¿Baʼax jatsʼuts modos a kʼáat ka yanaktech?

UTÚUL u nojchil le policíaʼob tiʼ upʼéel u kaajil Filipinaseʼ tu yaʼalaj tiʼ utúul precursora: «¿Bix úuchik a beetik utiaʼal ka u kʼex u kuxtal le máakaʼ?». Ka tsʼoʼok u yeʼesik u tsʼapaʼ juʼun tiʼeʼ, le policíaoʼ tu yaʼalaj: «¿A wojel wa baʼax juʼuniloʼob lelaʼ? Letiʼ le sentenciaʼob tsʼoʼok u sen tsʼaʼabal tu contra le máakaʼ. Tsʼoʼok a beetik upʼéel nojoch uts tiʼ le kaajaʼ». Le máak tiʼ le táan u tʼaanoʼoboʼ, jach yaʼab u káaltal yéetel u baʼateʼel kaʼachi. ¿Baʼax túun beet u kʼexik u kuxtal? Letiʼe baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ.

Bejlaʼeʼ u millonesi máakoʼob táan u beetkoʼob le baʼax tu yaʼalaj le apóstol Pabloaʼ: «Xúumpʼatteʼex le úuchben wíinik tsʼoʼok u kʼastaloʼ, [...] yéetel [...] búukinteʼex le túumben wíinikoʼ beetaʼan jeʼel bix u kʼáat Jajal Dioseʼ» (Efe. 4:22-24). Jeʼel baʼaxak kʼeexil ka kʼaʼabéetchajak u beetaʼaleʼ, le máax jach u tsʼaamaj u yóol u meyajt Dioseʼ unaj u beetik yéetel unaj u búukintik le túumben wíinik jeʼel bix u kʼáat Jéeobaoʼ.

Baʼaleʼ, le baʼaxoʼob unaj u beetik máak utiaʼal u páajtal u yokjaʼoʼ chéen jujumpʼéel tiʼ le kʼeexoʼob kʼaʼabéet u beetik máak ichil u kuxtaloʼ. Le máax ku yokjaʼoʼ, ku keʼetel yéetel upʼéel cheʼ táan u póolaʼal. Kex tumen chíikaʼan u yilaʼal baʼax oochel táan u beetaʼaleʼ, le máax póolkoʼ unaj u seguer u póolik utiaʼal u jatsʼutstal le oocheloʼ. Bey túun xanoʼ, le máax maʼ sen úuch okjaʼanakoʼ, tsʼoʼok u káajal u yantaltiʼ le jatsʼuts modos unaj u yantal tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. Baʼaleʼ lelaʼ chéen u káajbal u búukintik le túumben wíinik utstutʼaan Diosoʼ. Yéetel utiaʼal u maas maʼalobtaleʼ mantatsʼ unaj u beetik kʼeexoʼob ichil u kuxtal.

Le apóstol Pablo xanoʼ tu yilaj u kʼaʼabéetil u maas maʼalobkíintik bix u modos. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Le ken in wóot in beet le utsoʼ, chéen kin wilik tiʼ teen le kʼaasoʼ» (Rom. 7:21). Pabloeʼ u yojel kaʼach yaan baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak ku beetkiʼ yéetel tu yilaj u yutskíintik. Jeʼex Pabloeʼ toʼon xaneʼ unaj k-ilik bix táan k-kuxtal, yéetel unaj k-tuklik: «¿Yaan wa baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak kin beetkiʼ? ¿Baʼax modosi yanten beoraaʼ, yéetel baʼax jatsʼuts modosi in kʼáat ka yanakten?».

 ¿Yaan wa baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak kin beetkiʼ?

