Bix jeʼel u yantal kiʼimak óolal tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ
Bix jeʼel u yantal kiʼimak óolal tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ
«Yéetel ojéelaj ku beetaʼal naj, yéetel kʼaj óolaleʼ ku tsʼaʼabal u chuun pakʼil.» (PRO. 24:3.)
1. Le baʼax tu beetaj Jéeoba yoʼolal le yáax wíinikoʼ, ¿bix tu yeʼesil le nojoch naʼat yantiʼoʼ?
JÉEOBA, le k-Taata sen yaan u naʼatoʼ u yojel baʼax jach jeʼel u taasiktoʼon utsileʼ. Letiʼeʼ u yojel kaʼacheʼ utiaʼal ka béeyak baʼax u tukulmeʼ maʼ maʼalob kaʼach ka seguernak u pʼáatal Adán chéen tu juunal teʼ tu jardinil Edenoʼ. Upʼéel baʼax jach kʼaʼanan utiaʼal ka béeyak le baʼax u tukulmoʼ, letiʼe ka yanak kaʼach u paalal le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ yéetel ka u chupoʼob le Luʼumaʼ (Gén. 1:28; 2:18).
2. ¿Baʼax tu tsʼáaj Jéeoba utiaʼal u paklan áantkuba wíinikoʼob?
2 Jéeobaeʼ tu yaʼalaj: «Bíin in kaʼaj in beet máax nuʼukaʼan utiaʼal áantik» Adán. Le oʼolaleʼ tu beetaj u tʼúubul u weneleʼ, ka tu chʼaʼaj upʼéel u chʼalaʼatel utiaʼal u beetik Eva, le yáax koʼoleloʼ. Le ka bisaʼab le koʼolel tumen Jéeoba tu yiknaloʼ, Adaneʼ tu yaʼalaj: «¡Lelaʼ jach tu jaajileʼ u bakʼel in bakʼel, u baakel xan in baakeloʼob! Lelaʼ yaan u tʼaʼanal [Koʼolel, NM] tumen tiʼ xiib jóokʼesaʼabi». U jaajileʼ Evaeʼ jach nuʼukaʼan kaʼach utiaʼal u yáant Adán, tumen kex minaʼan kʼeban ichil u wíinkliloʼob yéetel beetaʼaboʼob jeʼex Dioseʼ, cada utúul tiʼ letiʼobeʼ yaanal bix u wíinkliloʼob yéetel yaanal xan bix u modosoʼob. Jeʼex k-ilkoʼ, Jéeoba tsʼáa le tsʼoʼokol beeloʼ. Tsʼoʼoleʼ Adán yéetel Evaeʼ maʼ talamchaj u kʼamikoʼobiʼ, tumen ichil le tsʼoʼokol beeloʼ yaan kaʼach u múul áantikubaʼob (Gén. 1:27; 2:21-23).
3. ¿Bix u yilaʼal le tsʼoʼokol beel bejlaʼoʼ, yéetel baʼax kʼáatchiʼiloʼob maʼalob ka k-beete?
3 Baʼaleʼ óoliʼ tuláakal máak bejlaʼeʼ maʼatech u yóotik u beet baʼax ku yaʼalik Dios, yéetel lelaʼ ku taasik nukuch talamiloʼob. Chéen baʼaleʼ, le talamiloʼobaʼ maʼ Dios beetik u yantaloʼobiʼ. Yaʼabkach máakoʼobeʼ ku mixbaʼalkuntkoʼob le tsʼoʼokol beeloʼ, tumen ku yaʼalikoʼobeʼ upʼéel baʼal jach úuchben, ku taasik chiʼichnakiloʼob yéetel baʼateloʼob. Yéetel yaʼab tiʼ le máaxoʼob ku kʼuchul tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ ku divorciarkubaʼob. Yaʼab taatatsiloʼobeʼ maʼatech u yeʼesikoʼob yaabilaj tiʼ u paalaloʼob. Uláakʼoʼobeʼ ku meyajtiʼob u paalaloʼob utiaʼal u jóoʼloʼob yéetel baʼax u kʼáatoʼob le ken baʼatelnakoʼob yéetel u núupoʼob. Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ maʼ tu yóotik u kʼamoʼob baʼax ku yaʼalaʼaltiʼob tumen u núupoʼob, mix chéen utiaʼal ka yanak upʼíit jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal ichiloʼob (2 Tim. 3:3). Tumen kuxaʼanoʼon tiʼ jach talam kʼiinoʼobeʼ, ¿baʼax jeʼel u beetik le sukuʼunoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantal kiʼimak óolal tiʼoboʼ? ¿Baʼaxten le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ jach kʼaʼabéet u kʼamikoʼob baʼax ku yaʼalaʼaltiʼob yéetel u beetikoʼob baʼax ku yaʼalik Dios utiaʼal maʼ u pʼatkubaʼob? ¿Baʼax jeʼel k-kanik tiʼ le máaxoʼob úuch tsʼoʼokok u beeloʼob láayliʼ yantiʼob kiʼimak óolaloʼ?
