¿Baʼax maʼalob meyajil u tsʼaamaj Dios tiʼ le íichamtsil yéetel tiʼ le atantsiloʼ?

JÉEOBA DIOSEʼ, yáaxeʼ tu beetaj Adán ku tsʼoʼoleʼ ka tu beetaj Eva. Le oʼolal le xiiboʼ páajchaj u kanik yaʼab baʼaloʼob táanil tiʼ u beetaʼal le koʼoleloʼ. Le maʼ u beet le koʼoleloʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le xiib baʼax unaj u beetik yéetel baʼax maʼ unaj u beetkiʼ (Génesis 2:15-20). Adaneʼ unaj u yaʼalik kaʼach tiʼ u yatan baʼax aʼalaʼab tiʼ tumen Diosoʼ. Yéetel letiʼ unaj u nuʼuktik xan u yatan utiaʼal ka u múul meyajtoʼob Jéeoba.

Ichil u kaajal Dioseʼ óoliʼ bey xan u yúuchuloʼ, le oʼolal maʼalob ka kaambalnakoʼon tiʼ bix u meyaj. Le apóstol Pablooʼ tu tsʼíibtaj: «Tumen maʼ tin chaʼik [...] ka yanak páajtalil tiʼ [le koʼolel] tu yóokʼol xiib, baʼaleʼ unaj u makik u chiʼ. Tumen Jajal Dioseʼ yáax táanil tu beetaj Adán, ku tsʼoʼokoleʼ ka tu beetaj Eva» (1 Timoteo 2:12, 13). Lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ tu páajtal u tʼaan le koʼolel teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Ken u yaʼal le teksto «unaj u makik u chiʼ[oʼ]» u kʼáat u yaʼal maʼ unaj u baʼateʼel tʼaan yéetel utúul xiibiʼ. Leʼ koʼoleloʼ maʼ unaj u mixbaʼalkúuntik le meyaj tsʼaʼan u beet le xiib teʼ múuchʼuliloʼ mix u yóotik kaʼansaj teʼ múuchʼuliloʼ. Kex tumen letiʼe xiiboʼob unaj u nuʼuktajoʼob yéetel u kaʼansajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, le koʼoleloʼoboʼ jejeláas bix jeʼel u páajtal u táakpajloʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, yéetel beyoʼ ku yáantkoʼob le múuchʼuliloʼ.

Le apóstol Pablooʼ, tu yaʼalaj xan baʼax ku páaʼtik Jéeoba tiʼ le xiib yéetel tiʼ le koʼoleloʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Le ka tu beetaj Jajal Dios le j-xiiboʼ, maʼ tu beetaj tiʼ koʼoleliʼ, baʼaleʼ koʼoleleʼ tu beetaj tiʼ j-xiib. [...] Tu jaajileʼ, tiʼ le kuxtal yantoʼon tiʼ Cristoaʼ, juntúul j-xiibeʼ maʼ tu páajtal u yantal wa maʼ tu yoʼolal le koʼoleloʼ, mix juntúul koʼolel ku yantal wa maʼ tu yoʼolal le j-xiiboʼ. Tumen kex koʼolel beetaʼab tiʼ xiibeʼ, bey xan xiibeʼ ku síijil tiʼ koʼolel. Baʼaleʼ tuláakal lelaʼ tiʼ Jajal Dios u taal» (1 Corintoiloʼob 11:8-12).

