U Tʼaan Jéeobaeʼ kuxaʼan

Baʼaloʼob maʼalobtak ku kanaʼal tiʼ u kaʼa jaats u libroi Isaías

ISAIASEʼ láayliʼ táan u beetik u profetaileʼ. Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj kun úuchul tiʼ u diez chʼiʼibaloʼob Israeleʼ tsʼoʼok u béeychajloʼob. Beora túunaʼ yaan uláakʼ baʼax ken u yaʼal yoʼolal baʼax kun úuchul tiʼ Jerusalén.

U kaajil Jerusaleneʼ yaan u xuʼulsaʼal, yéetel u kajnáaliloʼobeʼ yaan u bisaʼaloʼob tu luʼumil Babilonia. Baʼaleʼ maʼ kun pʼáatloʼobiʼ, tumen ken tsʼoʼokokeʼ yaan u kaʼa suutoʼob tu kaajil Jerusalén utiaʼal u kaʼa chʼaʼajoʼoltkoʼob u adorarkoʼob Jéeoba. Tuláakal lelaʼ letiʼe baʼax ku tsolik Isaías 36:1–66:24. * Jach yaʼab utsiloʼob jeʼel u taasiktoʼon xakʼaltik le capituloʼobaʼ, tumen yaʼab tiʼ le profecíaʼob ku taasikoʼ ku béeytaloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ wa maʼ kun xáantal ken béeychajkoʼob. Le capituloʼob xanaʼ ku taasikoʼob profecíaʼob yaan yil yéetel le Mesíasoʼ.

«TÁAN U TAAL U KʼIINILOʼOB»

(Isaías 36:1–39:8)

Tu jaʼabil 732 táanil tiʼ u taal Cristoeʼ, le tsʼoʼok catorce jaʼaboʼob táan u reinar Ezequíasoʼ, le asirioʼoboʼ binoʼob baʼateʼel tu contra Judá. Baʼaleʼ, Jéeobaeʼ ku kanáantik Jerusalén jeʼex u yaʼalmiliʼeʼ. Yéetel ku túuxtik utúul u ángel utiaʼal u xuʼuls tiʼ le asirioʼoboʼ, le angelaʼ ku kíimsik 185,000 soldadoʼob asirioʼob.

Ku máan kʼiineʼ, Ezequíaseʼ ku kʼojaʼantal. Jéeobaeʼ ku yuʼubik u payalchiʼeʼ, ku tsʼakik u kʼojaʼanil, yéetel ku beetik u kuxtal uláakʼ quince jaʼaboʼob. U reyil Babiloniaeʼ ku túuxtik máaxoʼob aʼalik tiʼ Ezequías jach kiʼimak u yóol úuchik u yutstal, Ezequías túuneʼ ku yeʼesiktiʼob tuláakal u ayikʼaliloʼob. Le oʼolaleʼ, Isaíaseʼ ku yaʼalik tiʼ: «Táan u taal u kʼiiniloʼob u bisaʼal tu luʼumil Babilonia tuláakal baʼax yaan ta jalach naj tiʼ le baʼaxoʼob tu muchʼkíintaj a máanjaʼan chʼiʼibaloʼob tak tu kʼiinil bejelaʼeʼ» (Isaías 39:5, 6). Le baʼax aʼalaʼab tiʼ Ezequíasaʼ béeychaj ka tsʼoʼok u máan upʼíit maas tiʼ cien jaʼaboʼob.

U núukil kʼáatchiʼob:

38:8. ¿Tiʼ baʼax tu beetaj Jéeoba u kaʼa naʼakal u boʼoyil le kʼiinoʼ? Teʼ siglo 8 táanil tiʼ u taal Cristooʼ, tiʼ le egipcioʼob yéetel tiʼ le babilonioʼoboʼ suuk u meyaj tiʼob kaʼach upʼéel «x-pʼisib kʼiin» wa upʼéel reloj ku yeʼesik baʼax ora yoʼolal bix u juul le kʼiinoʼ. Maʼ xaaneʼ, Jéeobaeʼ tu beetaj u naʼakal u boʼoyil le kʼiin tu yóokʼol upʼéel reloj beyaʼ. Maʼ xaaneʼ le relojaʼ utiaʼal Acaz, u taata Ezequías. Baʼaleʼ tumen le tʼaan ich hebreo ku suʼutul «x-pʼisib kʼiin» ku tsʼáaik xan naʼatbil escalonoʼobeʼ, maʼ xaaneʼ le tuʼux tu beetaj Jéeoba u kaʼa naʼakal u boʼoyil le kʼiinoʼ letiʼe escalonoʼob yaan kaʼach tiʼ upʼéel escalera yaan ichil le palaciooʼ. Maʼ xaaneʼ tu tséel le escaleraaʼ yaan kaʼach upʼéel columna, yéetel ken juʼuluk tumen le kʼiinoʼ u yoocheleʼ ku yáalkab yóokʼol le escalonoʼoboʼ, beyaʼ ku béeytal kaʼach u yilaʼal baʼax ora.

Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon:

36:2, 3, 22. Sebnaeʼ xuʼul u nuʼuktik le meyaj ku beetaʼal kaʼach tu yotoch le reyoʼ, baʼaleʼ tsʼaʼab uláakʼ meyaj tiʼ. Le meyaj tsʼaʼab tiʼaʼ letiʼe u yáantik kaʼach Eliaquim, le máax tsʼaʼab u beet le meyaj  luʼsaʼab tiʼ letiʼoʼ (Isaías 22:15, 19). Wa tu yoʼolal wa baʼax ku luʼsaʼaltoʼon upʼéel meyaj teʼ múuchʼulil yéetel ku tsʼaʼabaltoʼon uláakʼ meyaj bey maʼ jach kʼaʼanan u yilaʼaleʼ, ¿máasaʼ láayliʼ unaj k-meyajtik Jéeoba yéetel u jaajil k-óoleʼ?

37:1, 14, 15; 38:1, 2. Ken k-aktáant wa baʼax talamileʼ unaj k-payalchiʼ tiʼ Jéeoba yéetel unaj kʼubik k-óol tiʼ letiʼ.

37:15-20; 38:2, 3. Le ka bin baʼateʼel le asirioʼob tu kaajil Jerusalenoʼ, Ezequíaseʼ chiʼichnakchaj tumen u yojel jeʼel u taasik subtsilil tiʼ u kʼaabaʼ Jéeoba wa ka xuʼulsaʼak kaʼach tiʼ Jerusalenoʼ. Ka tu yojéeltaj yaan u kíimil yoʼolal le kʼojaʼanil yantiʼoʼ, Ezequíaseʼ maʼ tuukulnaj chéen tu yoʼolaliʼ. Baʼaxeʼ jach chiʼichnakchaj tumen tu tuklaj yaan u pʼáatal minaʼan reyoʼob tiʼ u chʼiʼibal David. Tsʼoʼoleʼ chiʼichnakchaj xan tumen tu tuklaj maʼ kun pʼáatal kaʼach mix máak utiaʼal u nuʼuktik le baʼateʼel tu contra le asirioʼoboʼ. Jeʼex Ezequíaseʼ, toʼon xaneʼ maas jach kʼaʼanan k-ilik u nojbeʼenkúuntaʼal u kʼaabaʼ Jéeoba yéetel u béeychajal baʼax u yaʼalmaj, ke ka salvartaʼakoʼon.

38:9-20. Le kʼaay tu tsʼíibtaj Ezequías ku chíikpajal teʼ versiculoʼobaʼ, ku kaʼansiktoʼon minaʼan uláakʼ baʼax maas jach kʼaʼanan ichil k-kuxtal ke ka k-adorart Jéeoba.

«BÍIN KAʼA UTSKÍINTAʼAKECH»

(Isaías 40:1–59:21)

Ka tsʼoʼok u yaʼalik Isaías yaan u xuʼulsaʼal tiʼ u kaajil Jerusalén yéetel yaan u bisaʼal u kajnáaliloʼob tu luʼumil Babiloniaeʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj xaneʼ yaan u kaʼa suutoʼob tu kaajil Jerusalén utiaʼal u chʼaʼajoʼoltkoʼob u adorarkoʼob Jéeoba (Isaías 40:1, 2). Teʼ capítulo 44 versículo 28, Isaíaseʼ ku yaʼalik tiʼ Jerusalén le tʼaanoʼobaʼ: «Bíin kaʼa utskíintaʼakech». Isaíaseʼ ku yaʼalik xaneʼ u beetbil diosoʼob le babilonioʼoboʼ yaan u bisaʼaloʼob tu yóokʼol baʼalcheʼob chéen jeʼex u bisaʼal wa baʼaxeʼ (Isaías 46:1). Yéetel ku yaʼalikeʼ, yaan u xuʼulsaʼal u kaajil Babilonia. Tuláakal le baʼax ku yaʼalik Isaíasaʼ ku béeychajal 200 jaʼaboʼob tsʼoʼokok u yaʼalik.

