«Bíin sen kiʼimakchajak a wóoleʼex»

«Le kʼiin[aʼ] bíin a kʼiimbeseʼex utiaʼal u nojbeʼenil Yuumtsil [yéetel], teʼex xaneʼ, bíin sen kiʼimakchajak a wóoleʼex.» (DEUTERONOMIO 16:15.)

1. 1) ¿Baʼax kaʼapʼéel tuusoʼob tu yaʼalaj Satanás? 2) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba táanil tiʼ u jóoʼsik Adán yéetel Eva tu jardinil Edén?

LE KA tu beetaj Satanás u tsʼáaikuba Adán yéetel Eva tu contra Jéeobaeʼ, tu yaʼalaj kaʼapʼéel baʼaloʼob maʼ jaajtakiʼ. Yáaxeʼ, tu yaʼalaj Jéeobaeʼ utúul máax ku tuus yéetel maʼ maʼalob bix u gobernariʼ. U kaʼapʼéeleʼ, tu tsʼáaj naʼatbil wíinikoʼobeʼ chéen ku meyajkoʼob Dios yoʼolal le baʼaxoʼob ku kʼamikoʼob tiʼ letiʼoʼ. Le u tsʼook baʼax tu yaʼalaj Satanasoʼ, tu yaʼalaj tu kʼiiniloʼob Job (Génesis 3:1-6; Job 1:9, 10; 2:4, 5). Baʼaleʼ, Jéeobaeʼ yaan baʼax tu beetaj utiaʼal u yeʼesik maʼ jaaj le baʼax aʼalaʼaboʼ. Le maʼ u jóoʼs Adán yéetel Eva tu jardinil Edeneʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj máax kun meyaj tiʼ utiaʼal u yeʼesik maʼ jaaj le baʼax aʼalaʼab tumen Satanasoʼ. Tu yaʼalaj yaan u yantal upʼéel «chʼiʼibal» kun chiʼibil tu tuunkuy, baʼaleʼ ken tsʼoʼokkeʼ le chʼiʼibalaʼ yaan u tsʼáanchaʼatik u «pool» Satanás (Génesis 3:15).

2. ¿Bix binik u yeʼesik Jéeoba bix kun béeychajal u profecíai Génesis 3:15?

² Jeʼex máanik le kʼiinoʼoboʼ, Jéeobaeʼ joʼopʼ u yeʼesik jujumpʼíitil bix kun béeychajal le profecía tu yaʼaloʼ. Yáaxeʼ, tu yaʼalaj tiʼ Abraham tiʼ letiʼ kun taal le «chʼiʼibal[oʼ]» (Génesis 22:15-18). Jacob, u yáabil Abrahameʼ kʼuch u beetuba taatatsil tiʼ u doce tribus Israel. Le ka kʼuch u beetubaʼob upʼéel kaaj tu jaʼabil 1513 táanil tiʼ u taal Cristoeʼ, Jéeobaeʼ tu tsʼáajtiʼob leyoʼob tuʼux táakaʼan yaʼab kʼiimbesajiloʼob unaj u beetkoʼob cada jaʼab. Le apóstol Pablooʼ tu yaʼaleʼ le kʼiimbesajiloʼobaʼ «chéen u yoochel le baʼax bíin taalakoʼ» (Colosailoʼob 2:16, 17; Hebreob 10:1). Jujumpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob ku beetaʼal kaʼach teʼ kʼiimbesajiloʼobaʼ tu chíikbesoʼob le baʼax u tukulmaj Jéeoba yaan yil yéetel le Chʼiʼibaloʼ. Le kʼiimbesajiloʼobaʼ jach ku taasik kaʼach kiʼimak óolal tiʼ le kaajoʼ. K-ilik bix u beetaʼal kaʼach le kʼiimbesajiloʼobaʼ yaan u maas muʼukʼaʼankúuntik k-fe tiʼ le baʼaxoʼob u yaʼalmaj Jéeoba yaan u beetkoʼ.

Ku chíikpajal le Chʼiʼibaloʼ

3. ¿Máax le Chʼiʼibal aʼalaʼab kun taaloʼ, yéetel bix úuchik u chiʼibil tu tuunkuy?

