Jéeobaeʼ mantatsʼ táan u yilkoʼon utiaʼal u kanáantkoʼon

«Yuumtsileʼ, mantatsʼ táan u yilik baʼax ku yúuchul tu yóokʼol kaab utiaʼal u muʼukʼaʼankíintik máax oksaj óoltik tu jaajil u yóol.» (2 CRÓ. 16:9.)

1. ¿Baʼaxten mantatsʼ táan u yilkoʼon Jéeoba?

MINAʼAN uláakʼ máax jeʼex Jéeobaeʼ. Letiʼeʼ utúul jach maʼalob Taatatsil «ku xakʼal ilik tuláakal tuukuloʼob yéetel tuláakal baʼaxoʼob ku yóotaʼal beetbil» (1 Cró. 28:9). Baʼaleʼ maʼ chéen táan u páaʼtik u yilik baʼax maʼ maʼalob k-beetik utiaʼal u juzgarkoʼoniʼ (Sal. 11:4; 130:3). Baʼaxeʼ mantatsʼ táan u yilik baʼax k-beetik tumen u yaabilmoʼon yéetel tumen u kʼáat u kanáantoʼon tiʼ jeʼel baʼalak jeʼel u k-náachkuntkoʼon tiʼeʼ, wa ka k-peʼert le kuxtal minaʼan u xuuloʼ (Sal. 25:8-10, 12, 13).

2. ¿Chéen máaxoʼob ku yáantik Jéeoba?

² Jéeobaeʼ yaan tuláakal páajtalil tiʼ yéetel ku yilik tuláakal baʼax ku yúuchul, le oʼolal ku páajtal u núukik u payalchiʼ le máaxoʼob u tsʼaamaj u yóoloʼob u meyajtoʼ yéetel ku líiʼsik u yóoloʼob. 2 Crónicas 16:9 ku yaʼalik yoʼolal Jéeoba: «Mantatsʼ táan u yilik baʼax ku yúuchul tu yóokʼol kaab utiaʼal u muʼukʼaʼankíintik máax oksaj óoltik tu jaajil u yóol». Jeʼex k-ilkoʼ Dioseʼ ku muʼukʼaʼankúuntik wa ku yáantik le máaxoʼob chúukaʼan u yóoloʼob tiʼoʼ, baʼaleʼ maʼ bey u beetik yéetel le máaxoʼob ku tuusoʼob  yéetel maʼ tu beetkoʼob baʼax utstutʼaanoʼ (Jos. 7:1, 20, 21, 25; Pro. 1:23-33).

Unaj k-kuxtal jeʼex u kʼáat Dioseʼ

3, 4. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal k-xíimbal yéetel Jéeoba, yéetel máaxoʼob tu beetoʼob beyoʼ?

³ Yaʼab máakoʼobeʼ ku tuklikoʼob maʼ tu páajtal u natsʼkubaʼob tiʼ Jéeoba, le Máax beet tuláakal baʼaloʼ, baʼaleʼ letiʼeʼ u kʼáat ka k-beete. Úuchjeakileʼ, Enoc yéetel Noeeʼ kuxlajoʼob jach jeʼex u kʼáat Diosoʼ (Gén. 5:24; 6:9). Moiseseʼ «pʼáat jeetsʼel tiʼ u tuukul bey táan u yilik le Jajal Dios maʼ táan u yilaʼaloʼ» (Heb. 11:27). Le rey Davidoʼ tu beetaj xan baʼax utstutʼaan Jéeoba, le oʼolal béeychaj u yaʼalik: «Mantatsʼ kʼajaʼan tiʼ teen Yuumtsil; tu yoʼolal tiʼ yaan tin x-noʼoj kʼabeʼ, mix baʼal bíin u beet in lúubul» (Sal. 16:8).

⁴ U jaajileʼ maʼ tu páajtal u maʼachal k-noʼoj kʼab tumen Jéeoba utiaʼal ka xíimbalnakoʼon tu yéetel, tumen letiʼeʼ utúul espíritu, baʼaleʼ jeʼel u páajtal k-natsʼikba tiʼeʼ. ¿Bix jeʼel k-beetkeʼ? Le salmista Asafoʼ tu yaʼalaj: «Yanjien mantatsʼ ta wéetel. Ta machajen yéetel a x-noʼoj kʼab, ta nuʼuktaj in kuxtal yéetel a tsolxikinoʼob» (Sal. 73:23, 24). Lelaʼ u kʼáat u yaʼal k-chaʼik nuʼuktaʼal tumen Jéeoba yéetel le tsolnuʼukoʼob ku taal teʼ Bibliaoʼ, bey xan yéetel le ku tsʼáaik «le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]» (Mat. 24:45; 2 Tim. 3:16).

