Maʼ k-ojel tuʼux kun jóokʼoliʼ

«Pakʼ a wiʼinaj tu jaʼatskabil, pakʼ xan tu yoknaj kʼiin, tumen mix bikʼin bíin ojéeltaʼak máakalmáak bíin maʼalob jóokʼokiʼ.» (ECL. 11:6.)

1. ¿Baʼaxten ku beetik u jaʼakʼal k-óol k-ilik bix u bin u nojochtal u kúul paakʼal, yéetel bix u yáantkoʼon k-eʼes kabal óolal?

LE MÁAX pakʼik le iʼinaj wa semillaoʼ unaj u chúukpajal u yóol u páaʼt u jóokʼol yéetel u nojochtal le paakʼaloʼ (Sant. 5:7). Lelaʼ upʼéel baʼal jujumpʼíitil u bin u yúuchul. Le semillaʼoboʼ jujumpʼéelil u bin u jóokʼoloʼob wa yaan tuláakal le baʼax kʼaʼabéettiʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ ku nojochtal tak ken u tsʼáa u yiʼij. Yéetel ken kʼanchajkeʼ ku páajtal u joʼochol. ¿Máasaʼ ku beetik u jaʼakʼal k-óol ilik bix u yúuchul lelaʼ? Tsʼoʼoleʼ ku yáantkoʼon xan utiaʼal ka yanaktoʼon kabal óolal. Jach beyoʼ, toʼoneʼ jeʼel u páajtal k-pakʼik semillaʼob yéetel k-jóoyabtikoʼobeʼ, baʼaleʼ chéen Jéeoba jeʼel u beetik u nojochtaleʼ (ket yéetel 1 Corintoiloʼob 3:6).

2. Le kettʼaanoʼob t-ilaj teʼ xook máanikoʼ, ¿baʼax tu kaʼansajtoʼon yoʼolal baʼax péeksik utúul máak u chʼaʼatukult u meyajt Dios?

² Jeʼex t-ilil teʼ xook máanikoʼ, Jesuseʼ tu ketaj u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil le Reino yéetel u yúuchul pakʼal. Tu kettʼaanil le semilla lúub tiʼ jejeláas luʼumoʼoboʼ, Jesuseʼ tu yeʼeseʼ kex jach maʼalob le semillaoʼ baʼax ken u beet u jóokʼol, u nojochtal yéetel u tsʼáaik u yicheʼ letiʼe modos yaan tiʼ cada máakoʼ (Mar. 4:3-9). Yéetel tu kettʼaanil le máax ku pakʼal yéetel ku weneloʼ, tu yeʼeseʼ le máakoʼ maʼ u yojel bix u jóokʼol yéetel bix u nojochtal le paakʼaloʼ. Leloʼ bey u yúuchloʼ tumen, jeʼex t-ililoʼ, chéen Dios beetik u nojochtal (Mar. 4:26-29). Beoraaʼ koʼox xakʼaltik uláakʼ óoxpʼéel kettʼaanoʼob tu yaʼalaj Jesús: le ku tʼaan tiʼ u neekʼ le mostazaoʼ, tiʼ le levaduraoʼ yéetel tiʼ u kʼáanil chuk kay. *

U kettʼaanil u neekʼ le mostazaoʼ

3, 4. U kettʼaanil u neekʼ le mostazaoʼ, ¿baʼax ku chíikbesik yoʼolal bix u kʼaʼaytaʼal le Reinooʼ?

³ U kettʼaanil u neekʼ le mostaza, ku chíikpajal xan teʼ capítulo 4 tiʼ Marcosoʼ, ku kaʼansiktoʼon kaʼapʼéel baʼaloʼob: yáaxeʼ letiʼe bix u yaʼabtal le máaxoʼob taak u maas kaambaloʼob tiʼ Diosoʼ, yéetel u kaʼapʼéeleʼ, letiʼe bix u kanáantaʼal le máakoʼobaʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «¿Tiʼ baʼax chíikaʼan u [reino] Jajal Dios, wa baʼax yéetel kettʼaanil ku páajtal k-ketbesik? Bey jumpʼéel u neekʼ mostaza ku paʼakʼal tiʼ le luʼumoʼ. Letiʼ u [maas] chichnil tiʼ tuláakal le neekʼoʼob yaan way tiʼ le luʼumaʼ; baʼaleʼ le ken paʼakʼakeʼ ku chʼíijil yéetel ku [maas] nojochtal ichil tuláakal le paakʼaloʼoboʼ, ku jach nuuktal u kʼaboʼobeʼ ku taal tak le chʼíichʼoʼob jeʼelel yáanal u boʼoyoʼ» (Mar. 4:30-32).

