Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Kaʼans a paalaleʼex u yaabiltoʼob Jéeoba

Kaʼans a paalaleʼex u yaabiltoʼob Jéeoba

Kaʼans a paalaleʼex u yaabiltoʼob Jéeoba

«Le paalaloʼob ku síijiltoʼon t-táankelemiloʼ beyoʼob juluboʼob tu kʼab juntúul baʼateʼel máakeʼ.» (SALMO 127:4.)

1, 2. ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼaleʼ le paalaloʼoboʼ «beyoʼob juluboʼob tu kʼab juntúul baʼateʼel máakeʼ»?

UTÚUL máak u kaʼaj chʼiin yéetel upʼéel arcoeʼ ku yilik u tsʼáaik maʼalob le flechaoʼ, ku jach paktik tuʼux u kʼáat ka tsaʼayak, tsʼoʼoleʼ ku chaʼik u bin le flechaoʼ. ¿Yaan wa ta tʼaan u tsaʼayal le flecha tuʼux u kʼáatoʼ? Utiaʼal ka tsaʼayak le flecha tuʼux u kʼáatoʼ kʼaʼabéet jach u yojel chʼiin, kʼaʼabéet maʼ kʼaʼam iikʼiʼ yéetel kʼaʼabéet maʼ loʼoloʼoch le flechaoʼ.

2 Le rey Salomonoʼ, tu yaʼaleʼ le paalaloʼoboʼ «beyoʼob juluboʼob [wa flechaʼob] tu kʼab juntúul baʼateʼel máakeʼ» (Salmo 127:4). Koʼox ilik baʼaxten jeʼel u keʼetel le taatatsiloʼob yéetel utúul máak ku chʼinik upʼéel flechaeʼ. Wa le máax ku chʼiin yéetel upʼéel arco u kʼáat ka tsaʼayak le flecha tuʼux u kʼáatoʼ, kʼaʼabéet u séeb chʼinik, tumen maʼ yaʼab tiempo yaan tiʼiʼ. Le taatatsiloʼob xanoʼ, maʼ yaʼab tiempo yantiʼob utiaʼal u chʼinik u flechaʼob wa u kaʼansik u paalaloʼob u yaabiltoʼob Jéeobaiʼ. Utiaʼal letiʼobeʼ u paalaloʼobeʼ jach séeb u nuuktaloʼob yéetel ku tsʼoʼokol u beeloʼob (Mateo 19:5). ¿Yaan wa u tsaʼayal le «flecha» tuʼux u kʼáat le taataʼoboʼ? Wa tiʼ uláakʼ tʼaanoʼobeʼ, le paalaloʼoboʼ, ¿yaan wa u seguer u yaabilkoʼob yéetel u meyajtkoʼob Dios tak ken nuukchajkoʼob? Utiaʼal ka u beetoʼobeʼ, yáaxeʼ le taatatsiloʼoboʼ kʼaʼabéet u kanik u nuʼukt u paalaloʼob, u kaʼapʼéeleʼ kʼaʼabéet u yantal jeetsʼelil ichil le familiaoʼ yéetel u yóoxpʼéeleʼ le paalaloʼoboʼ kʼaʼabéet u kʼamkoʼob le kaʼansaj ku tsʼaʼabaltiʼoboʼ. Táanileʼ, koʼox ilik baʼax unaj u beetik le taatatsiloʼoboʼ.

Eʼeseʼextiʼob bix unaj u beetkoʼob

3. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u beetik le taatatsiloʼob le baʼax ku kaʼanskoʼoboʼ?

3 Jesuseʼ mantatsʼ tu beetaj le baʼax tu kaʼansajoʼ, le oʼolal jach maʼalob u yeʼesik tiʼ le taatatsiloʼob bix unaj u beetkoʼoboʼ (Juan 13:15). Le fariseoʼoboʼ maʼ tu beetkoʼob kaʼach le baʼax ku kaʼanskoʼoboʼ, le oʼolal kʼeʼeyoʼob tumen Jesús (Mateo 23:3). Bey túunoʼ, wa le taatatsiloʼob u kʼáatoʼob ka yaabiltaʼak Jéeoba tumen u paalaloʼobeʼ kʼaʼabéet u yeʼeskoʼobtiʼob bix jeʼel u beetkoʼobeʼ. Wa letiʼob maʼ tu beetkoʼob le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ chéen kunel le baʼax ku kaʼanskoʼob tiʼ u paalaloʼoboʼ, beyoʼob jeʼex upʼéel arco minaʼan u suumileʼ (1 Juan 3:18).

4. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj u beetik le taatatsiloʼoboʼ, yéetel baʼaxten?

4 Le taatatsiloʼoboʼ jach kʼaʼabéet u beetkoʼob le baʼax ku kaʼanskoʼoboʼ. Koʼox ilik baʼaxten. Letiʼobeʼ, ¿bix kʼuchik u yaabiltoʼob Dios? Kʼuch u yaabiltoʼob le ka tu kanoʼob teʼ Biblia baʼaxoʼob tu beetaj Jesusoʼ. Le paalaloʼob xanoʼ yaan u kanik u yaabiltoʼob Jéeoba le ken u yil le baʼax ku beetik u taataʼoboʼ. Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ le amigoʼoboʼ jeʼel u yáantik le paalaloʼoboʼ wa jeʼel u «kʼaskúuntikoʼob le maʼalob kuxtal» yantiʼoboʼ (1 Corintoiloʼob 15:33). Tu chichnil utúul paaleʼ, maases chéen yéetel u taataʼob ku biskuba. Le oʼolaleʼ le taataʼoboʼ unaj u beetikoʼob le kʼáatchiʼobaʼ: «¿Maʼalob amigoen wa utiaʼal in hijooʼ? ¿Le baʼax kin beetikoʼ ku yáantik wa utiaʼal ka u bis upʼéel “maʼalob kuxtal”? ¿Kin orar yéetel kin xokik wa le Biblia utiaʼal in weʼesik tiʼ bix unaj u beetikoʼ?».

Múul orarneneʼex tu yéeteloʼob

5. ¿Baʼax jeʼel u kanik le paalaloʼob ken u yil u orar u taataʼoboʼ?

5 Le ken u yuʼub u orar u taataʼobeʼ, le paalaloʼoboʼ jach yaʼab baʼaloʼob jeʼel u kankoʼob yoʼolal Jéeobaeʼ. ¿Baʼax jeʼel u kanik le paalaloʼob ken u yiloʼob u orar u taataʼob le ken xooknakoʼob yéetel le ken jaankoʼob? Maʼ xaaneʼ yaan u tsʼáaikoʼob cuentaeʼ Jéeoba tsʼáaik baʼax kʼaʼabéettoʼon, le oʼolal ku náajaltik ka k-tsʼáa nib óolal tiʼ. Ken u beetoʼob beyaʼ, le taatatsiloʼoboʼ jach maʼalob baʼaloʼob ku kaʼansik tiʼ u paalaloʼob (Santiago 1:17).

6. Le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u kaʼansik tiʼ u paalaloʼob ka u yiloʼob Jéeoba bey utúul amigoeʼ?

6 Wa le taatatsiloʼob ku múul oraroʼob yéetel u paalaloʼob tu yoʼolal baʼaxoʼob chiʼichnakkúuntik cada utúul tiʼ le letiʼobeʼ, leloʼ jeʼel u yáantik u paalaloʼob ka u beetoʼob xan beyoʼ. Beyoʼ, yaan u kaʼansaʼaltiʼob ku chʼaʼabal en cuenta Jéeoba ichil le familiaoʼ yéetel yaan u naʼatkoʼobeʼ, letiʼeʼ u kʼáat u yutsil cada utúul yaan ichil le familiaoʼ (Efesoiloʼob 6:18; 1 Pedro 5:6, 7). Utúul taatatsileʼ ku yaʼalik: «Desde ka síij k-hijaeʼ k-orar tu yéetel. Jeʼex u bin u nojochtaleʼ, ichil k-oracionoʼobeʼ joʼopʼ k-táakbesik baʼaxoʼob yaan yil yéetel letiʼ, jeʼex máaxoʼob unaj u amigotik. Tak le maʼ tsʼoʼokok u beeleʼ, maʼ máan mix upʼéel kʼiin wa maʼ orarnajoʼon tu yéeteliʼ». Taatatsileʼex, ¿ka orareʼex wa sáamsamal yéetel a paalaleʼex? ¿Jeʼel wa u páajtal a wáantkeʼexoʼob u yiloʼob Jéeobaeʼ bey utúul amigo ku yeʼesik u yutsil tiʼ le máaxoʼob chiʼichnakoʼoboʼ, tiʼ le kʼojaʼanoʼoboʼ yéetel tiʼ le luubul u yóoloʼoboʼ? (Filiposiloʼob 4:6, 7.)

