Láayliʼ u tsʼaamaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios kex tsʼoʼok u chʼíijloʼobeʼ
Láayliʼ u tsʼaamaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios kex tsʼoʼok u chʼíijloʼobeʼ
«Jeʼel bix kuxaʼan cheʼob pakʼaʼanoʼob tu [templo] Yuumtsileʼ [...] tak tu nuxibiloʼobeʼ yaan u yichankiloʼob.» (SALMO 92:13, 14.)
1, 2. 1) ¿Baʼax maases ku taal tu tuukul máak ken u yuʼub le tʼaan chʼíijiloʼ? 2) ¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le muʼyajiloʼob ku taasik le kʼebanoʼ?
U CHʼÍIJIL MÁAK. ¿Baʼax ku taal ta tuukul ken a wuʼuy le tʼaanaʼ? ¿U yúuchʼul u yich máak? ¿U kóoktal máak? ¿U pʼáatal minaʼan u muukʼ? ¿Wa ka tuukul xan tiʼ uláakʼ talamiloʼob ku yantal tiʼ máak ken chʼíijik, jeʼex le ku yaʼalik Eclesiastés 12:1-7? Wa beyoʼ, maʼalob ka a kʼaʼajseʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik Eclesiastés capítulo 12 maʼ letiʼe u kʼáat Dios kaʼach ka úuchuk tiʼ máakoʼ. Le baʼaxoʼob ku yúuchul tiʼ u wíinklil máak ken chʼíijkoʼ ku yúuchul yoʼolal le kʼeban tu máansajtoʼon Adanoʼ (Romailoʼob 5:12).
2 U yantal u jaʼabil máakeʼ maʼ unaj u yilaʼal bey upʼéel baʼal kʼaas ku yúuchleʼ, tumen chéen ku yeʼesik bukaʼaj tsʼoʼok u kuxtal wíinik. U jaajileʼ, u nojochtal yéetel u yantal u jaʼabil máakeʼ upʼéel baʼal maʼalob. Le talmiloʼob tsʼoʼok u muʼyajtaʼal maas tiʼ seis mil jaʼaboʼobeʼ maʼ kun xáantal ken luʼsaʼakoʼob. Tuláakal le máaxoʼob ken u yuʼuboʼob u tʼaan Dioseʼ yaan u yantaltiʼob le kuxtal u kʼáat Dios kaʼach ka yanak tiʼ wíinikoʼ, upʼéel kuxtal tuʼux maʼ kun kaʼa ilbil le muʼyajiloʼob ku taasik le chʼíijil yéetel le kíimiloʼ (Génesis 1:28; Apocalipsis 21:4, 5). Ken úuchuk lelaʼ mix máak ken u yaʼal: «Kʼojaʼanen» (Isaías 33:24). Le chʼijaʼanoʼoboʼ yaan u kaʼa táankelemtaloʼob yéetel «bíin utsa[koʼob] túun tiʼ u kʼojaʼanil[oʼob]» (Job 33:25). Baʼaleʼ maʼiliʼ úuchuk lelaʼ, tuláakloʼon yaan k-aktáantik le talamiloʼob ku taasik le kʼebaniloʼ. Kex beyoʼ, le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ ku kʼamikoʼob yaʼab utsiloʼob le táan u bin u yantal u jaʼabiloʼoboʼ.
3. ¿Bix jeʼel u páajtal «u yichankil» le máaxoʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ?
3 Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «jeʼel bix kuxaʼan cheʼob pakʼaʼanoʼob tu [templo] Yuumtsileʼ [...] tak tu nuxibiloʼobeʼ yaan u yichankiloʼob» (Salmo 92:13, 14). Teʼelaʼ le salmistaaʼ ku tsʼáaik naʼatbileʼ le máaxoʼob meyajtik Dios tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ, láayliʼ jeʼel u páajtal u tsʼáaik u yóoloʼob u meyajtoʼob Dioseʼ yéetel jeʼel xan u jach áantajoʼobeʼ. Desde úuchil tak bejlaʼeʼ yaʼab máaxoʼob tsʼoʼok u yeʼeskoʼob jeʼel u páajtal u beetaʼal beyaʼ.
