«Tsʼáanchaʼat le kʼaas yéetel le utsoʼ»

«Maʼ a chaʼik u tsʼáanchaʼatikech le kʼaasoʼ. Baʼaleʼ tsʼáanchaʼat le kʼaas yéetel le utsoʼ.» (ROMAILOʼOB 12:21.)

1. ¿Baʼaxten k-ojel jeʼel u páajtal k-tsʼáanchaʼatik le kʼaasoʼ?

¿JEʼEL wa u páajtal u chúukpajal k-óol aktáant le baʼax ku beetik le máaxoʼob ku tsʼáaikubaʼob tu contra le adoración k-tsʼáaik tiʼ Jéeobaoʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal k-tsʼáanchaʼatik le kʼaas ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ? Jeʼeleʼ. ¿Baʼaxten k-aʼalik jeʼel u páajtaleʼ? Yoʼolal le baʼax tu tsʼíibtaj apóstol Pablo tiʼ le romailoʼoboʼ: «Maʼ a chaʼik u tsʼáanchaʼatikech le kʼaasoʼ. Baʼaleʼ tsʼáanchaʼat le kʼaas yéetel le utsoʼ» (Romailoʼob 12:21). Wa k-ojel jach yaan u yáankoʼon Jéeoba yéetel wa maʼ k-chaʼik u «tsʼáanchaʼatik[oʼon]» le kʼaas ku beetik le máaxoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ, maʼ kun jáawal k-meyajtik Dios. Le tʼaan «tsʼáanchaʼat le kʼaas[oʼ]», u kʼáat u yaʼaleʼ jeʼel u páajtal u seguer k-meyajtik Jéeoba wa ka chúukpajak k-óol aktáant le chʼaʼapachtajiloʼ. Chéen le máaxoʼob ku jáawal u tsʼáanchaʼatikoʼob le kʼaas, kun lúubuloʼob tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaab nuʼuktaʼan tumen Satanasoʼ (1 Juan 5:19).

2. ¿Baʼax oʼolal ken k-il jujumpʼéel baʼaxoʼob tu aktáantaj Nehemías?

² Quinientos jaʼaboʼob táanil tiʼ u kʼiiniloʼob apóstol Pabloeʼ, tu kaajil Jerusaleneʼ yanchaj utúul máax meyajt Dios tu yeʼesaj jeʼel u páajtal u tsʼáanchaʼatik máak le kʼaas jeʼex tu yaʼalil le apóstol Pablooʼ. Le máax k-aʼalikaʼ Nehemías, letiʼeʼ maʼ chéen chúukpaj u yóol u aktáant le kʼaas ku beetaʼal kaʼach tiʼoʼ, baʼaxeʼ tu yilaj u «tsʼáanchaʼat[ik] le kʼaas yéetel le utsoʼ». ¿Baʼax talamiloʼob tu aktáantaj Nehemías? ¿Baʼax áant utiaʼal u chúukpajal u yóol u aktáantoʼob? ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼeʼ? Utiaʼal k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ, koʼox ilik jujumpʼéel baʼaxoʼob tu aktáantaj ichil u kuxtal. *

3. ¿Bix u kuxtal kaʼach u yéet meyajoʼob Nehemías yéetel baʼax nojoch meyajil tu beetaj?

