Jéeobaeʼ ku tsʼáaik u «kiliʼich [muukʼ] tiʼ le máaxoʼob kʼáatik yiʼ[oʼ]»

«Wa teʼex, kex kʼaakʼas máakeʼex, a wojel a tsʼaʼex maʼalob baʼaloʼob tiʼ a paalaleʼexeʼ, jach tu jaajil a Taataʼex yaan teʼ j-kaʼanoʼ [bukaʼaj maas] bíin u tsʼáa le kiliʼich [muukʼ] tiʼ le máaxoʼob kʼáatik tiʼ[oʼ]». (LUCAS 11:13.)

1. ¿Bey tiʼ baʼax kʼiinoʼob jach ku kʼaʼabéettaltoʼon u yáantaj le kiliʼich muukʼoʼ?

«JACH túun nojoch le talamilaʼ. Chéen yéetel u yáantaj u kiliʼich muukʼ Dios jeʼel u páajtal in aktáantikeʼ.» ¿Yaan wa kʼiin tsʼoʼok a wuʼuykaba beyaʼ? Óoliʼ tuláakal máaxoʼob meyajtik Dioseʼ yaan kʼiin tsʼoʼok u yuʼubkubaʼob beyoʼ. Maʼ xaaneʼ techeʼ bey ta wuʼuyilaba le ka ta aktáantaj upʼéel nojoch kʼojaʼaniloʼ, wa le ka kíim le máax yéetel tsʼokaʼan a beeloʼ. Wa le ka jach lúub a wóol yoʼolal wa baʼax talamil ta aktáantoʼ. Le táan a muʼyaj yoʼolal le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-aʼalikaʼ, maʼ xaaneʼ ta wuʼuyaj chéen ku páajtal a jóokʼol táanil yéetel «le nojoch páajtalil» ku tsʼáaik u kiliʼich muukʼ Jéeobaoʼ (2 Corintoiloʼob 4:7-9; Salmo 40:1, 2).

2. 1) ¿Baʼax talamiloʼob ku aktáantik le máaxoʼob ku meyajkoʼob Diosoʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

² Toʼon k-meyajtik Dioseʼ sáamsamal táan k-maas aktáantik talamiloʼob yéetel u chʼaʼapachtajil le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ (1 Juan 5:19). Tsʼoʼoleʼ, tumen u disipuloʼon Cristoeʼ, Satanaseʼ jach táan u yilik u náachkuntkoʼon tiʼ Dios, táan u baʼateʼel tu contra «le máaxoʼob ku tsʼoʼokbesikoʼob u yaʼalmajtʼaan Jajal Diosoʼ yéetel ku pʼáataloʼob yéetel chúukaʼan óolal tiʼ u jaajkunaj Jesucristo» (Apocalipsis 12:12, 17). Le oʼolal teʼ kʼiinoʼobaʼ maas jach kʼaʼabéettoʼon u yáantaj u kiliʼich muukʼ Dios. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u jáawal k-kʼamik le nojoch áantaj ku tsʼáaik le kiliʼich muukʼaʼ? ¿Yéetel baʼaxten jeʼel u páajtal k-páaʼtik ka áantaʼakoʼon tumen Jéeoba ken k-aktáant talamiloʼobeʼ? Le kʼáatchiʼobaʼ ku núukpajloʼob yéetel kaʼapʼéel kettʼaanoʼob aʼalaʼab tumen Jesús.

Orarnakoʼon mantatsʼ

3, 4. ¿Baʼax kettʼaanil tu beetaj Jesús, yéetel baʼax yaan yil le kettʼaan yéetel k-orar tiʼ Diosoʼ?

³ Utéenjeakileʼ, utúul u disipulo Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ: «Yuumtsil, kaʼansoʼon [orar]» (Lucas 11:1). Jesús túuneʼ, tu yaʼalaj kaʼapʼéel kettʼaanoʼob  utiaʼal u núukik le baʼax kʼáataʼab tiʼoʼ. Le yáax kettʼaanoʼ ku tʼaan tiʼ utúul máak ku kʼuchul utúul u yuʼulab, yéetel u kaʼapʼéeleʼ ku tʼaan tiʼ utúul taatatsil ku tsʼáaik tiʼ u paal le baʼax ku kʼáatkoʼ. Koʼox xakʼaltik le kaʼapʼéel kettʼaanoʼobaʼ.

