«¡Muʼukʼanchajakeʼex!»
«¡Muʼukʼanchajakeʼex!»
«Teʼex máaxeʼex ka wuʼuyikeʼex tiʼ le kʼiinoʼobaʼ, le tʼaanoʼob ku yaʼalikoʼob le [profetaʼoboʼ] [...,] ¡muʼukʼanchajakeʼex!» (ZACARÍAS 8:9,13.)
1, 2. ¿Baʼaxten jach maʼalob ka k-il baʼax ku kaʼansiktoʼon u libroi Hageo yéetel Zacarías?
KEX tsʼoʼok u máan óoliʼ dos mil quinientos jaʼaboʼob tsʼíibtaʼak u profecíailoʼob Hageo yéetel Zacaríaseʼ, láayliʼ yaʼab baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon bejlaʼeʼ. Le baʼaxoʼob tu tsʼíibtaj Hageo yéetel Zacaríasoʼ, maʼ chéen ku tʼaanoʼob tiʼ le baʼaxoʼob úuchoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ. Le baʼaxoʼob tu tsʼíibtoʼoboʼ tiʼ yanoʼob ichil «le Kiliʼich Tsʼíib[oʼob], tsʼíibtaʼan utiaʼal ka kaambalnakoʼon[oʼ]» (Romailoʼob 15:4). Yaʼab tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼoboʼ ku beetik k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob joʼopʼ u yúuchul le ka káaj u gobernar Jesús teʼ kaʼan tu jaʼabil 1914.
2 Le apóstol Pablooʼ, ka tʼaanaj tiʼ le baʼaxoʼob úuchlaʼajoʼob tiʼ le judíoʼob úuchiloʼ, tu yaʼalaj: «Tuláakal lelaʼ j-úuch tiʼ k-úuchben taataʼob ka j-tsʼaʼab [teʼ] Kiliʼich tsʼíiboʼ utiaʼal jumpʼéel kaʼansaj tiʼ toʼon kuxaʼanoʼon tiʼ le u tsʼook kʼiinoʼobaʼ» (1 Corintoiloʼob 10:11). Le oʼolaleʼ, maʼalob ka k-beet le kʼáatchiʼaʼ: «¿Baʼax maʼalob baʼaloʼob ku kaʼansiktoʼon u libroi Hageo yéetel Zacarías teʼ kʼiinoʼobaʼ?».
3. ¿Tiʼ baʼaxoʼob tʼaanaj le profecíaʼob tu tsʼíibtaj Hageo yéetel Zacaríasoʼ?
3 Jeʼex t-ilaj teʼ xook máanikoʼ, u profecíaʼob Hageo yéetel Zacaríaseʼ, béeychajoʼob le ka suunaj le judíoʼob tu luʼumoʼob le ka tsʼoʼok u jáalkʼabtaʼaloʼob tiʼ Babiloniaoʼ. Le baʼax tu tsʼíibtaj le profetaʼobaʼ yaan u yil yéetel bix kaʼa líiʼsaʼabik le templo káaj u tsʼaʼabal u chuumpakʼiloʼob tu jaʼabil 536 táanil tiʼ u taal Cristooʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ, yaan tiʼ le máaxoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ joʼopʼ u kʼaʼajskoʼob bix kuxlikoʼob kaʼachi, baʼaleʼ óoliʼ tuláakal le judíoʼoboʼ joʼopʼ «u yawatoʼob yéetel kiʼimak óolal». Baʼaleʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ yaan upʼéel baʼal maas nojoch tsʼoʼok u yúuchul. ¿Máakalmáak le baʼax k-aʼalikaʼ? (Esdras 3:3-13.)
4. Le maʼ úuch tsʼoʼokok le Yáax Nojoch Baʼateloʼ, ¿baʼax úuchi?
4 Maʼ úuch tsʼoʼokok le Yáax Nojoch Baʼateloʼ, le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob tumen Jéeoba utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ, jáalkʼabtaʼaboʼob tiʼ le Nojoch Babiloniaoʼ. Le baʼax úuchoʼ tu yeʼesaj táan kaʼach u yáantaʼaloʼob tumen Jéeoba. Táanil tiʼ u jáalkʼabtaʼaloʼobeʼ, u nuuktakil ichil le religionoʼob u nupmubaʼob yéetel le politicoʼoboʼ tu tukloʼob tsʼoʼok u jeʼelskoʼob le kʼaʼaytaj yéetel kaʼansaj ku beetik kaʼach u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ (Esdras 4:8, 13, 21-24). Baʼaleʼ Jéeobaeʼ tu luʼsaj tuláakal baʼax maʼ tu chaʼik u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil le Reinooʼ. Tu jaʼabil 1919 tak bejlaʼeʼ, tsʼoʼok u maas yaʼabtal tuʼux táan u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ; lelaʼ mix máak páajchajak u jeʼelsik.
