«¡Bukaʼaj in yaakuntmail a kaʼansaj!»

«¡Bukaʼaj in yaakuntmail a kaʼansaj! ¡Bul kʼiin in tsʼaamaj in tuukul tiʼ letiʼ!» (SALMO 119:97.)

1, 2. 1) ¿Baʼax talamiloʼob tu aktáantaj le máax tsʼíibt le Salmo 119? 2) Kex beyoʼ, ¿bix tu yuʼubiluba yéetel baʼaxten?

LE MÁAX tsʼíibt le Salmo 119 tu aktáantaj yaʼab talamiloʼob. Le máaxoʼob maʼ u yaabiltmoʼob kaʼach u ley Diosoʼ ku sen pʼaʼaskoʼob le salmistaoʼ yéetel ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contraiʼ. Le principeʼoboʼ ku chʼaʼapachkoʼob yéetel ku yilkoʼob kaʼach bix jeʼel u kíimskoʼobeʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ le salmistaoʼ taak u kíimsaʼal kaʼach tumen le kʼasaʼan máakoʼoboʼ. Tu yoʼolal leloʼ letiʼeʼ tu yaʼaleʼ, bul áakʼab maʼ tu wenel tumen táan u yokʼol (Salmo 119:9, 23, 28, 51, 61, 69, 85, 87, 161). Kex beyoʼ, le salmistaoʼ tu kʼayaj: «¡Bukaʼaj in yaakuntmail a kaʼansaj! ¡Bul kʼiin in tsʼaamaj in tuukul tiʼ letiʼ!» (Salmo 119:97).

² ¿Bix líiʼsaʼabik u yóol le salmista tumen u kaʼansaj wa u ley Diosoʼ? Le leyoʼ tu yeʼesaj tiʼeʼ jach táan u kanáantaʼal tumen Jéeoba. Kex táan u chʼaʼapachtaʼal tumen le máaxoʼob pʼekmailoʼ, jach kiʼimakchaj u yóol yoʼolal le utsiloʼob ku kʼamik ikil u beetik kaʼach baʼax ku kaʼansik Jéeobaoʼ. U yojel maʼ pʼaʼat tumen Jéeobaiʼ, tsʼoʼoleʼ ikil tu beetil baʼax ku yaʼalik u ley Dioseʼ, tiʼ letiʼeʼ anchaj maas yaʼab naʼat ke tiʼ le máaxoʼob chʼaʼapachtikoʼ, yéetel tu salvartaj tak u kuxtal úuchik u beetik baʼax ku yaʼalik le leyoʼ. Tiʼ letiʼeʼ anchaj upʼéel nojoch jeetsʼelil yéetel tu yuʼubaj maʼalob yanik tu táan Dios (Salmo 119:1, 9, 65, 93, 98, 165).

3. ¿Baʼaxten maʼ chéen chʼaʼabil u beetik máak baʼax utstutʼaan Diosiʼ?

³ Teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab xan tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ ku aktáantikoʼob nojoch talamiloʼob. Maʼ xaneʼ maʼ táan k-kaxtaʼal utiaʼal ka kíimsaʼakoʼon jeʼex le salmistaoʼ, baʼaleʼ kuxaʼanoʼon tiʼ «talam kʼiinoʼob». Sáamsamaleʼ k-antal yéetel máaxoʼob maʼatech u tsʼáaikoʼob ichil u kuxtaloʼob baʼaxoʼob ku yaʼalik u Tʼaan Dios, máaxoʼob chéen chʼiikloʼob u kaxtoʼob ayikʼaliloʼob, jach noj baʼal u yuʼubkubaʼob yéetel maʼatech u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ mix máak (2 Timoteo 3:1-5). Le táankelem paalaloʼob ku meyajkoʼob Diosoʼ ku aktáantkoʼob xan talamiloʼob jeʼel u beetik u lúubloʼob tiʼ baʼaloʼob kʼaastak tu táan Jéeobaeʼ. Ken k-aktáant jeʼel máakalmáak tiʼ le talamiloʼobaʼ maʼ xaneʼ jeʼel u beetkoʼob k-náachtal tiʼ Jéeobaiʼ yéetel k-pʼatik beetik baʼax maʼalob. ¿Bix jeʼel k-kanáantikba utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon beyaʼ?