⁴ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Juntúul tiʼ teʼexeʼ táanchumuk áakʼabeʼ ku bin tu yotoch juntúul u amigoeʼ, ku yaʼalik tiʼ: Amigo, tsʼáaten óoxpʼéel waaj in páaye. Tumen juntúul in amigo [táan] u bin u xíimbaleʼ jelekbal tin wotoch, baʼaleʼ mix baʼal yanten in tsʼáa u jaante. Koʼox tukultik xaneʼ le máax yaan ichil le najoʼ ku núukik tiʼ: Maʼ a beetik in pʼuʼujul, le jool najoʼ kʼalaʼan, múul chilikbalen yéetel in mejen paalal, maʼ tu páajtal in líikʼil in tsʼáatech mix baʼal. Tu jaajil kin waʼalikteʼexeʼ, kex maʼ u líikʼil u tsʼáa wa baʼax tiʼ tumen u amigoeʼ, baʼaleʼ tumen táan u sen kʼáatal tiʼeʼ, yaan u líikʼil utiaʼal u tsʼáa tuláakal baʼax kʼaʼabéet tiʼ». Tu tsʼoʼokeʼ Jesuseʼ tu tsolaj baʼax yaan yil le kettʼaan yéetel u orar máak tiʼ Diosoʼ, tu yaʼalaj: «Kin waʼalikteʼex: kʼáatneneʼex [mantatsʼ], bíin tsʼaʼabakteʼex tumen Jajal Dios; kaxaneneʼex, bíin a nuptáanteʼex; kʼoopneneʼex, bíin jeʼebekteʼex jool naj» (Lucas 11:5-10).

5. Le kettʼaan tu beetaj Jesusoʼ, ¿baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal bix unaj k-orar?

⁵ Le kettʼaan tu tsʼáaj Jesusoʼ ku yeʼesiktoʼon bix unaj k-orar. Teʼ kettʼaanaʼ Jesuseʼ ku yaʼalikeʼ le máakoʼ maʼ jáaw u kʼáatik le baʼax kʼaʼabéet tiʼoʼ, le oʼolal tsʼaʼab tiʼ (Lucas 11:8). Le tʼaan «sen kʼáataʼal» ku chíikpajal teʼ tekstooʼ chʼaʼabaʼan tiʼ upʼéel tʼaan ich griego ku chíikpajal chéen utéen teʼ Bibliaoʼ, yéetel u kʼáat u yaʼaleʼ «minaʼan u subtal». U jaajileʼ maʼ jach maʼalob u yilaʼal le baʼax ku beetik le máaxoʼob minaʼan u subtaloʼoboʼ. Baʼaleʼ, wa le baʼax ku beetaʼal yaan u meyaj utiaʼal u beetaʼal upʼéel baʼal maʼalobeʼ, maʼ kʼaas u yilaʼaliʼ. Lelaʼ le tu beetaj le máak tiʼ le tʼaanaj Jesusoʼ, letiʼeʼ maʼ tu chʼaʼaj subtal u sen kʼáatik le baʼax kʼaʼabéettiʼoʼ. Jesuseʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-beet jeʼex le máakaʼ, le oʼolal maʼ unaj u jáawal k-orariʼ. Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat ka jáawak k-kʼáatik baʼax kʼaʼabéettoʼoniʼ, mix ka jáawak k-kaaxaniʼ mix ka jáawak k-kʼoopiʼ. Tumen letiʼeʼ «bíin u tsʼáa le kiliʼich [muukʼ] tiʼ le máaxoʼob kʼáatik tiʼ[oʼ]».

