʼaboʼob maʼatech u kʼáaxal jaʼ yéetel táan u kíimil tuláakaleʼ, Eliaseʼ tu yaʼalaj tiʼ Acab ka u muchʼ tuláakal le israelitaʼob yéetel u profetaʼob Baal tu witsil Carmelooʼ (1 Reyes 18:1, 19).

6, 7. 1) ¿Bix úuchik u yeʼesik Elías baʼax beetik u náachtal Israel tiʼ Jéeoba? 2) ¿Baʼax tu beetaj u profetaʼob Baal? 3) ¿Baʼax tu beetaj Elías?

⁶ Le tuʼux tu muchʼuba le israelitaʼoboʼ tiʼ yaan kaʼach u altar Jéeobaiʼ, maʼ xaaneʼ Jezabel beet u juʼujutaʼal (1 Reyes 18:30). Baʼaleʼ, le israelitaʼob binoʼoboʼ maʼ u jach ojloʼob máax jeʼel u beetik u kʼáaxal le jaʼ jach kʼaʼabéettiʼoboʼ: Jéeoba wa Baal. U profetaʼob Baaleʼ 450 utúulul, baʼaleʼ Eliaseʼ chéen letiʼ ku beetik u profetai tiʼ Jéeoba. Utiaʼal u yeʼesik baʼax beetik u náachtaloʼob tiʼ Jéeobaeʼ, Elíaseʼ tu yaʼalaj tiʼ tuláakal le kaajoʼ: «¿Tak baʼax kʼiin bíin a xuʼulseʼex le kaʼapʼéel tuukulaʼ?». Tsʼoʼoleʼ utiaʼal u maas naʼatkoʼobeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Wa Yuumtsil letiʼ u jaajil [Dioseʼ], meyajteʼex, wa Baaleʼ letiʼ unaj a meyajtikeʼex». Utiaʼal u péeksik le israelitaʼob u adorartoʼob chéen Jéeobaoʼ, Elíaseʼ tu yaʼalajtiʼob ka u beetoʼob upʼéel baʼal kun chíikbesik máax u jaajil Dios, yaan u kʼubkoʼob kaʼatúul wakax, utúuleʼ tiʼ Jéeoba, uláakʼ utúuleʼ tiʼ Baal; le kun túuxtik kʼáakʼ utiaʼal u yeʼesik ku kʼamik le wakax ku kʼuʼubul tiʼoʼ, letiʼ u jaajil Dios. U profetaʼob Baaleʼ tu kíimsoʼob le wakax utiaʼal u kʼuboʼoboʼ yéetel xáanchaj táan u yawtikoʼob: «¡Núukoʼoniʼ Baal!». Ka joʼopʼ u pʼaʼastaʼaloʼob tumen Elíaseʼ, letiʼobeʼ joʼopʼ u xoʼoxoʼotik u wíinkliloʼob tak ka joʼopʼ u yichíintik u kʼiʼikʼeloʼob, yéetel joʼopʼ u maas kʼaʼankúuntik u yawatoʼob. Baʼaleʼ maʼ núukaʼab tiʼobiʼ (1 Reyes 18:21, 26-29).

⁷ Ka túun kʼuch u yorai u kʼubik Elías le wakax tsʼoʼok xan u kíimskoʼ. Táanileʼ tu yutskíintaj u altar Jéeoba yéetel tu tsʼáaj u xéexetʼal le wakax tu yóokʼoloʼ. Tsʼoʼoleʼ ka tu yaʼalaj ka láalaʼak doce nukuch pʼúul jaʼ yóokʼol le bakʼoʼ, ka chuʼup le páambil luʼum beetaʼan tu baʼpaach le altaroʼ. Ka tsʼoʼokeʼ ka payalchiʼinaj tiʼ Jéeoba beyaʼ: «¡Yuumtsil, u [Dios] Abraham, Isaac yéetel Israel: beet ka ojéeltaʼak bejelaʼeʼ teech u [Dios] Israel, teneʼ chéen a j-palitsilen, kin beetik tuláakal le baʼalaʼ tumen teech ta túuxtajen ka in beete! ¡Núuk in payalchiʼ Yuumtsil; núuke, utiaʼal ka u yojéelt le kaajaʼ techeʼ [u jaajil Dios], yéetel táan a kʼáat óoltik tiʼobeʼ ka suunakoʼob tiʼ teech tu kaʼatéen!» (1 Reyes 18:30-37).