Mantatsʼ u bin kaʼach teʼ templooʼ
4. ¿Baʼax eʼesik jach u tsʼaamaj u yóol Ana u meyajt Dios kaʼach, yéetel baʼax utsiloʼob tu kʼamaj tiʼ Jéeoba?
4 Tuukulnen tiʼ Ana, utúul koʼolel tu beetaj u profetai úuchil. Kex yaan kaʼach 84 jaʼaboʼob tiʼeʼ, mantatsʼ u bin kaʼach teʼ templooʼ, tsʼoʼoleʼ «yéetel kʼiin yéetel áakʼab táan kaʼach u meyajtik Yuumtsil» yéetel táan u beetik oracionoʼob. Le koʼolelaʼ maʼ levitaiʼ, tiʼ u taal «tiʼ u chʼiʼibal Aser», le oʼolal maʼ tu páajtal kaʼach u pʼáatal kajtal teʼ templooʼ. Tukult bukaʼaj baʼal anchaj u beetik utiaʼal u yantal sáamsamal teʼ templo desde ken kʼuʼubuk le siibal ken sáaschajkoʼ tak ken kʼuʼubuk le siibal le táan u chíinil kʼiinoʼ. Baʼaleʼ jach bin utsil tiʼ úuchik u beetik beyaʼ, tumen tiʼ yaan kaʼach teʼ templo le ka bisaʼab Jesús tu chaambalil tumen José yéetel María utiaʼal kʼubbil tiʼ Jéeoba, jeʼex u yaʼalik le Ley ka beetaʼakoʼ. Le ka tu yilaj Jesuseʼ, Anaeʼ «tu tsʼáaj nib óolal tiʼ Yuum Jajal Dios yéetel tʼaanaj tu yoʼolal le chan paal tiʼ tuláakal le máaxoʼob ku páaʼtikoʼob kaʼach u [salvartaʼal] Jerusalenoʼ» (Lucas 2:22-24, 36-38; Números 18:6, 7).
5, 6. Yaʼab sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼobeʼ, ¿bix u yeʼeskoʼob u tsʼaamaj u yóol u meyajtoʼob Dios, jeʼex Anaeʼ?
5 Jeʼex Anaeʼ, teʼ kʼiinoʼobaʼ láayliʼ yaan xan sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob mantatsʼ ku binoʼob muchʼtáambal, ku kʼaʼaytajoʼob yéetel ku oraroʼob utiaʼal ka kʼaj óoltaʼak Dios tumen uláakʼ máakoʼob. Utúul sukuʼun 80 jaʼaboʼob yaan tiʼ yéetel mantatsʼ u bin yéetel u yatan teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, tu yaʼalaj: «Tsʼoʼok u suuktaltoʼon k-bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ yéetel maʼ k-kʼáat antal yaanal tuʼuxiʼ. K-kʼáat antal tuʼux yaan le máaxoʼob ku meyajkoʼob Jéeobaoʼ. Tiʼ k-uʼuyikba maʼalobiliʼ». ¿Máasaʼ jach ku líiʼsik k-óol le baʼax ku beetik le sukuʼunoʼobaʼ? (Hebreob 10:24, 25.)