³ Nehemíaseʼ meyajnaj tu palacio Artajerjes, u reyil Persia. Kex tumen u yéet meyajoʼob maʼatech u adorarkoʼob Jéeobaeʼ, letiʼeʼ maʼ kuxlaj jeʼex letiʼobeʼ (Romailoʼob 12:2). Ka kʼaʼabéetchaj u bin u beet upʼéel meyaj tu kaajil Judaeʼ, tu láaj pʼataj le maʼalob baʼaloʼob yaan tiʼoʼ ka tu beetaj upʼéel nojoch viaje tak Jerusalén utiaʼal u nuʼuktik u jeel líiʼsaʼal u pakʼiloʼob le kaajoʼ (Romailoʼob 12:1). Kex letiʼ u gobernadori kaʼach le  kaajoʼ, sáamsamal yéetel «bulkʼiin táan [u múul] meyaj» kaʼach yéetel le israelitaʼoboʼ. Bey páajchajik u tsʼoʼoksaʼal le meyaj ich kaʼapʼéel mesoʼoboʼ (Nehemías 4:21; 6:15). Maʼ de creerbil úuchik u jáan tsʼoʼoksaʼal le nojoch meyajaʼ, tumen le táan u beetaʼal kaʼachoʼ le israelitaʼoboʼ tu aktáantoʼob jejeláas talamiloʼob. ¿Máaxoʼob tu tsʼáajubaʼob tu contra Nehemías, yéetel baʼax u kʼáat u beetoʼob kaʼachi?

4. ¿Baʼax ku yaʼalik u libroi Nehemías u kʼáat kaʼach u beet le máaxoʼob u pʼekmoʼob u kaajal Diosoʼ?

⁴ Sanbalat, Tobías yéetel Gesem (wa Guésem), letiʼe máaxoʼob binoʼob tu contra le meyaj tu nuʼuktaj Nehemíasoʼ. Le máakoʼobaʼ jach yaan u páajtaliloʼob yéetel naatsʼ tiʼ u kaajil Judá kajaʼanoʼob kaʼachi. Le máakoʼob u pʼekmoʼob kaʼach u kaajal Diosoʼ «sen kʼuuxilnajoʼob tumen tsʼoʼok kaʼach u kʼuchul máax u tsʼaamaj u yóol utiaʼal u yáantik le j-israelitaʼoboʼ» (Nehemías 2:10, 19). U kʼáatoʼob kaʼach u jeʼelsoʼob le meyaj ken u nuʼukt Nehemíasoʼ, kex ka yanak u beetkoʼob kʼaas yéetel baʼaloʼob maʼ maʼalobtakiʼ. Baʼaleʼ ¿tu chaʼaj wa Nehemías u tsʼáanchaʼataʼal tumen le kʼaasoʼ?

«Sen j-pʼuʼuji»

5, 6. 1) Le máaxoʼob pʼekmai Nehemíasoʼ, ¿baʼax tu beetoʼob ka káaj u jel líiʼsaʼal u pakʼiloʼob Jerusalén? 2) ¿Baʼaxten maʼ sajakchaj Nehemíasiʼ?

⁵ Utiaʼal u líiʼsik u yóol le israelitaʼoboʼ, Nehemíaseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Muchʼabaʼex tin wéeteleʼ utiaʼal ka k-utskíinteʼex» u pakʼiloʼob Jerusalén, letiʼob túuneʼ tu núukajoʼob: «¡Koʼoneʼex chuumbesik k-utskíintik!». Nehemíaseʼ ku yaʼalik: «Tu baatsiloʼob tu chʼaʼajoʼob muukʼ. Le ka tu yojéeltajoʼob [le kʼasaʼan máakoʼoboʼ], tu pʼaʼastoʼon ka tu yaʼalajoʼob yéetel pʼaʼas: ¿Baʼax ka beetikeʼex beyaʼ? ¿Ka tukultikeʼex a líikʼ óoltikeʼex a j-maʼ uʼuyaj tʼantikeʼex le [reyoʼ]?». Nehemíaseʼ maʼ tu chʼaʼaj saajkil yoʼolal le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal tiʼoʼ, letiʼeʼ tu núukajtiʼob: «U [Diosil] le kaʼanoʼ bíin u yáantoʼon, toʼon u j-palitsiloʼobeʼ, binel kaʼaj chuumbes kaʼa líikʼsik le pakʼoʼ» (Nehemías 2:17-20). Nehemíaseʼ jach u kʼáat kaʼach u tsʼoʼokbes le meyaj kex jeʼel baʼalak talamil ka u aktáantoʼobeʼ.

