K-chʼaʼik en cuenta baʼax jeʼel u páajtal k-tsʼoʼokbeskeʼ ku taasiktoʼon kiʼimak óolal

«¡MAʼ BÉEYCHAJEN tu kaʼatéeniʼ!» Maʼ xaaneʼ, tumen maʼ béeychaj le baʼax k-tukulmoʼ yaʼab utéenel tsʼoʼok k-aʼalik beyoʼ. Utúul kiikeʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u lúubul u yóol tumen ku yuʼubikuba sen kaʼanaʼan ikil u kanáantik u chaambal yéetel tumen óoliʼ minaʼan tiempo tiʼ utiaʼal u maas meyajtik Dios. Maʼ xaan xaneʼ yoʼolal bix líiʼsaʼanil utúul sukuʼuneʼ jeʼel u yuʼubik mix baʼal u beelaleʼ wa jeʼel u tuklik maʼ u tsʼaamaj u yóol meyaj teʼ múuchʼuliloʼ. Wa maʼ xaan xaneʼ utúul kiik tsʼoʼok u chan yantal u jaʼabileʼ jach luubul u yóol tumen maʼ tu páajtal u jach jóokʼol kʼaʼaytaj. Utúul kiik Christiane u kʼaabaʼ maʼ tu páajtal u jach kʼaʼaytajeʼ, tu yaʼalaj: «Yaan kʼiineʼ kin wokʼol ken in wuʼuy upʼéel tsoltʼaan tuʼux ku yaʼalaʼal ka k-beet precursori».

¿Jeʼel wa u páajtal u xuʼulul k-uʼuyikba beyoʼ? ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik jujuntúul sukuʼunoʼob utiaʼal maʼ u lúubul u yóoloʼob kex maʼ tu páajtal u meyajtkoʼob Dios jeʼex u kʼáatoʼobeʼ? ¿Baʼax utsiloʼob ken k-kʼam wa k-chʼaʼatuklik k-beetik le baʼax ku páajtal k-tsʼoʼokbeskoʼ?

Unaj k-ilik wa jeʼel u páajtal k-beetkeʼ

Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj: «Kiʼimakchajak a wóoleʼex tiʼ Yuumtsil mantatsʼ. Kin kaʼa aʼalik: Kiʼimakchajak a wóoleʼex». Tsʼoʼoleʼ utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantaltoʼon kiʼimak óolaleʼ, Pabloeʼ tu yaʼalajeʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ unaj u «kʼamikoʼob baʼax ku yaʼalaʼaltiʼob» (Fili. 4:4, 5, NM). Jach beyoʼ, utiaʼal u kiʼimaktal k-óol ikil k-meyajtik Dioseʼ unaj k-chʼaʼik en cuenta bukaʼaj jeʼel u páajtal k-beetik ken k-chʼaʼatukult k-maas meyajtikeʼ. Wa k-ilik k-beetik tuláakal le ku páajtal chéen utiaʼal k-tsʼoʼokbesik le baʼax t-chʼaʼatukloʼ jeʼel k-sen kaʼanaleʼ. Baʼaleʼ maʼ maʼalob xan ka k-aʼal jach upuliʼ maʼ tu páajtal k-maas meyajtik Dios tumen yaan baʼaxoʼob maʼ tu chaʼiktoʼon.

Kex wa yaan baʼax oʼolal maʼ tu páajtal k-maas meyajtik Jéeoba bey xan wa minaʼaneʼ, letiʼeʼ ku páaʼtik ka k-meyajt yéetel u jaajil k-óol (Col. 3:23, 24). Wa maʼ k-beetkeʼ, maʼ t-tsʼoʼokbesik le baʼax t-aʼalaj le ka t-kʼubaj k-kuxtal tiʼoʼ (Rom. 12:1). Tsʼoʼoleʼ, maʼ kun antaltoʼon le kiʼimak óolal mix uláakʼ utsiloʼob ku kʼamik le máaxoʼob ku tsʼáaik u yóol u meyajtoʼob Diosoʼ (Pro. 10:22).