5. ¿Baʼaxten Jéeobaeʼ mantatsʼ táan u yilik le máaxoʼob chúukaʼan u yóoloʼob tiʼoʼ? Yéetel ¿bix unaj k-ilik Jéeoba?

⁵ Tumen Jéeoba u yaabilmaj le máaxoʼob yanoʼob naatsʼ tiʼoʼ, mantatsʼ táan u yilik baʼax ku beetkoʼob utiaʼal u kanáantikoʼob yéetel utiaʼal u kaʼansikoʼob. Letiʼeʼ u yaʼalmaj: «In wichoʼobeʼ táan u paktikechoʼob. Bíin in tsʼáatech kaʼambesajiloʼob; bíin in tsʼáatech tsolxikinoʼob; bíin in weʼestech le bej unaj a bisikoʼ» (Sal. 32:8). Tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: «¿Naatsʼ wa yanilen tiʼ Jéeoba? ¿Kin kʼamik wa u tsolnuʼukoʼob yéetel mantatsʼ kin kʼaʼajsik táan u yilik baʼax kin beetik? ¿Kin weʼesik wa jach tu jaajil kin creertik táan u yilken Dios, le baʼaxoʼob kin tuklik, kin waʼalik yéetel kin beetkoʼ? Ken kʼebanchajkeneʼ, ¿kin wilik wa Jéeoba bey utúul máax jach kʼasaʼan yéetel náach yanil tiʼ teneʼ? ¿Wa kin wilik bey utúul Taatatsil jach nojoch u yaabilaj yéetel ku chʼaʼik óotsilil tiʼ le máaxoʼob ku kaʼa natsʼkubaʼob tiʼoʼ?» (Sal. 51:17).

6. ¿Baʼaxten maas séeb jeʼel u yáantkoʼon Jéeoba ke utúul taatatsileʼ?

⁶ Táanil tiʼ k-beetik upʼéel baʼal kʼaaseʼ, Jéeobaeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon le áantaj kʼaʼabéettoʼonoʼ. Maʼ xaaneʼ, ku tsʼáaik cuenta tsʼoʼok u joʼopʼol u yantal kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob ichil k-puksiʼikʼal (Jer. 17:9). Teʼ súutukoʼob beyoʼ, Dioseʼ maas séeb jeʼel u yáantkoʼon ke utúul taatatsileʼ, tumen yéetel «u yichoʼob maʼalob pʼilaʼanileʼ» ku yilik jach baʼax yaan tu taamil k-puksiʼikʼal (Sal. 11:4; 139:4; Jer. 17:10). Koʼox ilik bix tu yáantilak Baruc, u secretario yéetel u amigo le profeta Jeremíasoʼ.

Tu beetuba utúul maʼalob taatatsil utiaʼal Baruc

7, 8. 1) ¿Máax Baruc, yéetel baʼax joʼopʼ u tsʼíiboltik? 2) Jéeobaeʼ, ¿bix úuchik u yeʼesik tiʼ Baruc u yaabilmaj jeʼex u beetik utúul taatatsileʼ?

⁷ Baruc kaʼacheʼ utúul secretario múul meyajnaj yéetel Jeremías utiaʼal u kʼaʼaytikoʼob yaan u xuʼulsaʼal tiʼ u reinoi Judá (Jer. 1:18, 19). Baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ káaj u tsʼíiboltik u ayikʼaltal yéetel u yantal yaʼab baʼaloʼob tiʼ, tumen maʼ xaaneʼ tiʼ upʼéel familia ayikʼal u taal. Jeʼel baʼaxak ka u péeks u tsʼíibolt kaʼacheʼ, Jéeobaeʼ tu tsʼáaj cuenta maʼ maʼalob le baʼax ku tuklik u beetkoʼ, le oʼolal tu túuxtaj Jeremías u yaʼaltiʼ: «Ka waʼalik: ¡Yaj in wanil! ¡Yuumtsileʼ chéen okʼom óolal yéetel kʼiʼinamil ku tsʼáaik tiʼ teen! Tsʼoʼok in kaʼanal okʼol baʼaleʼ maʼ tu máan u yajil le baʼax ku yúuchul tenaʼ. [...] ¿Ka wóoltik a kʼáat wa baʼax talam? Maʼ a kʼáatik, tumen teneʼ yaan in túuxtik noj yajil tu yóokʼol tuláakal wíinikoʼob» (Jer. 45:1-5).

