U taaktal u yantal maas yaʼab baʼaloʼob tiʼ máak

«Wa mantatsʼ k-kʼáat u maasileʼ, mix bikʼin ken k-conformar.» (Instituto Worldwatch.)

«¿BAʼAX k-kʼáat? Tuláakal. ¿Baʼax kʼiin k-kʼáati? Beoraaʼ.» Le tʼaanoʼobaʼ jach suukchaj u yaʼalaʼal tumen le universitarioʼob teʼ tu jaʼabiloʼob 1960. Maʼ xaaneʼ le tʼaanoʼobaʼ maʼatech k-uʼuyik u yaʼalaʼal bejlaʼeʼ, baʼaleʼ u tuukulileʼ láayliʼ pʼaatleʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ, yaʼab máakoʼobeʼ chéen tiaʼanoʼob tu paach ayikʼaliloʼobeʼ.

Baʼax maas kʼaʼanan utiaʼal yaʼab máakeʼ u yantal yaʼab baʼaloʼob tiʼ. Jimmy Carter, máax tu beetaj u presidentei tiʼ Estados Unidoseʼ, utéenjeakileʼ tu yaʼalaj: «Wíinikeʼ ku kʼaj óoltaʼal yoʼolal baʼax yaan tiʼ, maʼ yoʼolal baʼax ku beetkiʼ». ¿Yaan wa baʼaloʼob maas maʼalobtak ke le ayikʼaliloʼoboʼ? Wa yaneʼ, ¿máakalmáakoʼobiʼ, yéetel baʼax utsiloʼob ku taasiktoʼon?