Wa k-kʼáat utskíint upʼéel naj táan u júutuleʼ, maʼ chéen yaan yéetel ka k-pintartiʼ. Wa maʼ k-utskíintik u yokmiloʼobeʼ ken máanak kʼiineʼ jeʼel u níikileʼ. Bey xan jeʼel u yúuchul yéetel le modos yantoʼonoʼ. Unaj k-ilik baʼax modosi maʼ jach maʼalobtak yantoʼoniʼ, tumen wa maʼeʼ jeʼel u joʼopʼol k-eʼesik le kʼaakʼas modos yantoʼon kaʼachoʼ. Le oʼolal jach kʼaʼanan k-ilik baʼax yaan t-puksiʼikʼal (2 Cor. 13:5). Wa k-ilik yaan baʼax maʼ maʼalob táan k-beetkeʼ unaj u xuʼulul k-beetik. Yéetel utiaʼal lelaʼ unaj k-kaxtik u yáantaj Jéeoba.

Pabloeʼ tu yaʼalaj: «U tʼaan Jajal Dioseʼ kuxaʼan yéetel yaan u páajtalil, [maas] yaan u yej tiʼ jeʼel máakalmáak máaskabil kaʼapʼéel u yejeʼ, yéetel ku yokol tak tu maas taamil u yóol yéetel u pixan máak, tak tiʼ le baʼax [maas] taʼakbeʼen tiʼ máakoʼ; yéetel ku jóokʼesik tiʼ sáasil u tuukuloʼob yéetel baʼaxoʼob u kʼáat u beet le puksiʼikʼaloʼ» (Heb. 4:12). Le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-kʼexik bix k-modoseʼ. Ku kʼuchul tak tu maas taamil u yóol máak, ku chíikbesik baʼax jach tu jaajil yaan ichil k-puksiʼikʼal yéetel ku yeʼesik jach bixoʼon. Yéetel maʼ xaaneʼ le baʼax kun chíikpajaloʼ maʼ letiʼe baʼax k-ilik wa ku yilik u maasiloʼ. Jeʼex k-ilkoʼ le Bibliaoʼ jeʼel u yáantkoʼon k-il baʼax modosi maʼ maʼalobtak yantoʼoniʼ.

Ken k-utskíint upʼéel najeʼ, maʼ chéen unaj k-kʼexik le baʼaxoʼob tsʼoʼok u kʼastaloʼoboʼ, baʼaxeʼ unaj k-ilik baʼaxten kʼaschajoʼob utiaʼal maʼ u kaʼa úuchultiʼob beyoʼ. Bey xan unaj k-beetik yéetel le modos maʼ maʼalobtak yantoʼonoʼ, unaj k-ilik bix úuchik u káajal k-eʼesik wa baʼaxoʼob beet u maas chíikpajloʼob, tumen beyoʼ yaan k-kanáantik utiaʼal maʼ k-eʼesikoʼob. U jaajileʼ le modosoʼob k-eʼesikoʼ maʼ xaaneʼ yanchajtoʼon yoʼolal tuʼux náak k-xook, le bix líiʼsaʼabikoʼonoʼ, le tuʼux líikʼoʼonoʼ, le máax yéetel k-bisikbaoʼ, le religión kaʼansaʼabtoʼonoʼ bey xan wa óotsiloʼon wa ayikʼaloʼon. Tsʼoʼoleʼ le peliculaʼob yéetel le baʼaxoʼob k-chaʼantik teʼ televisionoʼ ku beetik xan u yantaltoʼon uláakʼ modosoʼob. Wa k-tsʼáaik cuenta baʼaxoʼob jeʼel u beetik u yantaltoʼon modos maʼ jach maʼalobtakeʼ, yaan k-kanáantikbatiʼob.

Ken k-il yaan baʼaxoʼob maʼ jach maʼalob k-beetkeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-aʼalikeʼ: «Teneʼ maʼ tu páajtal in kʼexik bix in modos tumen beyiliʼenoʼ». Baʼaleʼ lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ tu páajtal u beetik máakiʼ, tumen le baʼaxoʼob tu tsʼíibtaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Corintooʼ, ku yeʼesikeʼ letiʼobeʼ ku núupkʼebantaloʼob, ku káaltaloʼob yéetel yaan jujuntúul xiiboʼobeʼ ku núupchitaloʼob yéetel u yéet xiibiloʼob. Baʼaleʼ, letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Tsʼeʼetsʼek tiʼ teʼexeʼ beyeʼex kaʼachoʼ, baʼaleʼ tsʼoʼok a pʼoʼoboleʼex [...] tu yoʼolal u kiliʼich [muukʼ] k-Yuum Jajal Dios» (1 Cor. 6:9-11). Yéetel u yáantaj u kiliʼich muukʼ Jéeobaeʼ, toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-beetik jeʼel baʼalak kʼeexil ichil k-kuxtaleʼ.