6 Jean, utúul kiik maas tiʼ 80 jaʼaboʼob yaan tiʼeʼ, ku yaʼalik: «Tiʼ tuláakal baʼax yaan yil yéetel u meyajtaʼal Dioseʼ wa ku páajtal in beetkeʼ kin beetik». Letiʼeʼ ku yaʼalik xan: «Yaan kʼiineʼ ku lúubul in wóol, baʼaleʼ ¿baʼaxten unaj u lúubul u yóol xan u maasil ken lúubuk in wóol?» Tsʼoʼoleʼ, yéetel kiʼimak óolaleʼ, ku yaʼalik jach utstuyich u bin tiʼ uláakʼ luʼumiloʼob utiaʼal u meyajt Dios. Tiʼ upʼéel viaje tu beetaj maʼ úucheʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob binoʼob tu yéeteloʼ: «Maʼ in kʼáat in seguert in máan in chaʼant le jatsʼuts najoʼoboʼ. ¡Baʼax in kʼáateʼ in jóokʼol kʼaʼaytaj!». Kex maʼ u yojel le tʼaan ku beetaʼal teʼ luʼumil jeʼeloʼ, Jeaneʼ tu beetaj u taaktal u kʼaj óoltaʼal Jéeoba tumen jujuntúul máakoʼob. Tsʼoʼoleʼ, yaʼab jaʼaboʼob áantajnaj xan tiʼ upʼéel múuchʼulil tuʼux kʼaʼabéet áantajiʼ, yéetel utiaʼal leloʼ anchaj u kanik uláakʼ tʼaanil yéetel u viajar kaʼapʼéel hora utiaʼal u bin yéetel u suut teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ.
Seguernak a kaambal
7. Kex tsʼoʼok u chʼíijleʼ, ¿bix tu yeʼesil Moisés u kʼáat kaʼach u maas natsʼuba tiʼ Jéeoba?
7 Jeʼex u bin u maas yantal u jaʼabil máakeʼ bey u bin xan u kanik maas yaʼab baʼaloʼob (Job 12:12). Baʼaleʼ, maʼ tu kaambal máak tiʼ Dios chéen ikil u yantal u jaʼabil. Le oʼolaleʼ, máaxoʼob meyajtik Dioseʼ jeʼex u bin u máan le jaʼaboʼoboʼ ku yilik u seguer u kaambaloʼob tiʼ letiʼ (Proverbios 9:9). Moiseseʼ 80 u jaʼabiloʼob le ka aʼalaʼab tiʼ tumen Jéeoba ka u jóoʼs u kaajil Israel tiʼ Egipto (Éxodo 7:7). Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, maʼ yaʼab máax ku chukik 80 jaʼaboʼob tiʼiʼ, le oʼolal tu tsʼíibtaj Moisés le tʼaanoʼobaʼ: «Setenta jaʼaboʼob u kʼiiniloʼob k-kuxtal; le jach muʼukʼaʼanoʼoboʼ ku kʼuchuloʼob tak ochenta jaʼaboʼob» (Salmo 90:10). Baʼaleʼ, Moiseseʼ mix utéen tu yuʼubaj wa maʼ tu páajtal u seguer u kaambal tumen tsʼoʼok u chʼíijliʼ. Kex tsʼoʼok u máan yaʼab jaʼaboʼob joʼopʼok u meyajtik Dioseʼ, Moiseseʼ tu kʼáat óoltaj tiʼ: «Tsʼáa in wojéelt baʼax bíin a beete, ka páatchajak xan in woksik in wóol tiʼ teech» (Éxodo 33:13). Moiseseʼ tu yeʼesaj jach u kʼáat kaʼach u maas natsʼuba tiʼ Jéeoba.
8. ¿Bix seguernaj u kaambal Daniel kex yaan kaʼach 90 jaʼaboʼob tiʼ, yéetel baʼax utsiloʼob tu kʼamaj úuchik u beetik?
8 Le profeta Danieloʼ kex yaan kaʼach óoliʼ 90 jaʼaboʼob tiʼeʼ, láayliʼ ku xakʼalxoktik kaʼach le kiliʼich tsʼíiboʼoboʼ. Le baʼax tu kanaj le ka tu xokaj «u tsʼíibil juʼunil[oʼob]» Levítico, Isaías, Jeremías, Oseas yéetel Amoseʼ, le péeks u beet upʼéel jatsʼuts oración tiʼ Jéeoba (Daniel 9:1-3). Dios túuneʼ tu núukaj u oración, ka tu tsʼáaj u yojéelt baʼaloʼob yaan yil yéetel le adoración ku tsʼaʼabal tiʼoʼ bey xan tu yoʼolal le Mesíasoʼ (Daniel 9:20-27).
9, 10. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik jujuntúul sukuʼunoʼob utiaʼal ka seguernak u kaambaloʼob?
