¿Jeʼel wa u páajtal u páaʼtaʼal baʼaloʼob maʼalobtak teʼ Luʼum chuup yéetel talamiloʼobaʼ?
¿Jeʼel wa u páajtal u páaʼtaʼal baʼaloʼob maʼalobtak teʼ Luʼum chuup yéetel talamiloʼobaʼ?
T Iʼ UPʼÉEL conferencia yanchaj Ottawa tu luʼumil Canadá tu mesil marzo tiʼ 2006, Bill Clinton, u presidentei kaʼach Estados Unidoseʼ tu yaʼalaj: «Bejlaʼeʼ, le máakoʼoboʼ maas yaan u páajtalil u yáantajoʼob bey xan u yutskíintkoʼob le talamiloʼob ku yantal tiʼoboʼ». Tu yaʼalaj xaneʼ, le tsunami úuch tu jaʼabil 2004, tu péeksaj u puksiʼikʼal le máakoʼob tiʼ jejeláas luʼumiloʼob utiaʼal u tsʼaʼob áantaj jeʼel tuʼuxak ka úuchuk upʼéel nojoch loobileʼ, tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xaneʼ le yóokʼol kaabaʼ «yaan u páajtalil tiʼ utiaʼal u paklan áantikuba u kajnáaliloʼob».
Baʼaleʼ le chak iikʼaloʼob yéetel le uláakʼ nukuch loobiloʼob ku yúuchloʼ, ¿jeʼel wa u péekskoʼob tuláakal máak utiaʼal ka áantajnakoʼob utiaʼal ka yanak upʼéel kuxtal maas maʼalobeʼ? Le páajtalil yaan utiaʼal u paklan áantikuba máakoʼ, ¿jeʼel wa u taasik jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal tiʼ tuláakal máak utiaʼal mantatsʼeʼ?
Tiʼ baʼax jeʼel u páajtal k-kʼubik óoleʼ
Le baʼaxoʼob tsʼoʼok u yúuchul ichil maas tiʼ seis mil jaʼaboʼoboʼ, ku yeʼesikeʼ le máakoʼoboʼ maʼ tu béeytal u beetkoʼob tuláakal le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ. Le oʼolal bakáan ku yaʼalik le Bibliaoʼ: «Maʼ a kʼubik a wóoleʼex tiʼ jalaʼach máakoʼob, chéen tiʼ wíinikoʼob maʼ tu páajtal u [salvarkoʼob máak]» (Salmo 146:3). U kʼubik u yóol máak tiʼ le áantaj ku tsʼaʼabal tumen chéen wíinikoʼ ku beetik u lúubul u yóol máak. ¿Baʼax oʼolal? Tumen «le yóokʼol kaaboʼ táan u bin u xuʼulul [bey xan] tuláakal le kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob yaan tu yóokʼoloʼ» (1 Juan 2:17).
Baʼaleʼ, ichil yaʼab jaʼaboʼobeʼ tsʼoʼok u chíikpajal maas maʼalob ka u kʼub u yóol máak tiʼ Dios. Le Bibliaoʼ ku yeʼesiktoʼon jeʼel u páajtal k-kʼubik óol tiʼ Jéeobaeʼ, ku yaʼalikeʼ úuchjeakileʼ letiʼeʼ kʼuch u beetuba «u alab óol Israel» bey xan «u alab óolal u yúuchben chʼiʼibaloʼob» (Jeremías 14:8; 17:13; 50:7). Jeʼex túun k-ilkoʼ, le Bibliaoʼ ku líiʼsik k-óol utiaʼal ka yanaktoʼon «kʼub óolal tiʼ Yuumtsil» (Salmo 27:14).
Proverbios 3:5 yéetel 6, ku yaʼaliktoʼon: «Okes a wóol tiʼ Yuumtsil yéetel tuláakal a puksiʼikʼal maʼ a walab óoltik le naʼat yaan tiʼ techoʼ. Maʼ a tuʼubsik Yuumtsil tiʼ tuláakal baʼax ka beetik, letiʼ túuneʼ bíin u bisech tiʼ u tojil bej». Jach jeʼel u páajtal k-kʼubik óol tiʼ le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ tumen Jéeobaeʼ maʼatech u kʼexpajal yéetel mantatsʼ ku béeykuntik baʼax ku yaʼalik (Malaquías 3:6; Santiago 1:17). Letiʼeʼ u kʼáat ka xiʼiktoʼon utsil, le oʼolaleʼ wa mantatsʼ k-beetik baʼax ku yaʼaliktoʼoneʼ, yaan u nuʼuktik k-kuxtal teʼ kʼiinoʼob jach yaan saajkilaʼ (Isaías 48:17, 18).