4. ¿Bix kʼuchik u jach yaabilt u ley Dios le salmistaoʼ? ¿Unaj wa xan k-beetik jeʼex tu beetiloʼ?

⁴ Le salmistaoʼ béeychaj u aktáantik le talamiloʼoboʼ tumen tu jach jóoʼsaj tiempo utiaʼal u xakʼalxoktik u ley Dios yéetel utiaʼal u tuukul tu yoʼolal; bey úuchik u kʼuchul u jach yaabilt u ley Diosoʼ. Óoliʼ tiʼ tuláakal le versiculoʼob tiʼ le Salmo 119 ku chíikpajal jejeláas tʼaanoʼob yaan baʼax u yiloʼob yéetel u ley Dios. * Toʼoneʼ maʼ kuxaʼanoʼon yáanal u Ley Moisés, le Ley tu tsʼáaj Jéeoba tiʼ u úuchben kaajil Israeloʼ (Colosailoʼob  2:14). Baʼaleʼ le baʼax ku kaʼansikoʼ láayliʼ jeʼel u meyajtoʼon bejlaʼeʼ. Le baʼax ku kaʼansik le Leyaʼ jach tu yáantaj le salmistaoʼ, yéetel láayliʼ jeʼel xan u yáantkoʼon utiaʼal k-aktáantik u talamiloʼob le kuxtalaʼ.

5. ¿Baʼax óoxpʼéel leyoʼob ken k-ile?

⁵ Koneʼex ilik bix jeʼel u líiʼsik k-óol u leyil le sabadooʼ, le ley ku tʼaan tiʼe meentsʼuliloʼ yéetel le ley ku yaʼalik maʼ unaj u tsʼíiboltik máak baʼax maʼ utiaʼaloʼ. Ken tʼaanakoʼon tiʼ cada upʼéel tiʼ le leyoʼobaʼ yaan k-ilik baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon yéetel yaan xan k-ilik bix jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-aktáantik u talamiloʼob le kuxtalaʼ.

Bix jeʼel k-natsʼikba tiʼ Jéeobaeʼ

6. ¿Baʼaxoʼob kʼaʼabéet tiʼ wíinik ichil u kuxtal?

⁶ Tiʼ wíinikeʼ yaʼab baʼaloʼob kʼaʼabéet tiʼ. Utiaʼal maʼ u kʼojaʼantaleʼ kʼaʼabéet u tséentkuba maʼalob yéetel u yantal tuʼux u kajtal. Baʼaleʼ utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼeʼ kʼaʼabéet xan u yilik u natsʼkuba tiʼ Jéeoba (Mateo 5:3). Jéeobaeʼ u yojel kaʼach jach kʼaʼabéet u kaambal u kaajal tiʼ letiʼ, le oʼolal tu yaʼalajtiʼob maʼ u meyajoʼob upʼéel kʼiin ichil le semana utiaʼal ka u beetoʼob baʼaloʼob yaan yil yéetel u adorartaʼaloʼ.

7, 8. 1) ¿Baʼax u jelaʼanil kaʼach le sábado tiʼ le uláakʼ kʼiinoʼoboʼ? 2)U leyil le sabadooʼ, ¿bix úuchik u yáantik le israelitaʼoboʼ?

⁷ U leyil le sabadooʼ jach tu yeʼesaj u kʼaʼabéetil u natsʼikuba máak tiʼ Dios. Le tuʼux ku yáax chíikpajal le tʼaan sábado teʼ Bibliaoʼ letiʼe tuʼux ku tʼaan tiʼ le maná tsʼaʼab tiʼ le israelitaʼob le tiaʼanoʼob kaʼach teʼ desiertooʼ. Chéen ichil seis kʼiinoʼob aʼalaʼabtiʼob ka u moloʼob le manaoʼ. Tiʼ u kʼiiniloʼob vierneseʼ aʼalaʼabtiʼob ka u moloʼob «u janalil kaʼapʼéel kʼiin», tumen tiʼ sábadoeʼ maʼ kun kʼáaxal maná. Le «sabado[oʼ] jumpáaykun[t]aʼan [utiaʼal] Yuumtsil», le oʼolal aʼalaʼab tiʼ le israelitaʼoboʼ: «unaj a pʼáataleʼex ta wotocheʼex» (Éxodo 16:13-30). Upʼéel xan tiʼ le Diez Mandamientosoʼ ku yaʼalikeʼ, wa utúul israelita ku meyaj tu kʼiinil sabadoeʼ, unaj u kíimsaʼal, tumen le sabadooʼ utiaʼal Jéeoba (Éxodo 20:8-11; Números 15:32-36).

