Tin waʼalajtiʼ yaan in wantal tu kaʼatéen tu yéetel

UTÚUL maamatsil kajaʼan tu luʼumil Españaeʼ tu yaʼalaj: Paʼatik in jáan tsikbaltikteʼex tiʼ máax tin waʼalaj yaan in wantal tu kaʼatéen tu yéetel, bey xan baʼaxten tin waʼalajtiʼ.

Líikʼen ichil upʼéel familia tuʼux jach yaan baʼatelil. In láakʼtsiloʼobeʼ jach yaachaj u yóoloʼob ka kíim in wíitsʼin tiʼ upʼéel accidente, letiʼeʼ kampʼéel jaʼaboʼob yaan kaʼach tiʼ. Tsʼoʼoleʼ, le kʼaakʼas vicioʼob yaan tiʼ in taataoʼ, ku beetik kaʼach u jach okʼom óoltal in maama. Kex beyoʼ in maamaeʼ tu kaʼansaj tiʼ teen yéetel tiʼ in sukuʼun baʼaloʼob maʼalobtak.

Ka nojochchajoʼoneʼ, in sukuʼuneʼ tsʼoʼok u beel bey xan teen. Maʼ sen úuch tiʼ leloʼ, in maamaeʼ ilaʼab yaan cáncer tiʼ, le kʼojaʼanilaʼ le beet u kíimil; baʼaleʼ táanil tiʼ u kíimileʼ tu kaʼansajtoʼon upʼéel baʼal jach nojoch u tojol.

Utúul koʼolel u kʼaj óol in maamaeʼ, tu tsikbaltajtiʼeʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ, in maama túuneʼ tu kʼamaj ka tsʼaʼabak xook tiʼ yéetel le Bibliaoʼ. Le baʼax tu kanaj teʼ Bibliaoʼ le áant ka yanak u beelal u kuxtal yéetel utiaʼal u yantal kiʼimak óolal tiʼ tu tsʼook kʼiiniloʼob u kuxtal.

Ka t-ilaj bix úuchik u yáantaʼal in maama tumen le baʼax tu kanaj teʼ Bibliaoʼ, teen yéetel in sukuʼuneʼ t-kʼamaj xan ka tsʼaʼabaktoʼon xook. Teneʼ okjaʼanajen upʼéel mes táanil tiʼ u síijil le u kaʼatúul in paaloʼ. Tin síijsaj utúul chan chʼúupal jach jatsʼuts, t-tsʼáaj u kʼaabaʼt Lucía.

Jach kiʼimakchaj in wóol le kʼiin ka okjaʼanajenoʼ. Yáaxeʼ tumen tsʼoʼok in kʼubkimba tiʼ Jéeoba utiaʼal in meyajt tuláakal u kʼiiniloʼob in kuxtal. U kaʼapʼéeleʼ tumen jeʼel u páajtal kaʼach in tsikbaltik tiʼ in paalal le baʼax tsʼoʼok in kankoʼ.

Baʼaleʼ maʼ xáanchaj le kiʼimak óolal anchajten ikil in kaʼansik kaʼach in paalaloʼ. Kampʼéel jaʼaboʼob yaan kaʼach tiʼ Lucía ka joʼopʼ u sen yaatal u nakʼ. Ka tsʼoʼok u jóoʼsaʼal yaʼab radiografiaʼob tiʼeʼ, le radiologooʼ tu yaʼaleʼ yaan upʼéel nojoch tumor tu táamnel. Le doctor túun tsʼakik in hijaoʼ tu yaʼaleʼ le baʼax yantiʼoʼ upʼéel kʼaakʼas tumor ku kʼaabaʼtik neuroblastoma yéetel séeb u nojochtal. Siete jaʼaboʼob xáanchaj táan u muʼyajtik Lucía le canceroʼ, ichil lelaʼ táakaʼan xan le yaʼab kʼiinoʼob tu máansaj teʼ hospitaloʼ.