⁴ Teʼ kettʼaanaʼ ku yaʼalaʼaleʼ «u [reino] Jajal Dios[eʼ]» ku nojochtal, lelaʼ ku yúuchul ikil u kʼaʼaytaʼal tiʼ tuláakal máak u maʼalob péektsilil le Reinooʼ yéetel táan u bin u yaʼabtal le máaxoʼob ku yookloʼob tu kaajal Dios káaj desde teʼ Pentecostés tu jaʼabil 33 teʼ yáax siglooʼ. U neekʼ le mostazaoʼ jach chichan, yéetel yaan kʼiineʼ ku meyaj utiaʼal u ketaʼal baʼaloʼob jach mejentakoʼob (ket yéetel  Lucas 17:6). Baʼaleʼ kex chichaneʼ, ku jóokʼol u kúul paakʼal jeʼel u chukik tak óoxpʼéel wa cinco metroʼob u kaʼanlileʼ yéetel u kʼaboʼobeʼ muʼukʼantakoʼob, le oʼolal jeʼel u páajtal u yaʼalaʼal u kúul cheʼeʼ (Mat. 13:31, 32).

5. ¿Bix nojochchajik u kaajal Dios teʼ yáax siglooʼ?

⁵ U kaajal Dioseʼ joʼopʼ u yantal teʼ Pentecostés tu jaʼabil 33, le ka yéeyaʼab 120 disipuloʼob yéetel kiliʼich muukʼoʼ. Kex maʼ yaʼaboʼob kaʼacheʼ, maʼ xáanchaj ka joʼopʼ u yokol u milesi máakoʼobiʼ (xokaʼak Beetaʼanoʼob [Hechos] 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20). Maʼ u chuk treinta jaʼaboʼob úuchuk lelaʼ le máaxoʼob ku kʼaʼaytajoʼoboʼ jach yaʼabchajoʼob, le oʼolal le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Colosasoʼ le maʼalob péektsiloʼ tsʼoʼok u «[kʼaʼaytaʼal] tiʼ tuláakal jejeláas tuʼuxoʼob yóokʼol kaab» (Col. 1:23). ¡Jach túun yaʼab le máaxoʼob ookoʼob tu kaajal Diosoʼ!

6, 7. 1) ¿Bix tsʼoʼok u jach nojochtal u kaajal Dios desde tu jaʼabil 1914? 2) ¿Bix kun maas nojochtal u kaajal Dios?

⁶ Desde tu jaʼabil 1914 le ka beetaʼab reyil Jesucristoeʼ, jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ u kʼab u cheʼil le mostazaoʼ tsʼoʼok u jach píit máan u chowaktaloʼob. U kaajal Dioseʼ tsʼoʼok u yilik u béeychajal le baʼax tu yaʼalaj Isaíasaʼ: «Le jun chan láapʼaʼ bíin sen yaʼabchajak; le jumpʼíit máakoʼobaʼ bíin suunak jumpʼéel nojoch múuchʼ kaajoʼob» (Isa. 60:22). Le u chan pʼíit sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob ku kʼaʼaytajoʼob kaʼach tu káajbal le siglo veinteoʼ, maʼ tu tukloʼob wa teʼ tu jaʼabil 2008 yaan u yantal siete millones j-jaajkunajoʼob tiʼ Jéeoba ku kʼaʼaytajoʼob ich maas tiʼ doscientos treinta luʼumiloʼob. Tsʼoʼok u jach nojochtaloʼob, jeʼex le u neekʼ le mostaza tu yaʼalaj Jesusoʼ.

⁷ Baʼaleʼ láayliʼ yaan u maas nojochtaleʼ. Yaan u kʼuchul u kʼiinil u tsʼáaikuba tuláakal máak yáanal u nuʼuktaj u Reino Dios. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ mix máak kʼasaʼan kun antaliʼ. Yéetel chéen Jéeoba, le máax sen yaan u páajtalil ken u béeykunt lelaʼ (xokaʼak Daniel 2:34, 35). Tiʼ túun kun béeytal le uláakʼ baʼax tu yaʼalaj Isaíasaʼ: «Jeʼel bix u chuʼupul le kʼáaʼnáab yéetel le jaʼoʼ, bey bíin chuʼupuk le múuchʼ kaajoʼob yéetel u kʼaj óolal [Jéeobaoʼ]» (Isa. 11:9).