Unaj k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba
4. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo yoʼolal le tsʼoʼokol beeloʼ? 2) Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, ¿bix u tsʼoʼokbeskoʼob le baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablooʼ?
4 Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj tiʼ le kiikoʼob kimen u yíichamoʼob taak u kaʼa tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ, ka tsʼoʼokok u beeloʼob chéen yéetel «le j-oksaj óoloʼoboʼ» wa le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ (1 Cor. 7:39). Lelaʼ maʼ upʼéel baʼal yáax u yaʼalaʼal tiʼ u disipuloʼob Cristo yanoʼob kaʼach ichil u religión le judíoʼoboʼ. Le Ley tu tsʼáaj Jéeoba tiʼ le israelitaʼoboʼ jach tʼáalkab u yaʼalik maʼ «unaj [u] láakʼtsiltik[ubaʼob] yéetel» u kajnáaliloʼob le kaajoʼob maʼatech u meyajtkoʼob Jéeobaoʼ. Wa maʼ tu tsʼoʼokbeskoʼob le baʼax tsʼíibtaʼan teʼ Leyoʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj baʼax kun úuchultiʼob: «Tumen [le máax maʼ israelitaoʼ] bíin u beetoʼob u kʼéechel a paalaleʼex tiʼ u beel Yuumtsil utiaʼal u [adorarkoʼob] uláakʼ [diosoʼob]; leloʼ bíin u kʼuuxbes Yuumtsil utiaʼal u xuʼulsikeʼex junsúutuk» (Deu. 7:3, 4). ¿Baʼax ku páaʼtik Jéeoba ka u beet xan le máaxoʼob meyajtik teʼ kʼiinoʼobaʼ? Ka tsʼoʼokok u beeloʼob chéen yéetel «le j-oksaj óoloʼoboʼ», wa chéen yéetel máaxoʼob okjaʼanajaʼanoʼob. U beetik máak baʼax ku yaʼalik Jéeoba tiʼ baʼax yaan yil yéetel le tsʼoʼokol beeloʼ, letiʼe baʼax maas maʼalob ka u beet máakoʼ.
5. U votosi le tsʼoʼokol beeloʼ, ¿bix u yilaʼal tumen Jéeoba yéetel tumen le sukuʼunoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
5 Dioseʼ jach kiliʼich u yilik le votos ku yaʼalik le máaxoʼob ken tsʼoʼokok u beeloʼoboʼ. Ka tsʼoʼok u tʼaan tiʼ le yáax tsʼoʼokol beel anchajoʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Mix máak unaj u jatsik le baʼax nupaʼan tumen Jajal Dios[oʼ]» (Mat. 19:6). Le salmistaoʼ ku kʼaʼajsiktoʼon u kʼaʼananil k-tsʼoʼokbesik le baʼax k-aʼalmaj k-beetkoʼ: «A siibaleʼ letiʼ a tsʼáa gracias tiʼ Jajal Dios; tsʼoʼokbes a tsʼatʼaanoʼob tiʼ le Sen Kaʼanaloʼ» (Sal. 50:14, LSM). Le máaxoʼob maʼ sen úuch tsʼoʼokok u beeloʼoboʼ jach yaan u yantaltiʼob kiʼimak óolal, baʼaleʼ maʼ unaj u tuʼubultiʼobeʼ le votos tu yaʼaloʼob le kʼiin ka tsʼoʼok u beeloʼoboʼ upʼéel baʼax jach kʼaʼanan u tsʼoʼokbeskoʼob mantatsʼ (Deu. 23:21).
6. ¿Baʼax jeʼel k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj Jefteoʼ?