5, 6. Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿bix u béeychajal le baʼax ku yaʼalik Zacarías 4:7?
5 Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ, le kʼaʼaytaj yéetel le kaʼansaj táan u beetaʼaloʼ, yaan xan u tsʼoʼokbesaʼal yéetel u yáantaj Jéeoba. Zacarías 4:7 ku yaʼalik: «Letiʼ bíin jóokʼesik le noj tuunich [wa le u tsʼook tuunich], kaʼalikil táan [u] yawtaʼal tumen kaaj: ¡Bukaʼaj jatsʼutsil! ¡Bukaʼaj jatsʼutsil!». Le tʼaanoʼobaʼ, ¿bix u béeychajloʼob xan teʼ kʼiinoʼobaʼ?
6 Zacarías 4:7 ku tʼaan tiʼ le kʼiin ken jach pʼáatak limpioi le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Jéeoba teʼ tu táankabil u kiliʼich templooʼ. Le temploaʼ letiʼe tuláakal baʼax u tsʼaamaj Jéeoba utiaʼal u natsʼikuba máak tu yiknal utiaʼal u adorartaʼaloʼ, lelaʼ ku béeytal chéen yoʼolal le u kuxtal Jesús tu kʼubaj t-óolaloʼ. Le nojoch temploaʼ káaj u yantal le ka okjaʼanaj Jesusoʼ, baʼaleʼ le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Jéeoba way Luʼum, u táankabil le temploaʼ, láayliʼ kʼaʼabéet u pʼataʼal jach limpioileʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ u millonesi máakoʼob meyajtik Jéeoba teʼ tu táankabil le temploaʼ. Letiʼob yéetel le máaxoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼoboʼ, ichil le mil jaʼaboʼob kun reinar Jesucristooʼ, yaan u láaj luʼsaʼal le kʼeban tu wíinkliloʼoboʼ. Ken tsʼoʼokok túun le mil jaʼaboʼobaʼ, tuláakal máax kun kuxtal teʼ Luʼum tsʼokaʼan u sutaʼal paraísoiloʼ, yaan u adorartik Jéeoba.
7. ¿Baʼax ku beetik Jesús utiaʼal u páajtal u adorartaʼal Jéeoba jach jeʼex unajeʼ, yéetel baʼaxten jach unaj u líiʼsik k-óol ojéeltik lelaʼ?
7 Le gobernador Zorobabel yéetel Josué, u nojchil le sacerdoteʼoboʼ, tu yiloʼob ka tsʼoʼoksaʼak u meeyjil le templo tu jaʼabil 515 táanil tiʼ u taal Cristooʼ. Zacarías 6:12, 13 tu yaʼalaj baʼax ken u beet Jesús utiaʼal u páajtal u adorartaʼal Jéeoba jach jeʼex unajeʼ. Ku yaʼalik beyaʼ: «Yuumtsil u yuumil tuláakal páajtalileʼ, ku yaʼalik bíin utskíintaʼak u [templo] tumen le j-xiib ku kʼaabaʼintik kʼuʼukʼ [...]. J-bíin yustkint u [templo] Yuumtsil, bey xan bíin u kʼam nojbeʼeniloʼob jeʼel bix u kʼamik juntúul [reyeʼ]. Bíin kulak tu jalach kʼáancheʼ utiaʼal u beet u [gobernantei], ku tsʼoʼokoleʼ [...] bíin kulak [u beet u sacerdotei]». Jesuseʼ tiʼ yaan teʼ kaʼanoʼ yéetel letiʼ u kʼuʼukʼ u chʼiʼibal David; le oʼolaleʼ táan u yáantaj utiaʼal u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil le Reino way Luʼumeʼ. Le beetkeʼ, ¿yaan wa máax jeʼel u páajtal u jeʼelsik le meyaj táan u beetaʼalaʼ? ¡Minaʼan! K-ojéeltik lelaʼ, ku líiʼsik k-óol utiaʼal maʼ k-pʼatik kʼaʼaytaj, yéetel utiaʼal maʼ k-chaʼik u lúubsaʼal k-óol tumen u chiʼichnakiloʼob le kuxtalaʼ.