8. 1) ¿Máaxoʼob ku chíikbesik le chʼíichʼoʼob ku yaʼalaʼal tu kettʼaanil u neekʼil le mostazaoʼ? 2) ¿Tiʼ baʼaxoʼob táan k-kanáantaʼal bejlaʼeʼ?

⁸ Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le chʼíichʼoʼoboʼ ku yantaloʼob yáanal u boʼoy le cheʼ wa u Reino Diosoʼ. Le chʼíichʼoʼobaʼ maʼ letiʼe máaxoʼob u pʼekmoʼob u Reino Dios wa taak u jaantkoʼob le semillaʼob, jeʼex úuchik tu kettʼaanil le semillaʼob lúuboʼob jejeláas tuʼuxoʼ (Mar. 4:4). Tu kettʼaanil u neekʼil le mostazaoʼ, le chʼíichʼoʼoboʼ letiʼe máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼob ku yookloʼob ichil u kaajal Diosoʼ. Le máakoʼobaʼ táan u kanáantaʼaloʼob tiʼ u kʼaakʼas kuxtal le yóokʼol kaabaʼ bey xan tiʼ le maʼ jaajil kaʼansajoʼoboʼ (ket yéetel Isaías 32:1, 2). Jéeobaeʼ tu ketaj le Reino u tsʼaamaj tiʼ Cristo yéetel u  kúul cheʼ: «Tu [maas] kaʼanal puʼukil Israel. Bíin yaʼabchajak u kʼaboʼob, bíin yanak u yich, bíin suunak táaj nojoch kúul cheʼil. U jejeláasil baʼalcheʼob bíin kajlakoʼob tu yáanal, bey u jejeláasil chʼíichʼoʼob bíin u beetoʼob u kʼuʼob tu boʼoy yéetel tu kʼaboʼob» (Eze. 17:23).

U kettʼaanil le levaduraoʼ

9, 10. 1) ¿Baʼax tu jach eʼesaj Jesús tu kettʼaanil le levaduraoʼ? 2) Teʼ Bibliaoʼ, ¿baʼax yéetel maases ku ketaʼal le levaduraoʼ, yéetel baʼax kʼáatchiʼil ken k-núuk teʼ xookaʼ?

⁹ Le bix u nojochtal u kaajal Diosoʼ yaan kʼiineʼ maʼ chíikaʼan u yilaʼal tumen wíinikiʼ. Bey tu yeʼesil Jesús teʼ kettʼaan tu beetaʼ: «U [reinoi] kaʼaneʼ jeʼel bix le levaduraoʼ, tu chʼaʼaj u xaʼakʼt juntúul koʼolel yéetel óoxpʼéel u pʼiisil harina utiaʼal u beetik u líikʼil tuláakal le sakanoʼ [wa harinaoʼ]» (Mat. 13:33). ¿Baʼax ku chíikbesik le levaduraoʼ, yéetel baʼax yaan yil yéetel u maas kʼaʼaytaʼal le Reinooʼ?

¹⁰ Teʼ Bibliaoʼ, le levaduraoʼ maases ku keʼetel yéetel le kʼebanoʼ. Apóstol Pabloeʼ bey tu yeʼesil le ka tʼaanaj tiʼ bix u kʼaskúuntaʼal le múuchʼulil yaan Corinto tumen utúul máak táan kaʼach u kʼebantaloʼ (1 Cor. 5:6-8). Le ka tu chʼaʼachiʼitaj le levadura teʼ kettʼaanaʼ, ¿táan wa kaʼach u yaʼalik Jesús yaan u nojochtal upʼéel baʼax kʼaas?

11. ¿Bix u meyaj kaʼach tiʼ le israelitaʼob le levaduraoʼ?

¹¹ Táanil tiʼ k-núukik le kʼáatchiʼaʼ, yaan óoxpʼéel baʼaxoʼob jach unaj k-chʼaʼik en cuenta. Yáaxeʼ, kex tumen Jéeoba maʼ tu chaʼaj u tsʼaʼabal levadura tiʼ le waajoʼob tu kʼiiniloʼob le pascuaoʼ, tiʼ uláakʼ kʼiinoʼobeʼ tu chaʼaj. Le israelitaʼoboʼ ku meyajtiʼob kaʼach le levadura utiaʼal u beetkoʼob le siibal ku biskoʼob teʼ tabernáculo utiaʼal u tsʼáaikoʼob nib óolal tiʼ Jéeoba yoʼolal le yaʼab utsiloʼob tsʼoʼok u kʼamkoʼoboʼ. Le kʼiimbesajiloʼob ku beetaʼal yoʼolal le siibaloʼoboʼ tu jach taasoʼob kiʼimak óolal (Lev. 7:11-15).