6 Tuukulnakoʼon tiʼ Jefté, utúul u juesil Israel kuxlaj teʼ siglo 12 táanil tiʼ k-kʼiinoʼoboʼ. Jefteeʼ tu beetaj le voto tiʼ Jéeobaaʼ: «Wa ka tsʼáaikten ka in paʼaj u muukʼ le amonitaʼoboʼ, teneʼ kin kʼubik láaj tóokbil le máax bíin yáax jóokʼok tin wotoch utiaʼal kʼamiken le ken suunaken tiʼ le baʼateloʼ». ¿Baʼax tu beetaj Jefté le ka kʼuch tu yotoch yaan tu kaajil Mizpa le ka tu yilaj u juntúuliliʼ hija jóokʼ chʼaʼik u beel? ¿Tu kaxtaj wa baʼax u beet utiaʼal maʼ u tsʼoʼokbesik le baʼax u yaʼalmoʼ? Maʼatech. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Tumen tin beetaj jumpʼéel séebchiʼ tiʼ Yuumtsil [Jéeobaeʼ] yaan in tsʼoʼokbesik» (Jue. 11:30, 31, 35). Kex u yojel kaʼach maʼ kun antal u chʼiʼibaloʼob utiaʼal u kʼaʼajsaʼal u kʼaabaʼeʼ, Jefteeʼ tu tsʼoʼokbesaj le baʼax u yaʼalmoʼ. U jaajileʼ le voto tu beetaj Jefteoʼ maʼ bey jeʼex le votos ku yaʼalik máak ken tsʼoʼokok u beeloʼ. Baʼaleʼ, úuchik u tsʼoʼokbesik le baʼax tu yaʼaloʼ, ku yeʼesik tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob bix unaj xan u beetkoʼoboʼ.
¿Baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u yantal kiʼimak óolal tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
7. ¿Baʼax kʼeexiloʼob kʼaʼabéet u beetik le maʼ úuch tsʼoʼokok u beeloʼoboʼ?
7 Yaʼab íichamtsiloʼob yéetel atantsiloʼobeʼ jach ku kʼaʼajskoʼob le jatsʼuts baʼaxoʼob úuchtiʼob le táan u noviotkubaʼoboʼ. ¡Jach túun jatsʼuts bix úuchik u bin u maas kʼaj óoltkubaʼob sáamsamal! Wa maas yaʼab súutukil ku máanskoʼob kaʼach tu kaʼatúulaloʼobeʼ, ku maas nojochtal le yaabilaj ku yuʼubkoʼoboʼ. Baʼaleʼ, u jaajileʼ le ken tsʼoʼokok u beel máakeʼ, yaan u kʼaʼabéettal u beetik kʼeexoʼob ichil u kuxtal. Lelaʼ unaj xan u beetik máak, kex wa letiʼe taatatsiloʼob chʼaʼatukult máax yéetel kun tsʼoʼokol u beel u paaloʼ, jeʼex u beetaʼal tuláakʼ tuʼuxoʼobeʼ. Utúul sukuʼuneʼ ku tsikbaltik baʼax úuchtiʼob le maʼ sen úuch tsʼoʼokok u beeloʼoboʼ: «Le baʼax maas talamchaj k-naʼatkoʼ letiʼe k-ilik maʼ tu páajtal k-máan jeʼex le máaxoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Óoliʼ chan xáanchaj ka t-kanaj maas kʼaʼabéet k-máansik súutukil yéetel k-núup ke yéetel k-amigoʼob bey xan yéetel k-láakʼtsiloʼob». Uláakʼ utúul sukuʼun, treinta jaʼaboʼob tsʼoʼokok u beeleʼ, tu yaʼaleʼ maʼ úuch tsʼoʼokok u beel ka tu naʼataj kʼaʼabéet u kʼamik baʼax ku yaʼalaʼaltiʼ tumen u yatan yéetel u chʼaʼik en cuentai tiʼ tuláakal baʼax ku beetkiʼ. Tak teʼ kʼiinoʼobaʼ, táanil tiʼ u yaʼalik jeʼel u bin tuʼux ku invitartaʼal wa u yaʼalik u beetik upʼéel wa baʼaxeʼ, le sukuʼunaʼ ku tsikbaltik tiʼ u yatan yéetel ku chʼaʼik en cuentai baʼax ku yaʼalik. Tiʼ súutukiloʼob beyaʼ, le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, jach kʼaʼanan u chʼaʼikoʼob en cuenta baʼax ku yaʼalaʼaltiʼob tumen u núupoʼob (Pro. 13:10).