³ Ka máan maas tiʼ cuatro mil jaʼaboʼob u yaʼal Jéeoba le profecíaoʼ, chíikpaj Jesús bey le Chʼiʼibal aʼalaʼanoʼ (Galaciailoʼob 3:16). Le ka taal way Luʼumeʼ, Jesuseʼ chúukpaj u yóol tak ka kíimi, beyoʼ tu yeʼesaj maʼ jaaj le baʼaxoʼob tu yaʼalaj u Kʼaasilbaʼaloʼ; tsʼoʼoleʼ tumen maʼ anchaj kʼeban tu wíinklileʼ, u kuxtal tu kʼuboʼ ku meyaj utiaʼal u salvartik tiʼ kʼeban yéetel tiʼ kíimil u paalaloʼob Adán yéetel Eva ku chúukpajal u yóoloʼoboʼ. Le ka kíimsaʼab Jesusoʼ letiʼe ka «chiʼi[b] u tuunkuy» le Chʼiʼibal aʼalaʼab kun taaloʼ (Hebreob 9:11-14).

4. ¿Baʼax yéetel chíikbesaʼab u kuxtal tu tsʼáaj Jesusoʼ?

⁴ Jesuseʼ kíim tu kʼiinil 14 tiʼ nisán tiʼ u jaʼabil 33 teʼ yáax siglooʼ. * Teʼ kʼiin jeʼeloʼ, ku kʼiimbesaʼal cada jaʼab le Pascua (wa Táatsʼ máambal) tu kaajil Israeloʼ. Tu kʼiinil le Pascuaoʼ, le familiaʼoboʼ ku jaantkoʼob kaʼach utúul chan taman maʼ kʼojaʼaniʼ. Leloʼ ku kʼaʼajsiktiʼob u kʼiʼikʼel le taman meyajnaj utiaʼal maʼ u kíimsaʼal u yáax paalal le israelitaʼob le ka kíimsaʼab tumen utúul ángel u yáax paalal le Egipcioʼoboʼ. Lelaʼ úuch tu kʼiinil 14 tiʼ nisán tiʼ u jaʼabil 1513 táanil tiʼ taal Cristo (Éxodo 12:1-14). Le chan taman ku kíimsaʼal kaʼach tu kʼiinil le Pascuaoʼ tu chíikbesaj Jesús; le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj: «Cristoeʼ máax u j-tamanil k-Pascuaeʼ tsʼoʼok u kíimil» (1 Corintoiloʼob 5:7). Jeʼex u kʼiʼikʼel u tamanil le Pascuaoʼ, u kʼiʼikʼel Jesuseʼ ku salvartik yaʼab máakoʼob (Juan 3:16, 36).

«U yáaxil ichil le kimenoʼob[oʼ]»

5, 6. 1) ¿Baʼax kʼiin ka kaʼa kuxkíintaʼab Jesús, yéetel baʼax chíikbese? 2) ¿Le úuchik u kaʼa kuxkíintaʼal Jesusoʼ bix u yáantaj utiaʼal ka béeychajak le baʼax ku yaʼalik Génesis 3:15?

⁵ Tu yóoxpʼéel kʼiinil kíimikeʼ, Jesuseʼ kaʼa kuxkíintaʼab utiaʼal u kʼubik tiʼ u Taata u tojol u kuxtaloʼ (Hebreob 9:24). U kaʼa kuxkíintaʼal Jesuseʼ chíikbesaʼab tumen uláakʼ upʼéel kʼiimbesajil. Tu kʼiinil 15 tiʼ nisaneʼ ku káajal kaʼach u kʼiimbesajil le Waajoʼob x-maʼ Levaduraoʼ, yéetel tu kʼiinil 16, le israelitaʼoboʼ ku biskoʼob u cháach tiʼ u yáax joochil le cebadaoʼ, le yáax páakʼal ku cosechartaʼaloʼ, utiaʼal ka u táambes wa u yúunt le sacerdote tu táan Jéeobaoʼ (Levítico 23:6-14). Tu jaʼabil 33 láayliʼ teʼ kʼiin jeʼeloʼ Jéeobaeʼ maʼ tu chaʼaj tiʼ Satanás u xuʼulsik utiaʼal mantatsʼ tiʼ le «[j-]jaajkunaj chúukaʼan  u yóoloʼ, le máax ku yaʼalik u jaajil[oʼ]». Tu kʼiinil 16 tiʼ nisán tiʼ u jaʼabil 33, Jéeobaeʼ tu kaʼa kuxkíintaj Jesús bey utúul espíritu mix bikʼin kun kíimileʼ (Apocalipsis 3:14; 1 Pedro 3:18).

