Baʼaloʼob maʼalobtak ku kanaʼal tiʼ u libroi Abdías, Jonás yéetel Miqueas
U Tʼaan Jéeobaeʼ kuxaʼan
Baʼaloʼob maʼalobtak ku kanaʼal tiʼ u libroi Abdías, Jonás yéetel Miqueas
ULIBROI Abdíaseʼ ku káajal yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «[Le profecía] tu kʼamaj Abdías tiʼ Yuumtsil [Jéeoba] ich náayil[oʼ]» (Abdías 1). Le libroaʼ tsʼíibtaʼab tumen Abdías tu jaʼabil 607 táanil tiʼ u taal Cristo. Ichil u tʼaaniloʼob u káajbaleʼ, le profetaoʼ chéen tu yaʼalaj u kʼaabaʼ maʼ tu yaʼalaj uláakʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel máax letiʼiʼ. Maas tiʼ doscientos jaʼaboʼob táanil tiʼ u tsʼíibtaʼal u libroi Abdíaseʼ, Jonaseʼ tu tsʼíibtaj xan upʼéel libro tuʼux tu tsikbaltaj tuláakal baʼax úuchtiʼ le ka túuxtaʼab kʼaʼaytajoʼ. Tu yáamil le jaʼaboʼob táan u beetik u profetai Jonás yéetel Abdíaseʼ, Miqueaseʼ tu beetaj xan u profetai ich sesenta jaʼaboʼob (777-717). Teʼ libro tu tsʼíibtaj Miqueasoʼ, chéen xan ku yaʼalik tiʼ u taal tu kaajil Moréset yéetel tu beetaj u profetai tu kʼiiniloʼob le reyoʼob «Jotán, Acaz yéetel Ezequías tu luʼumil Judá» (Miqueas 1:1). Le kettʼaanoʼob meyajnajtiʼ utiaʼal u tsʼáaik ojéeltbil le baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ, ku yeʼesikeʼ letiʼeʼ u yojel kaʼach bix u kuxtal u kajnáaliloʼob le mejen kaajoʼoboʼ.
«BÍIN [XUʼULSAʼAK] JUMPULIʼ» TIʼ EDOM
Abdíaseʼ ku yaʼalik tiʼ Edom: «Bíin paʼajak a subtal, bíin xuʼulsaʼakech jumpuliʼ, tu yoʼolal ta loobiltaj yéetel ta kíimsaj a wíitsʼin Jacob». Yéetel le tʼaanoʼobaʼ le profetaoʼ ku yeʼesik jach kʼajaʼantiʼ baʼaxoʼob beetaʼab tiʼ le israelitaʼob tumen le edomitaʼoboʼ. Le ka xuʼulsaʼab tiʼ Jerusalén tumen le babilonioʼob tu jaʼabil 607, Edomeʼ tu tsʼáajuba «juntséel» utiaʼal maʼ u yáantik le judíoʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ tu nupuba xan yéetel «le j-táanxel luʼumiloʼob[oʼ]» (Abdías 10, 11).
Tiʼ Edomeʼ aʼalaʼab yaan u xuʼulsaʼal jumpuliʼ, baʼaleʼ Israeleʼ yaan u yutskíintaʼal. Abdíaseʼ tu yaʼalaj: «U witsil Sioneʼ bíin béeyak jumpʼéel kiliʼich kúuchil tuʼux bíin páatak u taʼakbesikubaʼob tsʼeʼetsʼekiʼ» (Abdías 17).
U núukil kʼáatchiʼob:
5-8. Le ka tu yaʼalaj Abdías yaan u xuʼulsaʼal tiʼ Edomeʼ, ¿baʼaxten tʼaanaj tiʼ «j-ookoloʼob» yéetel tiʼ «j-mol uvaʼob»? Le tʼaanoʼobaʼ meyajnaj tiʼ Abdías utiaʼal u yeʼesik bix kun xuʼulsbil tiʼ Edom. Tumen wa de áakʼab ka okok kaʼach le j-ookoloʼob tu kaajil Edomoʼ, chéen yaan u biskoʼob baʼax u kʼáatoʼob. Yéetel le máaxoʼob ku mol uvaʼoboʼ yaan kaʼach ken u pʼatoʼob utiaʼal meentsʼultbiliʼ. Baʼaleʼ ken xuʼulsaʼak tiʼ Edomeʼ, le babilonioʼob wa le máaxoʼob yéetel jach ku biskubaʼoboʼ, yaan u láaj biskoʼob le koʼokoj baʼaloʼob yaan teʼ kaajoʼ (Jeremías 49:9, 10).