8, 9. 1) Le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿baʼaxten jach kʼaʼabéet u yaʼalik cada utúul jach baʼax yaan ichil u puksiʼikʼal? 2) ¿Bey tiʼ baʼaxoʼob unaj u múul tsikbaltkoʼob baʼax ken u beetoʼobeʼ, yéetel baʼaxten?
8 Yaan kʼiineʼ, utúul máakeʼ ku tsʼoʼokol u beel yéetel utúul máax yaanal u luʼumil wa yaanal bix líiʼsaʼanil. Ken úuchuk beyaʼ, tiʼ maases ku kʼaʼabéettal u yaʼalik cada utúul jach baʼax yaan ichil u puksiʼikʼaliʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ maʼ upʼéeliliʼ bix jeʼel u tsʼáaik máak ojéelbil baʼax ku tuklikeʼ. Le oʼolaleʼ utiaʼal a naʼatik maas maʼalob a núupeʼ, ilawil bix u tʼanik u láakʼtsiloʼob. Yaan kʼiineʼ, le baʼax eʼesik jach baʼax yaan ichil u puksiʼikʼal máakeʼ maʼ letiʼe baʼax ku yaʼalikoʼ, letiʼe bix u yaʼalikoʼ. Yéetel yaʼab baʼal xan jeʼel k-kanik tak chéen yéetel ka k-pakt u yich le máax yéetel k-tʼaanoʼ (Pro. 16:24; Col. 4:6). Le kʼaj óolaloʼ upʼéel baʼal jach kʼaʼabéet utiaʼal u yantal kiʼimak óolal tiʼ máak (xokaʼak Proverbios 24:3).
9 Yaʼab tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ tsʼoʼok u yilkoʼob u kʼaʼananil u múul tsikbaltkoʼob tiʼ baʼaxoʼob ken u náays u yóoloʼob. Maʼ xaaneʼ utúul tiʼ letiʼobeʼ, le maʼ tsʼoʼokok u beel kaʼachoʼ, jach utstutʼaan u bin báaxal bola wa u bin tiʼ uláakʼ náaysaj óoloʼob. ¿Máasaʼ maʼalob ka u beet jujumpʼéel kʼeexoʼob bejlaʼeʼ? (1 Tim. 4:8.) Maʼalob xan ka tuukulnak tiʼ bukaʼaj tiempo ku máansik yéetel u láakʼtsiloʼob. Maʼ unaj u tuʼubsaʼal xaneʼ, le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ kʼaʼabéet u múul xokikoʼob le Bibliaoʼ, u múul binoʼob muchʼtáambal bey xan u múul beetikoʼob uláakʼ baʼaloʼob (Mat. 6:33).
10. ¿Baʼax jeʼel u yáantaj utiaʼal ka u bisuba maas maʼalob le taatatsiloʼob yéetel le u paalaloʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
10 Utúul xiib yéetel utúul koʼoleleʼ, ken tsʼoʼokok u beeloʼobeʼ ku pʼatik u taataʼob yéetel u maamaʼob (xokaʼak Génesis 2:24). Baʼaleʼ, kex tsʼokaʼan u beel máakeʼ láayliʼ kʼaʼabéet u seguer u yeʼesik yaabilaj tiʼ u taata yéetel tiʼ u maama jeʼex u yaʼalik Dios ka beetaʼakoʼ. Le oʼolaleʼ, maʼ xaaneʼ le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ yaan u jóoʼskoʼob u súutukil utiaʼal u xíimbaltikoʼob u láakʼtsiloʼob. Utúul sukuʼun veinticinco jaʼaboʼob tsʼoʼokok u beeleʼ ku yaʼalik: «Yaan oraeʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼal baʼax u kʼáat u núup máakiʼ mix le baʼax u kʼáat le taatatsiloʼob yéetel le sukuʼuntsiloʼoboʼ. Le baʼax ku yaʼalik Génesis 2:24, jach tsʼoʼok u yáantiken utiaʼal ka in chʼaʼatukult baʼax unaj in beetik. In wojel kʼaʼabéet in máansik súutukil yéetel in láakʼtsiloʼob, baʼaleʼ le tekstoaʼ tsʼoʼok u kaʼansikteneʼ in watan kʼaʼabéet in tsʼáaik táanil». Le taatatsiloʼoboʼ unaj xan u kʼaʼajskoʼobeʼ, u paalaloʼobeʼ tsʼoʼok u tsʼoʼokol u beeloʼob, yaan u familiaʼob yéetel letiʼe íichamtsil nuʼuktikoʼ.