7. Le taatatsiloʼoboʼ, ¿baʼax kʼaʼabéet u beetkoʼob utiaʼal u táakbesik ichil u oracionoʼob baʼaxoʼob chiʼichnakkúuntik u paalaloʼob?

7 Le taatatsiloʼoboʼ, utiaʼal ka u táakbesoʼob ichil le oracionoʼob baʼaxoʼob chiʼichnakkúuntik le paalaloʼoboʼ, kʼaʼabéet u yojéeltkoʼob baʼax talamil ku aktáantkoʼob. Koʼox ilik baʼax ku beetik kaʼach utúul taatatsil yaan kaʼatúul u hijas: «Tu jóoʼbal le semanaoʼ, ku joʼopʼol in tuklik: “¿Baʼax chiʼichnakiloʼob anchaj tiʼ in hijas teʼ semanaaʼ? ¿Baʼax maʼalob baʼaloʼob úuchtiʼob?”». Taatatsileʼex, maʼalob xan ka a beeteʼex le kʼáatchiʼobaʼ. U núukil le kʼáatchiʼobaʼ yaan u yeʼesikteʼex baʼax jeʼel u páajtal a waʼalikeʼex le ken múul orarnakeʼex yéetel a paalaleʼexeʼ. Le ken a beeteʼex beyaʼ, táan a kaʼanskeʼextiʼob u yaabiltoʼob Jéeoba, maʼ chéen ka tʼaanakoʼob tu yéeteliʼ (Salmo 65:2).

Kaʼanseʼexoʼob u xokoʼob le Bibliaoʼ

8. Le taatatsiloʼoboʼ, ¿baʼaxten kʼaʼabéet u kaʼansik tiʼ u paalaloʼob ka u xokoʼob le Bibliaoʼ?

8 Wa le taatatsiloʼob ku yilkoʼob jach kʼaʼanan u xokikoʼob le Bibliaoʼ, leloʼ jeʼel u yáantik le paalaloʼob utiaʼal ka u maas natsʼubaʼob tiʼ Jéeobaoʼ. Utiaʼal k-maas natsʼikba tiʼ Jéeobaeʼ maʼ chéen unaj k-tʼaan tu yéeteliʼ, kʼaʼabéet xan k-uʼuyik baʼax ku yaʼalik. Upʼéel bix jeʼel k-beetkeʼ letiʼe ka k-xok le Biblia yéetel u yáantaj le libroʼob yéetel le revistaʼob ku jóoʼsik le «palitsil chúukpajaʼan u yóol[oʼ]» (Mateo 24:45-47; Proverbios 4:1, 2). Le oʼolaleʼ, utiaʼal ka u maas natsʼuba le paalaloʼob tiʼ Jéeobaoʼ, kʼaʼabéet u kaʼansaʼaltiʼob ka u xokoʼob le Bibliaoʼ.

9. ¿Baʼax ken u yáant le paalaloʼoboʼ utiaʼal ka suukchajak u xokkoʼob le Bibliaoʼ?