⁸ Kex Jéeoba tu yaʼalaj tiʼ Baruc jach upuliʼ maʼ maʼalob le baʼax ku tuklik kaʼachoʼ, maʼ kʼuuxilnaj tu yéeteliʼ, baʼaxeʼ tu yáantaj jeʼex u beetik utúul taatatsileʼ. Jéeobaeʼ tu tsʼáaj  cuenta maʼ kʼaschajaʼan kaʼach u puksiʼikʼaliʼ. Tsʼoʼoleʼ tumen jach u yojel upʼíit kʼiinoʼob pʼaatal tiʼ Jerusalén yéetel Judaeʼ, maʼ u kʼáat ka náachchajak Baruc tiʼiʼ. Le beetikeʼ utiaʼal u yáantkeʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Yaan in túuxtik noj yajil tu yóokʼol tuláakal wíinikoʼob», tsʼoʼoleʼ tu yaʼaleʼ wa ku kʼexik u tuukuleʼ maʼ kun kíimil (Jer. 45:5). U jaajileʼ Dioseʼ táan kaʼach u yaʼaliktiʼ: «Baruc jach ilawil baʼax ken a beete. Kʼaʼajaktecheʼ maʼ kun xáantal ken in xuʼuls tiʼ Judá yéetel Jerusalén yoʼolal le baʼaloʼob kʼaastak ku beetkoʼoboʼ. Chúukpajak a wóol a meyajten utiaʼal a salvarkaba. Teen ken in kanáantech». Le baʼax aʼalaʼabtiʼaʼ le áant u kʼex u tuukul; yéetel le ka máan diecisiete jaʼaboʼobeʼ tu salvartuba le ka xuʼulsaʼab tiʼ Jerusalenoʼ.

9. ¿Bix jeʼel a núukik le kʼáatchiʼob yaan teʼ xóotʼolaʼ?

⁹ Utiaʼal a tuukul tiʼ le baʼax úuch tiʼ Barucoʼ, meyajnaktech le kʼáatchiʼob yéetel le tekstoʼob ku taatsik le xóotʼolaʼ. Le bix úuchik u tsolnuʼuktaʼal Barucoʼ, ¿baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal Jéeoba, yéetel tiʼ bix u tratartik le máaxoʼob meyajtikoʼ? (xokaʼak Hebreob 12:9). Tumen kuxaʼanoʼon tiʼ le tsʼook kʼiinoʼobaʼ, ¿baʼax k-kanik tiʼ le tsolnuʼuk tsʼaʼab tiʼ Barucoʼ yéetel tiʼ bix tu kʼexil u tuukul? (xokaʼak Lucas 21:34-36). Jeʼex tu beetil Jeremíaseʼ, ¿bix unaj u yáantaʼal le sukuʼunoʼob tumen le ancianoʼob, utiaʼal ka u yiloʼob yaabiltaʼanoʼob tumen Jéeoba? (xokaʼak Galaciailoʼob 6:1).

Jesuseʼ tu yeʼesaj yaabilaj jeʼex u Taataoʼ

10. ¿Baʼaxten Jesuseʼ jach maʼalob u nuʼuktik le múuchʼuliloʼ?

¹⁰ Úuchjeakileʼ utiaʼal u yeʼesik u yaabilmaj u kaajaleʼ, Jéeobaeʼ tu túuxtaj u profetaʼob utiaʼal ka u yáantoʼob. Bejlaʼeʼ tumen u jach yaabilmoʼoneʼ, u tsʼaamaj u Hijo utiaʼal u nuʼuktik le múuchʼuliloʼ (Efe. 1:22, 23). Le oʼolaleʼ tu libroi Apocalipsiseʼ Jesuseʼ ku keʼetel yéetel utúul taman yaan «siete upʼéelel u yich; le u yichoʼoboʼ u siete [espirituʼob] Jajal Dios túuxtaʼanoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab» (Apo. 5:6). Leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ, Jéeobaeʼ u tsʼaamaj tiʼ Jesús u páajtalil u meyajtiʼ tuláakal le kiliʼich muukʼoʼ, le oʼolal jach chíikaʼan u yilik tuláakal baʼax ku yúuchul. Yéetel jeʼex Jéeobaeʼ, Jesuseʼ chíikaʼan u yilik jach baʼax yaan t-puksiʼikʼal.