10. ¿Bix «xuʼulsaʼa[bik] jumpuliʼ» tiʼ Edom? Jach jeʼex úuchik u yaʼalik le profecíaoʼ, Edomeʼ xuʼulsaʼabtiʼ, pʼáat minaʼan u luʼumoʼob mix u gobiernoʼob. Óoliʼ teʼ jaʼab 650 táanil tiʼ u taal Cristooʼ, Nabonido, u reyil Babiloniaeʼ tu chʼaʼaj u luʼumil Edom. Doscientos jaʼaboʼob úuchuk lelaʼ, tu luʼumil Edomeʼ kajlaj le nabateoʼoboʼ, le edomitaʼob túunoʼ yanchaj u pʼáatloʼob kajtal tu noojolil Judea, tiʼ upʼéel kaaj kʼuch kʼaj óoltbil Idumea, tu luʼumil Négueb. Le ka xuʼulsaʼab tiʼ Jerusalén tumen le romanoʼob tu jaʼabil 70 tiʼ le yáax siglooʼ, xuʼulsaʼab xan tiʼ le edomitaʼoboʼ.
Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon:
3, 4. Le edomitaʼob jach nojbaʼal u taaskubaʼoboʼ ku tuklikoʼob mix baʼal jeʼel u beetaʼaltiʼobeʼ, tumen kajaʼanoʼob kaʼach yóokʼol jach kaʼanal witsoʼob tuʼux maʼ tu páajtal u jáan kʼuchul máakiʼ. Baʼaleʼ, tiʼ Jéeobaeʼ mix máak ku páajtal u púutsʼul.
8, 9, 15. Le naʼatil yéetel le páajtalil yaan tiʼ wíinikoʼ maʼ tu páajtal u salvartik máak tiʼ «u kʼiinil [Jéeoba]» (Jeremías 49:7, 22).
12-14. Le baʼax úuch tiʼ u luʼumil Edomoʼ yaan baʼax unaj u kaʼansik tiʼ le máaxoʼob ku kiʼimaktal u yóoloʼob yoʼolal le talamil ku aktáantik u kaajal Diosoʼ. Tumen Jéeobaeʼ maʼatech u chéen ilik baʼax ku beetaʼal tiʼ u kaajal.
17-20. U jel líiʼsaʼal u kaajil Israel jeʼex aʼalaʼanil teʼ profecíaoʼ, káaj le ka jóokʼ u múuchʼ máakoʼob tiʼ Babilonia yéetel le ka suunajoʼob Jerusalén tu jaʼabil 537 táanil tiʼ u taal Cristooʼ. Tsʼoʼoleʼ tumen tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeoba ku béeychajleʼ, jeʼel u páajtal k-creertik yaan u béeychajal tuláakal le baʼaxoʼob u yaʼalmoʼ.
«BÍIN XUʼULSAʼAK NÍNIVE»
Jéeobaeʼ tu túuxtaj Jonás «tu noj kaajil Nínive» utiaʼal u kʼaʼayt le xuʼulsajil kun taal tu yóokʼol le kaajaʼ, baʼaleʼ Jonaseʼ yaanal tuʼux bini. Jéeoba túuneʼ «tu beetaj u [yantal] jumpʼéel kʼaʼamkach iik» ichil le kʼáaʼnáaboʼ yéetel «tu nuʼukbesaj juntúul nojoch kay» utiaʼal u beetik u suut Jonás, tsʼoʼoleʼ ka tu túuxtaj tu kaʼatéen tu noj kaajil Nínive (Jonás 1:2, 4, 17; 3:1, 2).