8. ¿Bix úuchik u núukaʼal u payalchiʼ Elías tumen Dios, yéetel baʼax tu yaʼalaj Elías ka beetaʼak?

⁸ Jéeobaeʼ tu beetaj u yéemel kʼáakʼeʼ ka tu tóokaj le wakaxoʼ bey xan le altaroʼ, yéetel ¡tu beetaj tak u saʼapʼal le jaʼ chupmai le páambil luʼumoʼ! Máans ta tuukul bix tu yuʼubiluba le israelitaʼoboʼ. «Tuláakal le kaajoʼ noklajoʼob j-luʼum, ka tu yaʼalajoʼob: ¡Yuumtsileʼ [Dios], Yuumtsileʼ letiʼ [u jaajil Dios]!». Elías túuneʼ tu yaʼalaj: «¡Macheʼex u j-bóobatoʼob Baal! ¡Maʼ a chaʼikeʼex u púutsʼul mix juntúuliʼ!». Le 450 profetaʼob tiʼ Baaloʼ láaj kíimsaʼaboʼob tu jáal u witsil Carmelo (1 Reyes 18:38-40).

9. ¿Baʼax uláakʼ talmil yanchaj u aktáantik le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ?

 ⁹ Teʼ kʼiin jeʼeloʼ Jéeobaeʼ tu beetaj u kʼaaxal jaʼ, kex tsʼoʼok kaʼach u máan óoxpʼéel jaʼab yéetel táanchumuk maʼ kʼáaxak jaʼiʼ (Santiago 5:17, 18). Ka suunaj le israelitaʼob tu yotochoʼoboʼ, ¡bukaʼaj wal úuchik u tsikbalkoʼob le baʼax úuchaʼ! Jéeobaeʼ tsʼoʼok u yeʼesik letiʼ u jaajil Dios. Baʼaleʼ, le máaxoʼob adorartik Baaloʼ maʼ tu kʼexaj u tuukuloʼobiʼ, yéetel Jezabeleʼ joʼopʼ u kaʼa chʼaʼapachtik máaxoʼob meyajtik Jéeoba (1 Reyes 19:1, 2; 21:11-16). Le máaxoʼob meyajtik Dios kaʼachoʼ yaan u kaʼa ilaʼal wa jach tu jaajil u yóoloʼob táan u beetkoʼob. ¿Chéen wa Jéeoba ku adorarkoʼob ken kʼuchuk u kʼiinil u xuʼulsaʼal tiʼ le máaxoʼob meyajtik Baaloʼ?

Unaj k-chʼaʼatuklik meyajtik Jéeoba tu jaajil k-óol

10. 1) ¿Baʼax ku beetaʼal teʼ kʼiinoʼob tumen le sukuʼunoʼob yéeyanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ? 2) ¿Baʼax táakaʼan ichil u beetaʼal baʼax ku yaʼalik Apocalipsis 18:4?

¹⁰ Teʼ kʼiinoʼobaʼ, le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ táan u beetkoʼob upʼéel meyaj jeʼex le tu beetaj Elíasoʼ. Yéetel baʼax ku yaʼalikoʼob bey xan yéetel baʼax ku yaʼalik le libroʼob yéetel revistaʼob ku jóoʼskoʼoboʼ, ku yaʼalikoʼob tiʼ tuláakal máak baʼax ku taal u kʼiin tiʼ le religionoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ. Lelaʼ tsʼoʼok u yáantik yaʼabach máakoʼob u chʼaʼatukultoʼob u beetkoʼob baʼax maʼalob yéetel ka jóoʼkoʼob ichil le religionoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ; ken tsʼoʼokok u kʼubik u kuxtaloʼob tiʼ Jéeobaeʼ, ku yokjaʼob yéetel ku tsaypachkoʼob Cristo. Tsʼoʼok u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik Dios yoʼolal le religionoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ: «Jóokʼeneʼex tiʼ le kaajoʼ, utiaʼal maʼ a táakpajaleʼex tiʼ u kʼebanoʼob yéetel utiaʼal maʼ a chukpachtaʼaleʼex tumen u núumyajoʼob» (Apocalipsis 18:4).

11. ¿Baʼax unaj u beetik máak utiaʼal ka kʼaʼamak tumen Jéeoba?