Letiʼeʼ jach upuliʼ maʼ lúub u yóoliʼ

Teʼ kʼiinoʼob táan u jach muʼyajoʼ, Lucíaeʼ mantatsʼ kaʼach ku líiʼsik in wóol ken u méekʼen yéetel ken u tsʼuʼutsʼen. Le doctoroʼob yéetel le enfermeraʼoboʼ jach tu yaabiltoʼob Lucía, tumen kex táan u muʼyajtik le talam kʼojaʼanilaʼ, jach upuliʼ maʼ lúub u yóoliʼ. Jach utstutʼaan kaʼach u yáantik le enfermeraʼob u tʼoxoʼob yogur, jugoʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼob tiʼ le mejen paalal yanoʼob xan teʼeloʼ. Le enfermeraʼoboʼ tu tsʼáajoʼobtiʼ upʼéel chan sak bata yéetel upʼéel gafet ku yaʼalik «u x-áantaj le enfermeraʼoboʼ».

Utúul koʼolel yaan kʼiin ku bin áantaj teʼ hospitaloʼ, tu yaʼalaj: «Jach lúubten utsil Lucía. Letiʼeʼ utúul chan chʼúupal jach utstutʼaan u yáantaj yéetel jach utstutʼaan xan u bonik jatsʼuts baʼaloʼob. [...] Jach séeb u tsikbal yéetel jach kʼanchajaʼan u tuukul».

Le baʼax tu kanaj Lucía teʼ Bibliaoʼ le áant utiaʼal maʼ u lúubul u yóol yéetel utiaʼal u yantal jeetsʼelil tiʼ (Heb. 4:12). Jach u yojleʼ, jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ teʼ túumben yóokʼol kaaboʼ «maʼ túun yantal kíimil, mix okʼol, mix yaj óolal, mix kʼiʼinamil» (Apo. 21:4). Jach utstutʼaan kaʼach u yáantik u maasil yéetel mantatsʼ ku yilik u tsikbaltik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Le u yojéeltik yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ le áant utiaʼal maʼ u lúubul u yóol yéetel utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼ, kex u yojel kaʼach le kʼojaʼanil yantiʼoʼ minaʼan u tsʼaakil (Isa. 25:8). Letiʼeʼ jach upuliʼ maʼ lúub u yóol tak le kʼiin ka kíimoʼ.

 Le kʼiin ka kíimoʼ, letiʼe ka tin waʼalajtiʼ le tʼaanoʼob ku chíikpajal tu káajbal le xookaʼ. Lucíaeʼ óoliʼ maʼ tu páajtal kaʼach u pʼilik u yichoʼob. Machaʼab upʼéel u kʼab tumen u taata, yéetel teneʼ tin machaj xan le uláakʼ upʼéel u kʼaboʼ. Tin chaambel aʼalajtiʼ: «Maʼ a chʼaʼik saajkil, maʼ ken in pʼatech ta juunal. Chaambel chʼaʼa a wiikʼ. Ken ajkecheʼ yaan a wuʼuyikaba maʼalobil. Maʼ kan muʼyaj tu kaʼatéen, yéetel tiʼ kin antal ta wéeteleʼ».

Yaan in wilik in beetik le baʼax tin waʼalajtiʼoʼ. In wojel maʼ chéen chʼaʼabil ken in páaʼt u kʼuchul u kʼiinil in kaʼa ilkiʼ. Baʼaleʼ wa ku chúukpajal in wóol in páaʼt yéetel wa kin kʼubik in wóol tiʼ Jéeobaeʼ, yaan in wantal teʼ Paraíso ken kaʼa kuxlak in hijaoʼ.