Jéeobaeʼ tu yaʼalaj yaan u tsʼáaik u kaajal bey «u sáasil[il] múuchʼ kaajoʼob[eʼ]» (Isaías 49:6). Yéetel tu yaʼaleʼ le «kaʼan», wa le máaxoʼob ku gobernaroʼob kaʼach Babiloniaoʼ, «bíin [saʼatkoʼob] jeʼel bix u yúuchul tiʼ buutsʼeʼ», yéetel le máaxoʼob yanoʼob yáanal u páajtaliloʼobeʼ «bíin kíimikoʼob bey u kíimiloʼob kʼoxoloʼobeʼ». Baʼaleʼ, u kaajil Israeleʼ yaan u xuʼulul u palitsiltaʼal tumen Babilonia (Isaías 51:6; 52:2). Jéeobaeʼ tiʼ le máaxoʼob ku náatsʼloʼob tu yiknaloʼ, ku yaʼalik le tʼaanoʼobaʼ: «Teneʼ bíin in beet ta wéeteleʼex jumpʼéel nup tʼaan minaʼan xuʼulul tiʼ, utiaʼal in tsʼoʼokbesik [baʼaxoʼob in waʼalmaj] tu yoʼolal in yaabilaj tiʼ David» (Isaías 55:3). Wa le israelitaʼob ku yuʼubikoʼob baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ, yaan kaʼach u kiʼimaktal u yóoloʼob (Isaías 58:14). Baʼaleʼ, le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak tu beetoʼoboʼ tu beetaj u náachtaloʼob tiʼ Jéeoba (Isaías 59:2).

U núukil kʼáatchiʼob:

40:27, 28. ¿Baʼaxten tu yaʼalaj u kaajil Israel le tʼaanoʼobaʼ: «Yuumtsileʼ maʼ tu [chʼaʼik en cuenta] baʼax ku yúuchul tiʼ teen; [Dioseʼ] maʼ tin kʼaʼajal tiʼ»? Yaan judíoʼob kajaʼanoʼob tu luʼumil Babiloniaeʼ, maʼ xaaneʼ ku tuklikoʼobeʼ Dioseʼ maʼ tu yilik wa maʼ tu chʼaʼik en cuenta le baʼaxoʼob ku muʼyajtikoʼoboʼ. Le oʼolal kʼaʼajsabtiʼobeʼ Jéeoba beet tuláakal yóokʼol kaab yéetel jeʼel u páajtal u yilik le baʼax ku yúuchul tu kaajil Babiloniaoʼ.

43:18-21. ¿Baʼaxten aʼalaʼab tiʼ le judíoʼob jóokʼoʼob tu luʼumil Babilonia maʼ u kʼaʼajsikoʼob le baʼaxoʼob tsʼoʼok u maan kʼiin úuchlaʼajkoʼoboʼ? Yéetel le tʼaanoʼobaʼ maʼ táan u yaʼalaʼal kaʼach tiʼ le israelitaʼob ka u tuʼubsoʼob tuláakal le baʼaxoʼob tu beetaj Jéeoba tu yoʼolal u úuchben láakʼtsiloʼoboʼ. Baʼaxeʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ Jéeobaeʼ u kʼáat kaʼach ka nojbeʼenkúuntaʼak yoʼolal «jumpʼéel túumben baʼal» ken u beet kaʼach tu yoʼolaloʼob. Maʼ xaaneʼ le baʼax ku yaʼalik Isaías 43:18-21 yaan yil yéetel le ka kanáantaʼab le israelitaʼob teʼ desierto le táan u suutbaloʼob Jerusalenoʼ. Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ, le «yaʼabkach máakoʼob» kun máanskoʼob le «nojoch yaayaj óolaloʼ» láayliʼ yaan u yantaltiʼob túumben baʼaloʼob utiaʼal u nojbeʼenkúuntkoʼob u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ (Apocalipsis 7:9, 14).

