Upʼéel nojoch muʼyaj maʼatech u séeb xuʼulul

MAʼ SEN úucheʼeʼ beetaʼab upʼéel investigación utiaʼal u yilaʼal bix u yuʼubikuba máak ken máanak kʼiin kíimik utúul wa máax u yaabiltmoʼ. Utiaʼal lelaʼ túuxtaʼab u jaats kʼáatchiʼob tiʼ yaʼab taatatsiloʼob tsʼoʼok u máan kʼiin kíimik utúul u hijoʼob. Baʼaleʼ maʼ tuláakal núukiʼ. Vladimir, utúul taatatsil tsʼoʼok cinco jaʼaboʼob kíimik utúul u hijoeʼ, tak bejlaʼa jach ku yaachajal u yóol ken u kʼaʼajseʼ. *

U jaajileʼ, tuláakal le taatatsiloʼob tsʼoʼok u kíimil utúul u hijoʼobeʼ jach ku xáantal láayliʼ táan u muʼyajoʼobeʼ. U hijo Williameʼ, dieciocho jaʼaboʼob yaan tiʼ ka kíimi, lelaʼ tsʼoʼok diez jaʼaboʼob úuchuk, baʼaleʼ Williameʼ ku yaʼalik: «Tak bejlaʼa jach yaachajaʼan in wóol úuchik u kíimleʼ, lelaʼ upʼéel baʼax mix bikʼin kun tuʼubulten». Lucieʼ bey xan u yuʼubikubaoʼ. Cinco jaʼaboʼob kíimik utúul u hijo yoʼolal upʼéel talam kʼojaʼanileʼ, tu tsʼíibtaj: «Le jach táant u kíimloʼ kin tuklik kaʼach maʼ jaaj wa kimeniʼ. Bey in wóol kaʼach chéen táan in wayaʼtik tsʼoʼok u kíimileʼ yéetel bey taʼaytak in wajal utiaʼal ka in wil maʼ jaajeʼ. Baʼaleʼ, ka máan kʼiineʼ kʼuchen in naʼat jach tu jaajil kimen yéetel maʼ kun kaʼa suut. Kex tsʼoʼok cinco jaʼaboʼob kíimikeʼ, yaan kʼiineʼ ken pʼáatken tin juunaleʼ láayliʼ jach kin woʼtikeʼ».

¿Baʼaxten tak bejlaʼa yaachajaʼan u yóol Vladimir, William, Lucy yéetel uláakʼ taatatsiloʼob tsʼoʼok u yúuchtal kíimik u paalaloʼoboʼ? Koʼoneʼex ilik jujumpʼéel baʼax oʼolal.

¿Baʼaxten jach nojoch u muʼyaj le taatatsiloʼob ken kíimik utúul u hijoʼoboʼ?

Minaʼan uláakʼ kiʼimak óolal jeʼex le ku yuʼubik le taatatsiloʼob ken síijik utúul u chaambaloʼoboʼ. Tak chéen u méekʼikoʼob, u chaʼantkoʼob u wenel yéetel u cheʼejeʼ, jach ku taasik kiʼimak óolal tiʼob. Tsʼoʼoleʼ tuláakal maʼalob taatatsileʼ ku kanáantik u paalal yéetel yaabilaj, yéetel ku yilik u kaʼanskoʼob tubeel (1 Tesalonicailoʼob 2:7, 11). Ken u yiloʼob táan u líikʼil maʼalob u mejen paalaloʼobeʼ, jach ku kiʼimaktal u yóoloʼob yéetel ku káajal u tukultikoʼob bix kun áantbiloʼob tumen u paalaloʼob ken nojochchajkoʼob.

Tuláakal maʼalob taatatsil xaneʼ jach ku tsʼáaik u yóol meyaj utiaʼal u tséentik u paalaloʼob. Maʼ xaaneʼ ku yilik u kanáantik u taakʼin wa uláakʼ baʼaloʼob koʼojtak u tojol utiaʼal u yáantik u paalal ken nuukchajkoʼob (2 Corintoiloʼob 12:14). Ken tuukulnak máak tiʼ bukaʼaj u yaabiltmil u paalal le taatatsiloʼob, tiʼ bukaʼaj áakʼaboʼob maʼ weenoʼob utiaʼal u kanáantkoʼob yéetel tiʼ bukaʼaj tiempo yéetel taakʼin tu xupoʼob utiaʼal u líiʼskoʼobeʼ, jach chíikaʼan u yilaʼal ku beetkoʼob tuláakal utiaʼal ka kuxlak u paalaloʼob, maʼ utiaʼal ka kíimkoʼobiʼ. Le oʼolal ken kíimik utúul hijotsileʼ, le meyaj ku beetik le taatatsiloʼ tiʼ náakiʼ, yéetel ku pʼáatal maʼatech u béeytal le baʼaxoʼob u tukulmaj kaʼach utiaʼal u hijooʼ. Ku pʼáatal xan maʼ tu páajtal u yeʼesik u yaabilaj tiʼ, tumen tsʼoʼok u kíimil. Le taatatsiloʼob ku kíimil utúul u hijoʼoboʼ jach nojoch muʼyajil ku yantaltiʼob yéetel maʼatech u séeb xuʼulul.

Le Bibliaoʼ ku yeʼesik tak úuchileʼ yaʼab taatatsiloʼob jach muʼyajnajoʼob ka kíim u paalaloʼob. Jeʼex Jacob le ka tu tuklaj tsʼoʼok u kíimil José, u hijoeʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalik bix úuchik u yuʼubikuba: «Jacob túuneʼ tu jaʼajaʼataj u nookʼeʼ ka tu búukintaj u okʼom búukil kíimil, yaʼab kʼiinoʼob tu yoʼtaj kíimik u paal. Tuláakal u xibil paalal yéetel u x-chʼupul paalal tu yóoltajoʼob u kaxantoʼob bix jeʼel u kiʼimakkúunsikoʼob u yóoleʼ, baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ kaʼa kiʼimakkúuntaʼab u yóoliʼ; baʼaleʼ tu yoʼtaj u paal táan u yaʼalik: Yaan in búukintik u okʼom búukil kíimil tak ken xiʼiken tu yiknal ichil le kimenoʼoboʼ [wa teʼ muknaloʼ]». Kex tsʼoʼok kaʼach u máan yaʼab jaʼaboʼobeʼ, Jacobeʼ láayliʼ ku yoʼtik kaʼach le u hijo ku tuklik kimenoʼ (Génesis 37:34, 35; 42:36-38). Le Biblia xanoʼ ku tʼaan tiʼ Noemí, utúul koʼolel jach chúukpaj u yóol u meyajt Dios, letiʼeʼ kíim kaʼatúul u paalal. Tumen jach yaachajaʼan u yóoleʼ tu yaʼalaj maʼ u tʼaʼanal yéetel le kʼaabaʼ Noemí, u kʼáat u yaʼal «chʼujukil», baʼaxeʼ ka aʼalaʼak tiʼ Mará, upʼéel kʼaabaʼ u kʼáat u yaʼal «kʼáajil» (Rut 1:3-5, 20, 21, tsolajil).

Baʼaleʼ le Bibliaoʼ maʼ chéen ku tʼaan tiʼ le muʼyajil ku máansik le taatatsiloʼob ken kíimik utúul u hijoʼoboʼ, ku tʼaan xan tiʼ bix u líiʼsaʼal u yóoloʼob yéetel u kiʼimakkúuntaʼal u yóoloʼob tumen Jéeoba. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik jujumpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob ku meyaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u beetik lelaʼ.

[Tsolajiloʼob]