Mix utéen t-chʼaʼaj saajkil tumen Jéeobaeʼ maʼ tu pʼatoʼoniʼ

PAX ICH

Mix utéen t-chʼaʼaj saajkil tumen Jéeobaeʼ maʼ tu pʼatoʼoniʼ

TSIKBALTAʼAB TUMEN EGYPTIA PETRIDOU

Tu jaʼabil 1972, le J-jaajkunajoʼob yanoʼob Chipreoʼ tu muchʼubaʼob Nicosia utiaʼal u yuʼubikoʼob upʼéel tsoltʼaan máansaʼab tumen Nathan H. Knorr, letiʼeʼ úuch joʼopʼok u nuʼuktik le kʼaʼaytaj ku beetik u j-jaajkunajoʼob Jéeoba tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Ka tu yilen le sukuʼun Knorroʼ tu séebaʼanil tu kʼaj óolten, yéetel táanil tiʼ in saludarkeʼ tu kʼáatajten: «¿Baʼax ken a tsikbaltten tiʼ Egipto?». Lelaʼ veinte jaʼaboʼob tsʼoʼok u máan desde ka t-kʼaj óoltakba Alejandría (Egipto), in kaajaloʼ.

S ÍIJEN 23 tiʼ enero tu jaʼabil 1914 tu kaajil Alejandría yéetel teen u maas nojchil tiʼ in óoxtúul wíitsʼinoʼob. Kajaʼanoʼon kaʼach tu jáal le kʼáaʼnáaboʼ. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, Alejandríaeʼ jach kʼaj óolaʼan yoʼolal le baʼaxoʼob uchaʼanoʼob teʼeloʼ bey xan yoʼolal le úuchben najoʼob yanoʼoboʼ. Upʼéel kaaj jach jatsʼuts tuʼux kajaʼan yaʼab máakoʼob ku taaloʼob Europa yéetel Arabia. K-taataʼobeʼ tu kaʼansoʼobtoʼon griego, baʼaleʼ t-kanaj xan árabe, francés, inglés yéetel italiano.

Ka tsʼoʼok in xookeʼ joʼopʼ in meyaj tiʼ upʼéel kúuchil tuʼux ku beetaʼal nookʼoʼob de moda yaniloʼob Francia. Jach utstinwich kaʼach in beetik jatsʼuts nookʼoʼob utiaʼal u búukint le koʼoleloʼob jach ayikʼaloʼob ken xiʼikoʼob tiʼ upʼéel kʼiimbesajoʼ. Teneʼ jach in tsʼaamaj in wóol kaʼach tiʼ in religión yéetel utstintʼaan in xokik le Biblia kex óoliʼ maʼatech in naʼatikoʼ.

Óoliʼ tu jaʼabil 1935 tin kʼaj óoltaj utúul xiʼipal jach lúubten utsil tiʼ u islai Chipre. U kʼaabaʼeʼ Theodotos Petrides. Letiʼeʼ utúul maʼalob luchador, baʼaleʼ ku beetik chʼujkoʼob yéetel ku meyaj tiʼ upʼéel kúuchil jach kʼaj óolaʼan tuʼux ku beetaʼal u jejeláasil pasteloʼob yéetel chʼujkoʼob. Teneʼ kaabal in baakel yéetel óoliʼ boox u tsoʼotsel in pool, tsʼoʼoleʼ jach utschajen tu yich Theodotos. Letiʼeʼ suuk kaʼach u kʼayikten jatsʼuts kʼaayoʼob ich griego aktáan tiʼ in ventana. Toʼoneʼ tsʼoʼok k-beel 30 tiʼ junio tiʼ 1940. Jach kiʼimakchaj k-óol teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ. Kajaʼanoʼon kaʼach tiʼ upʼéel cuarto yaan yáanal u cuarto in maama, yéetel tu jaʼabil 1941 síij John, k-yáax paal.

K-kaambal tiʼ le Bibliaoʼ

Theodotoseʼ úuch pʼáatak maʼ kiʼimak u yóol yéetel k-religioniʼ yéetel yaʼab kʼáatchiʼob ku beetik kaʼach yoʼolal le Bibliaoʼ. Kex maʼ in wojel kaʼacheʼ, letiʼeʼ káaj u xook yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeoba. Upʼéel kʼiin táan in kanáantik in chaambaleʼ, tʼaanaj utúul koʼolel tu jool in wotoch yéetel tu tsʼáajten upʼéel chan juʼun ku tʼaan tiʼ le Bibliaoʼ. Tin chʼaʼaj le chan juʼunoʼ chéen utiaʼal maʼ u yuʼubikuba kʼaasil le koʼoleloʼ, tsʼoʼoleʼ ka tu tsʼáajten jujumpʼéel libroʼob. ¡Jach jaʼakʼ in wóol le ka tin wilaj bey le yaan tiʼ in wíichamoʼ!