9 ¿Baʼax ken u yáant le paalaloʼob utiaʼal ka suukchajak u xokikoʼob le Bibliaoʼ? Jeʼex tsʼoʼok ilkoʼ, letiʼe taatatsiloʼob unaj u yeʼeskoʼobtiʼob bix jeʼel u beetkoʼoboʼ. Taatatsileʼex, ¿ku yilik wa a paalaleʼex mantatsʼ ka xokikeʼex le Bibliaoʼ? Maʼ xaaneʼ yaʼab meyaj ka beetikeʼex utiaʼal a líiʼskeʼexoʼob, le oʼolal talam a wilkeʼex a jóoʼskeʼex u tiempoi utiaʼal a xokikeʼex le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ, tukulteʼex lelaʼ: «¿Ku yilik wa in paalaloʼob yaʼab tiempo kin máansik táan in chaʼantik televisión?». Wa beyoʼ, maʼalob ka a chan xul a chaʼaneʼex utiaʼal ka xooknakeʼex, yéetel beyoʼ ka a weʼeseʼextiʼob bix unaj u beetkoʼob xan.

10, 11. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet ka xokaʼak le Biblia ich familia cada semanaoʼ?

10 Uláakʼ bix jeʼel u páajtal u kaʼansaʼal tiʼ le paalaloʼob ka u yuʼuboʼob baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ letiʼe ka xakʼalxoktaʼak le Biblia tu yéeteloʼob cada semanaoʼ (Isaías 30:21). Maʼ xaaneʼ yaan máax jeʼel u yaʼalikeʼ maʼ jach kʼaʼabéet u beetaʼaliʼ, tumen le paalaloʼoboʼ ku binoʼob tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ. Baʼaleʼ, yaan baʼax oʼolal unaj u múul xokaʼal le Biblia ich familiaoʼ. Yáaxeʼ, tumen Jéeobaeʼ u tsʼaamaj tiʼ le taatatsiloʼob u meyajil u kaʼansik u paalaloʼob (Proverbios 1:8; Efesoiloʼob 6:4). U múul xokaʼal le Biblia ich familiaoʼ ku yeʼesik tiʼ le paalaloʼoboʼ, u adorartaʼal Jéeobaeʼ maʼ chéen yaan yil yéetel ka xiʼikoʼob muchʼtáambaliʼ mix chéen yéetel ka jóoʼkoʼob kʼaʼaytajiʼ, baʼaxeʼ tak ichil u yotochoʼob unaj u beetkoʼob (Deuteronomio 6:6-9).

11 U múul xokaʼal le Biblia ich familiaoʼ jeʼel u yáantik le taatatsiloʼob u yojéeltoʼob baʼax ku tuklik le paalaloʼob yoʼolal le baʼax ku kaʼansik Dios yéetel le bix unaj u nuʼuktik u kuxtal máakoʼ. Le oʼolaleʼ, desde tu chichnil le paalaloʼoboʼ, jeʼel u páajtal u xokaʼal tu yéeteloʼob le libro Aprendamos del Gran Maestro. * Óoliʼ tiʼ tuláakal u xookiloʼob le libroaʼ ku kʼáataʼal tiʼ le paal ka u yaʼal baʼax ku tuklik tiʼ le baʼax táan u múul xokkoʼoboʼ. Wa le taatatsiloʼob ku beetkoʼob kʼáatchiʼob tiʼ le paalaloʼob yéetel u yáantaj le tekstos yaan teʼ librooʼ, yaan u yajsik u tuukuloʼob utiaʼal ka u kan u yiloʼob baʼax uts tiʼ baʼax kʼaas (Hebreob 5:14).

12. Le ken xooknakoʼob ich familiaeʼ, le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u chʼaʼikoʼob en cuenta baʼax kʼaʼabéet tiʼ u paalaloʼobeʼ, yéetel techeʼ baʼax tsʼoʼok a wilik ku taasik utsil?