Baʼaxoʼob unaj k-tsʼáaik táanil
8. ¿Baʼaxten unaj k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal u meeyjil le kʼaʼaytaj ku keʼetel yéetel u meeyjil le templooʼ?
8 Utiaʼal k-kʼamkeʼex u yutsil yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ, kʼaʼabéet k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal u meeyjil le kʼaʼaytaj ku keʼetel yéetel u meeyjil le templo ku beetik kaʼach le judíoʼoboʼ. Toʼoneʼ maʼ unaj k-beetikba jeʼex letiʼob ka joʼopʼ u yaʼalikoʼob: «Maʼ kʼuchuk u [kʼiiniliʼ]», kʼaʼajaktoʼoneʼ kuxaʼanoʼon tiʼ u «tsʼook jaʼaboʼob», wa tu tsʼook kʼiinoʼob (Hageo 1:2; 2 Timoteo 3:1). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ u disipuloʼobeʼ yaan u kʼaʼaytikoʼob u maʼalob péektsilil le Reinooʼ yéetel yaan xan u kaʼanskoʼob uláakʼ máakoʼob. Le beetikeʼ, maʼ kʼaʼabéet k-xulik beetik le jach maʼalob meyaj u tsʼaamajtoʼonaʼ. U meeyjil le kʼaʼaytaj yéetel le kaʼansaj jeʼelsaʼab tumen le chʼaʼapachtajiloʼ, chʼaʼajoʼoltaʼab tu jaʼabil 1919. Le meyajaʼ maʼ tsʼoʼokokiʼ, baʼaleʼ k-ojel yaan u kʼuchul u kʼiinil u tsʼoʼokol.
9, 10. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-kʼamik u yutsil Jéeoba, yéetel baʼax maʼalob baʼaloʼob ku tsʼáaiktoʼon?
9 Wa maʼ t-xulik kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ, yaan k-kʼamik u yutsil Jéeoba. Koʼoneʼex ilik baʼax tu yaʼalaj u tsʼáaik Jéeoba tiʼ le judíoʼoboʼ. Le ka tu kaʼa tsʼáaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba yéetel le ka tu kaʼa chʼaʼajoʼoltoʼob u líiʼskoʼob u chuumpakʼiloʼob le templooʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Líikʼbal bejlaʼeʼ, bíin in kiʼtʼanteʼex» (Hageo 2:19). Bey túunoʼ yaan kaʼach u kaʼa kʼamkoʼob u yutsil Dios. Jéeobaeʼ bey tu yaʼalil bix ken u yeʼesil u yutsil tiʼobaʼ: «Bíin yanak jeetsʼel ichiloʼob. Le pakʼbil uvaʼoboʼ bíin chʼúuyuk u yichoʼob; le luʼumoʼ bíin u tsʼáaj u joochiloʼob; bíin yanak xan u [pʼuul jaʼi] kaʼan; [tuláakal le baʼaloʼobaʼ] teneʼ bíin in tsʼáa u tiaʼalintoʼob» (Zacarías 8:9-13).
10 Jéeobaeʼ jeʼex úuchik u tsʼáaik maʼalob baʼaloʼob tiʼ le judíoʼoboʼ, bey xan ken u tsʼáa tiʼ toʼon wa jach k-kʼubik óol teʼ kʼaʼaytajoʼ. Ichil le baʼaloʼob ku tsʼáaiktoʼonoʼ tiʼ yaan le jeetsʼelil yaan ichiloʼonoʼ, le u kanáantik maʼ u yúuchultoʼon baʼaloʼob kʼaastakoʼ yéetel le u kiʼimak óolalil k-ilik u maas nojochtal u kaajaloʼ. Baʼaleʼ utiaʼal maʼ u xuʼulul k-kʼamik le utsiloʼob ku tsʼáaiktoʼon Jéeobaaʼ, kʼaʼabéet tsʼáaik k-óol kʼaʼayt le maʼalob péektsiloʼ, tumen bey u kʼáat ka k-beetoʼ.
11. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob maʼalob ka k-beete?
11 Bejlaʼeʼ u kʼiinil utiaʼal ka jach tuukulnakoʼon tiʼ bix le kuxtal k-biskoʼ (Hageo 1:5, 7). Utiaʼal lelaʼ unaj k-ilik baʼax maas k-tsʼaamaj táanil ichil k-kuxtal. Utiaʼal k-kʼamik le utsiloʼob ku tsʼáaik Jéeobaoʼ unaj k-nojbeʼenkúuntik u kʼaabaʼ yéetel maʼ unaj k-xulik k-kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ. Le oʼolal maʼalob ka k-beet le kʼáatchiʼobaʼ: «¿Baʼax maas kʼaʼanan ichil in kuxtal? ¿Láayliʼ wa jach in yaabilmaj Jéeoba yéetel kin jach beetik baʼax ku yaʼalik jeʼex le ka okjaʼanajeneʼ? ¿Táan wa in tsʼáaik juntséelil in meyajtik Jéeoba yéetel in kʼaʼaytik u maʼalob péektsilil le Reino tumen chéen táan in wilik u yantalten yaʼab baʼaloʼob?¿Táan wa in tsʼáaik juntséelil in meyajtik Jéeoba, tumen saajken tiʼ baʼax jeʼel u yaʼalaʼal tumen u maasileʼ?» (Apocalipsis 2:2-4).
12. ¿Baʼax úuch tiʼ le judíoʼob jeʼex u yeʼesik Hageo 1:6, 9?
12 Wa maʼ k-kʼáat ka xuʼuluk u yeʼesiktoʼon u yutsil Jéeobaeʼ, maʼ unaj k-pʼatik nojbeʼenkúuntik u kʼaabaʼiʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ, ka káajeʼ, le judíoʼoboʼ jach u tsʼaamaj u yóoloʼob u beetoʼob u meeyjil le templooʼ, baʼaleʼ ka máan le kʼiinoʼoboʼ, jeʼex u yaʼalik Hageo 1:9, chéen u yotochoʼob ku tukultik kaʼach u beetikoʼob. Chʼíikoʼob chéen u kaxtoʼob baʼaloʼob u tiaʼaloʼob. Baʼaleʼ úuchik u beetkoʼob beyaʼ, pʼáat maʼ yaʼab baʼal yaan u jaantoʼob yéetel u yukʼoʼobiʼ yéetel minaʼan kaʼach baʼax yéetel u tepʼkubaʼob. Le profetaaʼ bey úuchik u yaʼalik le baʼax úuchtiʼoboʼ: «Chéen jumpʼíit baʼax ka jochikeʼex» (Hageo 1:6). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ xuʼul u yeʼesik u yutsil tiʼob. ¿Baʼax k-kanik tiʼ lelaʼ?
13, 14. ¿Bix jeʼel k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax tsʼoʼok k-kanik teʼ Hageo 1:6, 9, yéetel baʼaxten jach kʼaʼanan ka k-beete?
13 Ken tuukulnakoʼon tiʼ baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-kʼamik u yutsil Dioseʼ, ¿máasaʼ k-naʼatik maʼ maʼalob ka xiʼikoʼon tu paach baʼaloʼob jeʼel u náachkuntkoʼon tiʼ Jéeobaeʼ? Ichil le baʼaloʼobaʼ tiaʼan le u chʼíikil máak u kaxt chéen taakʼinoʼ, u yilik bix jeʼel u jáan ayikʼaltaleʼ, u tsʼíiboltik ka jach kaʼanchajak u xook utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼ teʼ yóokʼol kaabaʼ yéetel u peʼertik máak tiempo tiʼ baʼaloʼob jeʼel u beetik u xuʼulul u meyajtik Dioseʼ.