11. ¿Baʼax meyajil tsʼaʼan u beet Jesucristo, yéetel bix u yeʼesik jach u yaabilmoʼon jeʼex Jéeobaeʼ?

¹¹ Jesús xaneʼ, maʼ chéen táan u páaʼtik ka k-beet baʼax maʼ maʼalob utiaʼal ka u castigartoʼoni, baʼaxeʼ ku yilik baʼax táan k-beetik utiaʼal u yáantkoʼon. Le oʼolal ku yaʼalaʼal tiʼ «Yuumbil  [wa Taatatsil] minaʼan xuʼulul» tiʼ, yéetel leloʼ ku kʼaʼajsiktoʼon yaan páajtalil tiʼ utiaʼal u tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuul tiʼ le máaxoʼob yaan u fejoʼob tiʼoʼ (Isa. 9:6). Tsʼoʼoleʼ tumen letiʼ u Poolil le múuchʼuliloʼ, jeʼel u péeksik le ancianoʼob yéetel uláakʼ sukuʼunoʼob utiaʼal ka u líiʼsoʼob k-óol ken kʼaʼabéetchajkoʼ (1 Tes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2).

12. 1) ¿Baʼax ku yeʼesik yoʼolal Jesús le cartaʼob tu túuxtaj tiʼ le múuchʼuliloʼob yanoʼob kaʼach Asia Menoroʼ? 2) Le ancianoʼoboʼ, ¿bix u yeʼeskoʼob u yaabilmoʼob le múuchʼulil jeʼex Cristooʼ?

¹² Le nojoch yaabilaj ku yuʼubik kaʼach Jesús yoʼolal u disipuloʼoboʼ, ku chíikpajal teʼ cartaʼob tu túuxtaj tiʼ u ancianoi le múuchʼuliloʼob yanoʼob kaʼach Asia Menoroʼ (Apo. 2:1–3:22). Teʼ cartaʼobaʼ tu yeʼesaj jach u yojel baʼax ku yúuchul tiʼ cada múuchʼulil yéetel tu kaxtaj u yutsiloʼob. Teʼ kʼiinoʼobaʼ láayliʼ bey u beetkoʼ, tumen le baʼax ku yaʼalik Apocalipsisoʼ ku béeychajloʼob tu «kʼiinil Yuumtsil» (Apo. 1:10). * Yéetel le áantaj ku tsʼáaik le ancianoʼoboʼ, Cristoeʼ mantatsʼ ku yeʼesik u yaabilaj. Ku péekskoʼob utiaʼal ka u líiʼsoʼob k-óol yéetel utiaʼal ka u tsolnuʼuktoʼonoʼob ken kʼaʼabéetchajak (Efe. 4:8; Hch. 20:28; xokaʼak Isaías 32:1, 2). Jach beyoʼ, le áantaj ku tsʼáaik le ancianoʼoboʼ, upʼéel bix u yeʼesik Jesús jach u yaabilmoʼon.

Áantaj ku tsʼaʼabal jach tu yorai

13-15. ¿Bix jeʼel u núukik Jéeoba k-payalchiʼobeʼ? Tsikbalt bix jejeláas tsʼoʼok u beetik.

¹³ Yaan kʼiineʼ ken k-kʼáat áantaj tiʼ Jéeobaeʼ, ku núukik ken taalak utúul sukuʼun u líiʼs k-óol (Sant. 5:14-16). Yaan kʼiin xaneʼ, Jéeobaeʼ ku líiʼsik k-óol yéetel le baʼax ku yaʼalaʼal tiʼ upʼéel tsoltʼaan wa tiʼ baʼax k-xokik tiʼ upʼéel jóoʼsaʼanil. Lelaʼ maases letiʼe bix u núukik Jéeoba k-payalchiʼoboʼ. Koʼox ilik upʼéel baʼal uchaʼan bey u yeʼeskoʼ. Utúul kiik maʼ sen úuch u aktáant upʼéel nojoch talamileʼ, tu natsʼuba tu yiknal utúul anciano táant u máansik upʼéel tsoltʼaaneʼ. Le kiikaʼ maʼ náatsʼ u yaʼaltiʼ le bukaʼaj baʼaloʼob úuchtiʼoʼ, baʼaxeʼ tu tsʼáaj u nib óolalil tiʼ tumen jach líikʼ u yóol yéetel le tsoltʼaanoʼ. Le kiikaʼ jach kiʼimakchaj u yóol úuchik u bin teʼ muchʼtáambaloʼ.