Le maʼalob meyajoʼob tsʼaʼan tiʼ le koʼoleloʼ

Le Ley tu tsʼáaj Dios tiʼ u kaajil Israeloʼ, ku yaʼalik baʼax maʼalob meyajiloʼob unaj u beetik le koʼoleloʼoboʼ yéetel ku chaʼik xan u chʼaʼatuklikoʼob bix ken u beetiloʼob. Jeʼex u libro Proverbios 31:10-31, ku tʼaan tiʼ utúul maʼalob atantsil ku manik baʼaloʼob kun meyaj tiʼ utiaʼal u beetik maʼalob nookʼoʼob utiaʼal u familia. Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik xaneʼ «ku beetik búukoʼob bey xan kʼax nakʼoʼob, ku konik tiʼ j-man koonoloʼob» (versiculoʼob 13, 21-24). «Jeʼel bix u cheem [wa u barcoi] j-koonoloʼobeʼ», le koʼolel xanaʼ ku náachtal utiaʼal u máanik le baʼaxoʼob kʼaʼabéet tiʼ utiaʼal u beetik baʼal u jaant u familiaoʼ (versículo 14). Letiʼ xaneʼ, «ku tsʼoʼokol u máan u maʼalob yilaʼa» junxéetʼ luʼumeʼ, «ku manik», ku tsʼoʼoleʼ ku beetik xan «u pakʼal uva» (versículo 16). Jach ku «bin utsil tiʼ [tu] meyaj» (versículo 18). Le koʼolelaʼ «ku pʼil ichtik bix u bin u meeyjuloʼob u yotoch», ku tsʼoʼokol xaneʼ ku yáantik le óotsiloʼob yéetel le máaxoʼob minaʼantiʼob le baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼoboʼ (versiculoʼob 20, 27). Yoʼolal tuláakal le baʼax ku beetkaʼ ku «utsul tʼantaʼa[l]» (versículo 31).

Le leyoʼob tu tsʼáaj Jéeoba tiʼ u kaajil Israeloʼ, ku tsʼáaik xan tiʼ le koʼoleloʼob u páajtalil utiaʼal u jach natsʼkubaʼob tiʼ Diosoʼ. Koʼox ilik jujumpʼéel tekstoʼob tiʼ le Biblia ku yeʼeskoʼob lelaʼ. Josué 8:35 ku yaʼalik: «Maʼ j-yanchaj mix jumpʼéel tiʼ le baʼaloʼob u yaʼalmaj Moisés tu táan u kaajil Israel wa maʼ tu xokaj Josueoʼ, uʼuyaʼab tak tumen u koʼoleliloʼob  yéetel u mejen paalaliloʼob, bey xan le táanxel luʼumiloʼob kajnáaloʼob ichiloʼoboʼ». Le Bibliaoʼ ku yaʼalik xaneʼ, Esdras, utúul tiʼ le sacerdoteʼoboʼ «tu taasaj le u juʼunil le aʼalmaj tʼaanoʼ tu táan le u múuchʼkabil j-xiiboʼob yéetel x-koʼoleloʼoboʼ bey xan tu táan le máaxoʼob ku páajtal u chʼaʼanuʼuktikoʼoboʼ; líikʼbal jaʼatskab kʼiin tak chúumuk kʼiineʼ tu xokaj tu táan tuláakal letiʼob teʼ j-kʼíiwik yaan aktáan tiʼ u jool kaaj ku kʼaabaʼintik Jaʼ. Tuláakal le kaajoʼ táan u chʼenxikintik u xoʼokol u juʼunil le [leyoʼ]» (Nehemías 8:2, 3). Jeʼex k-ilkoʼ le koʼoleloʼoboʼ ku jóoʼskoʼob yaʼab utsil ken xoʼokok kaʼach le Ley tu táan tuláakal máakoʼ. Tsʼoʼoleʼ, ku táakpajloʼob xan teʼ kʼiimbesajiloʼob ku beetaʼal utiaʼal u adorartaʼal Jéeobaoʼ (Deuteronomio 12:12, 18; 16:11, 14). Tsʼoʼoleʼ, le koʼoleloʼob yanoʼob tu úuchben kaajil Israeloʼ yantiʼob kaʼach u jatsʼuts páajtalil u maʼalob biskubaʼob yéetel Jéeoba yéetel u adorarkoʼob (1 Samuel 1:10).