9 Jeʼex Moisés yéetel Danieleʼ, toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal seguer k-kaambal tiʼ le baʼax ku kaʼansik le Biblia tuláakal u kʼiiniloʼob k-kuxtaloʼ. Lelaʼ letiʼe baʼax ku beetik yaʼab tiʼ k-sukuʼunoʼoboʼ. Worth, utúul sukuʼun yaan maas tiʼ 80 jaʼaboʼob tiʼeʼ, ku yilik u xokik mantatsʼ le kaʼansaj ku tsʼáaik «le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]» (Mateo 24:45). Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jach utstinwich in kaambal tiʼ Dios, yéetel jach ku kiʼimaktal in wóol ken in wil bix u bin u maas naʼataʼal le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ» (Proverbios 4:18). Fredeʼ, utúul sukuʼun maas tiʼ sesenta jaʼaboʼob joʼopʼok u meyajtik Dioseʼ, jach utstuyich u tsikbal yéetel uláakʼ sukuʼunoʼob yoʼolal le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Mantatsʼ kʼaʼabéet in kʼaʼajsik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Wa ku kʼuchul u naʼat máak tubeel “le maʼalob kaʼansaj” yaan teʼ Bibliaoʼ, ku kʼuchul u creert tubeel le baʼax ku yaʼalikoʼ» (2 Timoteo 1:13).
10 Kex tsʼoʼok u yantal u jaʼabil máakeʼ, leloʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ tu páajtal u naʼatik baʼaloʼob talamtakiʼ. Yaʼab máaxoʼobeʼ yantiʼob maas tiʼ 60, 70 yéetel 80 jaʼaboʼob le ka tu kanoʼob xook yéetel tsʼíib. Uláakʼoʼobeʼ tsʼoʼok u kankoʼob yaanal tʼaan, jeʼex tsʼoʼok u beetik yaʼab sukuʼunoʼob utiaʼal u páajtal u kʼaʼaytikoʼob le maʼalob péektsil tiʼ uláakʼ máakoʼoboʼ (Marcos 13:10). Harry yéetel u yataneʼ, yaan kaʼach óoliʼ 70 jaʼaboʼob tiʼob le ka tu chʼaʼatukloʼob u yáantkoʼob le máaxoʼob ku tʼankoʼob portuguesoʼ. Le sukuʼunoʼ ku yaʼalik: «U jaajileʼ ken chʼíijik máakeʼ ku maas talamtal u beetik jeʼel baʼalak meyajileʼ». Kex beyoʼ, tu tsʼáaj u yóoloʼob, le oʼolal kʼuch tak u tsʼáaʼob xook tiʼ jujuntúul máakoʼob ku tʼankoʼob portugués. Yéetel Harryeʼ yaʼab jaʼaboʼob joʼopʼok u máansik tsol tʼaanoʼob ich portugués tiʼ u muchʼtáambaliloʼob distrito.
11. ¿Baʼaxten k-tʼaan tiʼ le baʼax tsʼoʼok u beetik jujuntúul sukuʼunoʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ?
11 U jaajileʼ, maʼ tuláakal máax jeʼel u páajtal u beetik le baʼax tu beetaj le sukuʼunoʼob tsʼoʼok k-aʼalikoʼ. ¿Baʼaxten túun táan k-tʼaan tiʼ le baʼax tsʼoʼok u beetik jujuntúul sukuʼunoʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ? Maʼ utiaʼal k-aʼalik wa tuláakal máax kʼaʼabéet u beetik jach jeʼex úuchik u beetkoʼoboʼ. Baʼaxeʼ, k-tʼaan tiʼ letiʼob yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj le apóstol Pablo tiʼ le cristianoʼob hebreob le ka tu yaʼalajtiʼob ka kaambalnakoʼob tiʼ le ancianoʼoboʼ (Hebreos 13:7, NM). Le baʼax ku beetik le sukuʼunoʼob yéetel kiikoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ, ku péekskoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon le nojoch fe péekskoʼob utiaʼal u meyajkoʼob Diosoʼ. Harry, beora yantiʼ 87 jaʼaboʼobeʼ, ku yaʼalik: «Tu yalab in jaʼabiloʼobeʼ in kʼáat in meyajt Dios tuláakal le ku páajtaleʼ». Fred, le máax tiʼ tsʼoʼok xan k-tʼaaneʼ, jach kiʼimak u yóol táan u meyaj tu najil Betel. Letiʼeʼ ku yaʼalik xan: «Kʼaʼabéet u kaxtik máak bix jeʼel u páajtal u maas meyajtik Dioseʼ, yéetel maʼ u xuʼulul u beetik».
