¿Tuʼux unaj k-antal ken kʼuchuk le xuʼulsajiloʼ?

¿BAʼAX kun úuchul tiʼ le máaxoʼob beetik baʼax maʼalob ken xuʼulsaʼak le kʼasaʼan yóokʼol kaab tumen Jéeoba teʼ Armagedonoʼ? Proverbios 2:21 yéetel 22 ku yaʼalik: «Le máaxoʼob noʼojaʼan u kuxtaloʼob yéetel x-maʼ siʼipileʼ bíin kuxlakoʼob jumpuliʼ teʼ luʼumaʼ baʼaleʼ le loolob máakoʼob yéetel le j-kaʼapʼéel ichoʼoboʼ bíin jóokʼesaʼakoʼob, bíin tojolchʼintaʼakoʼob xan tiʼ».

Baʼaleʼ ¿bix jeʼel u salvarkuba le máaxoʼob beetik baʼax maʼaloboʼ? ¿Yaan wa upʼéel tuʼux jeʼel u binoʼob utiaʼal maʼ u kíimloʼobeʼ? ¿Tuʼux unaj u yantaloʼob ken kʼuchuk le xuʼulsajiloʼ? Koʼox ilik kampʼéel baʼax ku yaʼalik le Biblia tiʼ bix úuchik u salvartaʼal tumen Dios le máaxoʼob beet baʼax maʼaloboʼ.

Le baʼax tu beetoʼob utiaʼal ka u salvartubaʼoboʼ

U libroi 2 Pedro 2:5 tak 7 ku tʼaan tiʼ bix salvartaʼabik Noé yéetel Lot tumen Jéeoba: «Jajal Dioseʼ maʼ tu saʼatsaj xan le úuchben yóokʼol kaaboʼ, baʼaleʼ tu túuxtaj le búulkabal tu yóokʼol le kʼasaʼan máakoʼoboʼ; ka tu tokaj Noé, máax tu [kʼaʼaytaj] toj kuxtal, yéetel uláakʼ siete máakoʼob. Jajal Dioseʼ tu xotʼkʼintaj xan utiaʼal xuʼulsajil u kaajiloʼob Sodoma yéetel Gomorra, ka tu tóokajoʼob tak u pʼáatal chéen u taʼanil kʼáakʼ, utiaʼal u tsʼáaik tu yéeteloʼobeʼ jumpʼéel kʼaʼajsaj iikʼ tiʼ le kʼaakʼas máakoʼob bíin kuxlakoʼob ku tsʼoʼokol u máanoʼob letiʼoboʼ. Baʼaleʼ tu [salvartaj] Lot, máax juntúul utsil máak yéetel máax jach yaaj tu yóol ikil u yilik u kʼaakʼas kuxtal le loolob máakoʼoboʼ».

¿Bix salvartaʼabik Noé tiʼ le Búulkabaloʼ? Dioseʼ tu yaʼalajtiʼ: «Tsʼoʼok in tukultik, in láaj xuʼulsik wíinik. Tu yoʼolal u siʼipileʼ yaan yaʼabkach loobiloʼob yóokʼol kaab, bin in kaʼaj in xuʼulsoʼob tak xan tuláakal u kajnáaliloʼob yóokʼol kaab. Beet jumpʼéel cheem yéetel cheʼ yaan u yiits» (Gén. 6:13, 14). Noeeʼ tu beetaj túun le arca jeʼel bix aʼalaʼabiktiʼoʼ. Siete kʼiin u bin u káajal u kʼáaxal u jaʼi le Búulkabaloʼ, aʼalaʼabtiʼ ka oojkoʼob ichil le arcaoʼ yéetel ka u yoksoʼob xan le baʼalcheʼob ichiloʼ. Ka tu chukaj le u siete kʼiinoʼ ka kʼaʼal u joonai le arcaoʼ, ka káaj u kʼáaxal jaʼ ich «cuarenta kʼiinoʼob yéetel cuarenta áakʼaboʼob» (Gén. 7:1-4, 11, 12, 16). Baʼaleʼ Noé, u yatan, u paalal yéetel u yilboʼobeʼ salvartaʼaboʼob (1 Ped. 3:20). Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ kʼaʼabéetchaj u yookloʼob ichil le arca utiaʼal ka u salvartubaʼoboʼ. Mix tuʼux uláakʼ jeʼel u páajtal u binoʼob utiaʼal u salvarkubaʼob kaʼacheʼ (Gén. 7:19, 20).