⁶ Jesuseʼ kʼuch u beetuba «u yáaxil ichil le kimenoʼob[oʼ]» (1 Corintoiloʼob 15:20). Le máaxoʼob kaʼa kuxkíintaʼaboʼob táanil tiʼ Jesusoʼ kíimoʼob tu kaʼatéen, baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ kíim tu kaʼatéeniʼ, baʼaxeʼ bin kaʼan yéetel kulaj tu x-noʼoj kʼab Jéeoba, táan u páaʼtik u beetaʼal Reyil tiʼ u Reino Dios (Salmo 110:1; Beetaʼanoʼob [Hechos] 2:32, 33; Hebreob 10:12, 13). Le ka túun beetaʼab Reyil Jesuseʼ anchaj u páajtalil tiʼ utiaʼal u tsʼáanchaʼatik u pool Satanás yéetel utiaʼal u xuʼulsik tiʼ u chʼiʼibal (Apocalipsis 11:15, 18; 20:1-3, 10).

Maʼ chéen Jesús u chʼiʼibal Abrahamiʼ

7. ¿Baʼax ku beetaʼal kaʼach tu kʼiimbesajil le Semanaʼoboʼ?

⁷ Jesuseʼ letiʼe Chʼiʼibal aʼalaʼab tu jardinil Edén ken «u mixbaʼalkunt le baʼax u beetmaj Kʼaasilbaʼaloʼ» (1 Juan 3:8). Baʼaleʼ le «chʼiʼibal» kun taal tiʼ Abrahamoʼ maʼ chéen utúuliliʼ máaxiʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼeʼ yaan u yaʼabtal «jeʼel bix sen yaʼabil u eekʼiloʼob le kaʼanoʼ, jeʼel bix xan yaʼabil u [arenai] u jáal kʼáaʼnáabeʼ» (Génesis 22:17). Le uláakʼ máaxoʼob yanoʼob ichil le «chʼiʼibal[oʼ]» chíikbesaʼaboʼob tumen uláakʼ kʼiimbesajil. Cincuenta kʼiinoʼob tsʼoʼokok u kʼiinil 16 tiʼ nisaneʼ, u kaajil Israeleʼ ku kʼiimbesik kaʼach u kʼiimbesajil le Semanaʼoboʼ, jeʼex u yaʼalik le Ley tsʼaʼabtiʼobaʼ: «Yéetel uláakʼ jumpʼéel kʼiin ku tsʼoʼokol sabadoeʼ, ku chúukpajal cincuenta kʼiinoʼob. Ku [kʼubkoʼob] túun tiʼ Yuumtsil [...] túumben trigo, ku chʼaʼikoʼob tu yotochoʼob kaʼapʼéel waaj takʼankúunaʼanoʼob yéetel levadura, míin kan wuutsʼ yaan tiʼ [cada upʼéeliʼ], utiaʼal u [kʼuʼubul] yáax ichoʼob tiʼ Yuumtsil» (Levítico 23:16, 17, 20). *

8. ¿Baʼax úuch teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33?