6. Tu kʼiiniloʼob Jesuseʼ, ¿bix u yilaʼal kaʼach u kʼamaʼal le uʼulaboʼoboʼ?

⁶ Jesuseʼ maʼ chéen ku yaʼaliktoʼon ka orarnakoʼon yaʼab utéeneliʼ, ku yaʼalik xan toʼon baʼaxten unaj k-beetik beyoʼ. Utiaʼal k-jach naʼatik tubeel le baʼax ku kaʼansiktoʼon le kettʼaanaʼ, unaj k-ojéeltik bix u yilaʼal u kʼamaʼal le uʼulaboʼob tu kʼiiniloʼob Jesusoʼ. Yaʼab tekstos tiʼ le Bibliaoʼ ku yeʼesikoʼobeʼ, le máakoʼob úuchiloʼ jach kʼaʼanan u yilkoʼob u kʼamkoʼob maʼalob le uʼulaboʼoboʼ yéetel maases bey u yilaʼal tumen le máaxoʼob ku meyajkoʼob Diosoʼ (Génesis 18:2-5; Hebreob 13:2). Le maʼ u kʼaʼamal maʼalob utúul uʼulab kaʼacheʼ upʼéel baʼal jach subtsilil utiaʼal u yuumil le najoʼ (Lucas 7:36-38, 44-46). Yéetel le baʼax tsʼoʼok ojéeltikaʼ, koʼox ilik tu kaʼatéen le kettʼaan tu beetaj Jesusoʼ.

7. Le máak yaan u yuʼulaboʼ, ¿baʼaxten maʼ tu sublaktal u yajsik u amigo?

⁷ Teʼ kettʼaanaʼ k-ilkeʼ chúumuk áakʼabeʼ utúul máakeʼ ku kʼuchul utúul u yuʼulab. Le máakaʼ ku yuʼubik kʼaʼabéet u tsʼáaik baʼal u jaant u yuʼulab, baʼaleʼ minaʼan «mix baʼal [u] tsʼáa u jaante». Utiaʼal letiʼeʼ, lelaʼ upʼéel baʼax  jach kʼaʼabéet u beetik. Kʼaʼabéet u kaxtik waaj jeʼel bixakeʼ, leʼ oʼolal ku bíin tu yotoch u amigo yéetel maʼ tu sublaktal u yajse. Le máakoʼ ku yaʼalik: «amigo, tsʼáaten óoxpʼéel waaj in páaye», yéetel maʼ tu xuʼulul u kʼáatik tiʼ u amigo tak ken tsʼaʼabak tiʼ le baʼax ku kʼáatkoʼ. Beora tsʼoʼok u yantal le waaj kʼaʼabéet tiʼoʼ, jeʼel u páajtal u kʼamik maʼalob u yuʼulabeʼ.

Wa jach kʼaʼabéettoʼoneʼ, maas kʼaʼabéet k-kʼáatik

8. ¿Baʼax ken u beet maʼ u jáawal k-kʼáatik le kiliʼich muukʼoʼ?

⁸ Jeʼex tu yeʼesil le kettʼaanoʼ, ¿baʼaxten maʼ unaj u jáawal k-orariʼ? Jeʼex t-iloʼ, le máakoʼ maʼ jáaw u kʼáatik le waaj tak ka tsʼaʼab tiʼoʼ, lelaʼ tu beetaj tumen tu yilaj upʼéel baʼal jach kʼaʼabéet tiʼ utiaʼal u kʼamik maʼalob u yuʼulab (Isaías 58:5-7). Toʼon xaneʼ, maʼ tu jáawal k-kʼáatik tiʼ Dios u yáantaj u kiliʼich muukʼ, tumen k-ojleʼ jach kʼaʼabéettoʼon utiaʼal k-meyajtik jeʼex u kʼáatoʼ (Zacarías 4:6). Wa minaʼantoʼon u yáantaj le kiliʼich muukʼoʼ, maʼ tu páajtal k-tsʼoʼokbesik le meyaj u tsʼaamajtoʼonoʼ (Mateo 26:41). ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le kettʼaanaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ, wa k-ilik u kiliʼich muukʼ Dios bey upʼéel baʼal jach kʼaʼabéettoʼoneʼ maʼ kun jáawal k-kʼáatik tiʼ.

9, 10. 1) ¿Bix jeʼel u páajtal u ketaʼal u kʼaʼabéetil u sen kʼáataʼal u kiliʼich muukʼ Dioseʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼil maʼalob ka k-beete, yéetel baʼaxten?