⁶ Sanbalat, utúul tiʼ le máaxoʼob pʼekmai u kaajal Diosoʼ «sen j-pʼuʼuj[eʼ]» ka joʼopʼ u maas aʼalik baʼal yéetel u pʼaʼas. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «¿Baʼax ku tukultik le judíoʼob kimenoʼob yéetel wiʼij?» «¿Wa ichil u tukubiloʼob le pakʼ juutuloʼ, jeʼel wa u páajtal u jóokʼesikoʼob túumbentak le tuunichoʼob jeʼeloʼoboʼ?». Tobías xaneʼ tu yaʼalaj: «Ileʼex le tulum ku beetikoʼoboʼ ¡tak juntúul chʼomak jeʼel u jenik wa ka naʼakak tu yóokʼoleʼ!» (Nehemías 4:1-3). ¿Baʼax túun tu beetaj Nehemías?

7. ¿Baʼax tu beetaj Nehemías le ka joʼopʼ u yaʼalaʼal baʼal tiʼoʼ?

⁷ Nehemíaseʼ maʼ tu beetaj u cuentai le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal tiʼoʼ yéetel maʼ tu sutaj xan u jeeliʼ (Levítico 19:18). Baʼaxeʼ tu pʼataj tu kʼab Dios yéetel tu kʼáataj tiʼ: «In [Dios]: uʼuy bix k-cheʼejtaʼal. Beet u lúubul tu yóokʼoloʼob le u yaʼalaj baʼaloʼoboʼ» (Nehemías 4:4). Nehemíaseʼ u yojel kaʼach Jéeoba ken u «sut u jeel loob» yéetel letiʼ ken u «tsʼáatiʼob baʼax ku náajmatikoʼob» (Deuteronomio 32:35). Tsʼoʼoleʼ, kex táan u yaʼalaʼal baʼal tiʼobeʼ, maʼ tu pʼataj u «líikʼ utskíintik[oʼob] le tulum[oʼ]»; le oʼolal le pakʼoʼ kʼuch tu táanchumukil, yéetel le kaajoʼ chich seguernajik u bin u meyaj (Nehemías 4:6). Le máaxoʼob pʼekmil le jaajil adoracionoʼ maʼ béeychaj u jeʼelskoʼob le meyajoʼ. ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Nehemíaseʼ?

8. 1) ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Nehemías ken aʼalaʼaktoʼon baʼaleʼ? 2) Utiaʼal a weʼesik maas maʼalob maʼ u sutik máak u jeel baʼax ku beetaʼal tiʼeʼ, tsikbalt upʼéel baʼax uchaʼantech wa tiʼ uláakʼ máax.

⁸ Maʼ xaaneʼ ku yaʼalaʼaltoʼon baʼal yéetel k-pʼaʼastaʼal tumen k-éet xookoʼob, tumen k-éet meyajoʼob wa tumen k-láakʼtsiloʼob. Baʼaleʼ, toʼoneʼ maas maʼalob ka k-beet le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Yaan jun súutuk utiaʼal mak chiʼ» (Eclesiastés 3:1, 7). Le oʼolaleʼ, jeʼex Nehemíaseʼ, maʼatech k-sutik u jeel le baʼax ku yaʼalaʼaltoʼonoʼ (Romailoʼob 12:17). Baʼaxeʼ, k-orar tiʼ Dios tumen letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teen kin boʼol» (Romailoʼob 12:19; 1 Pedro 2:19, 20). K-beetik beyaʼ, yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u jáawal k-kʼaʼaytik u maʼalob péektsil le Reino yéetel k-kaʼansik uláakʼ máakoʼob kex yaan máaxoʼob ku yilik u beetkoʼob wa baʼax utiaʼal ka jáawak (Mateo 24:14; 28:19, 20). Wa k-jóokʼol kʼaʼaytaj mantatsʼ  kex táan u yaʼalaʼaltoʼon baʼaleʼ, k-eʼesik táan k-beetik jeʼex Nehemíaseʼ.

Yaan k-kíimskoʼob

9. ¿Baʼax tu beetaj le máaxoʼob pʼekmai le jaajil adoracionoʼ, yéetel baʼax tu beetaj Nehemías?