Le tʼaan ich griego ku suʼutul ich maya «ku kʼamikoʼob baʼax ku yaʼalaʼaltiʼob[oʼ]», ku tsʼáaik naʼatbil utúul máak ku chʼaʼik en cuenta baʼax ku yaʼalaʼaltiʼ. Le tʼaanaʼ ku tsʼáaik xan naʼatbil maʼ unaj k-pʼuʼujul wa maʼ tu jóokʼol maʼalob le baʼax k-tukulmaj k-beetik kaʼachoʼ. Le oʼolaleʼ utúul máak ku kʼamik baʼax ku yaʼalaʼaltiʼeʼ ku chʼaʼik en cuenta baʼax jeʼel u páajtal u beetikeʼ yéetel baʼax maʼatan. ¿Talam wa u beetaʼal lelaʼ? Yaneʼ maʼ talamtal u chʼaʼik en cuenta baʼax ku  páajtal u beetik u maasiliʼ, baʼaleʼ ku talamtal u chʼaʼik en cuenta baʼax ku páajtal u beetik letiʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: wa k-ilik utúul k-amigo jach ku kaʼanal tumen u kʼáat u beet yaʼab baʼaloʼobeʼ, ¿máasaʼ jeʼel k-áantik utiaʼal ka u kʼex baʼax ku beetikeʼ? Toʼon xaneʼ unaj k-tsʼáaik cuenta wa maʼ táan k-kaʼanal tumen k-kʼáat beet sen yaʼab baʼaloʼob (Pro. 11:17).

Lelaʼ maas ku talamtal tiʼ le máaxoʼob ku kʼáataʼal kaʼach tiʼob tumen u taataʼob ka u beetoʼob yaʼab meyajoʼ. Jujuntúuleʼ tu paaliloʼobeʼ ku tuklikoʼob kaʼacheʼ utiaʼal ka maas yaabiltaʼakoʼob tumen u taataʼobeʼ kʼaʼabéet u beetkoʼob jach yaʼab meyajoʼob. Wa bey líiʼsaʼabikoʼonoʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklik utiaʼal ka u yaabiltoʼon Jéeobaeʼ bey xan kʼaʼabéet k-meyajtkoʼ. Baʼaleʼ maʼ unaj k-tuʼubsikeʼ Jéeobaeʼ u yaabilmoʼon tumen k-meyajtik yéetel u jaajil k-óol. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ u «yojel yéetel baʼax beetaʼanoʼon: maʼalob u yojelil, toʼoneʼ maʼay luʼumoʼon» (Sal. 103:14). U yojel xan baʼax jeʼel u páajtal k-beetkeʼ yéetel baʼax maʼ, baʼaleʼ kex beyoʼ u yaabilmoʼon tumen k-tsʼáaik k-óol meyajte. Wa k-kʼaʼajsik Jéeoba jach upuliʼ maʼ kʼasaʼaneʼ, maas maʼ kun talamtal k-tsʼáaik cuenta yaan baʼax maʼ tu páajtal k-beetik (Miq. 6:8).