⁹ Utiaʼal k-maas naʼatik baʼaxten jach kʼaʼabéet k-kʼáatik le kiliʼich muukʼoʼ, koʼox tuukul tiʼ le kettʼaanaʼ. Koʼox aʼalikeʼ, tu chúumuk áakʼabeʼ utúul tiʼ a láakʼoʼobeʼ ku kʼojaʼantal. ¿Jeʼel wa a bin a wajs le doctor utiaʼal a kʼáatik áantaj tiʼoʼ? ¿Máasaʼ maʼ ta bin a wajs wa maʼ grave le baʼax uchaʼan tiʼ a láakʼoʼ? Baʼaleʼ ¿kux túun wa upʼéel infarto taak u tsʼáaik tiʼ a láakʼ? ¿Máasaʼ maʼ ken a chʼaʼa subtal a bin a wajs le doctor utiaʼal ka xiʼik u yil a láakʼtsiloʼ? ¿Baʼaxten maʼ ta sublaktal? Tumen a wojel kʼaʼabéet u séeb tsʼakaʼal. A wojeleʼ wa maʼ tu bin ilbil a láakʼ tumen le doctoroʼ, maʼ xaaneʼ, jeʼel u kíimleʼ. Máaxoʼob meyajtik Dioseʼ ku aktáantkoʼob xan upʼéel nojoch talamil kʼaʼabéet u séeb ilaʼal óoliʼ jeʼex le kʼojaʼaniloʼ. Tumen Satanaseʼ táan u máan «jeʼel bix león ku yáakam» taak u jaantkoʼoneʼ (1 Pedro 5:8). Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Dioseʼ, jach kʼaʼabéettoʼon u yáantaj u kiliʼich muukʼ yéetel wa maʼ k-kʼáatik tiʼeʼ jeʼel u bintoʼon kʼaasileʼ. Le oʼolal mantatsʼ unaj k-orar utiaʼal k-kʼáatik u kiliʼich muukʼ Dios (Efesoiloʼob 3:14-16). Chéen jaʼali bey kun antaltoʼon u muukʼil utiaʼal k-pʼáatal «tak tu xuul[oʼ]» (Mateo 10:22; 24:13).

¹⁰ Le oʼolaleʼ, jach maʼalob ka k-tukult lelaʼ: «¿Jach wa mantatsʼ kin orar tiʼ Dios?». Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ: wa k-ilik maas jach kʼaʼabéetoʼon u yáantaj Dioseʼ, yaan k-maas kʼáatik ka u tsʼáatoʼon u kiliʼich muukʼ.

¿Baʼax ken u péeksoʼon utiaʼal maʼ u jáawal k-orar?

11. ¿Bix úuchik u tsolik Jesús baʼax yaan yil le oración yéetel u kettʼaanil le taatatsil yéetel u paaloʼ?

¹¹ U kettʼaanil le máak maʼ jáaw u kʼáatik le  waajoʼoboʼ ku yeʼesik bix unaj u beetik u oración le máaxoʼob ku meyajkoʼob Diosoʼ. Baʼaleʼ, le uláakʼ kettʼaanoʼ jach ku yeʼesik bukaʼaj u kʼáat Jéeoba u yuʼub le oracionoʼoboʼ. Jesuseʼ tu kʼáataj: «¿Máax taatatsil ichileʼex jeʼel u chúukpajal u yóol u tsʼáa [tiʼ u paal] juntúul kaan [...] le ken u kʼáat juntúul kayeʼ? ¿Wa ka u tsʼáa juntúul síinaʼan tiʼ le ken u kʼáat jumpʼéel jeʼ?». Ka tsʼoʼokeʼ, Jesuseʼ tu tsolaj baʼax u kʼáat u kaʼans yéetel le kettʼaanaʼ, tu yaʼalaj: «Bey túunoʼ wa teʼex, kex kʼaakʼas máakeʼex, a wojel a tsʼaʼex maʼalob baʼaloʼob tiʼ a paalaleʼexeʼ, jach tu jaajil a Taataʼex yaan teʼ j-kaʼanoʼ [bukaʼaj maas] bíin u tsʼáa le kiliʼich [muukʼ] tiʼ le máaxoʼob kʼáatik tiʼ[oʼ]» (Lucas 11:11-13).

12. U kettʼaanil le taatatsil tu tsʼáaj le baʼax ku kʼáatik u paaloʼ, ¿bix u yeʼesik Jéeobaeʼ jach u kʼáat u núuk le oracionoʼoboʼ?