⁸ Tu kʼiiniloʼob Jesuseʼ, u kʼiimbesajil le Semanaʼoboʼ kʼaj óolaʼan bey u kʼiimbesajil Pentecostéseʼ (tiʼ u taal tiʼ upʼéel tʼaan ich griego u kʼáat u yaʼaleʼ «u cincuenta kʼiinil»). Teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33, le Nojoch Sacerdote, Jesucristooʼ, tu tsʼáaj kiliʼich muukʼ tiʼ 120 tiʼ u disipuloʼob u muchʼmubaʼob tu kaajil Jerusalén. Yéetel lelaʼ yéeyaboʼob bey u paalaloʼob Dios yéetel u sukuʼunoʼob Jesucristo (Romailoʼob 8:15-17). Kʼuch u beetubaʼob upʼéel túumben kaaj, «u Israel Jajal Dios» (Gálatas 6:16, LTN). Le u chan múuchʼ disipuloʼobaʼ, ken tsʼoʼokokeʼ yaan u kʼuchul u beetubaʼob 144,000 utúulaloʼob (Apocalipsis 7:1-4).

9, 10. ¿Bix úuchik u chíikbesaʼal le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ?

⁹ Le kaʼapʼéel waajoʼob ku kʼuʼubul tiʼ Jéeoba tu kʼiimbesajil le Pentecostesoʼ tu chíikbesoʼob le cristianoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ. U takʼankúuntaʼal le kaʼapʼéel waajoʼob yéetel levaduraoʼ ku yeʼeskeʼ le cristianoʼobaʼ láayliʼ  yaan le kʼeban tu wíinkliloʼoboʼ, baʼaleʼ kex beyoʼ yaan u páajtal u natsʼkubaʼob tiʼ Jéeoba yoʼolal u kuxtal Cristo tu kʼubajoʼ (Romailoʼob 5:1, 2). ¿Baʼaxten túun kaʼapʼéel le waajoʼoboʼ? Maʼ xaaneʼ utiaʼal u yeʼesaʼal u paalaloʼob Dioseʼ yaan u yéeyaʼaloʼob ichil le judíoʼoboʼ yéetel ichil le máaxoʼob maʼ judíoʼoboʼ (Galaciailoʼob 3:26-29; Efesoiloʼob 2:13-18).

¹⁰ Le waajoʼobaʼ ku beetaʼal kaʼach yéetel u harinai le yáax trigo ku jochaʼaloʼ. Le cristianoʼob ku binoʼob kaʼan xanoʼ ku kʼaabaʼintaʼaloʼob «u yáax ichoʼob le baʼaloʼob u beetmaj» Diosoʼ (Santiago 1:18). Letiʼobeʼ letiʼe máaxoʼob ku yáax perdonartaʼal u kʼebanoʼob yoʼolal u kʼiʼikʼel Jesús tu kʼuboʼ, utiaʼal beyoʼ ka tsʼaʼabaktiʼob upʼéel kuxtal minaʼan u xuul teʼ kaʼanoʼ, tuʼux kun gobernaroʼob yéetel Cristo tu Reino (1 Corintoiloʼob 15:53; Filiposiloʼob 3:20, 21; Apocalipsis 20:6). Le oʼolaleʼ maʼ kun xáantaleʼ yaan u «beetik u jalaʼachil[oʼob] tu yóokʼol nukuch [kaajoʼob]» yéetel yaan xan u yilkoʼob Satanás tsʼáanchaʼataʼan (Apocalipsis 2:26, 27; Romailoʼob 16:20). Le apóstol Juanoʼ, tu yaʼalaj: «Leloʼobaʼ letiʼ le máaxoʼob [...] táan u binoʼob tu paach le j-tamanoʼ jeʼel tuʼuxak ka xiʼikeʼ. Toʼokoʼob tiʼ ichil máakoʼobeʼ bey yáax siibal utiaʼal Jajal Dios yéetel utiaʼal le j-tamanoʼ» (Apocalipsis 14:4).

Upʼéel kʼiin jach ku kʼaʼajsik le jáalkʼabtajiloʼ

11, 12. 1) ¿Baʼax ku beetaʼal kaʼach tu Kʼiinil Saʼasaj Siʼipil? 2) ¿Baʼax utsiloʼob ku taasik kaʼach tiʼ Israel u kʼuʼubul tiʼ Dios utúul chan wakax yéetel kaʼatúul mejen chivoʼob?