⁸ U leyil le sabadooʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ u kʼáat kaʼach u toj óolal u kaajal yéetel ka u maas natsʼubaʼob tiʼ letiʼ. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ «u kʼiinil sábado[eʼ] j-beetaʼab utiaʼal máak» (Marcos 2:27). Le leyaʼ maʼ chéen tu tsʼáaj tiʼ le israelitaʼob u páajtalil utiaʼal ka jeʼelkoʼobiʼ, baʼaxeʼ tu tsʼáaj tuʼux u maas natsʼkubaʼob tiʼ Jéeoba yéetel u yeʼeskoʼob u yaabilajoʼob tiʼ letiʼ (Deuteronomio 5:12). Le sabadooʼ upʼéel kʼiin unaj u jóoʼsik le familiaʼob utiaʼal u adorarkoʼob Diosoʼ, utiaʼal u payalchiʼob tiʼ, yéetel utiaʼal u tuukuloʼob tu yoʼolal u Ley. Le kʼiin jeʼelaʼ tu yáantaj le israelitaʼob utiaʼal maʼ u chʼíikloʼob u kaxtoʼob chéen baʼaloʼob utiaʼaloʼob, tumen tu kʼaʼajsajtiʼob unaj u natsʼkubaʼob tiʼ Dios. Lelaʼ jaajkúuntaʼab tumen Jesús, le ka tu yaʼalaj: «Le Kiliʼich Tsʼíiboʼ ku yaʼalik: Maʼ chéen yéetel waaj bíin kuxlak wíinikiʼ, baʼaleʼ tak yéetel tuláakal u tʼaan Jajal Dios» (Mateo 4:4).

9. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u leyil le sabadooʼ?

 ⁹ Bejlaʼeʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ maʼatech u kʼáataʼaltiʼob ka u tsʼoʼokbeskoʼob u leyil le sabadooʼ, kex beyoʼ yaan baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon le ley jeʼelaʼ (Colosailoʼob 2:16). ¿Máasaʼ ku kʼaʼajsiktoʼon jach kʼaʼabéet k-tsʼáaik táanil k-meyajtik Dios? Maʼ unaj k-chʼíikil k-kaxt chéen baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼoniʼ, mix xan unaj k-bin chéen tu paach náaysaj óoloʼob ka tak xuʼuluk k-tsʼáaik óol meyajt Diosiʼ (Hebreob 4:9, 10). Le oʼolaleʼ maʼalob ka k-tukult lelaʼ: «¿Baʼax kin tsʼáaik táanil ichil in kuxtal? ¿Kin tsʼáaik wa táanil in xokik le Bibliaoʼ, in payalchiʼ, in bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ yéetel in jóokʼol kʼaʼaytaj, wa kin tsʼáaik táanil in beetik uláakʼ baʼaloʼob?». Wa k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal meyajtik Dioseʼ, letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon baʼax kʼaʼabéettoʼon (Mateo 6:24-33).

10. ¿Baʼax utsiloʼob ku taasiktoʼon k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-xokik le Bibliaoʼ?