U tsʼaamaj u yóol u meyajtoʼob Dios kex tsʼoʼok u chʼíijloʼob
12, 13. ¿Bix tu yeʼesil Barzilai chúukaʼan u yóol u meyajt Dios kex tsʼoʼok u chʼíijil?
12 Maʼ chéen chʼaʼabil u kanik kuxtal máak yéetel le muʼyajiloʼob ku taasik le chʼíijiloʼ. Baʼaleʼ, jeʼel u páajtal u chúukpajal u yóol máak u meyajt Dioseʼ. Barzilai, utúul galaaditaeʼ tu yeʼesaj jach jaaj lelaʼ. Le yaan kaʼach 80 jaʼaboʼob tiʼeʼ tu yeʼesaj u yutsil tiʼ David yéetel tiʼ u soldadoʼob, ikil tu tsʼáajiltiʼob janal yéetel tuʼux u yantaloʼob le táan u baʼateloʼob tu contra Absalonoʼ. Le táan u suut David tu kaajil Jerusaleneʼ, Barzilaieʼ bin tu yéetel tak tu jáal u yáalkab jaʼi Jordán; teʼeloʼ le rey Davidoʼ tu yaʼalaj tiʼ ka xiʼik meyaj tu palacio. Baʼaleʼ Barzilaieʼ tu núukaj tiʼ: «Yaan tiʼ teen ochenta jaʼaboʼob; tsʼoʼok u jáawal in wuʼuyik kiʼ tin chiʼ baʼax kin jaantik yéetel kin wukʼik, [...] maʼ tu páajtal in wuʼuyik u kʼaayoʼob le j-kʼaayoʼob wa le x-kʼaayoʼoboʼ [...] Baʼaleʼ jeʼel yaan tu yiknal a Tsikbeʼenil uláakʼ a palitsilaʼ in paal Kimam. Xiʼik yéetel a Tsikbeʼenil, u beet a Tsikbeʼenil tu yéetel le baʼax ku tukultik maʼalobeʼ» (2 Samuel 17:27-29; 19:31-40).
13 Kex maʼ tu páajtal u bin tumen tsʼoʼok u chʼíijleʼ, Barzilaieʼ tu beetaj tuláakal le ku páajtal utiaʼal u yáantik le rey tsʼaʼan tumen Jéeobaoʼ. Kex tu yaʼalaj maʼ jach sáasil u yich yéetel tsʼoʼok u jáawal u yuʼubik kiʼ tu chiʼ baʼax ku jaantikeʼ, maʼ jach lúub u yóoliʼ; baʼaxeʼ tu kaxtaj u yutsil Kimam ka tu yaʼalaj ka tsʼaʼabak tiʼ letiʼ le baʼax ku yaʼalaʼal u tsʼaʼabal kaʼach tiʼoʼ. Yaʼab xan sukuʼunoʼob bejlaʼeʼ maʼatech u tuukuloʼob chéen tu yoʼolaloʼob, baʼaxeʼ ku kaxtikoʼob xan u yutsil uláakʼ sukuʼunoʼob. Ku beetkoʼob tuláakal le ku páajtal utiaʼal u meyajkoʼob Dios, tumen u yojloʼobeʼ «letiʼ le siibaloʼob utstutʼaan Jajal Diosoʼ». ¿Máasaʼ jach kiʼimak k-óol ikil k-múul meyaj yéetel sukuʼunoʼob ku beetkoʼob beyaʼ? (Hebreob 13:16.)
14. ¿Baʼax beetik u maas yantal u muukʼ le baʼax tu yaʼalaj David teʼ Salmo 37:23-25?