12 Unaj u chʼaʼabal en cuenta u jaʼabiloʼob yéetel baʼax kʼaʼabéet tiʼ le paalaloʼob utiaʼal u yilaʼal baʼax kun xokbil tu yéeteloʼob. Koʼox ilik baʼax tu beetaj utúul sukuʼun yéetel u yatan le ka kʼáataʼabtiʼob tumen kaʼatúul u hijas x-lóoʼbaynoʼob wa jeʼel u chaʼabal u binoʼob tiʼ upʼéel baile kun beetbil teʼ escuelaoʼ. Le sukuʼunoʼ ku yaʼalik: «T-aʼalajtiʼobeʼ le ken múul xooknakoʼoneʼ letiʼob ken u beet u taatatsiloʼob. Teen yéetel in watan ken k-beet u paalaliloʼob. Jeʼel máakalmáak tiʼ letiʼob ka u beet u taatai wa u maamaileʼ kʼaʼabéet u xakʼalxokkoʼob kaʼach yoʼolal le baileoʼ utiaʼal ka u tsolnuʼuktoʼonoʼob». ¿Baʼax túun úuchi? «Jach jaʼakʼ k-óol, tumen maʼalob úuchik u beetik u taatatsiloʼob, yéetel jach maʼalob úuchik u yeʼeskoʼobtoʼon yéetel le Biblia baʼaxten maʼ maʼalob ka xiʼikoʼon teʼ baileoʼ. Le baʼax beet u maas jaʼakʼal k-óoleʼ letiʼe úuchik u yaʼalkoʼobtoʼon yaan uláakʼ baʼaloʼob jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-náaysik k-óol ke ka xiʼikoʼon teʼ baileoʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ t-naʼataj bix u tuukul k-paalal yéetel baʼax u kʼáatoʼob». U jaajileʼ, kʼaʼabéet u tuklaʼal bix jeʼel u beetaʼal maas jatsʼuts le xookoʼ yéetel maʼ u jáawal u beetaʼal utiaʼal ka jóoʼsaʼak u yutsil. Yaʼab kiʼimak óolal ku taasik u beetaʼal beyoʼ (Proverbios 23:15).

Ilawil ka yanak jeetsʼelil ichil le familiaoʼ

13, 14. 1) Le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u beetkoʼob u yantal jeetsʼelil ichil le familiaoʼ? 2) Taatatsileʼex, ¿baʼax jeʼel u yúuchul wa ka éejemtikeʼex yaan baʼax maʼ maʼalob tsʼoʼok a beetkeʼexiʼ?

13 Wa jetsʼeknak yanik le iikʼoʼ, maas jeʼel u tsaʼayal le flecha tuʼux u kʼáat máakoʼ. Le taatatsiloʼob xanoʼ, wa ku yilkoʼob ka yanak jeetsʼelil ichil le familiaoʼ, le paalaloʼoboʼ maas jeʼel u kanik u yaabiltoʼob Jéeobaeʼ. Le ka tʼaanaj tiʼ «jumpʼéel toj kuxtal[eʼ]», le disipulo Santiagooʼ, tu yaʼaleʼ le máaxoʼob ku yilkoʼob «u yantal jeetsʼeloʼ, ku paakʼaloʼob ich jeetsʼel» (Santiago 3:18). Baʼaleʼ ¿bix jeʼel u beetik le taatatsiloʼob ka yanak jeetsʼelil ichil le familiaoʼ? Yáaxeʼ, le íicham yéetel le atantsiloʼ kʼaʼabéet u yilik u biskubaʼob maʼalob. Wa ku yaabilkubaʼob yéetel ku yeʼesikoʼob tsiikileʼ, maas maʼ kun talamtaltiʼob u kaʼansik tiʼ u paalaloʼob u yeʼesoʼob yaabilaj yéetel tsiikil tiʼ u maasiliʼ, maases tiʼ Jéeoba (Galaciailoʼob 6:7; Efesoiloʼob 5:33). Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, le yaabilaj yéetel le tsiikiloʼ ku beetkoʼob u yantal jeetsʼelil ichil le familiaoʼ. Tsʼoʼoleʼ, wa yaan jeetsʼelil ichil le taatatsiloʼoboʼ, maas maʼ talam ken u aktáantiloʼob jeʼel baʼalak talmil ka yanak ichil le familiaoʼ.