¹¹ Tu kʼiinil 10 tiʼ etanimeʼ (ka tsʼoʼokeʼ kʼaabaʼintaʼab tisri) * tu kaajil Israeleʼ ku beetaʼal kaʼach upʼéel kʼiimbesajil tu yeʼesaj baʼax utsiloʼob ken u taas u kuxtal Cristo tu kʼuboʼ. Tuláakal le israelitaʼob ku muchʼkubaʼob kaʼach utiaʼal u kʼiimbesoʼob u Kʼiinil Saʼasaj Siʼipil, tuʼux ku kʼubaʼal kíimsbil baʼalcheʼob tiʼ Jéeoba utiaʼal ka perdonartaʼak u kʼebanoʼob (Levítico 16:29, 30).

¹² Tu Kʼiinil Saʼasaj Siʼipileʼ, u nojchil le sacerdoteʼoboʼ ku kíimsik utúul chan wakax yéetel ku yokol teʼ Sen kiliʼich kúuchil utiaʼal u witsʼik siete utéenel u jaats tiʼ u kʼiʼikʼel le chan wakax tu táan u maak u arcai le núup tʼaanoʼ, beyoʼ ku yeʼesik bey táan u kʼubik le kʼiʼikʼ tu táan Jéeobaoʼ. Le siibalaʼ ku meyaj kaʼach utiaʼal u perdonartaʼal u kʼeban letiʼ yéetel u kʼeban le máaxoʼob yanoʼob tu «yotoch[oʼ]», leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ku kʼubik le siibal yoʼolal le sacerdoteʼob yéetel le levitaʼoboʼ. Ku tsʼoʼokoleʼ ku chʼaʼik kaʼatúul mejen chivoʼob, utúuleʼ ku kíimsik «tu yoʼolal u kʼeban le kaajoʼ» yéetel ku witsʼik xan u kʼiʼikʼel tu táan u maak u arcai le núup tʼaanoʼ. Tu tsʼookeʼ, ku tsʼáaik u kʼaboʼob tu yóokʼol u pool le uláakʼ utúul chan chivooʼ yéetel ku yaʼalik u kʼebanoʼob le kaajoʼ, ku tsʼoʼoleʼ ku túuxtik le chan chivo teʼ desiertooʼ, utiaʼal beyoʼ bey ka u bis u kʼeban le kaajoʼ (Levítico 16:3-16, 21, 22).

13. Le baʼaxoʼob ku beetaʼal tu Kʼiinil Saʼasaj Siʼipiloʼ, ¿bix úuchik u chíikbeskoʼob le baʼax ku beetik Jesusoʼ?

¹³ Jeʼex beetaʼabik teʼ kʼiimbesajilaʼ, tiʼ Jesús le Nojoch Sacerdoteoʼ, ku meyaj u tojol u kʼiʼikʼel utiaʼal u saʼasik le kʼebanoʼoboʼ. Yáaxeʼ, u tojol u kʼiʼikʼel Jesusoʼ ku meyaj utiaʼal u perdonartaʼal u kʼeban le 144,000 cristianoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ, leʼ oʼolal jeʼel u páajtal u yaʼalaʼal kiliʼichoʼob tu táan Jéeobaeʼ (1 Pedro 2:5; 1 Corintoiloʼob 6:11). Beyoʼ ku páajtal xan u yéeyaʼaloʼob utiaʼal u  binoʼob kaʼan. Lelaʼ bey úuchik u chíikbesaʼal tumen le chan wakax ku kíimsaʼal kaʼachoʼ. Baʼaleʼ, u tojol u kʼiʼikʼel Jesuseʼ ku meyaj xan utiaʼal u perdonartaʼal u kʼeban u millonesi máakoʼob yaan u fejoʼob tiʼ letiʼoʼ. Lelaʼ bey chíikbesaʼabik tumen le chan chivo ku kíimsaʼal kaʼachoʼ. Le u millonesi máakoʼobaʼ yaan u tsʼaʼabaltiʼob upʼéel kuxtal minaʼan u xuul way yóokʼol Luʼumeʼ, upʼéel kuxtal jeʼex le tu peʼertoʼob Adán yéetel Evaoʼ (Salmo 37:10, 11). Jesuseʼ yéetel u kʼiʼikʼel tu wekajoʼ ku bisik wa ku perdonartik u kʼeban wíinikoʼob, jeʼex le chan chivo ku bisik kaʼach u kʼeban le israelitaʼob ken túuxtaʼak teʼ desiertooʼ (Isaías 53:4, 5).