14 Davideʼ yaʼab baʼaxoʼob tu máansaj ichil u kuxtal, baʼaleʼ u yojel kaʼach Jéeobaeʼ mantatsʼ ku kanáantik le máaxoʼob meyajtikoʼ. Le maʼ yaʼab u bin u kíimiloʼ, Davideʼ tu tsʼíibtaj le kʼaay k-xokik bejlaʼa teʼ Salmo 37. Tukult bix u machmil kaʼach le arpa táan u tuukul tu yoʼolal Jéeoba yéetel táan u kʼayik le kʼaayaʼ: «Yuumtsileʼ letiʼ nuʼuktik u xíimbal wíinik, Yuumtsil xan ku tsʼáaik tiʼ le bej tuʼux [unaj] u máanoʼ; kex tumen lúubukeʼ, maʼ bíin pʼáatak luubuliʼ, tumen Yuumtsileʼ u machmaj tu kʼab. Tin máansaj in táankelemil, bejelaʼeʼ tsʼoʼok in nuxibtal; baʼaleʼ mix juntéen tin wilaj xúumpʼattaʼan le utsil máakoʼ mix tin wilaj u kʼáat [máatan] u paalaloʼobiʼ» (Salmo 37:23-25). Jéeobaeʼ tu yilaj maʼalob ka tʼaanak David tiʼ baʼax tu yilaj tuláakal u kʼiiniloʼob u kuxtal, yéetel le baʼax tu yaʼaloʼ ku maas tsʼáaik muukʼ tiʼ le baʼax tu kʼayoʼ.
15. ¿Bix úuchik u chúukpajal u yóol u meyajt Dios le apóstol Juan kex tsʼoʼok u chʼíijil yéetel kex tu aktáantaj talamiloʼob?
15 Le apóstol Juanoʼ chúukpaj xan u yóol u meyajt Dios kex tsʼoʼok u chʼíijil yéetel kex tu aktáantaj talamiloʼob. Letiʼeʼ setenta jaʼaboʼob joʼopʼok u meyajtik Dios le ka bisaʼab kʼalbil tu islai Patmos «tu yoʼolal [tu] tseʼektilak u tʼaan Jajal Dios, yéetel tu yoʼolal úuchik [u yaʼalik] u jaajil tu yoʼolal Jesucristo» (Apocalipsis 1:9). Baʼaleʼ tsʼaʼab uláakʼ meyaj u beete. Tuláakal le libroʼob tu tsʼíibtaj yanoʼob ichil le Bibliaoʼ, tu tsʼíibtaj le maʼ yaʼab u bin u kíimloʼ. Le tiaʼan tu islai Patmosoʼ, tsʼaʼab u yil le baʼax tu tsʼíibtaj tu libroi Apocalipsisoʼ (Apocalipsis 1:1, 2). Ku tuklaʼal xaneʼ, letiʼe jalaʼach romano Nerva beet u jáalkʼabtaʼaloʼ, yéetel tu jaʼabil 98, maʼ xaaneʼ le yaan 90 wa 100 jaʼaboʼob tiʼeʼ, tu tsʼíibtaj u Evangelio yéetel le óoxpʼéel cartaʼob ku biskoʼob u kʼaabaʼoʼ.
Maʼ tu tuʼubsaʼal le maʼalob baʼaloʼob tsʼoʼok u beetkoʼoboʼ
16. Le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼob maʼ tu páajtal u jach tʼaanoʼobeʼ, ¿bix jeʼel u yeʼeskoʼob chúukaʼan u yóoloʼob tiʼ Jéeobaeʼ?