49:6. ¿Baʼaxten ku yaʼalik le tekstoaʼ, le Mesíasoʼ «u sáasil múuchʼ kaajoʼob» wa chéen tu kʼaʼaytaj le maʼalob péektsil tiʼ le israelitaʼoboʼ? Le tekstoaʼ ku yaʼalikeʼ le Mesíasoʼ «u sáasil múuchʼ kaajoʼob» tu yoʼolal le baʼax úuch ka tsʼoʼok u kíimiloʼ. Le tʼaanoʼob ku chíikpajal tu libroi Isaías 49:6 táan u tʼaan tiʼ u disipuloʼob Jesús  (Beetaʼanoʼob [Hechos] 13:46, 47). Teʼ kʼiinoʼobaʼ, le sukuʼunoʼob yéeyanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan, yéetel u yáantaj le u múuchʼ yaʼabach máakoʼoboʼ, beyoʼob «u sáasil múuchʼ kaajoʼob[eʼ]», yéetel le sáasil yantiʼobaʼ ku kʼuchul tiʼ tuláakal yóokʼol kaab (Mateo 24:14; 28:19, 20).

53:11. ¿Baʼax tu yojéeltaj Jesús way Luʼum yaan u yáantik utiaʼal ka «u jáalkʼabt yaʼabkach máakoʼob[oʼ]»? Tumen kuxlaj bey wíinik way yóokʼol kaab yéetel tumen tu muʼyajtaj yaʼab baʼaloʼob tak ka kíimeʼ, bejlaʼeʼ u yojel bix u yuʼubikuba máak ken u máans talamiloʼob (Hebreob 4:15). Úuchik u tsʼáaik u kuxtal Jesuseʼ, le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan bey xan le máaxoʼob kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumeʼ, jeʼel u páajtal u pʼáatloʼob maʼalob tu táan Dioseʼ (Romailoʼob 5:19; Santiago 2:23, 25).

56:6. ¿Máax «le j-táanxel luʼumiloʼob[oʼ]», yéetel bix u «kʼubikubaʼob tu jaajil u yóoloʼob u tsʼoʼokbesoʼob [u] nup tʼaan» Dios? «Le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ» letiʼe «uláakʼ [u] j-tamanoʼob» Jesusoʼ (Juan 10:16). Letiʼobeʼ ku kʼubikubaʼob tu jaajil u yóoloʼob u tsʼoʼokbesoʼob u nup tʼaan Dios ken u beetoʼob tuláakal le baʼaxoʼob ku yaʼalik le leyoʼob yaan yil yéetel le núup tʼaanaʼ. Ku beetikoʼob xan ken u kʼamoʼob le kaʼansaj ku keʼetel yéetel janal ku kʼamik xan le máaxoʼob yéeyanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ yéetel ken áantajnakoʼob utiaʼal u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ.

Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon:

40:10-14, 26, 28. Jéeobaeʼ jach yaan u páajtalil, tuláakal baʼal u yojel yéetel jach u yaabilmoʼon. Le naʼatil yantiʼoʼ jach táaj nojoch yéetel mix utúul wíinik jeʼel u kʼuchul u naʼateʼ.

40:17, 23; 41:29; 44:9; 59:4. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ maʼ unaj kʼubik k-óol tiʼ le gobiernoʼoboʼ mix tiʼ le beetbil diosoʼoboʼ tumen ku yaʼalikeʼ «mix baʼal u biilal[oʼob]».

42:18, 19; 43:8. Le máaxoʼob ku yaʼalik le Biblia chʼóopoʼob yéetel kóokoʼoboʼ letiʼe máaxoʼob maʼ u kʼáat u xokoʼob le Bibliaoʼ yéetel maʼ kʼáat u yuʼuboʼob le kaʼansaj ku taal tiʼ «le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]» (Mateo 24:45).

43:25. Jéeobaeʼ ku «lukʼesik» k-kʼebanoʼob utiaʼal u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuul. Baʼaleʼ maases ku beetik utiaʼal maʼ u yúuchul tʼaan kʼaas tu yoʼolal.

44:8. Toʼoneʼ k-ojleʼ, Jéeobaeʼ ku kanáantikoʼon tumen letiʼeʼ bey upʼéel kúuchil tuʼux jeʼel u páajtal k-taʼakikbaeʼ. Le oʼolaleʼ maʼ unaj k-chʼaʼik saajkil ken k-tsikbalt tiʼ uláakʼ máakoʼob máax le u jaajil Diosoʼ (2 Samuel 22:31, 32).