Teʼ yáax siglo xanoʼ, yanchaj koʼoleloʼob tu tsʼáajoʼob tiʼ Jesús le baʼaxoʼob kʼaʼabéetchaj tiʼoʼ (Lucas 8:1-3). Utéenjeakileʼ le táan u cenar Jesús tu kaajil Betaniaeʼ, utúul koʼoleleʼ tu yalaj aceite tu pool yéetel tu yookoʼob Jesús (Mateo 26:6-13; Juan 12:1-7). Ichil le máaxoʼob tu chíikbesuba Jesús le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ táakaʼan xan koʼoleloʼobiʼ (Mateo 28:1-10; Juan 20:1-18). Tsʼoʼoleʼ, ichil le óoliʼ ciento veinte disipuloʼob tu muchʼubaʼob le ka tsʼoʼok u súut Jesús teʼ kaʼanoʼ, tiʼ yaan «María u maama[iʼ]» bey xan «uláakʼ koʼoleloʼob[iʼ]» (Beetaʼanoʼob [Hechos] 1:3-15). U jaajileʼ jeʼel u páajtal k-tuklikeʼ, le koʼoleloʼobaʼ tiʼ yanoʼob xan ichil le disipuloʼob tu muchʼubaʼob teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33, tu kaʼapʼéel pisoi upʼéel naj yaan tu kaajil Jerusalenoʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ tuláakloʼobeʼ tu kʼamoʼob u kiliʼich muukʼ Jajal Dios yéetel páajchaj u tʼaanoʼob ich jejeláas tʼaaniloʼob (Beetaʼanoʼob 2:1-12).

Jeʼex túun k-ilkoʼ yanchaj xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob ichil le disipuloʼob tiʼ máaxoʼob béeychaj le baʼax ku yaʼalik Joel 2:28, 29. Bey tu yeʼesil apóstol Pedro teʼ Pentecostés le ka tu chʼaʼachiʼitaj le baʼax ku yaʼalik u libro Joeloʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Bin in kaʼaj in wek in Pixan tu yóokʼol tuláakal máakoʼob; le xiʼipalaloʼob yéetel le x-chʼúupalaloʼoboʼ yaan u tʼaanoʼob tin woʼolal, [...] tiʼ le kʼiinoʼoboʼ yaan in wekik in Pixan tu yóokʼol in j-palitsiloʼob yéetel in x-palitsiloʼob» (Beetaʼanoʼob 2:13-18). Le ka tsʼoʼok le Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33, le koʼoleloʼob ku meyajkoʼob Diosoʼ tsʼaʼab kiliʼich muukʼ tiʼob utiaʼal u beetkoʼob jejeláas meyajoʼob. Jeʼel u páajtal kaʼach u kaʼanskoʼob ich jejeláas tʼaanoʼob le baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ.

Teʼ carta tu tsʼíibtaj le apóstol Pablo tiʼ le cristianoʼob yanoʼob Romaoʼ, ku tʼaan maʼalob yoʼolal «kiik Febe» yéetel ku kʼubéentik ka kanáantaʼak tumen sukuʼunoʼoboʼ. Ku utsul tʼaan xan yoʼolal Trifena yéetel Trifosa, «máaxoʼob táan u meyajoʼob [kaʼach] tiʼ u meeyjul Yuumtsil» (Romailoʼob 16:1, 2, 12). Le koʼoleloʼobaʼ, maʼ tsʼaʼabtiʼob u meeyjil u kaʼansajoʼob wa nuʼuktajoʼob ichil le múuchʼuliloʼ. Baʼaleʼ, letiʼob yéetel yaʼab uláakʼ koʼoleloʼobeʼ yéeyaʼaboʼob tumen Dios utiaʼal u gobernaroʼob teʼ kaʼan yéetel Jesucristo (Romailoʼob 8:16, 17; Galaciailoʼob 3:28, 29).