Teneʼ tin waʼalaj tiʼ le koʼoleloʼ: «Yanten le libroʼobaʼ; beet uts a máan». Jach maʼ sáam okok le koʼolel, Eleni Nicolaou u kʼaabaʼoʼ, ka joʼopʼ in beetik yaʼab kʼáatchiʼob tiʼ, letiʼeʼ tu núukajoʼobten yéetel le Bibliaoʼ. Leloʼ jach utschaj tin wich, bey káajik in naʼatik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Ka jáan jáaw k-tsikbaleʼ, Elenieʼ tu yilaj upʼéel foto tuʼux yaan Theodotos ka tu yaʼalaj: «¡In kʼaj óol le máakaʼ!». Jach jaʼakʼ in wóol le ka tin wojéeltaj in wíichameʼ ku bin kaʼach teʼ muchʼtáambaloʼob ku beetik u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ, letiʼeʼ mix utéen u yaʼalmajten. Le ka suunaj tin wotoch le kʼiin jeʼeloʼ, tin waʼalajtiʼ: «Tsʼoʼok in wojéeltik tuʼux binech le domingo máanoʼ, yéetel teʼ semanaaʼ in kʼáat bin ta wéetel».

Teʼ yáax muchʼtáambal binenoʼ chéen diez máakoʼob yanoʼobiʼ, táan u xakʼaltkoʼob baʼax ku yaʼalik u libroi Miqueas. Jach tin chʼenxikintaj le baʼax kaʼansaʼaboʼ. Desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ, káaj u taal t-otoch George yéetel Katerini Petraki u tsʼaʼobtoʼon xook tu áakʼabil le viernesoʼoboʼ. In taata yéetel kaʼatúul in wíitsʼinoʼobeʼ maʼ u kʼáatoʼob kaʼach ka xooknakoʼon yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeobaiʼ. Baʼaleʼ utúul in wíitsʼineʼ maʼ u pʼeekiʼ, baʼaxeʼ maʼ tu beetuba J-jaajkunajiʼ. Kex beyoʼ in maamaeʼ káaj u kaʼansaʼal tiʼ le Bibliaoʼ. Teen, Theodotos yéetel in maamaeʼ okjaʼanajoʼon tu jaʼabil 1942 tu kaajil Alejandría. Le okjaʼoʼ beetaʼab teʼ kʼáaʼnáaboʼ.

Ku káajal u yantal talmiloʼob

Tu jaʼabil 1939 káaj le kaʼapʼéel nojoch baʼateloʼ yéetel maʼ xáanchaj ka kʼuch Áfricaiʼ. Tu jaʼabiloʼob 1940 tak 1945, Erwin Rommel u nojchil u soldadoiloʼob Alemaniaeʼ kʼuch yéetel yaʼab soldadoʼob tu kaajil El Alamein yaan naatsʼ teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ, baʼaleʼ tu kaajil Alejandríaeʼ kʼuch yaʼab u soldadoiloʼob Gran Bretaña. Utiaʼal k-kanáantikba tiʼ le talamiloʼob jeʼel u yantal wa ku káajal u baʼateloʼobeʼ, t-ilaj k-líiʼsik yaʼab janal maʼ séeb u kʼastaliʼ. Maʼ úuch tiʼ leloʼ, u patrón Theodotoseʼ tu yaʼalajtiʼ ka xiʼik u nuʼukt upʼéel kúuchil tuʼux ku beetaʼal jejeláas pasteloʼob yéetel chʼujkoʼob tu tsʼáaj tu kaajil Port Tawfiq, naatsʼ tiʼ Suez, le oʼolal binoʼon kajtal teʼeloʼ. Kaʼatúul J-jaajkunajoʼob ku tʼanikoʼob griegoeʼ, joʼopʼ u kaxtikoʼonoʼob. Tumen maʼ u yojloʼob tuʼux kajaʼanoʼoneʼ, kʼaʼaytajnajoʼob joonaj joonai tak ka kʼuchoʼob tuʼux yanoʼonoʼ.

Teʼ kaajaʼ joʼopʼ k-tsʼáaik xook tiʼ Stavros yéetel Giula Kypraios, bey xan tiʼ Totos yéetel Georgia, u paalaloʼob, tsʼoʼoleʼ jach t-bisajba tu yéeteloʼob. Stavroseʼ jach utstutʼaan ka tsʼaʼabak xook tiʼ kaʼach yéetel le Bibliaoʼ, le beetik utiaʼal ka pʼáatkoʼon maas yaʼab tiempo táan k-kaʼanskoʼobeʼ, ku atrasartik upʼéel ora tuláakal le relojoʼob yaan tu yotochoʼ utiaʼal ka u pʼatoʼon le tsʼook tren ken k-bisoʼ. Jach ku yáakʼabtal táan k-tsikbal kaʼach tu yéeteloʼob.