⁹ Le ka tu yojéeltoʼob le máaxoʼob pʼekmil le jaajil adoración «táan u beetaʼal le tulumoʼ», tu chʼaʼaj u espadaʼob utiaʼal u bin «u baʼateltoʼob Jerusalén». Le baʼax táan u aktáantik le judíoʼoboʼ jach talam, tumen xaman tiʼobeʼ tiʼ yaan kaʼach le samaritanoʼoboʼ; lakʼin tiʼobeʼ tiʼ yaan le amonitaʼoboʼ; nojol tiʼobeʼ tiʼ yaan le arabeʼoboʼ, yéetel chikʼin tiʼobeʼ tiʼ yaan le asdoditaʼoboʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ Jerusaleneʼ láaj bakʼpachtaʼan, bey minaʼan tuʼux u púutsʼul kaʼach le máaxoʼob ku meyajoʼoboʼ. ¿Baʼax túun ken u beetoʼob kaʼach? Nehemíaseʼ ku yaʼalik: «Payalchiʼinajoʼon tiʼ [k-Dios]». Le kʼasaʼan máakoʼobaʼ tu yaʼaloʼob yaan u láaj kíimskoʼob le israelitaʼob utiaʼal ka jáawak le meyajoʼ. Tu yoʼolal le baʼax aʼalaʼabaʼ, Nehemíaseʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼob ka u kanáantoʼob le kaaj yéetel «u táatsʼ máaskaboʼob, u juluboʼob yéetel u pʼúun cheʼob». Tu táan wíinikeʼ, le judíoʼoboʼ bey maʼ tu páajtal u tokkubaʼob kaʼach tiʼ le máaxoʼob taak u beetkoʼob kʼaas tiʼoboʼ; baʼaleʼ, Nehemíaseʼ tu líiʼsaj u yóoloʼob yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Maʼ a chʼaʼikeʼex sajakil, kʼaʼajak tiʼ teʼex Yuumtsileʼ nojoch yéetel sajbeʼentsil» (Nehemías 4:7-9, 11, 13, 14).

10. 1) ¿Baʼax beet u jáawal u kaxtaʼal baʼateʼel tiʼ le israelitaʼoboʼ? 2) ¿Baʼax tu beetaj Nehemías?

¹⁰ Le máaxoʼob yanoʼob kaʼach tu contra le meyajoʼ, chéen ka jáaw u kaxkoʼob baʼateʼel. ¿Baʼaxten? Nehemíaseʼ ku yaʼalik: «Tsʼoʼok u paʼabal [le baʼax u tukulmajoʼob] tumen [Diosoʼ]». Kex beyoʼ, Nehemíaseʼ u yojel láayliʼ yaan baʼax jeʼel u beetik le kʼasaʼan máakoʼoboʼ, le oʼolal tu kaxtaj uláakʼ bix jeʼel u beetaʼal le meyajoʼ. Desde teʼ kʼiinoʼ «le j-kuuchoʼoboʼ láayliʼ táan u meyajoʼobeʼ, chéen baʼaleʼ yéetel juntsʼíit u kʼabeʼ ku meyajoʼob, yéetel uláakʼ juntsʼíiteʼ u machmajoʼob u nuʼukul u baʼateloʼob». Tu tsʼáaj xan utúul máax «jóopsik u paaxil le baʼa[teʼel]» wa yaan máax ku taal baʼateʼel tu contraʼoboʼ. Baʼaleʼ, tu yilaj u jach líiʼsik u yóol le kaaj yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «K-[Dioseʼ] bíin baʼatelnak t-tséel» (Nehemías 4:15-20). Ka tsʼoʼok u líikʼil u yóoloʼob utiaʼal u aktáantikoʼob jeʼel baʼalak kʼaas ka óotaʼak beetbil tiʼobeʼ, tu seguertoʼob le meyajoʼ. ¿Baʼaxoʼob k-kanik tiʼ le baʼax úuch tu kʼiinil Nehemíasoʼ?