14 Kex maʼ kʼaastak le baʼaloʼobaʼ, baʼaleʼ le ken k-ketoʼob yéetel le kuxtal minaʼan u xuuloʼ bey baʼaloʼob kimentakeʼ (Hebreob 9:14). ¿Baʼaxten k-aʼalik lelaʼ? Tumen tu táan Dioseʼ baʼaloʼob chéen kuneloʼob maʼ tu taaskoʼob utsil. Máaxoʼob ku binoʼob tu paach le baʼaloʼobaʼ jeʼel tak u náachtaloʼob tiʼ Dioseʼ. Tu kʼiinil le apóstoloʼoboʼ bey úuchik tiʼ jujuntúul tiʼ le máaxoʼob kun binoʼob kaʼan kaʼachoʼ (Filiposiloʼob 3:17-19). Yéetel bey xan tsʼoʼok u yúuchul tiʼ jujuntúul máaxoʼob meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ. Maʼ xaaneʼ yaan máax k-kʼaj óol jujumpʼíitil úuchik u pʼatik u meyajtik Dios bey xan úuchik u náachtal tiʼ u kaajal, yéetel bejlaʼeʼ maʼ u kʼáat u kaʼa natsʼuba tiʼ Diosiʼ. Toʼoneʼ k-kʼáat ka u natsʼuba tiʼ Dios tu kaʼatéen, tumen k-ojleʼ u bin máak tu paach baʼaloʼob chéen kuneloʼobeʼ jeʼel u beetik u xuʼulul u kʼamik máak u yutsil Dioseʼ. U yúuchul tiʼ máak beyaʼ upʼéel baʼal jach yaj, tumen ku minaʼantal tiʼ máak le kiʼimak óolal yéetel le jeetsʼelil ku tsʼáaik u yich u kiliʼich muukʼ Diosoʼ. ¡Tsʼoʼoleʼ tuukulnakoʼon tiʼ bukaʼaj maʼalob baʼaloʼob jeʼel u peʼertik máak wa ka jóokʼok ichil u kaajal Dioseʼ! (Galaciailoʼob 1:6; 5:7, 13, 22-24.)
15. ¿Bix u yeʼesik Hageo 2:14 maʼ maʼalob ka chʼíikkoʼon tu paach chéen baʼaxoʼob k-tiaʼaliʼ?
15 Utiaʼal k-ilik maʼ maʼalob ka chʼíikkoʼon tu paach chéen baʼaxoʼob k-tiaʼaleʼ, koʼoneʼex ilik bix tu yilil Jéeoba le baʼax tu beetaj le judíoʼob ka tu pʼatoʼob u meeyjil le templo utiaʼal u jatsʼutskíintkoʼob chéen u yotochoʼoboʼ. Hageo 2:14 ku yaʼalik tu yoʼolaloʼob: «Bey u yúuchul yéetel le wíinikoʼobaʼ: tuláakal baʼax ku beetikoʼob yéetel tuláakal baʼax ku taasikoʼob tiʼ teneʼ, maʼ uts yaniloʼobiʼ». Ikil tu tsʼáajiloʼob juntséelil u meeyjil Jéeobaeʼ, jeʼel baʼalak kaʼach ka u kʼub le judíoʼob teʼ altar tu jáan beetoʼob tu kaajil Jerusalenoʼ maʼ kʼambeʼen tu táan Diosiʼ (Esdras 3:3).