Dieciocho mesoʼob kajlajoʼon Port Tawfiq, baʼaleʼ tumen kʼojaʼanchaj in maamaeʼ suunajoʼon Alejandría. In maamaeʼ jach tu kʼubaj u yóol u meyajt Dios tak ka kíim tu jaʼabil 1947. T-tsʼáaj cuenta tu kaʼatéen bix u líiʼsik k-óol Jéeoba yéetel le sukuʼunoʼob ku biskubaʼob t-éeteloʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, le táan u binoʼob teʼ tuʼux túuxtaʼaboʼob kʼaʼaytajoʼ, jujuntúul misioneroʼobeʼ máanoʼob Alejandría yéetel pʼáatoʼob t-otoch le táan u jeʼelel u barcoʼoboʼ.

K-máansik kiʼimak óolal bey xan chiʼichnakiloʼob

Tu jaʼabil 1952 síij James, u kaʼatúul k-hijooʼ. T-ilaj u kʼaʼabéetil k-kaʼansik k-paalaloʼob tiʼ le baʼaxoʼob yaan yil yéetel u adorartaʼal Jéeobaoʼ. Le beetik t-aʼalaj jeʼel u páajtal u beetaʼal muchʼtáambaloʼob t-otocheʼ. Tsʼoʼoleʼ t-otocheʼ tiʼ pʼáatoʼob xan le precursoroʼob ku kʼuchuloʼob kʼaʼaytaj teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ. Lelaʼ tu yáantaj John, k-yáax hijo utiaʼal ka u yaabilt Dios yéetel ka u beetuba precursor tu táankelmil. Le táan u beetik u precursoriloʼ, Johneʼ de áakʼab ku bin kaʼach escuela.

Ka máan kʼiineʼ aʼalaʼab tiʼ Theodotos yaan upʼéel kʼojaʼanil tu puksiʼikʼal, yéetel aʼalaʼabtiʼ kʼaʼabéet u kaxtik yaanal meyaj. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, James k-chan hijoeʼ chéen cuatro jaʼaboʼob yantiʼ. ¿Bix ken aktáantil kaʼach le talamilaʼ? T-chʼaʼatuklaj k-pʼatik tu kʼab Jéeoba, tumen letiʼeʼ ku yaʼalik: «Maʼ a chʼaʼik sajakil, tumen teneʼ tiʼ yanen ta wéeteleʼ» (Isa. 41:10). Chéen tukult bix úuchik u kiʼimaktal k-óol le ka aʼalaʼabtoʼon tu jaʼabil 1956 ka xiʼikoʼon áantaj bey precursor tu kaajil Ismailía, tiaʼan naatsʼ tiʼ u canalil Suez. Le jaʼaboʼob seguernajoʼoboʼ tu luʼumil Egiptoeʼ jach anchaj talamiloʼobiʼ, le oʼolal le sukuʼunoʼoboʼ kʼaʼabéetchaj u líiʼsaʼal u yóoloʼob.

Tu jaʼabil 1960 kʼaʼabéetchaj k-jóokʼol Egipto yéetel cada utúuleʼ chéen upʼéel maleta tu bisaj. Binoʼon Chipre, le isla tuʼux síij Theodotosoʼ. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, in wíichameʼ jach tsʼoʼok u maastal u kʼojaʼanil yéetel maʼ tu páajtal u meyaj. Baʼaleʼ, utúul sukuʼun yéetel u yataneʼ tu chaʼajoʼob k-kajtal tiʼ upʼéel naj yaan tu terrenoʼob. Kaʼapʼéel jaʼaboʼob úuchuk lelaʼ, Theodotoseʼ kíimi yéetel pʼáaten tin juunal in kanáant James. John, uláakʼ in hijooʼ taal xan kajtal Chipre, baʼaleʼ letiʼeʼ kʼaʼabéet xan u kanáantik u familia.

Jéeobaeʼ tu kanáantoʼon le táan k-máansik talamiloʼoboʼ

Ka kíim in wíichameʼ, Stavros yéetel Dora Kairiseʼ tu yaʼaloʼobtoʼon ka xiʼikoʼon kajtal tu yotochoʼob. Xolajen utiaʼal in tsʼáaik u nib óolalil tiʼ Jéeoba ikil u kanáantkoʼon (Sal. 145:16). Le ka tu chʼaʼatuklaj Stavros yéetel Dora u konikoʼob le naj yéetel u beetikoʼob uláakʼ bey xan upʼéel u Najil Reino yáanaleʼ, tu yaʼaloʼob xan ka beetaʼak kaʼapʼéel cuartoʼob utiaʼal ka kajlaken yéetel Jamesiʼ.