11. Máaxoʼob meyajtik Jéeobaeʼ, ¿baʼax áantikoʼob utiaʼal maʼ u jáawal u kʼaʼaytajoʼob, yéetel bix u tsʼáanchaʼatikoʼob le kʼaas yéetel le utsoʼ?

¹¹ Yaan kʼiin xaneʼ, le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ ku aktáantikoʼob nojoch talamiloʼob. Tiʼ yaʼab luʼumiloʼobeʼ ku jach chʼaʼapachtaʼaloʼob tumen le máaxoʼob pʼekmailoʼoboʼ, tu táan wíinikeʼ, bey maʼ tu páajtal u tokkubaʼobeʼ; baʼaleʼ, kex beyoʼ u yojloʼobeʼ Dios kun baʼateʼel tu yoʼolaloʼob. Le máaxoʼob ku chʼaʼapachtaʼaloʼob yoʼolal le baʼax ku creerkoʼoboʼ tsʼoʼok u yilkoʼob ku núukaʼal u oracionoʼob tumen Jéeoba yéetel ku kʼaskúuntik le baʼax ku tuklik u beetik le máaxoʼob pʼekmailoʼoboʼ. Yéetel tak tuʼuxoʼob maʼatech u chaʼabal u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ, ku kaxkoʼob bix ken u seguertil u kʼaʼaytajoʼob.  Jeʼex le israelitaʼob anchaj u kʼexkoʼob bix kun meyajoʼobeʼ, u j-jaajkunajoʼob Jéeoba xaneʼ ku kʼexkoʼob bix u kʼaʼaytajoʼob ken joʼopʼok u chʼaʼapachtaʼaloʼob, baʼaleʼ tiʼ letiʼobeʼ maʼatech u meyaj mix upʼéel u nuʼukulil baʼateʼel (2 Corintoiloʼob 10:4). Maʼatech u pʼatkoʼob u kʼaʼaytajoʼob kex ka aʼalaʼak u beetaʼal wa baʼax loobil tiʼob (1 Pedro 4:16). Baʼaxeʼ ku yilik u tsʼáanchaʼatikoʼob le kʼaasoʼ ikil u beetkoʼob baʼax uts.

Koʼoten «utiaʼal ka muchʼlakoʼon»

12, 13. 1) ¿Baʼax tu beetaj le máaxoʼob pʼekmai Nehemíasoʼ? 2) ¿Baʼaxten maʼ tu beetaj Nehemías le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ?

¹² Le ka tu yilaj le máaxoʼob pʼekmai Nehemías maʼ béeychaj u jeʼelskoʼob le meyajoʼ, tu kaxtoʼob uláakʼ óoxpʼéel baʼal u beetoʼob. ¿Máakalmáakoʼobiʼ?

¹³ Yáaxeʼ, utiaʼal u tuskoʼob Nehemíaseʼ tu yaʼalajoʼob tiʼ ka u muchʼubaʼob «tiʼ jumpʼéel u péet kaajiloʼob u táax luʼumil Ono». Tumen u táax luʼumil Ono maʼ náach ku pʼáatal tu kaajil Jerusalén yéetel Samariaeʼ, u jaajileʼ chéen táan kaʼach u yaʼalaʼal tiʼ ka u jeʼels le meyaj yéetel ka u muchʼuba tu yéeteloʼob utiaʼal ka u chʼaʼatʼantoʼob baʼax ken u beetoʼob. Maʼ xaaneʼ Nehemíaseʼ jeʼel wal kaʼach u tuklikeʼ: «Bey in wóol maʼalob le baʼax ku yaʼalik le máakoʼobaʼ; tsʼoʼoleʼ maas maʼalob ka tsikbalnakoʼon ke ka baʼatelnakoʼon». Baʼaleʼ maʼ tu yóotiʼ, tumen jeʼex tu yaʼaliloʼ: «Chéen u kʼáatoʼob kaʼach u beetoʼob tiʼ teen loob». Letiʼeʼ tu tsʼáaj cuenta chéen upʼéel trampa, le oʼolal kantéen tu núukajtiʼob: «Maʼ tu páajtal in bin, tumen wa kin bineʼ, le meyajoʼ ku jáawal u beetaʼal». Le máakoʼob túunaʼ maʼ béeychaj u beetkoʼob u pʼatik Nehemías le meyajoʼ (Nehemías 6:1-4).