¹² Jesuseʼ, yéetel u kettʼaanil le taatatsil tu tsʼáaj le baʼax ku kʼáatik u paaloʼ, tu yeʼesaj bix u yilik Jéeoba le máaxoʼob ku oraroʼob tiʼoʼ (Lucas 10:22). Yáaxeʼ, wa k-ilkeʼ teʼ yáax kettʼaan tu tsʼáaj Jesusoʼ, le máax tiʼ ku kʼáataʼal áantajoʼ maʼ jach u kʼáat u tsʼáa kaʼachiʼ; baʼaleʼ, Jéeobaeʼ maʼ bey u beetkoʼ, letiʼeʼ bey utúul taatatsil jach yaan u yaabilaj u kʼáat u tsʼáa tiʼ u hijo le baʼax ku kʼáatkoʼ (Salmo 50:15). Tsʼoʼoleʼ, Jesuseʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ jach tu jaajil u kʼáat u yáantoʼon. Letiʼeʼ ku yaʼalik beyaʼ: wa utúul taatatsil, kex kʼeban wíinik, ku yilik u tsʼáaik baʼaloʼob maʼalobtak tiʼ u paaleʼ, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ maases yaan u tsʼáaik le kiliʼich muukʼ tiʼ máaxoʼob meyajtikoʼ, tumen letiʼeʼ minaʼan u xuul u yutsil (Santiago 1:17).

13. ¿Baʼax k-ojel yaan u beetik Jéeoba ken orarnakoʼon tiʼ?

¹³ ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le kettʼaanaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ jach tu jaajil yaan u tsʼáaiktoʼon le kiliʼich muukʼ wa k-kʼáatik tiʼoʼ (1 Juan 5:14). Kex ka orarnakoʼon yaʼab utéenel tiʼeʼ, maʼ ken u yaʼal jeʼex u máakil le kettʼaan tu yaʼalaj tiʼ u amigooʼ: «Maʼ a beetik in pʼuʼujul, le jool najoʼ kʼalaʼan» (Lucas 11:7). Jesuseʼ, utiaʼal u yeʼesik Jéeoba maʼ bey jeʼex u máakil le kettʼaanoʼ, tu yaʼalaj: «Kʼáatneneʼex [mantatsʼ], bíin tsʼaʼabakteʼex tumen Jajal Dios; kaxaneneʼex, bíin a nuptáanteʼex; kʼoopneneʼex, bíin jeʼebekteʼex jool naj» (Lucas 11:9, 10). Jach beyoʼ Jéeobaeʼ bin u «núuk tiʼ toʼon le ken k-tʼane» (Salmo 20:9; 145:18).

14. 1) Yaan cristianoʼobeʼ ken u aktáantoʼob talamiloʼobeʼ, ¿baʼax ku tuklikoʼob? 2) ¿Baʼaxten k-ojel jeʼel u páajtal k-orar tiʼ Dios ken k-aktáant talamiloʼobeʼ?

¹⁴ U kettʼaanil le taatatsiloʼ ku yeʼesik xaneʼ Jéeobaeʼ utúul taatatsil jach táaj uts yéetel maas yaan u yaabilaj ke jeʼel máaxak taatatsil yaan way Luʼumeʼ. Le oʼolaleʼ, mix utúul tiʼ toʼon unaj u tuklikeʼ le talamiloʼob k-aktáantikoʼ Jéeoba beetik u yantaltoʼon tumen kʼuuxilnajaʼan t-éetel. Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ, Satanás u kʼáat ka tuukulnakoʼon beyoʼ (Job 4:1, 7, 8; Juan 8:44). U tuukul máak beyaʼ maʼ maʼalobiʼ, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ maʼatech u beetik baʼax kʼaas tiʼ mix máak (Santiago 1:13). K-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ maʼatech u tsʼáaiktoʼon talamiloʼob jeʼel u keʼeteloʼob yéetel kaanoʼob wa yéetel síinaʼanoʼobeʼ. Baʼaxeʼ, ku «tsʼáaik maʼalob baʼaloʼob tiʼ máaxoʼob kʼáatik tiʼ» (Mateo 7:11; Lucas 11:13). Jeʼex u bin k-maas naʼatik bukaʼaj nojchil u yutsil Jéeoba yéetel bukaʼaj u kʼáat u yáantoʼoneʼ, yaan u maas taaktal k-orar tiʼ. Tsʼoʼoleʼ ken k-beeteʼ, yaan u páajtal k-aʼalik yoʼolal Dios le baʼax tu yaʼalaj le salmistaaʼ: «[¡]Letiʼeʼ tu yuʼubajen tu núukaj xan in [oracionoʼob]!» (Salmo 10:17; 66:19).