12. ¿Bix u ketaʼal teʼ Biblia jujumpʼéel baʼaloʼoboʼ?

¹² U kaʼapʼéeleʼ, kex tumen teʼ Biblia yaan kʼiin ku ketaʼal jujumpʼéel baʼaloʼob yéetel baʼax kʼaaseʼ, yaan kʼiin xaneʼ ku ketaʼal yéetel baʼax uts. Jeʼex tiʼ 1 Pedro 5:8, ku keʼetel Satanás yéetel utúul león utiaʼal u yeʼesaʼal jach tsʼíik yéetel jeʼel u beetik loobeʼ. Baʼaleʼ tiʼ Apocalipsis 5:5 Jesuseʼ ku keʼetel yéetel utúul león, tumen letiʼeʼ ku kʼaabaʼtaʼal «u leonil u chʼiʼibalil Judá». Lelaʼ ku yeʼesik letiʼeʼ maʼatech u chʼaʼik saajkil yéetel ku beetik baʼax toj.

13. U kettʼaanil le levaduraoʼ, ¿baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal le baʼax péeksik utúul máak u meyajt Diosoʼ?

¹³ U yóoxpʼéeleʼ, Jesuseʼ maʼ tu yaʼalaj wa kʼaskúuntaʼab le harina tumen le levaduraoʼ. Chéen táan kaʼach u yaʼalik bix u beetaʼal le waajoʼ. Le koʼoleloʼ tu xaʼakʼtaj le harina yéetel le levadura utiaʼal u páajtal u beetik le waajoʼ. Baʼaleʼ tumen le levadura upʼéeliliʼichaj yéetel le harinaoʼ, maʼ tu yilaj bix meyajnajik le levaduraoʼ. Lelaʼ ku kʼaʼajsiktoʼon u kettʼaanil le máak ku bin wenel ken tsʼoʼokok u pakʼaloʼ. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ «le iʼinajoʼ [wa semillaoʼ] ku jóokʼol yéetel ku nojochtal, baʼaleʼ maʼ u yojel bixiʼ» (Mar. 4:27). ¿Máasaʼ jach jatsʼuts tu yeʼesil maʼ chíikaʼan u yilaʼal baʼax péeksik utúul máak u chʼaʼatukult u meyajtik Diosiʼ? Kex tumen tu káajbal maʼ t-tsʼáaik cuentaeʼ, tu tsʼookeʼ le máakaʼ ku chʼaʼatuklik u beetik.

14. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal le kʼaʼaytaj le levadura ku beetik u líikʼil le harinaoʼ?

 ¹⁴ Maʼ chéen maʼ chíikaʼan u yilaʼal le baʼax péeksik utúul máak u chʼaʼatukult u meyajtik Diosoʼ, baʼaxeʼ táan xan u yúuchul tiʼ tuláakal yóokʼol kaab. Lelaʼ letiʼe uláakʼ baʼax ku kaʼansiktoʼon u kettʼaanil le levaduraoʼ. Le levaduraoʼ ku beetik u líikʼil tuláakal le «óoxpʼéel u pʼiisil harina[oʼ]» (Luc. 13:21). Bey xan u yúuchul yéetel u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil le Reino ku yáantaj utiaʼal ka kaʼansaʼak uláakʼ máakoʼob tiʼ tuláakal «le kúuchiloʼob yaan tu xuul yóokʼol kaaboʼ» (Hch. 1:8; Mat. 24:14). ¿Máasaʼ jach nojoch baʼal k-ilik k-áantaj utiaʼal u kʼaʼaytaʼal tuláakal tuʼux le maʼalob péektsiloʼ?

U kʼáanil chuk kay

15, 16. 1) Tsol u kettʼaanil u kʼáanil le chuk kayoʼ. 2) ¿Baʼax u kʼáanil le chuk kayoʼ, yéetel baʼax maas kʼaʼanan ku yeʼesik le kettʼaanaʼ?