14. ¿Baʼax tu núukaj Nehemías tiʼ le máaxoʼob joʼopʼ u yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contraoʼ?

¹⁴ U kaʼapʼéel baʼax tu beetoʼobeʼ, káaj u yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak tu yoʼolal Nehemíasiʼ, joʼopʼ u yaʼalikoʼob u kʼáat líikʼil tu contra le rey Artajerjesoʼ. Tu kaʼa aʼaloʼob tiʼ: «Koʼoten ka tsikbalnakoʼon». Baʼaleʼ letiʼeʼ tu kaʼa aʼalajtiʼob maʼ kun bin, tumen tu tsʼáaj cuenta yaan baʼax taak u beetaʼal tiʼ. Nehemíaseʼ tu yaʼalaj: «Letiʼobeʼ u kʼáatoʼob u jaʼasoʼob k-óol, beyoʼ jeʼel k-xúumpʼattik le meyaj k-beetikoʼ». Baʼaleʼ, le ka aʼalaʼab tiʼ le jeʼelaʼ, letiʼeʼ tu núukaj: «Le baʼax ku yaʼalaʼaloʼ maʼ jaajiʼ, chéen u [tuukul] le máakoʼoboʼ». Tsʼoʼoleʼ, ka tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka muʼukʼaʼankúuntaʼak u yóol, tumen u yojel chéen Jéeoba jeʼel u kanáantikeʼ yéetel jeʼel u tsʼáaik áantaj tiʼ utiaʼal maʼ u jáawal u beetik le meyajoʼ (Nehemías 6:5-9).

15. Semaníaseʼ, ¿baʼax tu yaʼalaj tiʼ Nehemías ka u beete, yéetel baʼaxten maʼ tu yóotaj Nehemías u beetiʼ?

¹⁵ U tsʼook baʼax tu beetoʼobeʼ, tu yaʼaloʼob tiʼ utúul israelita ku kʼaabaʼtik Semanías (wa Semaya), ka u yil bix jeʼel u beetik u bin Nehemías tu contra u Ley Dioseʼ. Semaníaseʼ tu yaʼalaj tiʼ Nehemías: «Koʼox muchʼ[ba] tu [templo Jajal Dios] ichil le kiliʼich najoʼ, ka k-kʼal u jool najiloʼob tumen u tukultmajoʼob u taal u kíimsechoʼob». Semaníaseʼ tu yaʼalaj taak u kíimsaʼal Nehemías yéetel wa ku yokol teʼ templooʼ jeʼel u páajtal u salvartikeʼ. Baʼaleʼ Nehemíaseʼ maʼ utúul sacerdoteiʼ, le oʼolal jeʼel u kʼebankúunskuba wa ka okok u taʼakuba teʼ templooʼ. ¿Jeʼel wa u beetik upʼéel baʼax ku bin tu contra u Ley Dios utiaʼal u salvarkubaeʼ? Nehemíaseʼ tu núukaj: «Le j-xiiboʼob jeʼel bix tenaʼ, maʼ tu yáalkaboʼob mix tu taʼakbesikubaʼob ichil [le templo] utiaʼal maʼ u kíimsaʼal. Teneʼ maʼ tin wokoliʼ». ¿Baʼaxten maʼ lúub Nehemías teʼ trampaoʼ? Tumen kex u yojel Semanías utúul judío kaʼacheʼ maʼ Dios túux tiʼ, tumen utúul jaajil profetaeʼ maʼ tu yaʼalik tiʼ ka u beet baʼax ku bin tu contra u Ley Dios. Jeʼex tu yáax beetileʼ, Nehemías maʼ tu chaʼaj u tuʼusliʼ. Maʼ sen yaʼab kʼiinoʼob úuchuk lelaʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Le tulumoʼ j-tsʼoʼokbesaʼab tu kʼiinil veinticinco tiʼ u [mesil] Elul, cincuenta yéetel kaʼapʼéel kʼiin tu bisaj u beetaʼal le meyajoʼ» (Nehemías 6:10-15; Números 1:51; 18:7).