Jonás túuneʼ ka kʼuch Niniveeʼ joʼopʼ u kʼaʼaytik: «¡Ichil cuarenta kʼiinoʼobeʼ bíin xuʼulsaʼak Nínive!» (Jonás 3:4). Baʼaleʼ ka tu yilaj maʼ xuʼulsaʼab tiʼ le kaajaʼ letiʼeʼ jach pʼuʼuji, Jéeoba túuneʼ tu beetaj u jóokʼol junkúul «x-kʼoʼoch» utiaʼal u kaʼansiktiʼ unaj u yeʼesik chʼaʼa óotsilil (Jonás 4:1, 6).
U núukil kʼáatchiʼob:
3:3. ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal «utiaʼal ka páatak u xíimbaltaʼal tuláakal» Niniveeʼ «kʼaʼabéet kaʼach óoxpʼéel kʼiin»? Tumen jach nojoch le úuchben kaajaʼ ku bisik kaʼach óoxpʼéel kʼiin utiaʼal u láaj xíimbaltaʼal. Maʼ xaaneʼ le mejen kaajoʼob yanoʼob tu xamaniloʼ ku kʼuchloʼob kaʼach tak Jorsabad, yéetel le yanoʼob tu noojoliloʼ ku kʼuchloʼob tak Nimrud. Nínive yéetel tuláakal u mejen kaajiloʼobeʼ teʼ mapaʼoboʼ ku chíikpajloʼob bey upʼéel cuadrado yaan 100 kilómetros tiʼ tuláakal u baʼpaacheʼ.
3:4. ¿Kʼaʼabéetchaj wa u kanik Jonás le tʼaan ku beetik le ninivitaʼob utiaʼal ka kʼaʼaytajnaktiʼoboʼ? Maʼ xaaneʼ Jonaseʼ u yojliliʼ le tʼaan ku beetkoʼoboʼ, wa tsʼaʼab u páajtalil tiʼ tumen Jéeoba utiaʼal u tʼaan tu yéeteloʼob. Wa maʼ xaaneʼ ich hebreo kʼaʼaytajnaji, yéetel yanchaj máax tsoliktiʼob le baʼax ku yaʼalikoʼ. Lelaʼ maʼ xaaneʼ tu beetaj u maas taaktal u yuʼubik le ninivitaʼob le baʼax ku kʼaʼaytik Jonasoʼ.
Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon:
1:1-3. Wa k-tsʼáaik táanil k-beetik yaanal baʼaloʼob utiaʼal maʼ k-jach táakpajal teʼ kʼaʼaytaj yéetel k-kaʼansik uláakʼ máakoʼoboʼ, bey táan k-púutsʼul xan tiʼ le meyaj u tsʼaamajtoʼon Dios jeʼex tu beetil Jonaseʼ.
1:1, 2; 3:10. Jéeobaeʼ ku chʼaʼik óotsilil tiʼ tuláakal máak jeʼel bixak u razaeʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le Yuumtsiloʼ uts yéetel [tuláakal] máak, yéetel muumun yaakunaj ku kanáantik u meyajoʼob» (Salmo 145:9).
1:17; 2:10. Le óoxpʼéel kʼiin yéetel le óoxpʼéel áakʼab tu máansaj Jonás tu jobnel le nojoch kayoʼ tu chíikbesaj jaypʼéel kʼiin kun pʼáatal kimenil Jesús tak ken kaʼa kuxkíintaʼak (Mateo 12:39, 40; 16:21).
1:17; 2:10; 4:6. Jéeobaeʼ tu salvartaj Jonás tiʼ le kʼáaʼnáab ku sen woʼoltikubaoʼ. Tsʼoʼoleʼ ka «tu beetaj u jóokʼol junkúul x-kʼoʼoch tu yóokʼol Jonás, u boʼoy túuneʼ ku pixik kaʼach u pool utiaʼal ka u yuʼububa maʼalob». Le máaxoʼob xan meyajtik Jéeoba bejlaʼoʼ jeʼel u páajtal u kʼubik u yóoloʼob jach yaan u kanáantaʼaloʼob yéetel yaan u salvartaʼaloʼobeʼ (Salmo 13:5; 40:11).
2:1, 2, 9, 10. Jéeobaeʼ ku chʼenxikintik u payalchiʼ yéetel u kʼáat óolal le máaxoʼob meyajtikoʼ (Salmo 120:1; 130:1, 2).