Le baʼax tu kaʼansajtoʼon Lucíaoʼ

Le baʼax tu beetaj Lucía bey xan le áantaj tu tsʼáajtoʼon le sukuʼunoʼoboʼ, tu jach beetaj u péek u yóol in wíicham, letiʼeʼ maʼatech u meyajtik Dios kaʼachiʼ. Le kʼiin ka kíim k-hijaoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj yaan u yilik u kʼexik bix u tuukul. Maʼ sen úuch u yaʼaleʼ, tu kʼáataj tiʼ utúul sukuʼun ka tsʼaʼabak xook tiʼ. Maʼ sen xáanchaj ka joʼopʼ u bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ. Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ tu pʼataj u tsʼuʼutsʼ chamal, upʼéel baʼax maʼ páajchajak kaʼach u pʼatikiʼ.

Láayliʼ jach yaachajaʼan in wóol úuchik u kíimil in chan hijaoʼ, baʼaleʼ kin tsʼáaik nib óolal tiʼ Jéeoba yoʼolal le baʼax tu kaʼansajtoʼon Lucíaoʼ. Teen yéetel in wíichameʼ jach k-uʼuyikba maʼalob ken k-kʼaʼajs yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ, yéetel k-tuukul tiʼ le kʼiin ken k-kaʼa il k-chan hija jach kiʼimak u yóol yéetel chíikaʼan u tuuxoʼob táan u cheʼejoʼ.

Le bix úuchik u kíimil in hijaoʼ tu yáantaj xan utúul koʼolel maʼ jach náach tiʼ toʼon kajaʼaniʼ. Upʼéel sábado táan u kʼáaxal jaʼ tu jaʼatskabileʼ, le koʼolelaʼ taal u xíimbalten, u hijoeʼ tiʼ ku bin kaʼach teʼ escuela tuʼux xooknaj Lucíaoʼ. Utúul u hijo yaan kaʼach 11 jaʼaboʼob tiʼeʼ, kíimsaʼab xan tumen le canceroʼ. Ka tu yojéeltaj tsʼoʼok u kíimil in hijaeʼ, tu kʼáatpéeksaj tuʼux kajaʼanoʼoneʼ ka taal u xíimbaltoʼon. U kʼáat u yojéelt kaʼach bix in wuʼuykimba yoʼolal le baʼax úuchoʼ yéetel tu yaʼalaj ka k-muchʼba utiaʼal k-áantik u maasil maamatsiloʼob tsʼoʼok xan u kíimil utúul tiʼ u paaloʼoboʼ.

Tin tsolaj tiʼeʼ teneʼ tsʼoʼok u jach áantken upʼéel tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia ku taal u kʼiinil u yúuchloʼ, lelaʼ upʼéel áantaj maas jach maʼalob tiʼ le ku tsʼáaik wíinikoʼ. Jach kiʼimakchaj u yóol le ka tin xokajtiʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesús tu Evangelioi Juan 5:28, 29. Letiʼeʼ tu yóotaj ka in tsʼáa xook tiʼ yéetel maʼ xáanchaj ka joʼopʼ u yantaltiʼ le «jeetsʼel óolal» ku taal tiʼ Diosoʼ, «lelaʼ maas nojoch tiʼ le ku páajtal u naʼatik máakoʼ» (Fili. 4:7). Yaʼab utéeneleʼ le táan in xokik le Biblia tu yéeteloʼ, k-jeʼelel u súutuk utiaʼal k-máansik ichil k-tuukul bey tiaʼanoʼon teʼ túumben yóokʼol kaab táan k-kʼamik le k-mejen paalaloʼob tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼoboʼ.

Kex maʼ xáanchaj u kuxtal Lucíaeʼ le baʼax tu kaʼansajtoʼonoʼ mix bikʼin kun tuʼubultoʼon. Le fe tu yeʼesajoʼ tsʼoʼok u yáantken yéetel in wíicham utiaʼal ka k-múul meyajt Dios yéetel utiaʼal maʼ u xuʼulul in tsʼáaik in fe tiʼ Jéeoba. Jach beyoʼ, tuláakloʼon le tsʼoʼok u kíimil utúul máax k-yaabiltmaj yéetel yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ, yaan k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-antal tu yéeteloʼob teʼ Paraísooʼ.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 20]

U dibujoi le Paraíso beetaʼab tumen Lucíaoʼ