Le kiliʼich muukʼoʼ jach jeʼel u yáantkoʼoneʼ

15. 1) Jesuseʼ, ¿baʼax tu yaʼalaj ken u beet le kiliʼich muukʼoʼ? 2) Aʼal upʼéel bix u tsʼáaik áantaj le kiliʼich muukʼoʼ

¹⁵ Le maʼ yaʼab u bin u kíimsaʼaloʼ, Jesuseʼ tu kʼaʼajsaj baʼax tu kaʼansaj yéetel le kettʼaanoʼob tu beetoʼ. Le ka tʼaanaj tiʼ le kiliʼich muukʼoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u apostoloʼob: «Teen túuneʼ yaan in kʼáat óoltik tiʼ le Taataoʼ ka u túuxt tiʼ teʼex uláakʼ máax áantikeʼex yéetel u tsʼáaik a wóoleʼex, utiaʼal ka yanak mantatsʼ ta wéeteleʼex» (Juan 14:16). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ, le kiliʼich muukʼ kun áantik u disipuloʼoboʼ yaan u yantal tu yéeteloʼob yéetel yaan u yáantkoʼob  tiʼ tuláakal le kʼiinoʼob tak bejlaʼoʼ. ¿Bix u yáantkoʼon túun le kiliʼich muukʼoʼ? Ku yáantkoʼon utiaʼal u chúukpajal k-óol aktáant le talamiloʼoboʼ. ¿Bix u beetik? Apóstol Pablo, le máax tu jach aktáantaj talamiloʼobeʼ, tu tsikbaltaj tu yáax carta tiʼ le corintoiloʼob bix úuchik u yáantaʼal tumen u kiliʼich muukʼ Diosoʼ. Koʼoneʼex ilik baʼax tu yaʼalaj.

16. ¿Bix jeʼel u yúuchultoʼon jeʼex tiʼ Pabloeʼ?

¹⁶ Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ u sukuʼunoʼobeʼ táan kaʼach u aktáantik «jumpʼéel mukʼyaj bey jeʼel bix jumpʼéel kʼiʼix chʼiikil [tu] wíinklileʼ». Yéetel tu yaʼalaj xan tiʼob: «Óoxtéen tsʼoʼok in kʼáat óoltik tiʼ Yuumtsil ka u lukʼesten le mukʼyajoʼ» (2 Corintoiloʼob 12:7, 8). Kex yaʼab utéenel tu kʼáataj Pablo ka luʼsaʼak le muʼyajil tiʼoʼ, Dioseʼ maʼ tu beetiʼ. Maʼ xaaneʼ, jeʼex Pabloeʼ, teech xaneʼ táan a aktáantik upʼéel muʼyajil. Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok xan u jach chúukpajal a wóol a kʼáat tiʼ Dios ka u luʼstech le nojoch muʼyajil ka aktáantikoʼ. Baʼaleʼ, kex beyoʼ le muʼyajiloʼ maʼ lukʼuktechiʼ. ¿U kʼáat wa túun u yaʼaleʼ Dioseʼ maʼ tu núukik a oracionoʼob yéetel maʼ táan a wáantaʼal tumen u kiliʼich muukʼiʼ? ¡Maʼatech! (Salmo 10:1, 17.) Koʼoneʼex ilik le uláakʼ baʼax tu yaʼalaj le apóstol Pablooʼ.