3:8, 10. Dioseʼ «tu tukultaj maʼ tu bin u beet le kʼaas tu yaʼalaj kaʼach» tu contra le ninivitaʼoboʼ, tumen tu yilaj «bix tu pʼatilakoʼob u kʼaakʼas kuxtaloʼob». Bejlaʼeʼ bey xan u yúuchloʼ. Utiaʼal maʼ u xuʼulsaʼal tiʼ utúul máak tsʼoʼok u kʼebantaleʼ kʼaʼabéet u jach eʼesik tsʼoʼok u arrepentir.
4:1-4. Mix máak jeʼel u páajtal u yaʼalik tiʼ Dios tak tuʼux kun náakal u chʼaʼik óotsilileʼ. Unaj k-kanáantik maʼ k-tʼaan kʼaas tiʼ bix u chʼaʼik óotsil Jéeoba.
4:11. Jéeobaeʼ ku chʼaʼik óotsilil tiʼ le máaxoʼob «mix baʼal u yojeloʼob», jeʼex le maas tiʼ 120,000 ninivitaʼoboʼ, le oʼolal maʼ u taas le xuʼulsajiloʼ yéetel táan u páaʼtik u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Toʼon xaneʼ unaj k-chʼaʼik óotsilil tiʼ le máakoʼoboʼ yéetel kʼaʼabéet k-maas ilik kʼaʼaytiktiʼob u maʼalob péektsilil le Reinooʼ bey xan k-kaʼanskoʼob (2 Pedro 3:9).
MAAS «KʼOLIST A JOʼOL»
Miqueaseʼ ku tsʼáaik ojéeltbil u kʼebanoʼob u kaajil Israel yéetel Judá, yéetel ku yaʼalik yaan u xuʼulsaʼal tiʼ u noj kaajiloʼob yéetel ku yaʼalik xan yaan u kaʼa líiʼsaʼaloʼob. Samariaeʼ yaan u suut «jumpʼéel x-lab pakʼil». Israel yéetel Judaeʼ, tumen tu adorartoʼob yaanal diosoʼobeʼ, ku náajmatikoʼob ka kʼolistaʼak u joʼoloʼob wa ka suʼlakkíintaʼakoʼob. Ken bisaʼakoʼob túun palitsiltbileʼ, bey yaan u maas kʼolistaʼal u joʼoloʼob jeʼex «u pool juntúul j-chʼoomeʼ». Kex beyoʼ Jéeobaeʼ ku yaʼalik tu yoʼolaloʼob: «Bin in kaʼaj in láaj muchʼkíint u kaajil Jacob» (Miqueas 1:6, 16; 2:12). Yoʼolal le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku beetik kaʼach u nuuktakiloʼob le kaaj yéetel le maʼ jaajil profetaʼoboʼ, Jerusaleneʼ yaan xan u «suut jun tukub jeenel najoʼob». Baʼaleʼ Jéeobaeʼ yaan u kaʼa muchʼik u kaajal. Tiʼ «Belén Efrata» «bíin jóokʼok juntúul u j-méekʼtáan [wa u gobernantei] Israel» (Miqueas 3:12; 4:12; 5:2).
¿Jach wa talam baʼax tu kʼáataj Jéeoba tiʼ Israel? Maʼatech. Letiʼeʼ chéen tu kʼáatajtiʼ «ka yanak [u] chúukaʼan óolal» yéetel ka u yuʼub tʼaan «yéetel kabal óolal» (Miqueas 6:8). Baʼaleʼ, le israelitaʼoboʼ tsʼoʼok kaʼach u jach kʼastaloʼob, le oʼolal ku yaʼalaʼaleʼ «u [maas] utsiloʼobeʼ beyoʼob jumpʼéel kʼiʼixeʼ; le [maas] tubeel [baʼax] ku beetikoʼ bey junkúul x-koj kéej» ku loobiltik tuláakal máax ku náatsʼal tu yiknaleʼ. ¡Jéeobaeʼ jach upuliʼ maʼ beyiʼ! Miqueaseʼ ku yaʼalik tiʼ Jéeoba: «Minaʼan uláakʼ [Dios] jeʼel bix techeʼ». Letiʼeʼ yaan u kaʼa chʼaʼik óotsilil tiʼ u kaajal yéetel yaan u pulik u «kʼebanoʼob tu [maas] taamil kʼáaʼnáab» (Miqueas 7:4, 18, 19).