Kiʼimakchajak k-óol

14, 15. ¿Baʼax ku beetik kaʼach le israelitaʼob tu kʼiimbesajil le Paseloʼoboʼ, yéetel baʼax ku kʼaʼajsiktiʼob leloʼ?

¹⁴ Ken tsʼoʼokok u Kʼiinil Saʼasaj Siʼipileʼ, le israelitaʼoboʼ ku beetkoʼob u kʼiimbesajil le Máakanoʼob, Paseloʼob wa Cabañasoʼ, lelaʼ letiʼe kʼiimbesajil ku maas taasik kiʼimak óolal tiʼ le judíoʼob cada jaʼaboʼ (Levítico 23:34-43). Le kʼiimbesajilaʼ ku beetaʼal tu kʼiiniloʼob 15 tak 21 tiʼ etanim yéetel ku tsʼoʼokol ken beetaʼak upʼéel kiliʼich muchʼtáambal tu kʼiinil 22 tiʼ etanim. Le kʼiimbesajilaʼ ku yeʼesik tsʼoʼok le joochoʼ yéetel ku meyaj xan utiaʼal u tsʼaʼabal nib óolal tiʼ Dios yoʼolal u sen nojoch utsil tu yeʼesoʼ. Le oʼolal Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ u kaajil Israel: «Yuumtsil a [Dioseʼexeʼ] bíin u kiʼ tʼanteʼex tiʼ tuláakal u yich a meyajeʼex, teʼex xaneʼ, bíin sen kiʼimakchajak a wóoleʼex» (Deuteronomio 16:15). ¡Bukaʼaj wal úuchik u kiʼimaktal u yóoloʼob ken u beetoʼob kaʼach le kʼiimbesajil jeʼeloʼ!

¹⁵ Le israelitaʼoboʼ, siete kʼiinoʼob ku kajtaloʼob yáanal paseloʼob wa máakanoʼob, lelaʼ ku kʼaʼajsiktiʼob bix úuchik u kajtaloʼob tiʼ paseloʼob le táan kaʼach u máanoʼob teʼ desiertooʼ. Le kʼiimbesajilaʼ ku tsʼáaiktiʼob u páajtalil u tuukuloʼob yoʼolal bix úuchik u kanáantaʼaloʼob tumen Jéeoba (Deuteronomio 8:15, 16). U kajtal le ayikʼaloʼob yéetel le óotsiloʼob tiʼ paseloʼobeʼ, ku kʼaʼajsiktiʼobeʼ tu kʼiiniloʼob le kʼiimbesajiloʼ minaʼan mix utúul u maas nojchil ichiloʼob (Nehemías 8:14-16).

16. ¿Baʼax tu chíikbesaj u kʼiimbesajil le Paseloʼoboʼ?

¹⁶ Tu kʼiimbesajil le Paseloʼoboʼ ku kʼiimbesaʼal kaʼach le joochoʼ, lelaʼ tu chíikbesaj le kiʼimak óolal ku taasik u jochaʼal wa u muchʼkíintaʼal le máaxoʼob yaan u fejoʼob tiʼ Jesucristooʼ. Lelaʼ káaj teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33, ka yéeyaʼab le 120 disipuloʼob utiaʼal u táakpajloʼob ichil le «jun múuchʼ [sacerdoteʼob] kiliʼichkúuntaʼanoʼob[oʼ]». Jeʼex úuchik u kajtal le israelitaʼob tiʼ paseloʼob ichil upʼíit kʼiinoʼobeʼ, le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ u yojloʼob xaneʼ letiʼobeʼ beyoʼob «táanxel luʼumiloʼob» yanoʼob teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. U yojloʼobeʼ kaʼan kun kajtaloʼob (1 Pedro 2:5, 11). Le u joʼochol wa u muchʼkíintaʼal le 144,000 cristianoʼob kun binoʼob  kaʼanoʼ ku taal u tsʼoʼokol teʼ «tsʼook jaʼaboʼob» kuxlikoʼonaʼ (2 Timoteo 3:1).