16. 1) ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-aktáantik le chʼaʼapachtajil ku taal tiʼ máaxoʼob ku yaʼalikubaʼob k-amigoʼob, máaxoʼob ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak t-contraiʼ yéetel le máaxoʼob ku yaʼalikoʼob k-sukuʼunoʼoboʼ? 2) ¿Bix k-eʼesik maʼatech u jáawal tsʼáaik k-óol meyajt Dios t-otoch, tu najil k-xook wa tu kúuchil k-meyaj?

¹⁶ Jeʼex Nehemíaseʼ, toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal aktáantik le chʼaʼapachtajil ku taal tiʼ máaxoʼob  ku yaʼalikubaʼob k-amigoʼob, máaxoʼob ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak t-contraiʼ yéetel le máaxoʼob ku yaʼalikoʼob k-sukuʼunoʼob. Maʼ xaaneʼ yaan máax jeʼel u yaʼaliktoʼon maʼ tsaaj ka k-jach tsʼáa k-óol meyajt Diosiʼ. Maʼ xaan xaneʼ jeʼel u beetkoʼob k-tuklikeʼ wa ku chan jáawal k-meyajtik Dioseʼ, jeʼel u páajtal u yantaltoʼon jujumpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ. Baʼaleʼ, tumen k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal u Reino Dioseʼ, maʼ t-óotik pʼat meyajtik Dios (Mateo 6:33; Lucas 9:57-62). Le máaxoʼob pʼekmailoʼonoʼ ku yaʼalikoʼob xan baʼaloʼob maʼ jaajtak t-contraiʼ. Yaan tiʼ jujumpʼéel luʼumileʼ ku yaʼalaʼal táan k-tsʼáaikba tu contra le gobierno, jeʼex úuchik u yaʼalaʼal tu yoʼolal Nehemíasoʼ. Jujumpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼaloʼ tsʼoʼok u yeʼesaʼal maʼ jaajtak tu táan le juesoʼoboʼ. Baʼaleʼ jeʼel baʼaxak ka úuchuk yéetel le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼaloʼ, toʼoneʼ k-orar tiʼ Jéeoba, tumen k-ojel yaan u beetik u yúuchul le baʼaloʼob jeʼex u yilik maʼalobeʼ (Filiposiloʼob 1:7). Le chʼaʼapachtajiloʼ jeʼel xan u taal tiʼ máaxoʼob ku yeʼesikoʼob bey táan u meyajkoʼob Jéeobaeʼ. Jeʼex úuchik u túulchʼintaʼal Nehemías tumen utúul judío utiaʼal ka u beet baʼax ku bin tu contra le Ley utiaʼal u salvarkubaʼeʼ, utúul máax tsʼoʼok u pʼatik u jaajileʼ jeʼel xan u yilik u túulchʼintkoʼon k-beet upʼéel baʼax ku bin tu contra Dioseʼ. Baʼaleʼ, toʼoneʼ maʼ t-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼaliktoʼon le máakoʼobaʼ, tumen k-ojel chéen jeʼel u yantaltoʼon le kuxtal wa k-beetik baʼaxoʼob ku yaʼaliktoʼon Dios (1 Juan 4:1). Jeʼex túun k-ilkoʼ, chéen yéetel u yáantaj Jéeoba jeʼel u páajtal k-tsʼáanchaʼatik le kʼaasoʼ.

Maʼatech u xuʼulul k-kʼaʼaytaj kex tumen pʼektaʼanoʼon

17, 18. 1) ¿Baʼax jach u kʼáat u beet Satanás bey xan le máaxoʼob tsaypachkoʼ? 2) ¿Baʼax k-chʼaʼatukulmaj k-beetik, yéetel baʼaxten?