Le máax ku chaʼik u nuʼuktaʼal u kuxtal tumen Dioseʼ jeʼel u páajtal u kʼubik u yóol tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Maʼ a chʼaʼik sajakil, tumen teneʼ tiʼ yanen ta wéeteleʼ; maʼ u péek a wóol tumen teneʼ a [Diosen]. Teen tsʼáaik a muukʼ, teen áantikech, teen latʼab kʼabtikech yéetel in kʼab yaan páajtalil tiʼ» (Isaías 41:10). U payalchiʼ máak yéetel u jaajil u yóol bey xan u tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik le tekstoaʼ, jach ku líiʼsik u yóol tuláakal le máaxoʼob u yaabiltmoʼob Diosoʼ, tumen le kaʼapʼéel baʼaloʼobaʼ ku yáantik máak utiaʼal ka chúukpajak u yóol u aktáant le talamiloʼoboʼ bey xan u chiʼichnakiloʼob le kuxtalaʼ.
Koʼoneʼex ilik bix áantaʼabik Andrea, utúul j-jaajkunaj tiʼ Jéeoba yaan kaʼatúul u paalal. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le baʼaxoʼob áanten utiaʼal ka chúukpajak in wóol in aktáant le talamiloʼoboʼ, letiʼe payalchiʼoʼ bey xan in tuukul tiʼ baʼaxoʼob u yaʼalmaj u beetik Jéeoba. In kʼubik in wóol mantatsʼ tiʼ letiʼeʼ ku tsʼáaikten u muukʼil utiaʼal in aktáantik le talamiloʼoboʼ».
Unaj k-maas kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba
Utúul salmistaeʼ tu yeʼesaj u kʼaʼabéetil u kʼubik u yóol máak tiʼ Jéeoba, tu yaʼalaj: «Yaan yaʼabkach jeetsʼel tiʼ máaxoʼob u yaakuntmajoʼob a kaʼansaj, mix baʼal beetik u lúubuloʼob» (Salmo 119:165). U xokik máak le Biblia yéetel u jaajil u yóoloʼ ku yáantaj utiaʼal ka u chup u tuukul bey xan u puksiʼikʼal máak yéetel «tuláakal baʼax jaaj, tuláakal baʼax ku náajmatik tsiikil, tuláakal baʼax toj, tuláakal baʼax sak, tuláakal baʼax ku lúubul utsil, tuláakal baʼax ku yúuchul tʼaan maʼalob tu yoʼolal, [...] le baʼax utsoʼ yéetel le baʼax ku náajmatik u kiʼitʼantaʼaloʼ». Wa ku yilik máak u chʼenxikintik, u kanik, u kʼamik yéetel u tsʼáaik ichil u kuxtal le baʼaloʼobaʼ, u Diosil jeetsʼel óolaleʼ bíin yanak tu yéetel (Filiposiloʼob 4:8, 9).
Lelaʼ le áant xan John, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Táanil tiʼ u kʼexpajal bix in wilik le baʼaxoʼob ku taal u kʼiinoʼ, kʼaʼabéetchaj in naʼatikeʼ, wa in kʼáat in natsʼimba yiknal utúul Dios toj tuláakal baʼax ku beetikeʼ, yáaxeʼ kʼaʼabéet in kʼexik in modos bey xan bix in tuukul. Utiaʼal ka béeyak in maas biskimba yéetel Dioseʼ kʼaʼabéetchaj xan in wilik tuláakal baʼal jeʼel bix u yilik letiʼeʼ. Lelaʼ béeychaj in beetik tumen kin xokik le Bibliaoʼ yéetel kin tuukul tiʼ baʼaxoʼob ku yaʼalik».
Wa ka kʼamik xan le kaʼansajoʼob ku tsʼáaik le Biblia ku keʼetel yéetel síisis jaʼoʼ yaan u yáantkech utiaʼal maʼ sen chiʼichnaktal yoʼolal le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku sen úuchloʼob teʼ yóokʼol kaabaʼ. A tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼaxoʼob ka kanik teʼ Bibliaoʼ yaan u yáantkech xan utiaʼal ka bisaba tubeel yéetel a láakʼtsiloʼob. Tsʼoʼoleʼ Dioseʼ ku yaʼalikeʼ mantatsʼ u líiʼsmuba «utiaʼal u muʼukʼaʼankintik máax oksaj óoltik tu jaajil u yóol» (2 Crónicas 16:9). Utiaʼal maʼ u yantal mix baʼal beetik a chʼaʼik saajkileʼ, Dioseʼ yaan u xuʼulsik tuláakal le talamiloʼoboʼ.