¹¹ Uláakʼ u millonesi máakoʼobeʼ kex maʼalob u yuʼubkoʼob baʼax ku kaʼansik u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ, maʼ u yojloʼob baʼax ken u beetoʼobiʼ. Yaneʼeʼ chéen wa baʼax kʼiin ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, jeʼex teʼ tu Kʼaʼajsajil kíimik Jesusoʼ wa ku binoʼob tiʼ u jaats tiʼ le noj muchʼtáambal óoxpʼéel kʼiinoʼ. Tiʼ tuláakal le máakoʼob beyaʼ, k-aʼaliktiʼob ka jach tuukulnakoʼob tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Elíasaʼ: «¿Tak baʼax kʼiin bíin a xuʼulseʼex le kaʼapʼéel tuukulaʼ?» (1 Reyes 18:21). Maʼ unaj u chaʼikoʼob u máan maas yaʼab tiempoiʼ, baʼaxeʼ unaj u beetkoʼob tuláakal le ku páajtal utiaʼal u beetkoʼob jach tu jaajil u yóoloʼob baʼax ku yaʼalik Jéeoba, u kʼubkubaʼob tiʼ letiʼ yéetel u yokjaʼob. Chéen wa ku beetkoʼob beyaʼ jeʼel u yantal kuxtal minaʼan u xuul tiʼobeʼ (2 Tesalonicailoʼob 1:6-9).

12. ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal maʼ maʼalob yanil jujuntúul sukuʼunoʼob okjaʼanajaʼanoʼobiʼ, yéetel baʼax unaj u beetkoʼob?

¹² Baʼaleʼ, jujuntúul cristianoʼob okjaʼanajaʼanoʼobeʼ yaan mesoʼobeʼ maʼatech u jóokʼloʼob kʼaʼaytaj wa jach upuliʼ tsʼoʼok u xulik u beetkoʼob (Hebreob 10:23-25; 13:15, 16). Yanoʼob xaneʼ, tsʼoʼok u lúubul u yóoloʼob tumen ku chʼaʼapachtaʼaloʼob, ku chʼíikil u kaxtoʼob ayikʼalil wa uláakʼ baʼaloʼob chéen utiaʼal u yutsiloʼob. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ baʼaloʼob beyaʼ yaan u beetik u lúubul u yóol yéetel u xuʼulul u meyajtaʼal Dios tumen le máaxoʼob tsaypachtikoʼ (Mateo 10:28-33; 13:20-22; Lucas 12:22-31; 21:34-36). Baʼaleʼ maʼ unaj u kaʼapʼéeltal u tuukuloʼobiʼ, baʼaxeʼ unaj u maas tsʼáaik u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios, jeʼex tu yaʼaliloʼob ka tu kʼububaʼob tiʼ letiʼeʼ (Apocalipsis 3:15-19).

Bix jáan xuʼulsaʼabik tiʼ le maʼ jaajil adoracionoʼ

13. Tsol baʼax ku yúuchul kaʼach Israel le ka beetaʼab reyil Jehú.

¹³ Le baʼax oʼolal unaj u chʼaʼatukultik máak u meyajtik Dios tu jaajil u yóoleʼ, ku maas chíikpajal yoʼolal le baʼax úuch tiʼ Israel dieciocho jaʼaboʼob ilaʼak máax u jaajil Dios teʼ tu witsil Carmelooʼ. Le kʼiin ka xuʼulsaʼab tumen Jéeoba u adorartaʼal Baaleʼ jach séebaʼan yéetel maʼ táan u páaʼtaʼaliʼ, lelaʼ úuch tu kʼiinil táan u beetik u profetai Eliseo, le máax yéeyaʼab utiaʼal u beet u profetai le ka kíim Elíasoʼ. Joram (wa Jehoram), u hijo Acabeʼ, letiʼ ku beetik u reyil tu kaajil  Israel, yéetel Jezabel, u maamaeʼ, láayliʼ letiʼ u reinaileʼ. Eliseoeʼ tu túuxtaj le máax áantik utiaʼal ka xiʼik u wek aceite tu pool u nojchil u soldadoiloʼob Israel utiaʼal u yéeyaʼal u beet u reyil, u kʼaabaʼ le máax weʼek aceite tu pooloʼ Jehú, teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ táan u nuʼuktik kaʼach upʼéel baʼatel tu contra u enemigoʼob Israel tu luʼumil Ramot-galaad, tu lakʼinil Jordán. Rey Jorameʼ, letiʼeʼ tiʼ yaan Jezreeleʼ, upʼéel táax luʼum yaan naatsʼ tiʼ Meguidó, táan u tsʼaʼakal tumen beetaʼab loob tiʼ teʼ baʼateloʼ (2 Reyes 8:29–9:4).