14 U jaajileʼ tuláakal familiaeʼ ku aktáantik talamiloʼob. Le oʼolal yaan kʼiineʼ, le taatatsiloʼoboʼ maʼ tu yeʼeskoʼob u maʼalob modosi le kiliʼich muukʼ le ken u kaʼans u paalaloʼoboʼ (Galaciailoʼob 5:22, 23). Ken úuchuk beyaʼ, ¿baʼax unaj u beetik le taatatsiloʼoboʼ? Wa ka u éejemtoʼob maʼ maʼalob baʼax tu beetoʼobeʼ, ¿jeʼel wa u jáawal u yeʼesaʼal tsiikil tiʼob tumen u paalaloʼobeʼ? Koʼox ilik baʼax tu beetaj le apóstol Pablooʼ. Letiʼeʼ bey utúul taata kaʼach utiaʼal yaʼab cristianoʼobeʼ (1 Corintoiloʼob 4:15). Kex beyoʼ, maʼ pʼáat maʼ u yaʼalik le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak tu beetoʼ (Romailoʼob 7:21-25). Le úuchik u yaʼalik yaan baʼax maʼ maʼalob tu beetajeʼ maʼ tu beetik u jáawal k-eʼesik tsiikil tiʼiʼ, ¿máasaʼ? Kex tumen yaan baʼaloʼob maʼ maʼalobtak tu beetaj Pabloeʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ le múuchʼulil yaan Corintooʼ: «Kuxleneʼex jeʼel bix in kuxtal tenoʼ, jeʼel bix teneʼ táan in kuxtal jeʼel bix u kuxtal Cristoeʼ» (1 Corintoiloʼob 11:1). Taatatsileʼex, wa teʼex ka waʼalikeʼex xan le baʼax maʼ maʼalob tsʼoʼok a beetkeʼexoʼ, maʼ xaaneʼ a paalaleʼexeʼ maʼ ken u beetoʼob u cuentailiʼ.

15, 16. Le taatatsiloʼoboʼ, ¿baʼaxten unaj u kaʼansik u paalaloʼob u yaabiltoʼob le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, yéetel bix jeʼel u páajtal u beetkoʼobeʼ?

15 Taatatsileʼex, ¿baʼax uláakʼ jeʼel a beetkeʼex utiaʼal a kaʼansik a paalaleʼex u yaabiltoʼob Jéeobaeʼ? Letiʼ a kʼaʼajskeʼex le baʼax tu yaʼalaj apóstol Juanoʼ: «Wa yaan máax ku yaʼalik: Teneʼ in yaabiltmaj Jajal Dios, baʼaleʼ u pʼekmaj u sukuʼuneʼ, juntúul j-tuus. Tumen wa juntúul máak maʼ táan u yaabiltik u sukuʼun, máax táan u yilikeʼ, maʼ táan u páajtal u yaabiltik Jajal Dios máax maʼ táan u yilik» (1 Juan 4:20, 21). Wa ka kaʼansik a paalaleʼex u yaabiltoʼob le sukuʼunoʼoboʼ, táan xan a kaʼansikeʼex u yaabiltoʼob Dios. Le oʼolal maʼalob ka a beeteʼex le kʼáatchiʼobaʼ: «¿Bix in tʼaan yoʼolal le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ? ¿Maʼalob wa in tʼaan tu yoʼolaloʼob wa maʼ?». Utiaʼal a tsʼáaikeʼex cuentaeʼ, jach uʼuyeʼex bix u tʼaan a paalaleʼex yoʼolal le muchʼtáambaloʼoboʼ yéetel yoʼolal le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Le baʼax ken u yaʼaloʼoboʼ jeʼel u yeʼesikteʼex bix a tuukuleʼexeʼ.