¹⁰ Upʼéel baʼax kun áantkoʼon utiaʼal k-natsʼikba tiʼ Jéeobaeʼ letiʼe k-jóoʼsik u tiempoi utiaʼal k-xokik le Bibliaoʼ, le libroʼoboʼ, le revistaʼob yéetel uláakʼ áantajiloʼob jóoʼsaʼanoʼob utiaʼal u naʼataʼal baʼax ku yaʼalik le Biliaoʼ, maʼalob xan ka tuukulnakoʼon tiʼ bix jeʼel u yáantkoʼon le baʼax k-xokikoʼ (Santiago 4:8). Susan, utúul kiik tsʼoʼok cuarenta jaʼaboʼob joʼopʼok u xokik le Bibliaoʼ, ku yaʼalikeʼ, ka káajeʼ maʼ jach jatsʼuts u yilik u xookiʼ, ku náakal u yóol kaʼach. Baʼaleʼ jeʼex binik u maas xookeʼ bey joʼopʼik u maas utstal tu yich. Bejlaʼeʼ wa yaan baʼax beetik maʼ u xookeʼ maʼ kiʼimak u yóoliʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le xookoʼ tsʼoʼok u yáantken in maas kʼaj óolt Jéeoba yéetel in wilik bey utúul taatatsil in tiaʼaleʼ. In wojel jeʼel u páajtal in kʼubik in wóol tiʼeʼ yéetel in wojel jeʼel baʼalak oraeʼ jeʼel u páajtal in kʼáatik tiʼ ka u yáanteneʼ. Jach jatsʼuts bix u yeʼesik u yaabilaj Jéeoba tiʼ máaxoʼob meyajtik, jach jatsʼuts bix u kanáantken yéetel tuláakal baʼax tsʼoʼok u beetik tin woʼolal». ¿Máasaʼ jach ku kiʼimakkúuntik k-óol k-natsʼikba tiʼ Jéeoba?

U leyil le meentsʼuliloʼ

11. ¿Baʼax ku yaʼalik kaʼach u leyil le meentsʼuliloʼ?

¹¹ Uláakʼ ley tu tsʼáaj Dios utiaʼal u yutsil u kaajaleʼ, letiʼe ley ku tʼaan tiʼ le meentsʼuliloʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob maʼ u láaj jochkoʼob u yich u paakʼaloʼob utiaʼal ka yanak baʼax u meentsʼult le máaxoʼob óotsiltakoʼoboʼ. Tu yaʼalaj xan tiʼobeʼ maʼ u láaj jochkoʼob u jáal u kooloʼob, mix u láaj éemskoʼob u yich u pakʼal uvaʼob wa u pakʼal igoʼob, yéetel wa ku tuʼubultiʼob u cháach trigoeʼ maʼ unaj u suut u chʼaʼobiʼ. U leyil le meentsʼuliloʼ, ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ u yaabiltmaj le óotsiloʼoboʼ, le táanxel luʼumiloʼoboʼ, le paalal kimen u taataʼob wa u maamaʼoboʼ bey xan le koʼoleloʼob kimen u yíichamoʼoboʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ tak letiʼob ku kʼaʼabéettal kaʼach u jach meyajoʼob, baʼaleʼ yoʼolal le leyaʼ maʼatech u kʼaʼabéettal u máanoʼob u kʼáatoʼob caridad (Levítico 19:9, 10; Deuteronomio 24:19-22; Salmo 37:25).

12. U leyil le meentsʼuliloʼ, ¿baʼax páajtalil ku tsʼáaik kaʼach tiʼ le israelitaʼoboʼ?

¹² U leyil le meentsʼuliloʼ maʼatech u yaʼalik jach bukaʼaj unaj u pʼataʼal kaʼach utiaʼal le óotsiloʼoboʼ: cada utúul israelita kun chʼaʼatuklik kaʼach bukaʼaj ken u pʼatiʼ. Le ley túunaʼ tu kaʼansaj tiʼ le israelitaʼob unaj u yeʼesik u yutsiloʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ tu tsʼáaj xan tiʼ le israelitaʼob u páajtalil u tsʼáaikoʼob nib óolal tiʼ Jéeoba, le Máax beetik u yantal u yich u paakʼaloʼoboʼ, tumen le israelita «ku chʼaʼa óotsiltik» le máax óotsiloʼ ku tsikik le Máax beetmailoʼ (Proverbios 14:31). Utúul máax jach tu yeʼesaj u yutsil tiʼ le óotsiloʼoboʼ Booz wa Boaz; letiʼeʼ tu yaʼalaj ka pʼaʼatak yaʼab trigo utiaʼal u meentsʼult Rut, utúul koʼolel kimen u yíicham, ku bin kaʼach meentsʼul tu kool Booz. Yoʼolal le baʼax tu beetaj Boozaʼ, Jéeobaeʼ jach tu yeʼesaj u yutsil tiʼ (Rut 2:15, 16; 4:21, 22; Proverbios 19:17).

13. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u úuchben leyil le meentsʼuliloʼ?

¹³ Le baʼax ku kaʼansik u leyil le meentsʼuliloʼ láayliʼ pʼaatal tak bejlaʼeʼ: Jéeobaeʼ ku páaʼtik ka u yeʼes u yutsil le máaxoʼob meyajtikoʼ, baʼaleʼ maas unaj u yeʼeskoʼob tiʼ le máaxoʼob maas kʼaʼabéettiʼoboʼ. Wa k-maas eʼesik k-utsileʼ maas yaʼab utsil ken k-kʼam tiʼ Jajal Dios. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Tsʼaʼex tiʼ uláakʼ máakoʼobeʼ, beyoʼ bíin tsʼaʼabak tiʼ teʼex tumen Jajal Dios. Bíin u tsʼáateʼex jumpʼéel  maʼalob pʼisib, chúukaʼan, chíiktaʼan yéetel chuup. Bíin meyajnak tiʼ Yuum Jajal Dios le pʼisib ku meyaj tiʼ teʼex utiaʼal a pʼisikeʼex uláakʼ máakoʼob[oʼ]» (Lucas 6:38).

14, 15. ¿Bix jeʼel u páajtal k-eʼesik utsileʼ, yéetel k-beetik beyaʼ, bix jeʼel u yáantkoʼoneʼ yéetel bix jeʼel u yáantik u maasileʼ?

¹⁴ Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj: «Unaj k-beetik uts tiʼ tuláakal, yáax táanileʼ tiʼ le sukuʼunoʼob tiʼ le oksaj óolaloʼ» (Galaciailoʼob 6:10). Le oʼolaleʼ, kʼaʼabéet k-áantik le sukuʼunoʼob utiaʼal maʼ u lúubul u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios ken u aktáantoʼob talamiloʼoboʼ. Yaan kʼiineʼ, maʼ xaneʼ, jeʼel u kʼaʼabéettal ka áantaʼakoʼob utiaʼal ka xiʼikoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ wa utiaʼal ka xiʼikoʼob maan. Maʼ xan xaneʼ utúul sukuʼun tsʼoʼok u yantal u jaʼabil, wa kʼojaʼan, wa maʼ tu páajtal u jóokʼol tu yotocheʼ, jach jeʼel u kiʼimaktal u yóol wa ka xiʼikoʼon k-xíimbalteʼ bey xan wa ka k-áant tiʼ uláakʼ baʼaloʼobeʼ. Wa mantatsʼ k-ilik tiʼ baʼax jeʼel u páajtal k-áantik le sukuʼunoʼoboʼ, jeʼel u páajtal k-meyaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u núukik u payalchiʼobeʼ. K-áantik sukuʼunoʼobeʼ upʼéel baʼal ku páaʼtaʼal ka k-beete, baʼaleʼ k-kʼamik xan utsiloʼob ikil k-beetik. K-eʼesik yaabilajeʼ jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal yéetel ku beetik xan u kiʼimaktal u yóol Jéeoba (Proverbios 15:29).

¹⁵ Uláakʼ bix k-eʼesik yaabilaj tiʼ u maasileʼ letiʼe u meyajtoʼon k-tiempo yéetel k-muukʼ utiaʼal k-bisik le maʼalob péektsil tiʼ u maasiloʼ (Mateo 28:19, 20). Tuláakal le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yáantkoʼob wa máax utiaʼal u kʼubik u kuxtal tiʼ Jéeobaeʼ, u yojloʼob jach jaaj le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «Yaan [maas] kiʼimak óolal u tsʼaʼabal wa baʼax tiʼ u kʼaʼamal wa baʼax» (Beetaʼanoʼob [Hechos] 20:35).

Maʼ k-tsʼíiboltik baʼax maʼ k-tiaʼaliʼ

16, 17. Le u tsʼook tiʼ le Diez Mandamientosoʼ, ¿baʼax ku yaʼalik maʼ unaj u beetaʼaliʼ, yéetel baʼaxten?