¹⁴ Koʼox ilik uláakʼ utsiloʼob ku taasik le payalchiʼoʼ. Óoxtúul máakoʼob yanoʼob carceleʼ tu kʼaj óoltoʼob Jéeoba yéetel tu beetubaʼob j-kʼaʼaytajoʼob. Yoʼolal upʼéel baʼatel anchaj teʼ carceloʼ, le autoridadoʼoboʼ tu chʼaʼatukloʼob u luʼskoʼob jujumpʼéel baʼaloʼob ku tsʼaʼabal tiʼ le máaxoʼob kʼalaʼanoʼoboʼ. Letiʼob túuneʼ tu chʼaʼatukloʼob xan maʼ u sutkoʼob le nuʼukuloʼob tuʼux ku tsʼaʼabal u yukʼloʼoboʼ. Le óoxtúul j-kʼaʼaytajoʼobaʼ maʼ u yojloʼob kaʼach baʼax jeʼel u beetkoʼobeʼ, tumen wa ku beetkoʼob jeʼex u maasiloʼobeʼ maʼ táan u tsʼoʼokbeskoʼob le baʼax ku yaʼalik Romailoʼob 13:1, yéetel wa maʼ tu beetkoʼob jeʼex u maasiloʼoboʼ jeʼel u beetaʼal loob tiʼobeʼ.

¹⁵ Tumen jejeláas tuʼux kʼalaʼanoʼob yéetel maʼ tu páajtal u yilkubaʼobeʼ, tu kʼáatoʼob tiʼ Dios ka u yáant u chʼaʼatukloʼob baʼax maas maʼalob ka u beetoʼob. Ka sáaschajeʼ tu tsʼáajoʼob cuenta tu óoxtúuliloʼob tu chʼaʼatukloʼob maʼ u yukʼloʼob. Beyoʼ maʼ kʼaʼabéetchaj u sutkoʼob le nuʼukuloʼoboʼ. Jach kiʼimakchaj u yóoloʼob  le ka tu yiloʼob núukaʼab u payalchiʼob (Sal. 65:2).

Jéeobaeʼ yaan u kanáantkoʼon teʼ kʼiinoʼob ku taaloʼoboʼ

16. Le kʼaʼaytajoʼ, ¿bix u yeʼesik jach tu jaajil u yaabilmaj Jéeoba le máakoʼoboʼ?

¹⁶ Le kʼaʼaytaj ku beetaʼal tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ u yaabilmaj tuláakal le máaxoʼob u kʼáat u natsʼubaʼob tiʼoʼ (Gén. 18:25). U angeloʼobeʼ ku nuʼuktikoʼon utiaʼal k-kaxtik le máaxoʼob taak u kaambaloʼoboʼ, kex tumen kajaʼanoʼob teʼ tuʼuxoʼob óoliʼ maʼatech u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ (Apo. 14:6, 7). Teʼ yáax siglooʼ, utúul angeleʼ tu yaʼalaj tiʼ Felipe ka xiʼik u tsol tiʼ utúul etíope le baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ. ¿Baʼax túun úuchi? Le etíopeoʼ tu kʼamaj le baʼax kaʼansaʼabtiʼoʼ, tu beetuba utúul disipulo yéetel okjaʼanaji (Juan 10:14; Hch. 8:26-39). *

17. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-sen chiʼichnaktal yoʼolal baʼax ku taal u kʼiiniliʼ?