¿Kux túun bejlaʼeʼ? Le koʼoleloʼob táan u meyajtkoʼob Diosoʼ tsʼaʼantiʼob upʼéel jach maʼalob meyaj. Salmo 68:11 ku yaʼalik: «Yuumtsileʼ tu tsʼáa jumpʼéel tʼaan utiaʼal bisbil; yaʼabkach koʼoleloʼobeʼ tu kʼaʼaytajoʼob». Tuláakal le koʼoleloʼob ku beetkoʼob le meyajaʼ jach maʼalob ka utsultʼantaʼakoʼob. Tumen jach maʼalob u kaʼansajoʼobeʼ, tsʼoʼok u yáantkoʼob yaʼab máakoʼob utiaʼal ka u kanoʼob le baʼax u kʼáat Diosoʼ. Le kiikoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ maʼalob xan ka utsultʼantaʼakoʼob. Le kiikoʼobaʼ ku kaʼansik u paalaloʼob utiaʼal ka u meyajtoʼob Jéeoba, tsʼoʼoleʼ maʼatech u tsʼíikiloʼob yéetel u yíichamoʼob tumen ku máanskoʼob yaʼab tiempo táan u yilkoʼob jejeláas meyajoʼob yaan u yiloʼob yéetel le múuchʼuliloʼ (Proverbios 31:10-12, 28). Le kiikoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, jach maʼalob meyaj xan ku beetkoʼob ichil u kaajal Dios. Le oʼolal tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ ku yaʼalaʼaltiʼob: «Bisaba yéetel le koʼoleloʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ bey jeʼel bix a maamaeʼ, bey xan yéetel le x-chʼúupaloʼoboʼ bey jeʼel bix a kiikoʼobeʼ, yéetel tuláakal maʼalob tuukul» (1 Timoteo 5:1, 2).

Le jejeláas meyajoʼob tsʼaʼan tiʼ le xiiboʼ

Dioseʼ yaan baʼax u tsʼaamaj u beet le xiiboʼ yéetel ku páaʼtik ka u beete. Pabloeʼ tu yaʼalaj: «In kʼáat ka a naʼateʼexeʼ Cristoeʼ u pool tuláakal máak, yéetel le íichamoʼ u pool u yatan, jeʼel bix Jajal Dioseʼ u pool Cristo» (1 Corintoiloʼob 11:3). Jeʼex k-ilkoʼ, le xiiboʼ tiʼ yaan yáanal u páajtalil Cristoeʼ. Le oʼolal yaan u kʼubik cuenta, yáaxeʼ tiʼ Cristo ku tsʼoʼoleʼ  tiʼ Dios. ¿Baʼax túun ku páaʼtik Dios ka u beet le xiiboʼ? Ka u yeʼes yaabilaj ken meyajnak tiʼ le páajtalil tsʼaʼan tiʼoʼ (Efesoiloʼob 5:25). Le páajtalilaʼ Dios tsʼáa tiʼ le xiib desde ka tu beetaj wíinikoʼoboʼ.

Leʼ Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ, Dioseʼ tu tsʼáaj tiʼ le xiib meyajoʼob yaan u yiloʼob yéetel le páajtalil u tsʼaamaj tiʼ utiaʼal u nuʼuktajoʼ. Jeʼex utúul xiib tu kʼaabaʼtaj Noeeʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ ka u beet upʼéel arca utiaʼal u salvarkuba le wíinikoʼob ken taalak le Búulkabaloʼ (Génesis 6:9–7:24). Tiʼ uláakʼ xiib tu kʼaabaʼtaj Abrahameʼ, tu yaʼalaj tiʼeʼ tu yoʼolal u chʼiʼibaleʼ yaan u yantal yaʼab utsiloʼob tiʼ tuláakal u kaajiloʼob yóokʼol kaab. Yéetel le máax yáax táakaʼan ichil le chʼiʼibalaʼ Jesucristo (Génesis 12:3; 22:18; Galaciailoʼob 3:8-16). Tsʼoʼoleʼ, Dioseʼ tu yéeyaj utúul xiib tu kʼaabaʼtaj Moisés utiaʼal u jóoʼsik u kaaj tiʼ u luʼumil Egipto (Éxodo 3:9, 10, 12, 18). Yéetel tiʼ letiʼ xan tu tsʼáaj Jéeoba le leyoʼob utiaʼal u kaajil Israeloʼ; le leyoʼobaʼ kʼuch kʼaj óolbiloʼob bey u pactoi le Leyoʼ wa u Ley Moisés (Éxodo 24:1-18). Ku tsʼoʼokol xaneʼ, xiiboʼob meyajnajoʼob tiʼ Jéeoba le ka tu beetaj u tsʼíibtaʼal le Bibliaoʼ.