11, 12. ¿Baʼaxten jach kʼaʼanan ka múul xooknak yéetel ka múul payalchiʼinak le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
11 Le familiaʼob ku meyajtkoʼob Diosoʼ, jach kʼaʼanan ka u yil u múul xookoʼob cada semana, yéetel lelaʼ bey u beetik yaʼab tiʼ letiʼoboʼ. Baʼaleʼ lelaʼ, maʼ xaaneʼ maʼ chéen chʼaʼabil u káajsaʼaliʼ mix u beetaʼal láalaj semanaiʼ. Utúul íichamtsileʼ ku yaʼalik: «Wa ka páatak k-suut teʼ kʼiinoʼob táant u tsʼoʼokol k-beel yéetel wa ka páatak k-kʼexik wa baʼax ichil k-kuxtaleʼ, jeʼel k-ilik k-jóoʼsik u súutukil utiaʼal k-múul xook desde teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ yéetel k-tsʼáaik óol utiaʼal maʼ u jáawal k-beetik». Yéetel ku yaʼalik xan: «Jach utstintʼaan in wilik bix u kiʼimaktal u yóol in watan le ken múul xooknakoʼon yéetel ken k-kan upʼéel túumben baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ».
12 Jach kʼaʼanan xan u múul payalchiʼ máak yéetel u núup (Rom. 12:12). Wa le íichamtsil yéetel le atantsil ku múul adorarkoʼob Jéeobaoʼ yaan u kʼuchul u maas yaabiltubaʼob (Sant. 4:8). Utúul sukuʼuneʼ ku yaʼalik: «Le ken u beet máak upʼéel wa baʼax ku beetik u yaatal u yóol u núupeʼ, jach maʼalob ka u kʼáat tu séebaʼanil ka saʼatsaʼaktiʼ yéetel le ken múul payalchiʼinakoʼobeʼ maʼalob ka u chʼaʼachiʼit le baʼax úuchoʼ, kex maʼ sen nojchiʼ. Lelaʼ upʼéel bix u yeʼesik máak jach yaachajaʼan u yóol yoʼolal le baʼax tu beetoʼ» (Efe. 6:18).
Unaj k-chʼaʼik en cuenta bix u yuʼubikuba k-núup
13. ¿Baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo tiʼ baʼax yaan yil yéetel u núupchital le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
13 Bejlaʼeʼ kuxaʼanoʼon tiʼ kʼiinoʼob tuʼux jach yaʼab u beetaʼal baʼaloʼob kʼaastak yéetel subtsiltak. Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob ku meyajtkoʼob Jéeobaoʼ, kʼaʼabéet u kanáantkoʼob maʼ u lúubloʼob tiʼ le kʼaakʼas baʼaloʼob ken núupchilakoʼoboʼ. Baʼaleʼ le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj: «Le íichamtsiloʼ unaj u tsʼoʼokbesik baʼax unaj u beetik juntúul íichamtsil yéetel u yatan, bey xan le atantsiloʼ unaj u tsʼoʼokbesik baʼax unaj u beetik juntúul atantsil yéetel u yíicham. Le atantsiloʼ maʼ u yuumil u wíinkliliʼ, baʼaleʼ utiaʼal u yíicham. Bey xan le íichamtsiloʼ maʼ u yuumil u wíinkliliʼ, baʼaleʼ utiaʼal u yatan». Tsʼoʼoleʼ ka tu yaʼalaj baʼax unaj u beetaʼal: «Maʼ a waʼalikeʼex maʼil ta baatsileʼex, jaʼaliʼ wa tsʼoʼok a múuchʼ tuklikeʼex maʼ a nupikabaʼex tsʼeʼetsʼek kʼiinoʼob utiaʼal a kʼubikabaʼex payalchiʼ». Tsʼoʼoleʼ ka tu yaʼalaj xan: «Ku tsʼoʼokoleʼ unaj a nupikabaʼex tu kaʼatéen, utiaʼal maʼ u túuntaʼal a wóoleʼex tumen Satanás tu yoʼolal u tsʼíibolal a bakʼeleʼex» (1 Cor. 7:3-5). Le ka tʼaanaj tiʼ le payalchiʼoʼ, Pabloeʼ tu tsʼáaj naʼatbil baʼax unaj u tsʼáaik táanil ichil u kuxtal utúul máax meyajtik Dios. Baʼaleʼ tu yaʼalaj xaneʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob ku meyajtkoʼob Diosoʼ, jach kʼaʼabéet u tsʼáaikoʼob baʼax kʼaʼabéet tiʼ u núupoʼob yéetel u yeʼeskoʼob u yaabiltmoʼob.