¹⁷ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ, le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼaneʼ «tsʼoʼok u tsʼáancheʼetikoʼob le j-takpooloʼ [...] tu yoʼolal le u tʼaanil jaajkunajil tu tsʼáajoʼoboʼ» (Apocalipsis 12:11). Jeʼel xan u páajtal k-tsʼáaikba tu contra Satanás wa maʼ k-xulik kʼaʼaytik u maʼalob péektsilil le Reinooʼ. Le oʼolal maʼ unaj u jaʼakʼal k-óol ojéeltik Satanaseʼ maʼ tu jáawal u chʼaʼapachtik le u yalab le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan bey xan le «yaʼabkach máakoʼob[oʼ]» (Apocalipsis 7:9; 12:17).

¹⁸ Tsʼoʼok k-ilkeʼ jeʼel k-chʼaʼapachtaʼal yéetel baʼaloʼob maʼ jaajtak ku yaʼalaʼal t-contraiʼ, u yaʼalaʼal jeʼel u beetaʼaltoʼon loobeʼ wa yéetel uláakʼ baʼaloʼob jeʼel u beetik u jáawal k-meyajtik Dioseʼ. Jeʼel bixak ka chʼaʼapachtaʼakoʼoneʼ, baʼax u kʼáat Satanaseʼ ka xuʼuluk k-kʼaʼaytaj. Baʼaleʼ maʼ kun béeytal tumen jeʼex Nehemíaseʼ, u kaajal Dioseʼ jach u chʼaʼatukulmaj u «tsʼáanchaʼat[ik] le kʼaas yéetel le utsoʼ». Lelaʼ yaan k-beetik wa maʼ k-xulik kʼaʼaytik le maʼalob péektsil tak ken u yaʼal Jéeoba tsʼoʼok le meyajaʼ (Marcos 13:10; Romailoʼob 8:31; Filiposiloʼob 1:27, 28).

[Tsolajiloʼob]

¿Kʼajaʼan wa tech?

• ¿Baʼax chʼaʼapachtajiloʼob tsʼoʼok u aktáantik le máaxoʼob meyajt Dios úuchil bey xan le máaxoʼob meyajtik bejlaʼeʼ?

• ¿Baʼax jach u kʼáat kaʼach u beet le máaxoʼob pʼekmil Nehemíasoʼ, yéetel bejlaʼeʼ baʼax u kʼáat u beet le máaxoʼob u pʼekmoʼob u kaajal Diosoʼ?

• Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿bix jeʼel u seguer u meyajtoʼon le uts utiaʼal k-tsʼáanchaʼatik le kʼaasoʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 29]

LE BAʼAXOʼOB K-KANIK TIʼ U LIBROI NEHEMÍASOʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 29]

Máaxoʼob meyajtik Dioseʼ

● ku pʼaʼastaʼaloʼob

● ku yaʼalaʼal u beetaʼal loob tiʼob

● ku yilaʼal u tusaʼaloʼob

Le chʼaʼapachtajiloʼ ku taal tiʼ

● máaxoʼob ku yaʼalikubaʼob k-amigoʼob

● máaxoʼob ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak t-oʼolaliʼ

● máaxoʼob ku yaʼalikoʼob k-sukuʼunoʼob

Máaxoʼob meyajtik Dioseʼ ku tsʼáanchaʼatikoʼob le kʼaas

● ikil maʼ tu xulik u kʼaʼaytajoʼob

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 27]

Kex tumen tu aktáantoʼob nojoch chʼaʼapachtajileʼ Nehemías yéetel u maasil judíoʼobeʼ tu jel líiʼsoʼob u pakʼiloʼob Jerusalén

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

Máaxoʼob jach tu jaajil ku meyajkoʼob Dioseʼ ku kʼaʼaytikoʼob le maʼalob péektsil yéetel x-maʼ saajkililoʼ