Jesuseʼ tu tsʼáaj xan xiiboʼob bey siibaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ (Efesoiloʼob 1:22; 4:7-13). Le ka tu yaʼalaj Pablo baʼax unaj u beetik le máaxoʼob tu tsʼáaj Jesús utiaʼal u nuʼuktaʼal le múuchʼuliloʼ, tu chʼaʼachiʼitaj xiiboʼob (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9). Lelaʼ ku yeʼesiktoʼon baʼaxten ichil u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ, chéen xiiboʼob ku beetik u ancianoiloʼob yéetel u siervo ministerialiloʼob (Filiposiloʼob 1:1, 2; 1 Timoteo 3:8-10, 12). Chéen xiiboʼob ku páajtal u tsʼáaikoʼob nuʼuktaj ichil u kaajal Dios (1 Pedro 5:1-4). Baʼaleʼ, jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ tiʼ le koʼoleloʼoboʼ tsʼaʼan xan u beetoʼob maʼalob meyajoʼob tumen Jéeoba.

Kiʼimak u yóoloʼob yoʼolal le meyaj tsʼaʼantiʼoboʼ

Le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼoboʼ jach ku yantal kiʼimak óolal tiʼob ken u beetoʼob le maʼalob meyajoʼob tsʼaʼantiʼob tumen Diosoʼ. Wa le íichamtsil yéetel le atantsil ku beetkoʼob jeʼex u beetik Cristo yéetel jeʼex u beetik le múuchʼuliloʼ, letiʼobeʼ yaan u kuxtaloʼob ich kiʼimak óolal. Pabloeʼ tu tsʼíibtaj: «Íichamtsileʼex yaabilt a wataneʼex bey jeʼel bix Cristo tu yaabiltaj le iglesiaoʼ ka tu tsʼáaj u kuxtal tu yoʼolal. [...] Cada juntúul tiʼ teʼexeʼ u yaabilt u yatan jeʼel bix u yaabiltikubaeʼ» (Efesoiloʼob 5:25-33). Le tekstoaʼ ku yeʼesikeʼ, le íichamtsiloʼoboʼ unaj u yeʼeskoʼob yaabilaj ken meyajnaktiʼob le páajtalil tsʼaʼantiʼoboʼ yéetel maʼ unaj u kaxkoʼob chéen u yutsiloʼobiʼ. Teʼ múuchʼulil teʼ yáax siglooʼ tuláakal le máaxoʼob yanoʼob ichiloʼ kʼeban wíinkoʼob, kex beyoʼ Jesuseʼ tu yaabiltoʼob yéetel tu kanáantoʼob. Jeʼex Jesuseʼ, le íichamtsiloʼ unaj u yaabiltik yéetel u kanáantik u yatan.

Baʼaleʼ, le atantsiloʼ unaj «u tsik[ik] u yíicham» (Efesoiloʼob 5:33). Letiʼeʼ jeʼel u páajtal u beetik jeʼex u beetik le múuchʼuliloʼ. Efesoiloʼob 5:21-24 ku yaʼalik: «Paklan yanakeʼex yáanal a páajtalileʼex  ta baatsileʼex, tu yoʼolal tsiikil tiʼ Cristo. Le atantsiloʼoboʼ ka yanakoʼob tu yáanal u páajtalil u yíichamoʼob, bey jeʼel bix tiʼ Yuumtsileʼ. Tumen le íichamtsiloʼ u pool le atantsiloʼ, bey jeʼel bix Cristo u pool le iglesiaoʼ. Cristoeʼ letiʼ xan u [salvador] le iglesiaoʼ, lelaʼ u wíinklil; baʼaleʼ bey jeʼel bix le iglesia tiʼ yaan tu yáanal u páajtalil Cristooʼ bey xan le atantsiloʼoboʼ unaj u yantaloʼob tu yáanal u páajtalil u yíichamoʼob tiʼ tuláakal baʼal». Yaan kʼiineʼ jeʼel u talamtal tiʼ le atantsil u tsʼáaikuba yáanal u páajtalil u yíichamoʼ, baʼaleʼ unaj u beetik tumen leloʼ «maʼalob tu táan Yuumtsil» (Colosailoʼob 3:18). Wa le atantsil ku kʼaʼajsik maʼalob u yilaʼal tumen k-Yuumtsil Jesucristo u tsʼáaikuba yáanal u páajtalil u yíichameʼ, maʼ kun talamtal tiʼ u beetik.