17, 18. 1) ¿Baʼax eʼesik maʼ chéen le kun binoʼob kaʼan ken u jóoʼsoʼob utsil tiʼ u kuxtal Cristo tu kʼuboʼ? 2) ¿Bejlaʼeʼ máaxoʼob jóoʼsik u yutsil tiʼ u kʼiimbesajil le Paseloʼoboʼ, yéetel baʼax kʼiin ken u maas taas kiʼimak óolal le kʼiimbesajilaʼ?

¹⁷ Teʼ kʼiimbesajil xanaʼ ku kíimsaʼal 70 utúulal wakaxoʼob utiaʼal kʼubbiloʼob tiʼ Jéeoba (Números 29:12-34). * Le número 70 u kʼáat u yaʼal le 70 familiaʼob taaloʼob tiʼ Noé, yéetel tuʼux jóokʼ tuláakal u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ (Génesis 10:1-29). Le oʼolaleʼ, u kuxtal tu tsʼáaj Jesusoʼ yaan u taasik yaʼab utsiloʼob tiʼ tuláakal le máaxoʼob ku chúukpajal u yóoloʼob tiʼ Diosoʼ. Yoʼolal lelaʼ, le joochoʼ tsʼoʼok u kʼuchul tak teʼ kʼiinoʼobaʼ utiaʼal u muchʼkíintaʼal máakoʼob tiʼ tuláakal kaajoʼob yaan u fejoʼob tiʼ Jesús yéetel táan u páaʼtik u kuxtaloʼob way Luʼum tiʼ upʼéel paraísoeʼ.

¹⁸ Tiʼ apóstol Juaneʼ tsʼaʼab u yil bix kun muchʼkíintbil le máakoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ. Yáax táanileʼ, tu yuʼubaj u yaʼalaʼal tsʼokaʼan u sellartaʼal u yalab le 144,000. Tsʼoʼoleʼ ka tu yilaj «yaʼabkach máakoʼob» «mix máak ku páajtal u xokik jaytúuloʼob», waʼalakbaloʼob tu táan Jéeoba yéetel tu táan Jesús «u machmajoʼob u leʼ xaʼan». «Leloʼobaʼ letiʼob le máanjaʼanoʼob tiʼ nojoch yaayaj óolaloʼ» yéetel yaan u kuxtaloʼob teʼ túumben Luʼumoʼ. Letiʼob xaneʼ chéen bey táanxel luʼumiloʼob teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, yéetel táan u jach páaʼtkoʼob u kʼiinil u béeychajal le tʼaanoʼobaʼ: «Le j-taman yaan chúumuk tiʼ le jalaʼach kʼáancheʼoʼ letiʼ bíin u kanáantoʼob yéetel bíin u bisoʼob tiʼ u sayabiloʼob u jaʼil kuxtal». Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼoboʼ Jajal Dioseʼ yaan u «choʼik tuláakal u jaʼil u yichoʼob» (Apocalipsis 7:1-10, 14-17). U kʼiimbesajil le Paseloʼob bejlaʼaʼ (chíikbesaʼab tumen le ku beetaʼal kaʼach tumen le israelitaʼoboʼ) yaan u maas jach taasik kiʼimak óolal ken tsʼoʼokok u reinar Jesús yoʼolal le mil jaʼaboʼoboʼ, tumen yaan u tsʼaʼabal kuxtal minaʼan u xuul tiʼ le «yaʼabkach máakoʼob[oʼ]» yéetel tiʼ le máaxoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼob kun chúukpajal u yóoloʼob tiʼ Diosoʼ (Apocalipsis 20:5).

19. ¿Baʼaxten jach maʼalob ka k-xakʼalt le kʼiimbesajiloʼob ku beetik kaʼach le israelitaʼoboʼ?