Kex yaan sukuʼunoʼob u yojeloʼob lelaʼ, ku chan talamtal u tsʼáaikoʼob cuenta yaan baʼax maʼ tu páajtal u beetkoʼob. Wa bey u yúuchultechoʼ, ¿baʼaxten maʼ ta kʼáatik u yáantaj utúul a amigo noʼojaʼan yéetel jach u kʼaj óolech? (Pro. 27:9). Maʼ xaaneʼ techeʼ a kʼáat a beet a precursor regulari. Leloʼ upʼéel jatsʼuts meyaj. Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ talam a wilik a tsʼoʼokbesik. Maʼ xaaneʼ le a amigooʼ jeʼel u páajtal u yaʼaliktech bix jeʼel a kuxtal chéen yéetel upʼíit baʼaloʼobeʼ. Wa maʼ xaaneʼ, tumen táan a tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ a familiaeʼ jeʼel u yáantkech a wil wa maʼalob ka a beet a precursori beoraeʼ. Maʼ xaan xaneʼ jeʼel u yáantkech a wil wa yaan kʼeexoʼob unaj a beetik utiaʼal a maas kʼaʼaytajeʼ. Ichil le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, letiʼe íichamtsil unaj u yáantik u yatan utiaʼal ka maas táakpajak teʼ kʼaʼaytaj jeʼex u páajtaloʼ. Wa le atantsil taak u maas jóokʼol kʼaʼaytaj tiʼ upʼéel meseʼ, le íichamtsiloʼ jeʼel u yaʼaliktiʼ ka chan jeʼelek táanil tiʼ u káajleʼ. Beyoʼ yaan u yantaltiʼ u muukʼil yéetel yaan u kiʼimaktal u yóol ken kʼaʼaytajnak teʼ mesoʼ.

Tsʼáa a wóol a beet le baʼax jeʼel u páajtal a tsʼoʼokbeskoʼ

Maʼ xaaneʼ tumen tsʼoʼok a chan chʼíijil wa kʼojaʼanecheʼ maʼ tu páajtal a maas meyajtik Jéeoba. Wa chichan a paalaloʼobeʼ, maʼ xaaneʼ tumen ka máansik yaʼab tiempo táan a kanáantkoʼobeʼ ka tuklik maʼ táan a jóoʼsik u yutsil ken a xok le Bibliaoʼ bey xan tiʼ le muchʼtáambaloʼoboʼ. Baʼaleʼ, ¿maʼ wa chéen táan a tuukul tiʼ le baʼax maʼ tu páajtal a beetik le oʼolal maʼ táan a tsʼáaik cuenta láayliʼ yaan baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ?

Bey úuchik tiʼ utúul levita tiʼ u úuchben kaajil Israeloʼ. Kex tsʼaʼan kaʼach tiʼ u jatsʼuts páajtalil u bin meyaj kaʼapʼéel semanaʼob ichil upʼéel jaʼab teʼ templooʼ, letiʼeʼ u kʼáat antal sáamsamal  tu táan le altaroʼ; leloʼ upʼéel baʼal jach jatsʼuts, baʼaleʼ maʼ tu béeytal (Sal. 84:1-3). ¿Baʼax áant utiaʼal maʼ u lúubul u yóol? Letiʼe u naʼatik kex chéen upʼéel kʼiin ka yanak máak tu táankabil le templooʼ upʼéel jatsʼuts baʼal maʼ tu páajtal u keʼetel yéetel mix baʼal (Sal. 84:4, 5, 10). Toʼon xaneʼ, maʼ unaj k-chʼíikil tuukul tiʼ le baʼax maʼ tu páajtal k-beetkoʼ, baʼaxeʼ unaj k-ilik nojoch baʼal le baʼax ku páajtal k-tsʼoʼokbeskoʼ.

Tuukulnakoʼon tiʼ Nerlande, utúul kiik kajaʼan Canadá yéetel ku máan tiʼ upʼéel silla de ruedas. Yoʼolal lelaʼ, ku tsʼáaik cuenta maʼ tu páajtal u jach jóokʼol kʼaʼaytaj. Baʼaleʼ, kʼexpaj bix u tuukul ka aʼalaʼabtiʼ ka kʼaʼaytajnak tiʼ upʼéel kúuchil tuʼux yaan yaʼab negocioʼob yéetel naatsʼ teʼ tuʼux kajaʼanoʼ. Nerlandeeʼ ku yaʼalik: «Kin pʼáatal yéetel in silla de ruedas naatsʼ tiʼ upʼéel banca yaan teʼ kúuchilaʼ. Jach utstintʼaan in kʼaʼaytaj tiʼ le máaxoʼob ku kutaloʼob jeʼelel u chan súutukoʼ». U kʼaʼaytaj beyaʼ jach ku taasik kiʼimak óolal tiʼ.