Ka máan kʼiineʼ, tsʼoʼok u beel James yéetel tu beetaj u precursori yéetel u yatan tak ka síij le yáax tiʼ u kantúul paalaloʼoboʼ. Tu jaʼabil 1974, kaʼapʼéel jaʼab taalak le sukuʼun Knorr u xíimbaltoʼonoʼ, tu kaajil Chipreeʼ káaj u líikʼil le máakoʼob tu contra le gobiernooʼ. * Yaʼab máakoʼob tuʼux táakaʼan yaʼab sukuʼunoʼobeʼ, tu pʼataj u yotochoʼob yéetel kʼaʼabéetchaj u káajskoʼob upʼéel túumben kuxtal yaanal tuʼux. Jeʼex in hijo John, u yatan yéetel u óoxtúul paalaleʼ binoʼob Canadá. Kex yanchaj yaʼab talamiloʼobeʼ, jach kiʼimakchaj k-óol k-ilik bix úuchik u yaʼabtal le j-kʼaʼaytajoʼob teʼ islaaʼ.

Le ka káaj in kʼamik in pensioneʼ, páajchaj in maas táakpajal teʼ kʼaʼaytajoʼ. Maʼ sen úucheʼ tu tsʼáajten upʼéel derrame cerebral le oʼolal kʼaʼabéetchaj in bin kajtal tu yiknal James yéetel u familia. Ka máan kʼiineʼ, maas kʼojaʼanchajen yéetel tin máansaj jujumpʼéel semanaʼob teʼ hospitaloʼ, ka tsʼoʼokeʼ bisaʼaben tiʼ upʼéel kúuchil tuʼux ku kanáantaʼal le máaxoʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ. Kex mantatsʼ yaj baʼax ku yúuchulteneʼ, kin kʼaʼaytaj tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼob teʼ kúuchilaʼ, tiʼ le máaxoʼob ku kanáantaʼaloʼoboʼ yéetel tiʼ le máaxoʼob ku taal u xíimbaltoʼob wa máaxoʼ. Kin máansik xan yaʼab tiempo táan in xook, tsʼoʼoleʼ le sukuʼunoʼoboʼ ku yáantkenoʼob utiaʼal in bin tiʼ u Xookil Libro ku beetaʼal naatsʼ teʼ tuʼux yanenoʼ.

Ku líiʼsaʼal in wóol tu kʼiiniloʼob tsʼoʼok in chʼíijil

Jach ku líiʼsik in wóol in wojéeltik bix tsʼoʼok u bin tiʼ le sukuʼunoʼob t-tsʼáaj xooktiʼob yéetel Theodotos, in wíichamoʼ. Yaʼab tiʼ u paalal yéetel u yáabil le sukuʼunoʼobaʼ táan u beetik u precursoriloʼob; yanoʼobeʼ tiaʼanoʼob Australia, Canadá, Grecia, Inglaterra yéetel Suiza. John, u yatan yéetel utúul u hijoʼobeʼ tiaʼanoʼob Canadaeʼ. U maas nojchil tiʼ u hijaʼobeʼ táan u beetik u precursori yéetel u yíicham; tsʼoʼoleʼ Linda, u maas chichnileʼ, invitartaʼab yéetel Joshua Snape, u yíicham, utiaʼal ka xiʼikoʼob tiʼ le xook 124 tiʼ le Escuela tiʼ Galaadoʼ.

James yéetel u yataneʼ binoʼob Alemania. Kaʼatúul tiʼ u paalaloʼobeʼ táan u meyajoʼob tu najil Betel, utúuleʼ tu Betelil Grecia, yaan Atenasoʼ, yéetel uláakʼoʼ tu Betelil Alemania, yaan Seltersoʼ. U maas chichnil tiʼ le xiiboʼoboʼ táan u beetik u precursori Alemania, bey xan u kiik yéetel u yíicham u kiikoʼ.

¡Bukaʼaj baʼaloʼob ken in tsikbalt tiʼ in maama yéetel Theodotos ken kaʼa kuxkíintaʼakoʼob! Yaan u sen kiʼimaktal u yóoloʼob ken u yojéeltoʼob jach maʼalob le kaʼansaj tu pʼatoʼob tiʼ u familiaoʼ. *

[Tsolajiloʼob]

^ xóot’ol 21 Ilaʼak le revista ¡Despertad! 22 tiʼ enero tiʼ 1975, t.jnob. 12-15.

^ xóot’ol 26 Le kiik Petridou 93 jaʼaboʼob yantiʼ ka kíim le táan u beetaʼal le xookaʼ.