16 Jejeláas talamiloʼob ku aktáantik máak ken chʼíijik. Yaan sukuʼunoʼob tsʼoʼok maʼ tu páajtal u tʼaanoʼobeʼ, ku kʼaʼajskoʼob bix tsʼoʼok u yeʼesik Jéeoba u yutsil tiʼob. Kex maʼ tu páajtal u yaʼalikoʼob yéetel u chiʼobeʼ, ichil u puksiʼikʼaloʼobeʼ ku yaʼalikoʼob tiʼ Jéeoba: «¡Bukaʼaj in yaakuntmail a kaʼansaj! ¡Bul kʼiin in tsʼaamaj in tuukul tiʼ letiʼ!» (Salmo 119:97). Jéeobaeʼ u kʼaj óol le máaxoʼob táan u «tuukul[oʼob]» tu yoʼolaloʼ yéetel jach u yaabiltmoʼob tumen maʼ beyoʼob jeʼex u chuukaʼan máakoʼob maʼ u kʼáat u natsʼubaʼob tu yiknaloʼ (Malaquías 3:16; Salmo 10:4). ¿Máasaʼ jach ku líiʼsik k-óol ojéeltik Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol ikil k-tuukul tu yoʼolal? (1 Crónicas 28:9; Salmo 19:14.)
17. ¿Baʼaxten unaj u jach kiʼimaktal u yóol le máaxoʼob tsʼoʼok u yúuchtal joʼopʼok u meyajkoʼob Diosoʼ?
17 Le máaxoʼob tsʼoʼok u máan yaʼab jaʼaboʼob joʼopʼok u meyajkoʼob Dioseʼ jach unaj u kiʼimaktal u yóoloʼob, tumen maʼ kun tuʼubsil tumen Jéeoba le maʼalob baʼaloʼob tsʼoʼok u beetkoʼob tu yoʼolal u kʼaabaʼoʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Wa ku chúukpajal a wóoleʼex[eʼ], bíin yanak teʼex le jaajil kuxtaloʼ» (Lucas 21:19). Utiaʼal ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼ máakeʼ, kʼaʼabéet u chúukpajal u yóol u meyajt Dios. Le máaxoʼob tsʼoʼok u beetikoʼob «baʼax u kʼáat Jajal Dios» yéetel tsʼoʼok u chúukpajal u yóol u meyajtoʼobeʼ jeʼel u páajtal u páaʼtik u kʼamikoʼob «le baʼax u yaʼalmaj» Diosoʼ (Hebreob 10:36).
18. 1) ¿Baʼax kiʼimakkúunsik u yóol Jéeoba? 2) ¿Baʼax ken k-il tuláakʼ xookoʼ?
18 Jéeobaeʼ jach nojoch baʼal u yilik le baʼax ku beetik le máaxoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ, kex wa yaʼab wa kex upʼíit baʼax ku beetkoʼob. Kex tumen k-wíinklil «táan u xuʼupuleʼ, k-ichilbeʼen wíinikeʼ ku túumbental sáamsamal» (2 Corintios 4:16, LTN). Sukuʼuneʼex, Jéeobaeʼ jach tu jaajil kiʼimak u yóol yoʼolal le baʼax tsʼoʼok a beetikeʼex tu yoʼolaloʼ, yéetel kiʼimak xan u yóol yoʼolal le baʼax táan a beetikeʼex bejlaʼoʼ (Hebreob 6:10). Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik bix u tsʼáaikoʼob áantaj le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ.
¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?
• ¿Baʼax tu kaʼansaj Ana tiʼ le sukuʼunoʼob yéetel kiikoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ?
• ¿Baʼaxten k-aʼalik yaʼab baʼaloʼob jeʼel u páajtal u beetik máak kex tsʼoʼok u chʼíijleʼ?
• Le máaxoʼob tsʼoʼok u chan yantal u jaʼabiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u páajtal u yeʼeskoʼob láayliʼ u tsʼaamaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Dioseʼ?
• ¿Bix u yilik Jéeoba le meyaj ku beetik le máaxoʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 24]
Kex tsʼoʼok u chʼíijil Danieleʼ yoʼolal le «tsʼíibil juʼun[oʼob]» tu xokoʼ kʼuch u naʼat bukaʼaj tiempo kun palitsiltbil Judá
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 25]
Le máaxoʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼob mantatsʼ ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼob, ku kʼaʼaytajoʼob yéetel ku yilik u maas kaambaloʼobeʼ, ku yeʼeskoʼobtoʼon bix unaj k-beetik