44:18-20. Utúul máak ku káajal u tsʼáaik táanil ichil u kuxtal uláakʼ baʼaloʼobeʼ, ku yeʼesik tsʼoʼok u xuʼulul u yaabiltik Jéeoba. Le beetikeʼ unaj k-kanáantik puksiʼikʼal utiaʼal maʼ yúuchultoʼon beyoʼ.

46:10, 11. Tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ ku béeytal jach jeʼex u yaʼalmiloʼ, lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ letiʼ u jaajil Dios.

48:17, 18; 57:19-21. Wa k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba, k-natsʼikba tiʼ letiʼ yéetel k-beetik tuláakal baʼax ku yaʼalikeʼ, yaan u yantaltoʼon yaʼab kiʼimak óolal jeʼel bix tuláakal le jaʼ yaan tiʼ upʼéel áalkab jaʼoʼ. Yéetel le baʼaloʼob maʼalobtak k-beetik xanoʼ yaan u yaʼabtal jeʼex u olasi le kʼáaʼnáaboʼ. Baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob maʼ tu beetikoʼob le baʼax ku yaʼalik Diosoʼ, minaʼan kiʼimak óolal tiʼob.

52:5, 6. Le babilonioʼoboʼ tu tukloʼobeʼ Dioseʼ minaʼan kaʼach páajtalil tiʼ utiaʼal u salvartik u kaajal. Letiʼobeʼ maʼ tu tsʼáajoʼob cuentaeʼ le israelitaʼoboʼ lúuboʼob tu kʼaboʼob tumen tu beetoʼob baʼaloʼob kʼaastak tu táan Jéeoba. Ken úuchuk wa baʼax talamil tiʼ wa máaxeʼ maʼ unaj k-jáan tuklik yaan baʼax kʼaas tu beetaj, le oʼolal táan u muʼyaj.

52:7-9; 55:12, 13. Yaan óoxpʼéel baʼaloʼob unaj u beetik u kiʼimaktal k-óol ikil k-kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ. Yáaxeʼ tumen le máaxoʼob taak u kaambaloʼoboʼ ku kiʼimaktal u yóoloʼob ken yuʼuboʼob le máaxoʼob «taasik maʼalob péektsiloʼ». U kaʼapʼéeleʼ tumen k-bisikba yéetel Jéeoba. Yéetel u yóoxpʼéeleʼ tumen k-kʼamik yaʼab utsiloʼob ichil u kaajal Dios.

52:11, 12. Utiaʼal u páajtal k-bisik «u nuʼukuloʼob Yuumtsil» wa tuláakal le baʼaxoʼob yaan yil yéetel u meyajtaʼal Jéeobaoʼ, unaj k-xulik beetik le baʼaloʼob maʼ maʼalobtakoʼ yéetel unaj k-adorartik jeʼex u kʼáateʼ.

58:1-14. Tu táan Jéeobaeʼ mix baʼal u biilal le baʼaxoʼob k-beetik wa maʼ tu jaajil k-óol beetikoʼ. Le oʼolaleʼ le máaxoʼob jach u yaabiltmoʼob Jéeobaoʼ yéetel u jaajil u yóol ku meyajtikoʼob, yéetel  ku yaabiltkubaʼob tu baatsiloʼob (Juan 13:35; 2 Pedro 3:11).

59:15 u tsʼook xéetʼ-19. Jéeobaeʼ ku yilik baʼaxoʼob kʼaastak ku yúuchul way Luʼumeʼ, yéetel tiʼ le kʼiin ku yilik maʼaloboʼ ku beetik justicia.

YAAN A KʼUCHUL A BEETABA UPʼÉEL JACH KIʼICHKELEM CORONA

(Isaías 60:1–66:24)

Isaías 60:1 ku yaʼalik: «Jerusalén, líikʼen, [u] bakʼpachtmajech sáasil, tumen tsʼoʼok u kʼuchul a sáasil[,] u nojbeʼenil Yuumtsil xaneʼ táan u jóopbal ta wóokʼol». Le baʼax ku yaʼalik le versiculoʼobaʼ táan u tʼaanoʼob tiʼ le úuchik u suut le israelitaʼob utiaʼal u chʼaʼajoʼoltkoʼob u adorarkoʼob Jéeobaoʼ, baʼaleʼ lelaʼ upʼéel profecía xan yaan yil yéetel le kʼiinoʼob kuxlikoʼonaʼ. Isaíaseʼ ku yaʼalik xan tiʼ Sión: «Techeʼ bíin kiliʼich jalaʼach péet joʼolchajakech [wa coronachajkech] tu kʼab Yuumtsil» (Isaías 62:3).