Dioseʼ ku yaʼalik u yáantikoʼon
16. Yoʼolal le náayoʼob tsʼaʼab u yil Zacaríasoʼ, ¿baʼax tsʼaʼab u yojéelt le judíoʼoboʼ?
16 Jéeobaeʼ tu beetaj u yantal ocho upʼéelel náayoʼob tiʼ Zacarías, tuʼux tu yeʼesaj yaan u yáantik le judíoʼob tu chʼaʼajoʼoltoʼob u meeyjil le templooʼ. Le yáax náayoʼ tu yeʼesaj tiʼ le judíoʼoboʼ wa ku yuʼubkoʼob tʼaaneʼ yéetel wa maʼ tu pʼatkoʼob u beetkoʼob le meyajoʼ, yaan u tsʼoʼokskoʼob le templooʼ; u kajnáaliloʼob Jerusalén yéetel Judá xaneʼ yaan u bin utsiltiʼob (Zacarías 1:8-17). Le u kaʼapʼéel náayoʼ tu yeʼesaj bix kun xuʼulsbil tuláakal le gobiernoʼob ku binoʼob tu contra le adoración kʼambeʼen tu táan Jéeobaoʼ (Zacarías 1:18-21). Le uláakʼ náayoʼoboʼ tu yeʼesoʼobeʼ Jéeobaeʼ yaan u tsʼáaik u yáantaj utiaʼal u beetaʼal u meeyjil le templooʼ, tu yeʼesoʼob yaan kaʼach u taal máakoʼob tiʼ jejeláas luʼumoʼob u adorartoʼob Jéeoba teʼ templo tsʼokaʼanoʼ, tu yeʼesoʼob xan bix kun yantal jeetsʼelil, bix kun luʼsbil le baʼaxoʼob waʼakúuntik le meyajoʼ, bix kun luʼsbil tuláakal kʼasaʼanil, yéetel bix kun nuʼuktbil yéetel bix kun kanáantbil u kaajal Dios tumen le angeloʼoboʼ (Zacarías 2:5, 11; 3:10; 4:7; 5:6-11; 6:1-8). Yoʼolal tuláakal le áantaj tu yaʼalaj Jéeoba u tsʼáaikoʼ, le judíoʼob tu yuʼuboʼob tʼaanoʼ tu kʼexoʼob bix u kuxtaloʼob yéetel tu maas kʼububaʼob tiʼ u meeyjil le templooʼ, tumen letiʼe baʼax oʼolal jóoʼsaʼaboʼob tiʼ u kaajil Babilonia tumen Diosoʼ.
17. Tumen k-ojel yaan u béeykuntik Jéeoba le baʼax u yaʼalmoʼ, ¿baʼax maʼalob ka k-tukle?
17 Toʼon xaneʼ k-ojleʼ Jéeobaeʼ yaan u béeykuntik tuláakal baʼax u tukulmaj u beetik; lelaʼ unaj u péekskoʼon k-tsʼáa k-óol tiʼ u meeyjil Jéeoba. Maʼalob ka k-tukult lelaʼ: «Wa kin naʼatik bejlaʼa u kʼiinil u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil le Reino yéetel u kaʼansaʼal uláakʼ máakoʼoboʼ, ¿bey wa u yeʼesik le baʼaxoʼob kin tuklik in beetik bey xan le bix kuxlikenoʼ? ¿Kin jóoʼsik wa u tiempoi utiaʼal in xakʼalxoktik le Bibliaoʼ yéetel utiaʼal in tsikbaltik baʼax tsʼoʼok in kanik tiʼ in wéet sukuʼunoʼob bey xan tiʼ uláakʼ máakoʼob?».
18. Zacarías capítulo 14, ¿baʼax ku yaʼalik ku taal u kʼiinil u yúuchul?
18 Zacaríaseʼ tʼaanaj xan tiʼ u kʼiinil ken xuʼulsaʼak le Nojoch Babiloniaoʼ yéetel tʼaanaj xan tiʼ u baʼatelil Armagedón. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Jumpʼéel kʼiin [...], chéen [Jajal Dios] ojéeltmail. [Teʼ kʼiin jeʼeloʼ], maʼ bíin ojéeltaʼak wa yéetel kʼiin wa yéetel áakʼab[iʼ] [...], tumen tak tiʼ áakʼabeʼ bíin yanak sáasil». U nojoch kʼiinil Jéeoba kun ilbil ken kʼuchuk Armagedoneʼ upʼéel kʼiin tuʼux kun jach ilbil éeʼjochʼeʼenil tumen le máaxoʼob pʼekmil way Luʼumeʼ, baʼaleʼ utiaʼal máaxoʼob uʼuyik u tʼaaneʼ, upʼéel kʼiin tuʼux ken u yiloʼob sáasilil bey xan u yutsil Jéeoba. Zacarías xaneʼ tu yaʼaleʼ, teʼ túumben yóokʼol kaaboʼ, tuláakal máax kun nojbeʼenkúuntik Jéeoba. Chéen Jéeoba kun adorartbil tiʼ tuláakal le yóokʼol kaabaʼ (Zacarías 14:7, 16-19). ¡Jach túun jatsʼuts le baʼax k-páaʼtikaʼ! Yaan k-ilik bix kun béeytal le baʼax u yaʼalmaj Jéeobaoʼ yéetel bix kun eʼesbil chéen letiʼ unaj u gobernar tu yóokʼol tuláakal. Le u nojoch kʼiinil Jéeobaoʼ, maʼ kun tuʼubsbil.