14. ¿Baʼax tekstosil jeʼel u yáantik le tsʼokaʼan u beeloʼob tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le núupchitaloʼ?
14 Le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ, jach unaj u yaʼalikoʼob baʼax jach tu jaajil yaan tu puksiʼikʼaloʼob, yéetel unaj u naʼatkoʼobeʼ wa maʼ tu yeʼesikoʼob yaabilaj tu baatsiloʼob ken núupchilakoʼobeʼ, jeʼel u taasik talamil tiʼobeʼ (xokaʼak Filiposiloʼob 2:3, 4; ket yéetel Mateo 7:12). Lelaʼ bey tsʼoʼok u yúuchul tiʼ jujuntúul máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob tuʼux utúul tiʼ letiʼobeʼ maʼatech u meyajtik Jéeoba. Kex wa ka yanak kʼuuxilil ichiloʼob tumen maʼ upʼéeliliʼ bix u tuukuloʼobeʼ, le íichamtsil wa le atantsil ku meyajtik Jéeobaoʼ jeʼel u páajtal u yáantaj utiaʼal ka xuʼuluk le kʼuuxilil wa ku bisik upʼéel toj kuxtal, ku yeʼesik utsil yéetel ku yeʼesik u kʼáat áantaj (xokaʼak 1 Pedro 3:1, 2). U yaabiltaʼal Jéeoba yéetel u yaabiltik bey xan u chʼaʼik en cuenta bix u yuʼubikuba u núup máakeʼ, jach jeʼel u yáantik le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob utiaʼal ka u yutskíintoʼob le talamiloʼob ku yantaltiʼoboʼ.
15. Le tsiikiloʼ, ¿bix u yáantaj utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
15 Le íichamtsil yaan u yaabilajoʼ, yaan tiʼ uláakʼ baʼaxoʼob ku tratartik u yatan yéetel tsiikil. Ku chʼaʼik en cuenta bix u yuʼubikuba u yatan tak tiʼ baʼaloʼob maʼ sen nuuktakiʼ. Baʼaleʼ, utúul sukuʼun tsʼoʼok cuarentaisiete jaʼaboʼob tsʼoʼokok u beeleʼ ku yaʼalik: «Lelaʼ upʼéel baʼax tuʼux jach kʼaʼabéet u seguer in meyaj». Tiʼ le atantsiloʼob ku meyajtkoʼob Jéeobaoʼ ku yaʼalaʼaltiʼob xan ka u yeʼesoʼob tsiikil tiʼ u yíichamoʼob (Efe. 5:33). Wa le atantsil ku tʼaan kʼaas tiʼ u yíicham tu táan u maasil yéetel ku tsikbaltik le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak ku beetkoʼ, maʼ táan u yeʼesik tsiikil tiʼ u yíichamiʼ. Proverbios 14:1 ku yaʼaliktoʼon: «Le koʼolel yaan u yojéelajeʼ ku líikʼsik u yotoch; le koʼolel mix baʼal u yojeleʼ yéetel u kuxtal ku kʼaskúuntik».
Maʼ k-tsʼáaik tuʼux u meyaj le Kʼaasilbaʼaloʼ
16. Le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u tsʼáaik ichil u kuxtaloʼob le baʼax ku yaʼalik Efesoiloʼob 4:26, 27?