14, 15. ¿Baʼax túuxtaʼab u beet Jehú, yéetel baʼax tu beetaj?

¹⁴ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Jehú: «Teech bíin a xuʼuls u chʼiʼibal Acab, a tsʼuulil, bey túunoʼ ka sutik u jeel weʼekik u kʼiʼikʼel in j-bóobatoʼob yéetel tuláakal in palitsiloʼob, le j-weʼek tumen x-Jezabeleʼ. Tuláakal u láakʼtsiloʼob Acabeʼ bíin [...] xuʼulsaʼakoʼob; [...] Jezabeleʼ, peekʼoʼob bíin jaantik tu kʼáaxil Jezreel, mix máak ku bin j-yantal utiaʼal j-mukik» (2 Reyes 9:7-10).

¹⁵ Jehueʼ utúul máak séeb u líikʼil u beet baʼax ku yaʼalaʼal tiʼ. Tu séebaʼanileʼ naʼak tu carroeʼ ka bin jach chich tak Jezreel. Utúul máax kanáantik le kaajoʼ tu kʼaj óoltaj yoʼolal bix u nuʼuktik le carrooʼ ka tu yaʼalaj tiʼ rey Joram, letiʼ túuneʼ naʼak tu carroeʼ ka bin u yil Jehú. Ka tu núuptantubaʼobeʼ, Jorameʼ tu kʼáataj: «¿Táan wa a taal a kaxant jeetsʼel, Jehú?». Jehú túuneʼ tu núukaj: «¿Baʼax jeetsʼel jeʼel u yantal kaʼalikil a maama x-Jezabel táan u x-káakbachil, ku beetik xan u yaʼabkach pulyaʼajoʼob?». Táanil tiʼ u púutsʼul le reyoʼ, Jehueʼ tu tsʼáaj u flecha tu arcoeʼ ka tu chʼinaj yéetel, le flecha túunoʼ táatsʼ máan tu puksiʼikʼal (2 Reyes 9:20-24).

16. 1) ¿Baʼax yanchaj u yeʼesik le máaxoʼob ku meyajoʼob tu palacio Jezabeloʼ? 2) ¿Bix úuchik u béeytal le baʼaxoʼob u yaʼalmaj Jéeoba yoʼolal Jezabeloʼ?

¹⁶ Jehú túuneʼ, ook tu séebaʼanil teʼ kaajoʼ. Jezabeleʼ tu jach bonaj u yicheʼ ka chʼeenebnaj tiʼ upʼéel ventana yaan kaʼanal, ka tu yaʼalaj tiʼ Jehú maʼ kun bin utsil tiʼ. Baʼaleʼ Jehueʼ maʼ tu beetaj u cuentai baʼax aʼalaʼab tiʼ, ka tu yaʼalaj: «¿Máax yaan tin wéetel?». U meyajoʼob Jezabeleʼ tsʼoʼok kaʼach u kʼuchul u kʼiinil u yeʼeskoʼob máax tséel u tsʼaamubaʼob. Kaʼatúul wa óoxtúul tiʼ letiʼobeʼ chʼeenebnajoʼob, ka beetaʼab túun u yeʼeskoʼob máax tséel u tsʼaamubaʼob. Jehueʼ tu yaʼalajtiʼob:  «¡Puleʼex kabal!». Letiʼob túuneʼ ka tu puloʼob Jezabel, Jehú túuneʼ tu máansaj u tsíimnoʼob yéetel u carro tu yóokʼol. Bey úuchik u tsʼoʼoksaʼal tiʼ le máax beet u adorartaʼal Baaloʼ. Táanil tiʼ u mukaʼaleʼ, láaj jaantaʼab u bakʼel tumen peekʼoʼob, jeʼel bix aʼalaʼanil kun úuchloʼ (2 Reyes 9:30-37).