¹⁷ Jeʼex u bin u maas náatsʼal u kʼiinil u xuʼulsaʼal tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, bey kun bin u maas yaʼabtal le «baʼax kun mukʼyajtbiloʼ» (Mat. 24:8). Maʼ xaaneʼ yaan u maas koʼojtal le kuxtaloʼ, yaan u yantal chak iikʼal, u tíitkuba luʼum yéetel uláakʼ baʼaloʼob; wa maʼ xaaneʼ yaan u xuʼulul u yantal meyaj yéetel yaan u kʼaʼabéettal u sen meyaj máak utiaʼal u kaxtik u kuxtal. Baʼaleʼ jeʼel baʼaxak ka úuchkeʼ maʼ unaj k-sen chiʼichnaktaliʼ, baʼaxeʼ unaj u yantaltoʼon upʼéel sáasil paakat wa k-ilik k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal k-meyajtik Dios. Tumen u yaabilmoʼon Jéeobaeʼ k-ojel yaan u kanáantkoʼon (Mat. 6:22-34). Jach maʼalob ka k-kʼaʼajs bix kanáantaʼabik Jeremías tumen Jéeoba le taʼaytak u xuʼulsaʼal kaʼach tiʼ Jerusalén teʼ jaʼab 607 táanil tiʼ k-kʼiinoʼoboʼ.

18. Le taʼaytak u xuʼulsaʼal tiʼ Jerusalenoʼ, ¿bix tu yeʼesil Jéeoba u yaabilaj tiʼ Jeremías?

¹⁸ Le taʼaytak u xuʼulsaʼal tiʼ Jerusalén tumen le babilonioʼoboʼ, Jeremíaseʼ kʼaʼal tu táankabil tuʼux yaan le soldadoʼoboʼ. ¿Bix túun kun yantal baʼal u jaante? Wa maʼ kʼalaʼaneʼ, jeʼel u páajtal kaʼach u jóokʼol u kaxteʼ. Baʼaleʼ tumen kʼalaʼaneʼ, yaan u páaʼtik u tsʼaʼabaltiʼ tumen le máaxoʼob yaan naatsʼtiʼoʼ, tsʼoʼoleʼ yaʼab tiʼ letiʼobeʼ jach u pʼekmoʼob. Kex beyoʼ, Jeremíaseʼ jach u yojel yaan u kanáantaʼal tumen Dios, tumen bey u yaʼalmil u beetkoʼ. ¿Tu beetaj wa Jéeoba le baʼax u yaʼalmoʼ? Tu beetaj, tumen tu yilaj ka tsʼaʼabak sáamsamal tiʼ Jeremías «jumpʼéel waaj [...] kaʼalikil yaan kaʼach waaj teʼ kaajoʼ» (Jer. 37:21). Jeʼex Baruc, Ebed-melec yéetel uláakʼoʼobeʼ, Jeremíaseʼ tu salvartuba tiʼ le wiʼijil, kʼojaʼanil yéetel tiʼ le kíimiloʼ (Jer. 38:2; 39:15-18).

19. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼatuklik k-beetik ken tuukulnakoʼon tiʼ baʼax ku taal u kʼiinil?

¹⁹ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, Jéeobaeʼ «ku kanáantik le máaxoʼob toj u kuxtaloʼoboʼ yéetel ku yuʼubik u payalchiʼob» (1 Ped. 3:12). ¿Maʼ wa tu kiʼimaktal a wóol a wojéeltik Jéeobaeʼ táan u yilik baʼax táan u yúuchultech? A wojéeltik táan u yilkech Dioseʼ, ¿ka wuʼuyik wa bey táan u kanáantkecheʼ? Wa beyoʼ, maʼ u xuʼulul a wantal naatsʼ tiʼ letiʼ kex ka a aktáant jeʼel baʼaxak talamileʼ. Maʼ u tuʼubultecheʼ, jeʼex utúul taatatsileʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ ken u kanáant le máaxoʼob meyajtik yéetel chúukaʼan óolaloʼ (Sal. 32:8; xokaʼak Isaías 41:13).

[Tsolajiloʼob]

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• ¿Bix k-eʼesik táan k-xíimbal yéetel Dios?

• Jéeobaeʼ, ¿bix tu yeʼesil tiʼ Baruc u yaabilmaj?

• Jeʼex u Taataeʼ, ¿bix u yeʼesik Jesús yaabilaj tiʼ le múuchʼuliloʼ?

• ¿Bix k-eʼesik jach tu jaajil k-creertik yaan k-kanáantaʼal tumen Dios teʼ talam kʼiinoʼobaʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 9]

Jeʼex meyajnajik Jeremías tiʼ Jéeoba utiaʼal u kanáantik Barukeʼ; bejlaʼeʼ bey xan u meyajtiʼ le ancianoʼob utiaʼal u kanáantik le sukuʼunoʼoboʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 10]

Ken jach kʼaʼabéetchajkeʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon Jéeobaeʼ?