Kʼoʼox ilik baʼax tu beetaj Marcos *, utúul máak kajaʼan tu luʼumil Filipinas. Letiʼeʼ ku tsolik baʼax uchaʼantiʼ: «Desde tin chichnileʼ ichil in familiaeʼ jach yaʼab u yúuchul baʼateʼel, le oʼolal ka tu tsʼáajten 19 jaʼaboʼobeʼ lukʼen tin wotoch». Marcoseʼ jach yaʼab u buul yéetel jach yaʼab kaʼach u yookol. Letiʼ yéetel u amigoʼobeʼ tu chʼaʼatukloʼob kaʼach u yoklikoʼob upʼéel avión, baʼaleʼ maʼ béeychaj u beetkoʼobiʼ. Kex tumen tsʼoʼok u beeleʼ, Marcoseʼ maʼ xuʼul u beetik le baʼaloʼobaʼ yéetel tu tsʼookeʼ tuláakal baʼax yantiʼ tu peʼertaj teʼ buuloʼ. Maʼ sen úuch tiʼ leloʼ joʼopʼ u tsʼaʼabal xook tiʼ tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba. Tu káajbaleʼ ku yuʼubik kaʼach maʼ tu náajmatik  u natsʼkuba tiʼ Dios. Baʼaleʼ, joʼopʼ u tsʼáaik ichil u kuxtal le baʼax ku kanikoʼ yéetel káaj u bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, leloʼ le áant utiaʼal ka u pʼat le baʼaloʼob kʼaastak ku beetikoʼ. Bejlaʼeʼ Marcoseʼ tsʼoʼok u yokjaʼ yéetel táan u kaʼansik tiʼ uláakʼ máakoʼob bix jeʼel u kʼexik u kuxtaloʼobeʼ.

¿Baʼax jatsʼuts modos a kʼáat ka yanaktech?

¿Baʼaxoʼob unaj k-beetik utiaʼal ka yanaktoʼon jatsʼuts modosoʼob? Le apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj: «Pʼateʼex tuláakal le baʼaloʼobaʼ: kʼuuxil, kʼaakʼas tuukul, kʼaasil, poochʼil, yéetel le kʼaakʼas tʼaanoʼob ku páajtal u jóokʼol tiʼ a chiʼexoʼ. Maʼ a tusikabaʼex ta baatsileʼex, tumen tsʼoʼok a pitikeʼex le úuchben kuxtaloʼ yéetel le baʼaloʼob ka beetikeʼex kaʼachoʼ, yéetel tsʼoʼok a búukbeskabaʼex yéetel le túumben kuxtaloʼ, tu yoʼolal lelaʼ ku bin a túumbenchajleʼex utiaʼal a béeytaleʼex jeʼel bix le Jajal Dios máax beeteʼexoʼ, tak ken a kʼaj óolteʼex maʼalob letiʼ» (Col. 3:8-10).