Kʼeexoʼob unaj u beetaʼal

Tuukulnakoʼon tiʼ upʼéel barco yaan u nookʼil tʼinaʼan utiaʼal u chich bisaʼal teʼ kʼáaʼnáab tumen le iikʼoʼ. Baʼaleʼ ken u yil tu káajal upʼéel kʼaʼamkach iikʼeʼ, le capitanoʼ ku tselik le nookʼoʼ. Kex maʼ tu páajtal u beetik u jáawal le kʼaʼamkach iikʼoʼ, jeʼel u páajtal u nuʼuktik le barcooʼ. Toʼon xaneʼ, yaan kʼiineʼ maʼ tu páajtal k-beetik mix baʼal utiaʼal u jáawal le talamiloʼob ku keʼetel yéetel upʼéel «kʼaʼamkach iikʼoʼ». Kex beyoʼ, wa k-ilik yaan baʼax maʼ tu páajtal k-tsʼoʼokbesik yéetel k-kʼexik bix u meyajtoʼon le baʼaxoʼob yantoʼon bey xan le bix k-tuukuloʼ, yaan u páajtal k-beetik jujumpʼéel baʼaxoʼob utiaʼal k-nuʼuktik k-kuxtal. K-beetik beyoʼ, ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul u kiʼimaktal k-óol ikil k-meyajtik Dios (Pro. 11:2).

Koʼox ilik baʼaxoʼob jeʼel u páajtal k-beetkeʼ. Wa yaan kʼiin k-uʼuyik jach kaʼanaʼanoʼon ken líiʼkoʼon yéetel tu áakʼabil yantoʼon muchʼtáambaleʼ, maas maʼalob maʼ k-beetik yaʼab baʼaloʼob jeʼel u maas kaʼanskoʼoneʼ; beyoʼ yaan u páajtal k-bin muchʼtáambal yéetel yaan u yantaltoʼon u súutukil utiaʼal k-tsikbal yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Wa utúul kiik maʼ tu páajtal u jóokʼol kʼaʼaytaj tumen kʼojaʼan u hijoeʼ, jeʼel u páajtal u yaʼalik tiʼ utúul kiik ka taalak tu yotoch yéetel u j-xoknáal utiaʼal ka u tsʼaʼob xook tiʼ le táan u wenel u chan hijooʼ.

¿Kux túun wa maʼ tu páajtal a líiʼskaba yéetel tuláakal le baʼax kun xakʼaltbil teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ? Wa beyoʼ, ilawil a líiʼskaba le bukaʼaj ku páajtaleʼ, baʼaleʼ beet tu beel. U jaajileʼ, utiaʼal maʼ u xuʼulul k-beetik lelaʼ bey xan utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantaltoʼon kiʼimak  óolaleʼ, yaan kʼiineʼ chéen kʼaʼabéet k-kʼexik jujumpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-chʼaʼatuklik beetkoʼ.

Baʼaleʼ yaan kʼiineʼ kʼaʼabéet k-jach tsʼáaik k-óol beet le baʼax tsʼoʼok k-chʼaʼatuklikoʼ. Jeʼex Serge yéetel Agnès kajaʼanoʼob Franciaeʼ, kʼaʼabéetchaj u kʼexik le baʼax u chʼaʼatukulmoʼob kaʼachoʼ. Le sukuʼunoʼ ku yaʼalik: «Le ka aʼalaʼabtoʼon embarazada Agnès, in wataneʼ, t-tsʼáaj cuenta maʼ kun béeytal k-beetik k-misioneroi jeʼex k-kʼáat kaʼacheʼ». Bejlaʼeʼ Sergeeʼ yaan kaʼatúul u hijaʼob; letiʼeʼ ku yaʼalik baʼax tu chʼaʼatuklaj u beetik yéetel u yatan: «Tumen maʼ páajchaj k-bin kʼaʼaytaj táanxel luʼumileʼ, t-chʼaʼatuklaj k-meyaj bey misioneroi teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ, le oʼolal binoʼon áant u múuchʼ sukuʼunoʼob yaanal tʼaan ku beetkoʼob». ¿Baʼax utsiloʼob tsʼoʼok u yantaltiʼob? Sergeeʼ ku yaʼalik: «Le sukuʼunoʼoboʼ tu yiloʼob jach nojoch le áantaj k-tsʼáaiktiʼoboʼ».