16 Baʼaleʼ ¿bix jeʼel a kaʼansik a paalaleʼex u yaabiltoʼob le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ? Peter, utúul sukuʼun yaan kaʼatúul u táankelem paalaloʼobeʼ, ku yaʼalik: «Desde tu chichniloʼobeʼ suuk k-invitartik le sukuʼunoʼob jach u tsʼaamaj u yóol u meyajtoʼob Dios utiaʼal ka taalakoʼob janal t-otoch yéetel utiaʼal k-máansik upʼéel maʼalob súutukil tu yéeteloʼob. K-paalaloʼobeʼ u yojloʼob jach ku taasik kiʼimak óolal u kʼubik u yóol máak u meyajt Dios, tumen líikʼoʼob ichil máaxoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba». Uláakʼ taatatsil, Dennis u kʼaabaʼeʼ, ku tsikbaltik: «Jach k-líiʼsik u yóol kaʼach le cinco hijas yantoʼonoʼ, utiaʼal ka u bisubaʼob yéetel le kiikoʼob bey xan yéetel le sukuʼunoʼob úuch joʼopʼok u beetik u precursoriloʼoboʼ; le ken páajchajak xaneʼ k-invitartik t-otoch le sukuʼunoʼob xíimbaltik le múuchʼuliloʼoboʼ». Taatatsileʼex, ¿jeʼel wa xan u páajtal a wáantik a paalaleʼex ka u yiloʼob le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼulil bey u láakʼtsiloʼobeʼ? (Marcos 10:29, 30.)

Le baʼax unaj u beetik le paaloʼ

17. ¿Baʼax unaj u chʼaʼatuklik u beetik utúul paal?

17 Le máax ku chʼiin yéetel upʼéel arcoeʼ, kex jach u yojel chʼiineʼ, wa loʼoloch le flechaoʼ maʼ ken u tsay le tuʼux u kʼáatoʼ. Le taataʼob xanoʼ, wa ku yilkoʼob «loʼoloch» bix u tuukul le paaloʼ unaj u yilik u tojkíintkoʼob, jeʼex u beetaʼal tiʼ upʼéel flecha loʼolocheʼ. Baʼaleʼ, u jaajileʼ, letiʼe paal unaj u chʼaʼatukultik wa yaan u chaʼik u kʼaskúuntaʼal u tuukul tumen le baʼaloʼob yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ, wa yaan u chaʼik ka bisaʼak tumen Jéeoba «tiʼ u tojil bej» (Proverbios 3:5, 6; Romailoʼob 12:2).

18. ¿Baʼax kun úuchul wa utúul paal ku chʼaʼatuklik u beetik baʼax maʼalob?

18 Kex tiʼ le taatatsiloʼob tsʼaʼan u nojoch meyajil u kaʼansik u paalaloʼob «tiʼ jumpʼéel toj kuxtal yéetel tiʼ u kaʼansajil Yuumtsil[eʼ]», letiʼe paal ken u chʼaʼatukult baʼax ken u beet ken nojochchajkoʼ (Efesoiloʼob 6:4). Le oʼolaleʼ, paalaleʼex, ¿yaan wa a kʼamikeʼex le kaʼansaj ku tsʼaʼabalteʼex yéetel yaabilaj tumen a taataʼexoʼ? Wa ka kʼamikeʼexeʼ táan a yéeyik a biskeʼex upʼéel kuxtal ich kiʼimak óolal. Tsʼoʼoleʼ, maʼ chéen yaan a kiʼimakkúuntikeʼex u yóol a taataʼexiʼ, baʼaxeʼ yaan xan a kiʼimakkúuntikeʼex u yóol Jéeoba (Proverbios 27:11).

[Tsolajiloʼob]

^ xóot’ol 11 Beetaʼan tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba.

¿Kʼajaʼan wa teʼex?

• Le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u yeʼesik tiʼ u paalaloʼob unaj u oraroʼob yéetel u xokikoʼob le Bibliaoʼ?

• ¿Bix jeʼel u beetik le taatatsiloʼob ka yanak jeetsʼelil ichil le familiaoʼ?

• ¿Baʼax unaj u chʼaʼatuklik u beetik utúul paal, yéetel baʼax kun úuchul wa ku chʼaʼatuklik u beetik baʼax maʼalob?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 28]

¿Ka xakʼalxoktik wa le Biblia utiaʼal a weʼesik tiʼ a hijo bix unaj xan u beetikoʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 29]

U yantal jeetsʼelil ichil le familiaoʼ ku beetik u yantal kiʼimak óolaliʼ