Baʼax k-kaxtikeʼ letiʼe ka k-búukint le túumben wíinikil utstutʼaan Diosoʼ. Baʼaleʼ ¿baʼax modosiloʼob kʼaʼabéet k-eʼesik? Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Kuxleneʼex túun a búukbesmeʼex u páajtalil chʼaʼa óotsilil, utsil puksiʼikʼal, kabal óolalil, suuk óolalil yéetel chúukaʼan óolalil. Yanakteʼex chowak óolalil ta baatsileʼex, yéetel paklan saʼatsabaʼex wa yaan wa máax yaan baʼal tiʼ tu contra uláakʼ, jeʼel bix tu saʼatseʼex Cristoeʼ, bey xan a beeteʼex ta baatsileʼexoʼ. Tu yóokʼol tuláakaleʼ yanakteʼex yaakunaj, tumen lelaʼ letiʼ ku nupik yéetel ku chúukbesik tuláakal baʼal» (Col. 3:12-14). Wa k-tsʼáaik k-óol utiaʼal ka yanaktoʼon jatsʼuts modoseʼ yaan k-lúubul utsil tu táan Jéeoba yéetel tu táan u maasil (1 Sam. 2:26). Le ka taal way Luʼumeʼ, Jesuseʼ jach tubeel úuchik u yeʼesik le jatsʼuts modosaʼ. K-ojéeltik jach bix úuchik u beetikeʼ yaan u yáantkoʼon k-eʼes le modos yantiʼoʼ yéetel le yaan tiʼ Jéeobaoʼ (Efe. 5:1, 2).

Uláakʼ bix jeʼel k-tsʼáaik cuenta baʼax modos unaj u yantaltoʼoneʼ, letiʼe ka kaambalnakoʼon tiʼ le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ yéetel k-ilik baʼax modosi tu yeʼesoʼob. Koʼox tʼaan tiʼ José, u hijo Jacob. Le baʼaxoʼob beetaʼabtiʼoʼ, maʼ tu beetaj u tuklik wa maʼ kun utstal u talamiloʼobiʼ mix tu beetaj u xuʼulul u yeʼesik jatsʼuts modosiʼ (Gén. 45:1-15). Baʼaleʼ, beoraaʼ tʼaanakoʼon tiʼ Absalón, u hijo le rey Davidoʼ. Kex tumen jach maʼalob u lúubul kaʼach tiʼ le máakoʼob yoʼolal u kiʼichkelmil yéetel tumen bey ku kaxtik u yutsiloʼobeʼ, tu tsʼookeʼ tu beetaj kʼaas tiʼob yéetel yaʼab máakoʼob tu kíimsaj (2 Sam. 13:28, 29; 14:25; 15:1-12). Jeʼex k-ilkoʼ, u lúubul máak utsil tiʼ u maasileʼ maʼ tu taal tiʼ u kiʼichkelmil wa tiʼ u yeʼesik bey yaan jatsʼuts modos tiʼeʼ.

Jeʼel u páajtal u yantaltoʼon jatsʼuts modoseʼ

Wa k-kʼáat ka yanaktoʼon jatsʼuts modos yéetel ka lúubkoʼon maʼalobil tiʼ Jéeobaeʼ, unaj k-tsʼáaik cuenta jach baʼax yaan ichil k-puksiʼikʼal (1 Ped. 3:3, 4). Jeʼex k-ilkoʼ, utiaʼal k-kʼexik modoseʼ unaj k-ojéeltik máakalmáak le maʼ maʼalobtak yantoʼonoʼ, baʼaxten beyoʼonoʼ yéetel unaj k-tsʼáaik k-óol utiaʼal ka yanaktoʼon le jatsʼuts modosoʼ. ¿Jeʼel wa u páajtal u yantaltoʼoneʼ? Jeʼeleʼ.

Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal k-kʼexik k-modoseʼ. Jeʼex le salmistaoʼ, maʼalob ka k-kʼáat tiʼ Dios: «¡Tsʼáaten jumpʼéel sak puksiʼikʼaliʼ! ¡Tsʼáaten jumpʼéel túumben yéetel toj pixan!» (Sal. 51:10). Unaj k-kʼáatik tiʼ Jéeoba u kiliʼich muukʼ utiaʼal ka u yáantoʼon k-tsʼoʼokbes sáamsamal baʼax u kʼáat. Jeʼex k-ilkoʼ jeʼel u páajtal u yantaltoʼon jatsʼuts modos utiaʼal ka lúubkoʼon utsil tiʼ Jéeobaeʼ.

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 4]

¿Chéen wa yaan yéetel ka k-pintart upʼéel naj táan u júutul?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 5]

¿Ka weʼesik wa jatsʼuts modos jeʼex Jesuseʼ?