Utúul kiik Odile u kʼaabaʼ, kajaʼan xan Francia yéetel yaan maas tiʼ 70 jaʼaboʼob tiʼeʼ, yaan upʼéel kʼojaʼanil tu píixoʼob ku kʼaabaʼtik artrosis, le beetik maʼ tu páajtal u sen waʼatal. Odileeʼ lúub u yóol tumen maʼ tu páajtal u jach jóokʼol kʼaʼaytaj. Baʼaleʼ maʼ tu tuklaj wa jach upuliʼ maʼ kun páajtal u kʼaʼaytajiʼ, baʼaxeʼ tu beetaj jujumpʼéel kʼeexoʼob yéetel káaj u kʼaʼaytaj tiʼ teléfono. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Maʼ talam u beetaʼaliʼ yéetel maʼ tin tuklaj wa jach jeʼel u taasikten kiʼimak óolaleʼ». Le kʼeexoʼob tu beetoʼ tu jach líiʼsaj u yóol tu kaʼatéen.

K-chʼaʼatuklik k-beetik le baʼax ku páajtal k-tsʼoʼokbeskoʼ ku taasik utsiloʼob

Utiaʼal maʼ k-sen chiʼichnaktaleʼ unaj k-ilik k-beetik le baʼax jeʼel u páajtal k-tsʼoʼokbeskoʼ. Kex yaan baʼax oʼolal maʼ tu páajtal k-maas meyajtik Dioseʼ, yaan baʼax jeʼel u páajtal k-beetkeʼ. Beyoʼ kex maʼ jach yaʼab baʼax ku páajtal k-beetikeʼ, yaan u jach kiʼimaktal k-óol (Gal. 6:4).

Tsʼoʼoleʼ, wa k-tsʼáaik cuenta yaan baʼax maʼ tu páajtal k-beetkeʼ yaan xan k-naʼatik yaan baʼax maʼ tu páajtal u beetik le sukuʼunoʼoboʼ. Leloʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka kiʼimakchajak k-óol yoʼolal le baʼaxoʼob ku beetkoʼob t-oʼolaloʼ, tsʼoʼoleʼ yaan xan k-áantaj utiaʼal ka u bisubaʼob maʼalob (1 Ped. 3:8). Kʼaʼajaktoʼoneʼ Jéeobaeʼ jach u yaabilmoʼon yéetel maʼ tu kʼáatik ka k-beet upʼéel baʼax maʼ tu páajtal k-tsʼoʼokbesik. Unaj k-kʼaʼajsik xaneʼ, wa k-chʼaʼatuklik k-beetik le baʼax jeʼel u páajtal k-tsʼoʼokbeskoʼ jach yaan u jach yantaltoʼon kiʼimak óolal ken k-meyajt Jéeoba.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 29]

Utiaʼal u kiʼimaktal k-óol ikil k-meyajtik Dioseʼ unaj k-chʼaʼik en cuenta bukaʼaj jeʼel u páajtal k-beetik ken k-chʼaʼatukult k-maas meyajtikeʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 30]

Nerlandeeʼ kiʼimak u yóol ikil u beetik le bukaʼaj ku páajtal teʼ kʼaʼaytajoʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

Unaj k-beetik kʼeexoʼob ken yanaktoʼon talamiloʼob beyoʼob «kʼaʼamkach iikʼeʼ»

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 31]

© Wave Royalty Free/age fotostock

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 32]

Serge yéetel Agnèseʼ jach kiʼimak u yóoloʼob úuchik u kʼexkoʼob le baʼax u chʼaʼatukulmoʼob kaʼachoʼ