¹⁹ Toʼon xaneʼ jeʼel u «sen kiʼimak[tal]» k-óol ken tuukulnakoʼon yoʼolal le baʼaxoʼob tu chíikbesoʼob le kʼiimbesajiloʼob ku beetaʼal kaʼach tumen le judíoʼoboʼ. Jach jatsʼuts k-ilik bix úuchik u yeʼesik Jéeoba bix kun béeychajal le profecía tu yaʼalaj tu jardinil Edénoʼ, yéetel jach ku kiʼimakkúusik k-óol ilik bix u bin u béeychajal. K-ojel chíikpaj le Chʼiʼibaloʼ, chiʼib tu túunkuy yéetel k-ojel bejlaʼeʼ utúul Rey teʼ kaʼanoʼ; tsʼoʼoleʼ, k-ojel xaneʼ tuláakal le máaxoʼob yanoʼob ichil le 144,000 tsʼoʼok u kíimloʼoboʼ chúukpaj u yóoloʼob tiʼ Dios. ¿Baʼax ku binetik u yúuchul? ¿Baʼax kʼiin ken láaj béeychajak le profecíaoʼ? Lelaʼ, le ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ.

[Tsolajiloʼob]

¿Jeʼel wa u páajtal a tsolkeʼ?

• ¿Máax tu chíikbesaj le chan taman ku kíimsaʼal kaʼach tu kʼiinil le pascuaoʼ?

• ¿Bix úuchik u chíikbesaʼal le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ?

• Le baʼaxoʼob ku beetaʼal tu Kʼiinil Saʼasaj Siʼipiloʼ, ¿bix úuchik u chíikbeskoʼob le baʼax ku beetik Jesusoʼ?

• ¿Baʼax tu chíikbesaj u kʼiimbesajil le Paseloʼoboʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 24]

U kaʼa kuxkíintaʼal Jesuseʼ chíikbesaʼab tumen u yáax joochil le cebada, ku kʼuʼubul tiʼ Jéeoba tu kʼiinil 16 tiʼ nisanoʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 25]

Le kaʼapʼéel waajoʼob ku kʼuʼubul tiʼ Jéeoba tu kʼiimbesajil le Pentecostesoʼ tu chíikbesoʼob le cristianoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 26]

U kʼiimbesajil le Paseloʼoboʼ, tu chíikbesaj u muchʼkíintaʼal le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ yéetel le «yaʼabkach máakoʼob» ku taaloʼob tiʼ tuláakal luʼumiloʼoboʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 24]

Ku beetaʼal kaʼach:

Tu chíikbesaj:

Pascua

U kʼiimbesajil le Waajoʼob x-maʼ Levaduraoʼ (15-21 tiʼ nisán)

14 tiʼ nisán

15 tiʼ nisán

16 tiʼ nisán

◀

50 kʼiinoʼob

U kíimsaʼal u tamanil le Pascuaoʼ

Sábado

U kʼuʼubul le cebadaoʼ

Le ka kíimsaʼab Jesusoʼ

Kaʼa kuxkíintaʼab Jesús

▸

U kʼiimbesajil le Semanaʼoboʼ (Pentecostés)

6 tiʼ siván

U kʼuʼubul le kaʼapʼéel waajoʼoboʼ

Jesuseʼ tu kʼubaj tiʼ Jéeoba le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ

U Kʼiinil Saʼasaj Siʼipil

10 tiʼ tisri

U kʼuʼubul utúul chan wakax yéetel kaʼatúul mejen chivoʼoboʼ

Jesuseʼ tu kʼubaj u tojol u kʼiʼikʼel tu yoʼolal tuláakal wíinikoʼob

U kʼiimbesajil le Paseloʼob (Máakanoʼob wa Cabañas)

15-21 tiʼ tisri

Le israelitaʼoboʼ ku kajtaloʼob yáanal paseloʼob yéetel ku kiʼimaktal u yóoloʼob yoʼolal le joochoʼ; ku kʼuʼubul 70 wakaxoʼob

U muchʼkíintaʼal le máaxoʼob kun binoʼob kaʼan yéetel le «yaʼabkach máakoʼob[oʼ]»

❱