Phinehas, utúul máak maʼ kíim tiʼ le baʼateltáambaloʼob anchajoʼob tu luʼumiloʼ tu yaʼalaj: «Tsʼoʼok in kanik in kʼub in wóol tiʼ Jéeoba tuláakal súutukil. In tsʼáaik ichil in kuxtal le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ tsʼoʼok u yáantiken utiaʼal maʼ u sen yantal talmil ichil in kuxtal». Teech xaneʼ wa ka kʼub a wóol tiʼ Jéeobaeʼ, letiʼeʼ yaan u yáantikech utiaʼal ka chúukpajak a wóol a aktáant jeʼel baʼalak talamil ka yanaktecheʼ (Salmo 18:29). Utúul chan paal jach u yaabiltmaj u taataʼobeʼ ku kʼuchul u jach kʼub u yóol tiʼ letiʼob, bey túunoʼ, kex ka kʼojaʼanchajak wa kex ka chiʼichnakchajak yoʼolal wa baʼaxeʼ ku yuʼubikuba kanáantaʼan. Teech xaneʼ wa ka kʼubik a wóol tiʼ Jéeobaeʼ bey xan ken a wuʼuyilabaoʼ (Salmo 37:34).
Baʼax eʼesiktoʼon jach tu jaajil yaan u yilaʼal baʼaloʼob maʼalobtak teʼ kʼiinoʼob ku taaloʼoboʼ
Jesucristoeʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Teʼexeʼ payalchiʼineneʼex beyaʼ: K-Yuum yanech teʼ kaʼanoʼ, kiliʼichkúunsaʼak a kʼaabaʼ. Taalak a [reino]. Beetaʼak baʼax a kʼáat way luʼumeʼ jeʼel bix u beetaʼal teʼ kaʼanoʼ» (Mateo 6:9, 10). Le Reinoaʼ, upʼéel gobierno tsʼaʼan tu kʼab Jesucristo, yéetel letiʼe Reino kun meyaj tiʼ Dios utiaʼal u gobernartik le Luʼumaʼ (Salmo 2:7-12; Daniel 7:13, 14).
Le baʼaxoʼob beetik u chiʼichnaktal yéetel u sajaktal máak bejlaʼaʼ, jach tsʼoʼok u yaʼabtaloʼob, lelaʼ ku yeʼesikeʼ kʼaʼabéet xan u xuʼulsaʼaloʼob tumen Dios. Lelaʼ jach natsʼaʼan u kʼiinil u beetaʼal, tumen Dioseʼ tsʼoʼok u beetik Reyil Jesús yéetel tsʼoʼok u tsʼáaik u páajtalil tiʼ utiaʼal u yeʼesik chéen Jéeoba u Noj Jalaʼachil tuláakal baʼal yéetel utiaʼal u kaʼa kiliʼichkúunsik u kʼaabaʼ Dios (Mateo 28:18). Maʼ kun xáantaleʼ le Reinoaʼ yaan u xuʼulsik tiʼ tuláakal baʼax beetik u sajaktal yéetel u chiʼichnaktal máakoʼ. Isaías 9:6, NM, ku yeʼesik baʼaxten Jesuseʼ utúul maʼalob Gobernante jeʼel u páajtal u beetik le baʼaxoʼob tsʼoʼok u yaʼalaʼalaʼ. Ku yaʼalikeʼ Jesuseʼ «Taatatsil Minaʼan Xuʼulul tiʼ», «Jach Maʼalob J-tsolnuʼuk» yéetel «u Principei Jeetsʼelil».
Koʼoneʼex ilik baʼaxten ku yaʼalaʼal «Taatatsil Minaʼan Xuʼulul tiʼ». Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ yaan u páajtalil tiʼ yéetel u kʼáat u tsʼáa kuxtal minaʼan u xuul tiʼ le máaxoʼob beetik baʼax utstutʼaan Diosoʼ, lelaʼ yaan u béeytal tumen tu kʼubaj u kuxtal tu yoʼolal tuláakal máak. Bey túunoʼ, letiʼeʼ yaan u luʼsik le kʼeban yanchaj yoʼolal Adán, le yáax wíinikoʼ (Mateo 20:28; Romailoʼob 5:12; 6:23). Tiʼ Cristoeʼ yaan xan u meyaj le páajtalil tsʼaʼan tiʼ utiaʼal u kaʼa kuxkíintik le yaʼabach máakoʼob kimenoʼoboʼ (Juan 11:25, 26).