Isaíaseʼ ku kʼáat óoltik tiʼ Jéeoba ka u chʼaʼa óotsilil tiʼ le israelitaʼob ken u tojkíint u kuxtaloʼob le tiaʼanoʼob Babiloniaoʼ (Isaías 63:15–64:12). Ka tsʼoʼok u yaʼalik Isaías baʼax u jelaʼanil ichil utúul máak meyajtik Dios yéetel utúul máak maʼatecheʼ, le profetaoʼ ku yaʼalik baʼax utsiloʼob ken u taas Jéeoba tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ (Isaías 65:1–66:24).

U núukil kʼáatchiʼob:

61:8, 9. ¿Baʼax le «nup tʼaan [wa pacto] minaʼan u xuul» ku yaʼalik le tekstoaʼ, yéetel máax le u «chʼiʼibaloʼob[oʼ]»? Lelaʼ letiʼe túumben pacto tu beetaj Jéeoba yéetel le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal bin kaʼanoʼ. Le u «chʼiʼibaloʼob[oʼ]» letiʼeʼ «uláakʼ j-tamanoʼob» wa le u millonesi máakoʼob ku kʼamikoʼob le kaʼansaj ku tsʼaʼabal tumen le máaxoʼob yéeyanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ (Juan 10:16).

63:5. ¿Baʼaxten ku yaʼalik le tekstoaʼ Dioseʼ ku yáantaʼal tumen u pʼujaʼanil? Tumen ken u yil Jéeoba u beetaʼal baʼax maʼ maʼalobeʼ u pʼujaʼanileʼ letiʼ péeksik utiaʼal u beet justicia.

Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon:

64:6. Tumen kʼeban máakoʼoneʼ, chéen t-juunaleʼ maʼ tu páajtal k-salvartikba. Tsʼoʼoleʼ, maʼ tu páajtal k-perdonartaʼal chéen tu yoʼolal le baʼaloʼob maʼalobtak k-beetkoʼ, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ tak le baʼaloʼobaʼ chéen beyoʼob «nookʼ éekʼeʼ» (Romailoʼob 3:23, 24).

65:13, 14. Jéeobaeʼ ku tsʼáaik le kaʼansaj kʼaʼabéet tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ.

66:3-5. Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-meyajt yéetel u jaajil k-óol.

«Kiʼimakchajak [a] wóoleʼex»

Le israelitaʼob bisaʼaboʼob tu luʼumil Babiloniaoʼ jach kiʼimakchaj u yóoloʼob le ka tu yuʼuboʼob le profecíaʼob ku yaʼalikoʼob yaan u chʼaʼajoʼolkoʼob u adorarkoʼob Jéeobaoʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Kiʼimakchajak [a] wóoleʼex jumpuliʼ tu yoʼolal baʼax kin in beete, tumen bin in kaʼaj in beet jumpʼéel Jerusalén kiʼimak u yóol yéetel jumpʼéel kaaj kiʼimak u yóol ichil» (Isaías 65:18).

Teʼ kʼiinoʼobaʼ le yóokʼol kaaboʼ bey tiaʼan ich éekʼjochʼeʼenileʼ (Isaías 60:2). Toʼoneʼ kuxaʼanoʼon teʼ tu tsʼook jaʼaboʼob jach talamtakaʼ (2 Timoteo 3:1). Le oʼolaleʼ, le jatsʼuts baʼaloʼob ku yaʼalik u libroi Isaías yaan yil yéetel k-salvacionoʼ jach ku líiʼsik k-óol (Hebreob 4:12).

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 28]

¿A wojel wa baʼaxten tu kʼáat óoltaj Ezequías tiʼ Jéeoba ka kanáantaʼak tiʼ le asirioʼoboʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

«¡Bukaʼaj jatsʼutsil u yilaʼal u kʼuchbal teʼ joʼol luʼumoʼob máax taasik maʼalob péektsiloʼ[!]»