¹⁵ Baʼax maas maʼalobeʼ, maʼ letiʼe u yantal yaʼab máaxoʼob utstutʼaan u yuʼubikoʼob baʼax ku kʼaʼaytaʼaltiʼoboʼ, baʼaxeʼ letiʼe u beetkoʼob le baʼax ku kanikoʼoboʼ. Lelaʼ bey tu yeʼesil Jesús teʼ tu kettʼaanil u kʼáanil chuk kay le ka tu yaʼalaj: «U [reinoi] kaʼaneʼ bey xan jeʼel bix u kʼáanil chuk kay ku puʼulul kʼáaʼnáabeʼ ku jóokʼesik tuláakal u jejeláasil kayoʼob» (Mat. 13:47).

¹⁶ U kʼáanil le chuk kay wa u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil le Reinooʼ ku jóoʼsik jejeláas kayoʼob. Jesuseʼ ku seguer u yaʼalik: «Le ken chuʼupuk le u kʼáanil chuk kayoʼ, le j-chuk kayoʼoboʼ ku jóokʼesikoʼob jáal jaʼ, teʼ túunoʼ ku kutaloʼob u yéeyoʼob le kayoʼ; ku tsʼáaikoʼob le maʼalob kay tiʼ xaakoʼobeʼ, le maʼ pataloʼ ku pulikoʼob. Bey kun úuchul tu xuul yóokʼol kaab: yaan u jóokʼoloʼob le angeloʼob u jumpáaykunt le máaxoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ, tiʼ le máaxoʼob utsoʼoboʼ, bíin u puloʼob le máaxoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ tiʼ kʼáakʼ tuʼux ku yúuchul okʼol yéetel jachʼ koj» (Mat. 13:48-50).

17. ¿Baʼax kʼiin ku jatsaʼal le wíinikoʼob ku keʼetloʼob yéetel kay tu kettʼaanil u kʼáanil chuk kayoʼ?

¹⁷ Le kettʼaanaʼ ¿táan wa u tʼaan xan tiʼ u kʼiinil le pʼis óol tuʼux kun jatsbil le tamanoʼob tiʼ le chivoʼoboʼ? (Mat. 25:31-33). Maʼatech. Le u kʼiinil le pʼis óoloʼ ku béeychajal teʼ nojoch yaayaj óolaloʼ, baʼaleʼ le u kettʼaanil u kʼáanil chuk kayoʼ ku béeytal le táan u tsʼoʼokbal yóokʼol kaaboʼ. * Lelaʼ letiʼe kʼiinoʼob tuʼux kuxaʼanoʼonaʼ, yéetel yaan u tsʼoʼokol teʼ nojoch yaayaj óolaloʼ. ¿Bix túun u jatsaʼal le wíinikoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ?

18, 19. 1) ¿Bix u jatsaʼal le wíinikoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ? 2) ¿Baʼax unaj u beetik le máaxoʼob jach tu jaajil u kʼáat u meyajtoʼob Diosoʼ? (Ilaʼak xan le chan tsolajil yaan teʼ táan juʼun 21.)

¹⁸ U millonesi wíinikoʼob ku keʼeteloʼob yéetel kayoʼobeʼ tsʼoʼok u yokloʼob tu kaajal Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ. Jujuntúul tiʼ letiʼobeʼ ku binoʼob tiʼ u Kʼaʼajsajil u kíimil Jesús, uláakʼoʼobeʼ ku binoʼob muchʼtáambal yéetel uláakʼoʼob xaneʼ ku yóotik ka tsʼaʼabak xook tiʼob yéetel le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ ¿ku yeʼesikoʼob wa jach tu jaajil táan u tsʼáaik u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios? Kex tumen jóoʼsaʼaboʼob «jáal jaʼ[eʼ]», Jesuseʼ  tu yaʼaleʼ chéen le maʼalob kayoʼob ku tsʼaʼabloʼob tiʼ xaakoʼob wa tiʼ le múuchʼuliloʼoboʼ. Le kayoʼob maʼ jach maʼalobtakoʼoboʼ ku jatsaʼaloʼob yéetel tu tsʼookeʼ ku pulaʼaloʼob kʼáakʼ, leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ku xuʼulsaʼaltiʼob.