U núukil kʼáatchiʼob:
2:12. ¿Baʼax kʼiin ka moʼol le «u yalab Israe[loʼ]»? Le profecíaaʼ yáax béeychaj tu jaʼabil 537 táanil tiʼ u taal Cristo, le ka jóokʼ le israelitaʼob tu kaajil Babilonia utiaʼal u suutoʼob tu luʼumoʼoboʼ. Bejlaʼeʼ le profecíaaʼ ku béeychajal tiʼ «u Israel Jajal Dios» (Gálatas 6:16, LTN). Desde tu jaʼabil 1919 joʼopʼ u muʼuchʼul le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan, «bey jun múuchʼ j-tamanoʼob[eʼ]». Yéetel desde tu jaʼabil 1935 ka joʼopʼ u nupkuba xan tiʼob le «yaʼabkach máakoʼob», bey «uláakʼ j-tamanoʼob[oʼ]». Le oʼolal bejlaʼeʼ ku juumoʼob «bey sen yaʼab» máakoʼobeʼ (Apocalipsis 7:9; Juan 10:16). Tu kaʼa jaatsiloʼobeʼ ku tsʼáaikoʼob kʼaj óoltbil le jaajil adoracionoʼ.
4:1-4. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le Biblia ken u yaʼal «tiʼ u pachalil le kʼiinoʼoboʼ» Jéeobaeʼ bíin «pʼis óolnak ichil múuchʼ kaajoʼob letiʼ bíin u tsʼáa u xuul tiʼ u baʼateloʼob yaʼabkach kaajoʼob»? Le u «múuchʼ kaajoʼob» yéetel le «yaʼabkach kaajoʼo[boʼ]», maʼ letiʼe luʼumiloʼob mix le gobiernoʼoboʼ, baʼaxeʼ letiʼe máakoʼob ku taaloʼob tiʼ jejeláas luʼumiloʼob tsʼoʼok u chʼaʼatuklik u adorarkoʼob Jéeobaoʼ. Yéetel le kaʼansajoʼob yaan teʼ Bibliaoʼ, Jéeobaeʼ ku pʼis óoltik yéetel ku yutskíintik le talamil yaan ichiloʼoboʼ.
Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon:
1:6, 9; 3:12; 5:2. Le profecíaʼobaʼ láaj béeychajoʼob, lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ ku béeytal. Le asirioʼoboʼ tu xuʼulsoʼob tiʼ Samaria tu jaʼabil 740 táanil tiʼ u taal Cristo, tiʼ le kʼiinoʼoboʼ láayliʼ kuxaʼan Miqueaseʼ (2 Reyes 17:5, 6). Tiʼ le kʼiinoʼob táan u reinar Ezequíasoʼ, le soldadoʼob asirioʼoboʼ tu baʼateltoʼob xan Jerusalén (2 Reyes 18:13). Le noj kaajaʼ xuʼulsaʼabtiʼ tumen le babilonioʼob tu jaʼabil 607 (2 Crónicas 36:19). Le Mesías xanoʼ jach tu jaajil síij «Belén Efrata» jeʼex u yaʼalmil le profecíaoʼ (Mateo 2:3-6).
2:1, 2. Jach jeʼel u bintoʼon kʼaasil wa k-aʼalik táan k-meyajtik Dios, baʼaleʼ táan k-bin tu paach ayikʼaliloʼob yéetel maʼ táan k-tsʼáaik táanil «u [reino] Jajal Dios yéetel le toj kuxtal utstutʼaan letiʼoʼ» (Mateo 6:33; 1 Timoteo 6:9, 10).
3:1-3, 5. Jéeobaeʼ ku páaʼtik ka nuʼuktaʼak tubeel u kaajal tumen le máaxoʼob u tsʼaamaj utiaʼal beetkoʼ.
3:4. Wa k-kʼáat ka núukaʼak k-payalchiʼobeʼ, kʼaʼabéet k-ilik maʼ k-beetik baʼaloʼob k-ojel jach u pʼekmaj Jéeoba, baʼaxeʼ unaj k-beetik baʼax utstutʼaan jeʼel tuʼuxak ka yanakoʼoneʼ.