¿Kux túun wa le íichamtsil maʼ tu meyajtik Jéeobaoʼ? Kex beyoʼ le atantsiloʼ unaj u tsʼáaikuba yáanal u páajtalil u yíicham, tumen letiʼ u poolil le familiaoʼ. Le apóstol Pedrooʼ ku yaʼalik: «Atantsileʼex, tsʼáabaʼex yáanal u kʼab a wíichameʼex, utiaʼal beyoʼ wa yaan tiʼ letiʼob maʼ táan u yoksaj óoltikoʼob le maʼalob péektsiloʼ, ka kʼuchuk u yoksaj óoltoʼob tu yoʼolal bix a kuxtaleʼex teʼex, kex maʼ a waʼalikeʼex mix baʼal, le ken u yiloʼob a toj yéetel tsiikil kuxtaleʼex» (1 Pedro 3:1, 2). Le atantsiloʼoboʼ jach jeʼel u páajtal u kaambaloʼob tiʼ Saraeʼ, letiʼeʼ jach tu tsikaj Abraham u yíicham. Dioseʼ jach tu yeʼesaj u yutsil tiʼ Sara, tu beetaj u yantal utúul u hijo yéetel tu beetaj u taal Jesús tiʼ u chʼiʼibal (Hebreob 11:11, 12; 1 Pedro 3:5, 6). Dios xaneʼ jach yaan u yeʼesik u yutsil tiʼ le atantsiloʼob ku tsikik u yíichamoʼob jeʼex úuchik u beetik Saraoʼ.

Le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼob ku beetkoʼob le meyajoʼob tsʼaʼantiʼob tumen Diosoʼ, jach ku yantal jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal tiʼob. Tsʼoʼoleʼ, le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼob ku beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, ku yáantajoʼob utiaʼal ka béeychajak le baʼax u yaʼalmaj Diosoʼ yéetel leloʼ upʼéel baʼax maas jach táaj maʼalob.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 5]

Dioseʼ tu tsʼáaj tiʼ Noé, Abraham yéetel Moisés meyajoʼob yaan u yiloʼob yéetel le páajtalil u tsʼaamaj tiʼ le xiib utiaʼal u nuʼuktajoʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 6]

«Yaʼabkach koʼoleloʼobeʼ [ku] kʼaʼaytajoʼob»

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 6]

Baʼax ku tuklikoʼob yoʼolal le meyaj tsʼaʼantiʼob tumen Diosoʼ

Susaneʼ, ku yaʼalik: «In wíichameʼ yéetel yaabilaj ku tsʼáaik nuʼuktaj. Wa yaan baʼax kʼaʼabéet u beetaʼaleʼ k-múul tsikbaltik, yéetel ken u chʼaʼatukult u beetik wa baʼaxeʼ in wojel utiaʼal k-utsil. Le meyaj u tsʼaamaj Dios tiʼ le atantsiloʼoboʼ jach ku taasikten kiʼimak óolal, tsʼoʼoleʼ ku maas muʼukʼankúuntik le yaabilaj yaan ichiloʼonoʼ. U múuchʼ ilik k-maas meyajtik Dios».

Uláakʼ koʼolel Mindy u kʼaabaʼeʼ ku yaʼalik: «Le meyaj u tsʼaamaj Dios tiʼ koʼoleloʼoboʼ ku yeʼesik le nojoch yaabilaj ku yuʼubik tu yoʼolaloʼoboʼ. In wojleʼ ken in weʼes tsiikil tiʼ in wíicham yéetel ken in wáant utiaʼal u beetik u meyajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ táan in tsʼáaik nib óolal tiʼ Dios yoʼolal le utsil ku yeʼesik tiʼ le koʼoleloʼoboʼ».