Ka taal Jesús way Luʼumeʼ tu yeʼeseʼ, letiʼeʼ «Jach Maʼalob J-tsolnuʼuk». Tumen jach u kʼaj óol u Tʼaan Dios yéetel tumen jach u yojel bix beetaʼanik wíinikeʼ, u yojel kaʼach bix jeʼel u yutskíintik le talamiloʼob ku aktáantik máak sáamsamaloʼ. Desde ka beetaʼab reyil teʼ kaʼanoʼ, Cristoeʼ maʼ xuʼuluk u beetikuba «Jach Maʼalob J-tsolnuʼuk[iʼ]» yéetel letiʼ ku meyaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u tsʼáaik maʼalob nuʼuktaj tiʼ wíinikoʼob bejlaʼeʼ. Le tsolnuʼukoʼob tu tsʼáaj Jesús, tsʼíibtaʼan teʼ Bibliaoʼ, tak bejlaʼa jach ku yáantik máakeʼ. K-kanik yéetel k-oksaj óoltik lelaʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-jach chiʼichnaktal yéetel maʼ k-jach sajaktal yoʼolal le talamiloʼoboʼ.
Isaías 9:6 ku yaʼalik xaneʼ, Jesuseʼ «u Principei Jeetsʼelil». Bey túunoʼ, yéetel le páajtalil tsʼaʼan tiʼaʼ, maʼ kun xáantaleʼ yaan u xuʼulsik tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob beetik u pʼektikuba bey xan u baʼateʼel máakoʼ. ¿Bix ken u beetil? Yaan u muchʼik tuláakal máak yáanal upʼéeliliʼ gobierno tuʼux yaan jeetsʼelil: u Reino Dios (Daniel 2:44).
Yáanal le Reinoaʼ, tuláakal máak kun yantal ich jeetsʼelil utiaʼal mantatsʼ. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-creertik jach bey kun úuchuloʼ? Tumen Isaías 11: 9 ku yaʼalik: «Mix máak bíin yanak utiaʼal u beet loob tin kiliʼich joʼol luʼum, tumen jeʼel bix u chuʼupul le kʼáaʼnáab yéetel le jaʼoʼ, bey bíin chuʼupuk le múuchʼ kaajoʼob yéetel u kʼaj óolal Yuumtsil[oʼ]». Ken máanak kʼiin túuneʼ, tuláakal máakeʼ jach yaan u kʼaj óoltik Dios tubeel yéetel yaan u yuʼubkoʼob u tʼaan. ¿Ku beetik wa u kiʼimaktal a wóol a wojéeltik lelaʼ? Wa beyoʼ, ilawil u séeb yantaltech «u kʼaj óolal Yuumtsil».
Techeʼ jeʼel u páajtal u yantaltech le kʼaj óolalil ku taal tiʼ Dios wa ka xakʼal xoktik jach baʼax ku kaʼansik le Biblia yoʼolal le baʼaxoʼob ku yúuchloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan le jatsʼuts baʼaloʼob u yaʼalmaj Dios ken u beet maʼ kun xáantaloʼ. Le oʼolaleʼ, k-invitarkech utiaʼal ka kʼam ka tsʼaʼabaltech xook tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba ku kʼaʼaytajoʼob ta kaajaloʼ. Lelaʼ jach yaan u yáantkech utiaʼal ka páaʼt baʼaloʼob maʼalobtak teʼ kʼiinoʼob ku taaloʼ yéetel utiaʼal maʼ sajaktal teʼ yóokʼol kaab chuup yéetel muʼyajiloʼobaʼ.
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 4]
K-xokik le Biblia yéetel k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalikoʼ ku yáantkoʼon k-maas kʼub óol tiʼ Jéeoba
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 7]
Baʼaxten ku yáantkoʼon le Reino k-kʼub k-óol tiʼ Jéeobaoʼ
Tumen Jesucristo u Reyil u Reino Dioseʼ, tsʼaʼan páajtalil tiʼ yóokʼol tuláakal baʼal (Mateo 28:18). Letiʼeʼ yaan u beetik u kaʼa meyaj tubeel tuláakal le baʼaxoʼob tsʼáaik u páajtalil le kuxtal teʼ Luʼumaʼ. Yéetel yaan u xuʼulsik xan tuláakal le kʼojaʼaniloʼoboʼ. Le milagroʼob tu beetaj ka taal way Luʼumeʼ tu yeʼesaj bix le utsiloʼob ken u tsʼáa tiʼ tuláakal máak tu yáanal u gobernacionoʼ, tumen letiʼeʼ utúul Rey toj tuláakal baʼax ku beetik yéetel ku béeykuntik baʼax ku yaʼalik. Tiʼ le u jatsʼuts modosoʼob Jesucristoaʼ, ¿máakalmáak maas utstawichiʼ?
▪ Utstutʼaan u natsʼkuba máak tu yiknal
▪ Upʼéeliliʼ bix u yilik tuláakal máak
▪ Chúukaʼan u yóol yéetel utstutʼaan u yáantaj
▪ Tuláakal baʼax ku beetikeʼ toj
(Isaías 11:3-5; Juan 5:30; 8:16).
▪ Uts yéetel kabal u yóol
(Juan 13:3-15).