3:8. Chéen yéetel u yáantaj u kiliʼich muukʼ Jéeoba jeʼel u páajtal k-kʼaʼaytik le maʼalob péektsil yéetel k-tsʼáaik ojéeltbil le baʼaxoʼob ku taal u kʼiinil tiʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ.
5:5. Le profecíaaʼ ku yeʼesikeʼ ken óotaʼak baʼateltbil u kaajal Dios tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼ, le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ yaan u nuʼuktaʼaloʼob tumen «siete u nuukiloʼob baʼateʼel» (le numeroaʼ ku yeʼesik upʼéel baʼax chúukaʼan) «yéetel ocho máakoʼob jach kʼaʼabéetoʼob», lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ yaan u yantal yaʼabach máakoʼob jach noʼojaʼanoʼob utiaʼal nuʼuktikoʼob.
5:7, 8. Utiaʼal yaʼab máakoʼobeʼ, le máaxoʼob yéeyanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ beyoʼob «jeʼel bix le yeʼeb ku túuxtaʼal tumen [Jéeobaoʼ]» wa beyoʼob upʼéel bendicioneʼ. Tumen ku kʼaʼaytkoʼob u maʼalob péektsilil le Reinooʼ. Le «uláakʼ j-tamanoʼob» xanoʼ ken kʼaʼaytajnakoʼob u múuchʼ yéetel le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ ku yáantajoʼob utiaʼal u líiʼsaʼal u yóol u maasil máakoʼob (Juan 10:16). ¿Máasaʼ jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-líiʼs xan u yóol le máakoʼoboʼ?
6:3, 4. Jeʼex u beetik Jéeobaeʼ, toʼoneʼ unaj xan k-eʼesik utsil yéetel k-chʼaʼik óotsilil tak tiʼ le máaxoʼob jach séeb u kʼuuxiloʼob bey xan wa maʼ jach muʼukʼaʼan u fejoʼobiʼ.
7:7. Maʼ unaj u lúubul k-óol ken k-aktáant talamiloʼob teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ. Baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-páaʼtaj tiʼ Dios jeʼex tu beetil Miqueaseʼ.
7:18, 19. Jeʼex u beetik Jéeobaeʼ, toʼon xaneʼ unaj k-perdonartik le baʼaxoʼob ku beetaʼal t-contraoʼ.
Maʼ u xuʼulul k-uʼuyajtʼantik Jéeoba
Le máax ku tsʼáaikuba tu contra Dios yéetel tu contra u kaajaleʼ «bíin [xuʼulsaʼak] jumpuliʼ» (Abdías 10). Baʼaleʼ wa ku yuʼubik máak baʼax ku yaʼalik Jéeoba yéetel ku pʼatik le «kʼaakʼas kuxtaloʼ», jeʼel u perdonartaʼaleʼ (Jonás 3:10). «Tiʼ u pachalil le kʼiinoʼob», wa teʼ tu «tsʼook jaʼaboʼob[aʼ]», yaʼab máakoʼob ku yuʼubkoʼob u tʼaan Dioseʼ táan u jóoʼloʼob ichil le maʼ jaajil religionoʼ yéetel táan u yookloʼob ichil u kaajal Jéeoba (Miqueas 4:1; 2 Timoteo 3:1). Le oʼolal jach maʼalob ka k-chʼaʼatukult maʼ u xuʼulul k-uʼuyajtʼantik Jéeoba (Miqueas 4:5).
Jeʼex túun k-ilkoʼ, jach maʼalob baʼaloʼob ku kaʼansiktoʼon u libroi Abdías, Jonás yéetel Miqueas. Le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼoboʼ, kex tsʼoʼok maas tiʼ dos mil quinientos jaʼaboʼob tsʼíibtaʼakoʼobeʼ, láayliʼ jach jeʼel u yáantkoʼon teʼ kʼiinoʼobaʼ (Hebreob 4:12).
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 17]
Abdíaseʼ tu yaʼaleʼ «bíin [xuʼulsaʼak] jumpuliʼ» tiʼ Edom
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 19]
Kʼaʼabéet k-páaʼtaj tiʼ Jéeoba jeʼex tu beetil Miqueaseʼ
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 20]
Jach nojoch baʼal k-ilik táakpajal teʼ kʼaʼaytajoʼ