16 Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Wa ka kʼuuxileʼexeʼ maʼ a kʼebantaleʼex; yéetel maʼ u pʼáatal bulkʼiin kʼuuxeʼex. Maʼ a tsʼáaikeʼex tuʼux u meyaj kʼasilbaʼal» (Efe. 4:26, 27). Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ ken u tsʼáa ichil u kuxtaloʼob le tsolnuʼukaʼ, ku yáantaʼaloʼob utiaʼal u yutskíintkoʼob le talamiloʼoboʼ wa utiaʼal maʼ u lúubloʼobiʼ. Utúul kiikeʼ ku yaʼalik: «Le ken yanakten talmil yéetel in wíichameʼ mix utéen ku pʼáatal wa maʼ k-utskíintik, kex yaan kʼiin ku bisiktoʼon yaʼab oraʼob táan k-utskíintik». Desde ka tsʼoʼok u beeloʼobeʼ, le sukuʼun yéetel u yatanaʼ, tu chʼaʼatukultoʼob maʼ u chaʼikoʼob u máan le kʼiin wa maʼ u yutskíintkoʼob le talamil ku yantaltiʼoboʼ. Le kiikaʼ ku yaʼalik xan: «T-chʼaʼatukleʼ jeʼel baʼalak talamil ka yanaktoʼoneʼ yaan k-perdonartikba yéetel yaan k-tuʼubsik. Ken sáasak uláakʼ kʼiineʼ k-ilik bey mix baʼal uchaʼaneʼ». Úuchik u beetkoʼob lelaʼ maʼ tu tsʼáajoʼob «tuʼux u meyaj kʼasilbaʼal[iʼ]».
17. ¿Baʼax jeʼel u yáantik le tsʼokaʼan u beeloʼob kex wa ku tuklikoʼob maʼ tu yéeyoʼob tubeel u núupoʼobiʼ?
17 ¿Kux túun wa utúul máax ku meyajtik Dios ku tuklik maʼ tu yéeyaj tubeel u núupiʼ? Maʼ xaaneʼ ku yuʼubikeʼ, tsʼoʼok u pʼáatal maʼ u yaabilmaj jeʼex u yaabiltikuba u maasil le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Kex wa ka úuchuk tiʼ beyaʼ jach maʼalob ka u kʼaʼajs bix u yilik Jéeoba le tsʼoʼokol beeloʼ. Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ: «Tuláakal ka u tsikilt le tsʼoʼokol beeloʼ, yéetel ka u kanáant u nupikubaʼob ich kiliʼichil le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ; tumen Jajal Dioseʼ bíin u pʼis óolt le máaxoʼob ku núupkʼebanoʼoboʼ kex tsʼokaʼan u beeloʼob, wa kex maʼ tsʼokaʼan u beeloʼobiʼ» (Heb. 13:4). Yéetel maʼ unaj xan k-tuʼubsik le tʼaanoʼobaʼ: «Suum óox chʼooteʼ maʼ tu jáan tʼóokol» (Ecl. 4:12). Wa le íichamtsil yéetel le atantsil ku tsʼáaikoʼob táanil ichil u kuxtaloʼob u kiliʼichkúuntkoʼob u kʼaabaʼ Dioseʼ, maʼ kun náachtaloʼob tiʼ yéetel maʼ kun xuʼulul u yaabiltikubaʼob. Tu kaʼatúulaloʼobeʼ jach kʼaʼabéet u tsʼáaik u yóoloʼob utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼob, tumen beyoʼ yaan u nojbeʼenkúuntkoʼob Jéeoba, le Máax beetmil le tsʼoʼokol beeloʼ (1 Ped. 3:11).
18. ¿Baʼax jach tu jaajil jeʼel u páajtal u yantal tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
18 Jeʼex tsʼoʼok ilkoʼ, le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob ku meyajtkoʼob Jéeobaoʼ jeʼel u yantal kiʼimak óolal tiʼobeʼ. Baʼaleʼ utiaʼal lelaʼ kʼaʼabéet u yeʼeskoʼob le jatsʼuts modos ku páaʼtaʼal tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, jeʼex le u chʼaʼikoʼob en cuenta mantatsʼ u núupoʼoboʼ. Baʼaleʼ ichil u kaajal Jéeobaeʼ, yaʼab tiʼ le sukuʼunoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ ku yeʼeskoʼob jach tu jaajil jeʼel u páajtal u yantal le kiʼimak óolaloʼ.
¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?
• ¿Baʼaxten k-aʼalik jeʼel u páajtal u yantal kiʼimak óolal tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
• ¿Baʼax jeʼel u yáantik le tsʼokaʼan u beeloʼob utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼoboʼ?
• ¿Máakalmáak le jatsʼuts modos kʼaʼabéet u yantal tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 10]
Maʼ a chaʼikeʼex u máan le kʼiin wa maʼ ta wutskíinteʼex le talamil ku yantalteʼexoʼ yéetel «maʼ a tsʼáaikeʼex tuʼux u meyaj kʼasilbaʼal»