¹⁶ Tu tsʼookeʼ koʼoneʼex tʼaan tiʼ u tsʼook tiʼ le Diez Mandamientos tu tsʼáaj Diosoʼ. Le leyaʼ ku yaʼalik maʼ unaj u tsʼíiboltik máak baʼal maʼ utiaʼaliʼ. Le leyaʼ ku yaʼalik: «Maʼ tsʼíiboltik a tokik u yotoch a láakʼ, maʼ tsʼíiboltik a tokik u yatan, mix u palitsil, mix u x-palitsil, mix u wakax, mix u burro, mix jeʼel baʼax u tiaʼaleʼ» (Éxodo 20:17). Mix máak jeʼel u obligartik kaʼach uláakʼ máak u beet le baʼax ku yaʼalik le leyaʼ, tumen mix máak jeʼel u páajtal u yojéeltik baʼax táan u tuklik uláakʼ máakeʼ. Baʼaleʼ le ley jeʼelaʼ maas jach maʼalob tiʼ jeʼel baʼalak leyil ka u tsʼáa wíinikoʼobeʼ, tumen ku kʼaʼajsik kaʼach tiʼ le israelitaʼob yaan u kʼubkoʼob cuenta tiʼ Jéeoba, le  máax jeʼel u páajtal u yilik baʼax yaan tu puksiʼikʼal máakoʼ (1 Samuel 16:7). Tsʼoʼoleʼ le leyaʼ ku yeʼesik baʼax beetik u lúubul máak tiʼ yaʼab baʼaloʼob maʼ maʼalobtakiʼ (Santiago 1:14).

¹⁷ Le ley ku yaʼalik maʼ u tsʼíiboltik máak baʼax maʼ utiaʼaleʼ, ku yeʼesik kaʼach tiʼ le israelitaʼob unaj u kiʼimaktal u yóoloʼob yéetel le baʼax yantiʼoboʼ yéetel maʼ u binoʼob tu paach ayikʼaliloʼob. Tsʼoʼoleʼ ku kanáantikoʼob utiaʼal maʼ u yookoloʼob mix u beetkoʼob baʼaloʼob kʼaastak. Bejlaʼa xaneʼ k-ilik máakoʼob maas yaʼab baʼaloʼob yantiʼob ke tiʼ toʼon, yéetel maʼ xaneʼ k-ilik bey maas maʼalob u bintiʼob ke tiʼ toʼoneʼ. Le oʼolaleʼ, wa maʼ k-kanáantik bix k-tuukuleʼ jeʼel u luʼsiktoʼon kiʼimak óolaleʼ yéetel maʼ xaneʼ jeʼel k-kʼuuxil tumen minaʼantoʼon le baʼaxoʼob yantiʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ upʼéel «kʼaakʼas tuukul» u tsʼíiboltik máak u sen yantal tuláakal baʼal tiʼ. Le oʼolal maas maʼalob maʼ u yantaltoʼon le tuukul jeʼelaʼ (Romailoʼob 1:28-30).

18. ¿Baʼax chʼiikil u beet óoliʼ tuláakal u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ, yéetel baʼax jeʼel u yúuchultoʼon wa k-beetik xan beyoʼ?

¹⁸ Bejlaʼeʼ, óoliʼ tuláakal u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ chʼiikloʼob u kaxtoʼob chéen ayikʼaliloʼob yéetel u yeʼesoʼob maas maʼaloboʼob tiʼ u maasil. Tuláakal tuʼux ku kʼaʼaytaʼal baʼaloʼob túumbentak utiaʼal ka taakchajak u manik máak, yéetel ku yaʼalaʼaleʼ wa maʼ tu yantal tiʼ máakeʼ maʼ kun antal kiʼimak óolal tiʼ; baʼaleʼ le Ley tu tsʼáaj Jéeobaoʼ ku yeʼesik maʼ unaj u tuukul máak beyaʼ. Uláakʼ xan baʼax yaan tu contra u Ley Jéeobaeʼ letiʼe u chʼíikil máak u kaxt chéen ayikʼaliloʼoboʼ wa u chʼíikil u kaxt ka ilaʼak jach maʼalob máak teʼ yóokʼol kaabaʼ. Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj tu yoʼolal lelaʼ: «Le máaxoʼob u kʼáatoʼob ayikʼaltaloʼ, ku lúubuloʼob tiʼ le túuntaj óolaloʼ yéetel tiʼ u sat óolil yaʼabkach chéen kunel tsʼíibolaloʼob ku loobiltikoʼob máak yéetel ku bisikoʼob máak tiʼ kʼaskúunajil yéetel tiʼ xuʼulsajil. Tumen u yaakuntaʼal le taakʼinoʼ u moots tuláakal u jejeláasil kʼaas; yaan tsʼeʼetsʼek máakeʼ tu yoʼolal u tsʼíiboltikoʼobeʼ, tsʼoʼok u tselikubaʼob tiʼ le oksaj óolaloʼ yéetel tsʼoʼok u chupikoʼob yéetel yaayaj óolal u kuxtaloʼob» (1 Timoteo 6:9, 10).