17. Le bix tsʼoʼoksaʼabik tiʼ Jezabeloʼ, ¿bix u yáantikoʼon k-oksaj óolt le baʼaxoʼob ku taal u kʼiinoʼ?

¹⁷ Le bix tsʼoʼoksaʼabik tiʼ Jezabeloʼ bey xan bíin tsʼoʼoksaʼak tiʼ le «nojoch Babilonia[oʼ]». Lelaʼ letiʼ tuláakal le religionoʼob jóokʼoʼob tiʼe úuchben Babilonia yéetel ku kaʼanskoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtakoʼ, yéetel tiʼ yanoʼob tu kʼab Satanaseʼ. Ken tsʼoʼokok u xuʼulsik Jéeoba tiʼ le maʼ jaajil religionoʼoboʼ yaan xan u xuʼulsik tiʼ u maasil máakoʼob náachchajaʼanoʼob tiʼ letiʼoʼ. Lelaʼ le kun tsʼáaik u páajtalil u yantal upʼéel túumben yóokʼol kaab tuʼux maʼ kun beetbil baʼax kʼaas (Apocalipsis 17:3-6; 19:19-21; 21:1-4).

18. ¿Baʼax úuch tiʼ le máaxoʼob adorartik Baal tu kaajil Israel le ka tsʼoʼok u kíimil Jezabeloʼ?

¹⁸ Ka tsʼoʼok u kíimil Jezabeleʼ, rey Jehueʼ tu láaj xuʼulsaj tiʼ tuláakal u láakʼtsiloʼob Acab yéetel tiʼ tuláakal le máaxoʼob áantik kaʼachoʼ (2 Reyes 10:11). Baʼaleʼ tumen láayliʼ yaan israelitaʼob adorartik kaʼach Baaleʼ, Jehueʼ yaan baʼax tu chʼaʼatuklaj u jáan beetik utiaʼal u yeʼesik ku «[pʼektik] u kʼeʼexel Yuumtsil» (2 Reyes 10:16). Letiʼ túuneʼ tu yaʼaleʼ ku adorartik xan Baal, ka tu beetaj xan upʼéel kʼiimbesajil utiaʼal Baal teʼ templo yaan Samaria beetaʼab tumen Acaboʼ, yéetel maʼ pʼáat maʼ u bin mix utúul tiʼ le máaxoʼob adorartik Baaloʼ. Ka tsʼoʼok u láaj ookloʼob teʼ templooʼ, maʼ yanchaj tuʼux u púutsʼloʼobiʼ ka láaj kíimsaʼaboʼob tumen le máaxoʼob yanoʼob yéetel Jehuoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik baʼax úuch ka tsʼoʼoki: «Bey úuchik u xuʼulsaʼal u kʼuʼultajil Baal, tumen Jehú tu luʼumil Israel[oʼ]» (2 Reyes 10:18-28).

19. ¿Baʼax jatsʼuts baʼaloʼob ku páaʼtik le «yaʼabkach máakoʼob» meyajtik Jéeobaoʼ?

¹⁹ Jeʼel bix xuʼulsaʼabik tiʼ u adoración Baal teʼ Israeloʼ, bey xan kun xuʼulsbil tiʼ tuláakal le religionoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ. Ken taalak le xuʼulsajilaʼ, ¿tuʼux kan wantal teech? Chʼaʼatukult a meyajtik Dios yéetel u jaajil a wóol, wa ka beetik beyoʼ, maʼ xaaneʼ, yaan a wantal ichil le «yaʼabkach máakoʼob» yaan u salvarkubaʼob tiʼ le «nojoch yaayaj óolaloʼ». Ken tsʼoʼokkeʼ yaan u páajtal a kʼaʼajsik le baʼaloʼobaʼ yéetel yaan a kiʼikiʼtʼantik Jéeoba úuchik u xuʼulsil tiʼ «le nojoch x-nupkʼeban koʼolel» «kʼaskúunt yóokʼol kaab yéetel u núupkʼeban[oʼ]». Bey túunoʼ tuláakal le máaxoʼob k-adorartik Jéeoba way Luʼumeʼ yaan k-múuchʼ kʼayik yéetel le angeloʼob le kʼaayaʼ: «¡Aleluya! Tumen tsʼoʼok u chuumpajal u beetik u jalaʼachil Yuumtsil k-Jajal Dios, tiʼ máax yaan tuláakal páajtalil» (Apocalipsis 7:9, 10, 14; 19:1, 2, 6).

Kʼáatchiʼob utiaʼal u tuukul máak

• ¿Bix káajik u adorartaʼal Baal tu úuchben kaajil Israel?

• ¿Bix úuchik u yaʼalik le Biblia kun pʼatbil u adorartaʼal Jéeobaoʼ, yéetel bix tsʼoʼok u béeychajal?

• ¿Bix úuchik u xuʼulsaʼal tumen Jehú le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Baaloʼ?

• ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-salvartikba tiʼ le xuʼulsajil ken u taas Jéeobaoʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]