Utsiloʼob utiaʼal mantatsʼ
19, 20. ¿Baʼaxten ku jach líiʼsik k-óol le baʼax ku yaʼalik Zacarías 14:8, 9?
19 Ken tsʼoʼokok Armagedoneʼ, Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼobeʼ yaan u kʼalaʼaloʼob; yaan u pʼáatal mix baʼal kun páajtal u beetkoʼob (Apocalipsis 20:1-3, 7). Ken tsʼoʼokok túuneʼ, wíinikoʼobeʼ yaan u kʼamikoʼob yaʼabach utsiloʼob yáanal le mil jaʼaboʼob kun reinar Cristooʼ. Zacarías 14:8, 9 ku yaʼalik: «Bíin jóokʼok síisis jaʼob Jerusalén, utiaʼal áalkab tu kʼiiniloʼob keʼel yéetel yáax kʼiin, táanchumuk tiʼeʼ bíin xiʼik [teʼ] Kimen kʼáaʼnáab[oʼ], yéetel táanchumukeʼ bíin xiʼik Mediterráneo. [Teʼ kʼiin jeʼeloʼ] bíin [reinarnak] Yuumtsil tiʼ tuláakal yóokʼol kaab. Yuumtsileʼ bíin pʼáatak chéen letiʼ, chéen xan u kʼaabaʼ bíin pʼáatak».
20 Teʼ tuʼux yaan le Reino tsʼaʼan tiʼ Cristooʼ maʼ kun xuʼulul u yéemel le «áalkab jaʼ», wa u «u jaʼiʼ [le] kuxtal[oʼ]», wa le baʼaxoʼob ku tsʼáaik Jéeoba utiaʼal u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuuloʼ (Apocalipsis 22:1, 2). Tuláakal le máaxoʼob meyajtik Jéeoba ken u salvartubaʼob tiʼ u kʼiinil Armagedoneʼ yaan u luʼsaʼal tu wíinkliloʼob le kʼeban taasik le kíimiloʼ. Le kimenoʼob xanoʼ yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob. Bey túunoʼ yaan u káajal upʼéel u túumben gobernación Jéeoba tu yóokʼol tuláakal le Luʼumaʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ, tuláakal máak kun éejemtik chéen Jéeoba u Noj Jalaʼachil tuláakal baʼal yéetel chéen letiʼ unaj u adorartaʼal.
21. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼatuklik beetik?
21 Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Hageo yéetel Zacaríasoʼ bey xan tuláakal le baʼax tsʼoʼok u béeytal tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼoboʼ, ku yeʼeskoʼobeʼ jach maʼ unaj k-pʼatik beetik le meyaj u tsʼaamajtoʼon Jéeoba ka k-beeteʼex bejlaʼaʼ. Le táan k-páaʼtik u kʼuchul u kʼiinil tuʼux maʼ kun antal mix baʼal utiaʼal kʼaskúuntik le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Jéeobaoʼ, koʼoneʼex ilik k-tsʼáaik táanil u Reino Jajal Dios. Zacarías 8:9, 13 ku yaʼaliktoʼon: «Teʼex máaxeʼex ka wuʼuyikeʼex tiʼ le kʼiinoʼobaʼ, le tʼaanoʼob ku yaʼalikoʼob le [profetaʼoboʼ] [...,] ¡muʼukʼanchajakeʼex!».
¿Kʼajaʼan wa tech?
• ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-ketik le baʼax tu yaʼaloʼob Hageo yéetel Zacarías yéetel le baʼaxoʼob táan u yúuchloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ?
• ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon Hageo yéetel Zacarías yoʼolal baʼaxoʼob kʼaʼabéet k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal?
• Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Hageo yéetel Zacaríasoʼ, ¿bix u yeʼesiktoʼon Jéeobaeʼ yaan u béeykuntik tuláakal baʼax u tukulmaj u beetik?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 18]
Hageo yéetel Zacaríaseʼ tu líiʼsoʼob u yóol le judíoʼoboʼ utiaʼal maʼ u xulik u meyajoʼob, utiaʼal beyoʼ ka u kʼamoʼob u yutsil Jéeoba
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 19]
¿Chʼiikloʼon wa chéen k-kaxt baʼaloʼob k-tiaʼal?
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 20]
Jéeobaeʼ tu yaʼalaj u yáantikoʼon, yéetel tsʼoʼok u beetik