¹⁹ Ichil le kayoʼob maʼ maʼalobtakoʼoboʼ táakaʼan le máaxoʼob xuʼul u xokikoʼob le Biblia yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ. Táakaʼan xan jujuntúul táankelem paalaloʼob kex kaʼansaʼaboʼob tumen u taataʼobeʼ mix utéen tu tsʼáaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios. Maʼ tu chʼaʼatukloʼob u meyajkoʼobiʼ yéetel wa tu beetoʼobeʼ maʼ xáanchaj ka tu pʼatoʼobiʼ (Eze. 33:32, 33). * Baʼaleʼ táanil tiʼ u kʼuchul u kʼiinil le pʼis óoloʼ, tuláakal le máaxoʼob jach tu jaajil u kʼáat u meyajtoʼob Dioseʼ kʼaʼabéet u chaʼik u yoksaʼaloʼob teʼ «xaakoʼob» wa múuchʼuliloʼoboʼ yéetel maʼ unaj u jóokʼoloʼobiʼ.

20, 21. 1) ¿Baʼax tsʼoʼok k-kanik tiʼ le óoxpʼéel kettʼaanoʼob yaan yil yéetel bix u nojochtal u yaabilaj máak tiʼ Diosoʼ? 2) ¿Baʼax tsʼoʼok a chʼaʼatuklik a beetik?

²⁰ ¿Baʼax k-kanik tiʼ le óoxpʼéel kettʼaanoʼob yaan yil yéetel bix u nojochtal u yaabilaj máak tiʼ Diosoʼ? Tiʼ le yáaxoʼ t-kaneʼ, jeʼex u yúuchul yéetel u neekʼ le mostazaoʼ, tsʼoʼok u sen yaʼabtal le máaxoʼob ku yookloʼob ichil u kaajal Jéeobaoʼ. Mix baʼal jeʼel u beetik u xuʼulul u nojochtaleʼ (Isa. 54:17). Tsʼoʼoleʼ le máaxoʼob ku yantaloʼob «yáanal u boʼoy» le cheʼaʼ ku kanáantaʼaloʼob tiʼ le baʼaloʼob jeʼel u beetik u náachtaloʼob tiʼ Jéeobaoʼ. Le u kaʼapʼéel kettʼaanoʼ tu kaʼansajtoʼon chéen Jéeoba péeksik le máakoʼob utiaʼal ka u beetoʼob baʼax utstutʼaanoʼ. Jeʼex maʼatech u yilaʼal le levadura ku beetik u líikʼil le harinaoʼ, le baʼax péeksik utúul máak u meyajt Jéeobaoʼ maʼ chíikaʼan u yilaʼaliʼ, baʼaxeʼ tu tsʼookeʼ k-ilik jach tu jaajil u yaabilmaj Dios. Yéetel teʼ tsʼook kettʼaanoʼ t-kaneʼ maʼ tuláakal le máaxoʼob kʼamik le maʼalob péektsil ku beetikoʼob le baʼax ku kanikoʼoboʼ. Jujuntúuloʼobeʼ beyoʼob jeʼex le kayoʼob maʼ maʼalobtak tu yaʼalaj Jesusoʼ.

²¹ ¿Máasaʼ jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-ilik bix u taasik Jéeoba ichil u kaajal yaʼab wíinikoʼob ku keʼeteloʼob yéetel maʼalob kayoʼob? (Juan 6:44.) Bey u yeʼesik le baʼax tsʼoʼok u yúuchul tiʼ jejeláas luʼumiloʼoboʼ. Yéetel leloʼ chéen Jéeoba beetik u yúuchul. Yoʼolal le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-kanikaʼ, tuláakloʼon unaj k-chʼaʼatuklik beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Pakʼ a wiʼinaj [wa semilla] tu jaʼatskabil, [...] tumen mix bikʼin bíin ojéeltaʼak máakalmáak bíin maʼalob jóokʼokiʼ» (Ecl. 11:6).

[Tsolajiloʼob]

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u kettʼaanil u neekʼ le mostaza yoʼolal bix táan u yaʼabtal u kʼaʼaytaʼal le Reino yéetel u kanáantaʼal máak yáanal le cheʼaʼ?

• ¿Baʼax ku chíikbesik le levaduraoʼ, yéetel baʼax tu kaʼansaj Jesús yoʼolal baʼax péeksik utúul máak u yaabilt Jéeoba?

• ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u kettʼaanil u kʼáanil le chuk kayoʼ?

• ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-pʼáatal ichil le kayoʼob maʼalobtakoʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 18]

¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u kettʼaanil u neekʼ le mostaza yoʼolal bix táan u yaʼabtal u kʼaʼaytaʼal le Reinooʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 19]

¿Baʼax k-kanik tiʼ u kettʼaanil le levaduraoʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 21]

¿Baʼax ku chíikbesik u jatsaʼal le maʼalob kayoʼob tiʼ le maʼ maʼalobtakoʼoboʼ?