19, 20. 1) Utiaʼal máax u yaabiltmaj u ley Jéeobaeʼ, ¿baʼax maas maʼalob? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

¹⁹ Máaxoʼob u yaabiltmoʼob u kaʼansaj wa u leyoʼob Dioseʼ u yojloʼob baʼax jeʼel u yúuchul wa ka chʼíikkoʼob chéen tu paach ayikʼaliloʼobeʼ, le oʼolal ku kanáantikubaʼob tiʼ le baʼaloʼobaʼ. Le salmistaoʼ tu kʼáataj tiʼ Jéeoba: «Beet ka u táanilkunt in puksiʼikʼal a waʼalmaj tʼaanoʼob, maʼ le náajaloʼob kʼaas u kaxtaʼaloʼoboʼ. In tiaʼal teneʼ [maas] koʼoj u tojol u kaʼambesaj a chiʼ [maas ke] tiʼ yaʼabkach taakʼin beetaʼan yéetel oro wa yéetel plata» (Salmo 119:36, 72). Wa k-tuukul jeʼex tuukulnajik le salmistaoʼ yaan u kiʼimaktal k-óol yéetel baʼax yantoʼon, yaan k-kanáantikba utiaʼal maʼ k-bin tu paach le ayikʼaliloʼoboʼ yéetel utiaʼal maʼ k-tsʼíiboltik baʼax maʼ k-tiaʼaliʼ. Baʼax jach jeʼel u beetik u bintoʼon utsileʼ letiʼ «le oksaj óolal[oʼ]», maʼ letiʼe k-kaxtik ka yanaktoʼon yaʼab baʼaloʼoboʼ (1 Timoteo 6:6).

²⁰ Le baʼax ku kaʼansik le Ley tu tsʼáaj Jéeoba tiʼ le israelitaʼoboʼ láayliʼ jach jeʼel u yáantkoʼon jeʼex úuchik u yáantik le israelitaʼob tu kʼiiniloʼob Moisesoʼ. Wa k-ilik k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax ku kaʼansik le Leyoʼ yaan k-ilik jach kʼaʼanantakoʼob, yéetel wa k-jach yaabiltik baʼax ku kaʼansikeʼ yaan u maas yantaltoʼon kiʼimak óolal. Le Leyoʼ yaʼab maʼalob baʼaloʼob ku kaʼansiktoʼon, lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax úuch ichil u kuxtal jujuntúul máaxoʼob ku chʼaʼachiʼitaʼaloʼob teʼ Bibliaoʼ. Le uláakʼ xookoʼ yaan u tʼaan tiʼ jujuntúul tiʼ letiʼobiʼ.

[Tsolajiloʼob]

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• Le máax tsʼíibt le Salmo 119, ¿baʼaxten tu jach yaabiltaj u ley wa u kaʼansajoʼob Jéeoba?

• ¿Baʼax k-kanik tiʼ u leyil le sabadooʼ?

• ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u leyil le meentsʼuliloʼ?

• ¿Tiʼ baʼax ku kanáantkoʼon le ley ku yaʼalik maʼ unaj k-tsʼíiboltik baʼax maʼ k-tiaʼaliʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 9]

¿Baʼax jach tu yeʼesaj u leyil le sabadooʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 11]

¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u leyil le meentsʼuliloʼ?