17. Jéeobaeʼ, ¿bix úuchik u núukik u oracionoʼob Pablo?

¹⁷ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Pablo beyaʼ: «Chéen in siibal utsil kʼaʼabéet tiʼ teech, tumen in páajtalileʼ ku yeʼesikuba [maas] maʼalob wa juntúul máak minaʼan u muukʼ». Yéetel Pabloeʼ tu yaʼalaj xan: «Bey túunoʼ ku kiʼimakchajal in wóol tumen minaʼan in muukʼ, utiaʼal ka u yeʼesubaten u páajtalil Cristo [wa «ka yanak tin wóokʼol bey upʼéel paseleʼ», NM]» (2 Corintoiloʼob 12:9; Salmo 147:5). ¿Baʼax ku tsʼáaik naʼatbil le tʼaanoʼobaʼ? Ku tsʼáaik naʼatbileʼ Cristoeʼ, yéetel le páajtalil tsʼaʼan tiʼ tumen Diosoʼ, tu kanáantaj Pablo, tu tsʼáaj bey upʼéel pasel utiaʼal ka yanak Pablo yáanal u boʼoyeʼ. Bejlaʼa xaneʼ, Jéeobaeʼ ku núukik k-oracionoʼob jeʼex tu beetil yéetel Pabloeʼ, letiʼeʼ ku kanáantkoʼon yéetel le nojoch páajtalil yaan tiʼoʼ.

18. ¿Baʼax áantkoʼon utiaʼal k-aktáantik le talamiloʼoboʼ?

¹⁸ Upʼéel paseleʼ maʼatech u beetik u máan le cháak ku kʼáaxaloʼ mix ka máanak u yiikʼal, kex beyoʼ ku kanáantkoʼon tiʼ le baʼaloʼobaʼ. Jeʼex le paseloʼ «u páajtalil Cristo[eʼ]», maʼatech u luʼsik le talamiloʼob k-aktáantikoʼ. Baʼaleʼ ku kanáantkoʼon utiaʼal maʼ u káajal k-kuxtal jeʼex u kʼasaʼan máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ yéetel ku kanáantkoʼon xan utiaʼal maʼ k-táabsaʼal tumen u Kʼaasilbaʼal (Apocalipsis 7:9, 15, 16). Le oʼolaleʼ, wa le talmil ka aktáantik maʼ tu pʼatkechoʼ, kʼaʼajaktecheʼ Jéeobaeʼ u yojel táan a sen muʼyaj yéetel tsʼoʼok u yuʼubik yéetel tsʼoʼok u núukik «a wawat táan [a] kʼáatik áantaj tiʼ[oʼ]» (Isaías 30:19; 2 Corintoiloʼob 1:3, 4). Pabloeʼ tu tsʼíibtaj: «Letiʼeʼ maʼ bíin [u] pʼat u túuntaʼal a wóoleʼex maas tiʼ le ku páajtal a mukʼyajtikeʼexoʼ. Baʼaleʼ le ken taalak le túuntaj óolaloʼ Jajal Dios túuneʼ bíin u tsʼáa xan bix jeʼel u páajtal a jóokʼoleʼexiʼ» (1 Corintoiloʼob 10:13; Filiposiloʼob 4:6, 7).

19. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼatuklik k-beetik, yéetel baʼaxten?

¹⁹ U jaajileʼ, teʼ tu «tsʼook jaʼab[il]oʼob» le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ táan k-aktáantik «talam kʼiinoʼob» (2 Timoteo 3:1). Kex beyoʼ, jeʼel u páajtal aktáantik jeʼel baʼaxak talamil ka yanakeʼ. ¿Baʼaxten? Tumen k-áantaʼal yéetel k-kanáantaʼal tumen le kiliʼich muukʼ ku tsʼáaik Jéeoba tiʼ le máaxoʼob maʼatech u jáawal u kʼáatkoʼoboʼ. Le oʼolaleʼ, tuláakloʼon unaj k-chʼaʼatuklik kʼáatik sáamsamal tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatoʼon u kiliʼich muukʼ (Salmo 34:6; 1 Juan 5:14, 15).

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal ka u tsʼáatoʼon Dios u kiliʼich muukʼ?

• ¿Baʼaxten k-ojel Jéeobaeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon u kiliʼich muukʼ ken k-kʼáat tiʼ?

• ¿Bix u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼ utiaʼal k-aktáantik le talamiloʼoboʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 13]

¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u kettʼaanil le máak maʼ jáaw u kʼáatik le baʼax kʼaʼabéettiʼoʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 14]

¿Mantatsʼ wa a kʼáatik u kiliʼich muukʼ Dios?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 15]

¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal Jéeoba u kettʼaanil le taatatsil yaan u yaabilajoʼ?