Loteʼ yaanal baʼax kʼaʼabéetchaj u beetik utiaʼal u salvartikuba, aʼalaʼabtiʼ tumen kaʼatúul angeloʼob tuʼux unaj u bin utiaʼal u salvartikuba yéetel u familia. Aʼalaʼabtiʼ ka u muchʼ tuláakal u láakʼtsiloʼob yanoʼob kaʼach tu kaajil Sodoma, tsʼoʼoleʼ ka aʼalaʼabtiʼ: «Jóokʼesoʼob, bisoʼob náach wayeʼ, tumen binel [k-kaʼaj] xuʼuls le kúuchilaʼ». Utiaʼal u salvartikubaʼobeʼ unaj kaʼach u binoʼob «teʼ puʼukoʼoboʼ» (Gén. 19:12, 13, 17).

Le bix salvartaʼabik Noé yéetel Lotoʼ ku yeʼesikeʼ «Yuumtsileʼ u yojel u [salvart] tiʼ le mukʼyajoʼoboʼ le máaxoʼob u kʼubmajoʼob u kuxtaloʼob tiʼ letiʼoʼ, yéetel ku tsʼáaik le máaxoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ tu yáanal jaatsʼ utiaʼal u kʼiinil le pʼis óoloʼ» (2 Ped. 2:9). Le kaʼapʼéel tsikbalilaʼ ku yeʼesikeʼ páajchaj u salvartikubaʼob yoʼolal baʼax tu beetoʼob: Noeeʼ ook ichil le arcaoʼ, Loteʼ jóokʼ tu kaajil Sodoma. Baʼaleʼ ¿mantatsʼ wa bey u yúuchloʼ? ¿Jeʼel wa u páajtal u salvartik Jéeoba le máaxoʼob meyajtik kex jeʼel tuʼuxak ka yanakoʼobeʼ? Koʼox ilik uláakʼ kaʼapʼéel baʼax uchaʼan utiaʼal k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ.

 ¿Kʼaʼabéet wa u yantal máak tiʼ wa baʼax kúuchilil utiaʼal u salvartikuba?

Táanil tiʼ u taasik le u diez noj yajil yóokʼol u kaajil Egiptooʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob ka u wiʼiwitsʼoʼob u kʼiʼikʼel utúul taman tu marcoi u joonai u yotochoʼob. Beyoʼ ken taalak Jéeoba u kíims le egipcioʼob yéetel ken u yil le kʼiʼikʼ tu jool u yotoch le máaxoʼob meyajtikoʼ, kʼáat máan ken u beetiʼ, maʼ ken u kíims u paalaloʼob. Teʼ áakʼab jeʼeloʼ «Yuumtsileʼ tu loobiltaj le yáax paal tiʼ tuláakal láakʼtsilil [egipcioʼoboʼ], jeʼel bix u yáax paal faraón kulukbal tu jalaʼach kʼáancheʼoʼ, bey le yáax paal kʼalaʼan tiʼ le kʼalabnajoʼ, bey xan u yáax aaloʼob le baʼalcheʼoboʼ». Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ, le israelitaʼoboʼ maʼ kʼaʼabéetchaj u binoʼob tuláakʼ tuʼux utiaʼal u salvartaʼal u yáax hijoʼobiʼ (Éxo. 12:22, 23, 29).

Tuukulnakoʼon xan tiʼ Rahab, utúul koʼolel ku bisik upʼéel kʼaakʼas kuxtal kajaʼan kaʼach Jericó. Le israelitaʼoboʼ jach taʼaytak u yookloʼob teʼ Luʼum Aʼalaʼan u Tsʼaʼabal tiʼoboʼ, Rahab túuneʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ yaan u xuʼulsaʼal tiʼ u kaajal. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob kʼuchoʼob tu yotochoʼ u kajnáaliloʼob Jericoeʼ jach sajakchajaʼanoʼob tiʼ le israelitaʼoboʼ. Utiaʼal maʼ u kíimsaʼal le israelitaʼob binoʼob u yiloʼob u kaajil Jericooʼ, taʼakaʼaboʼob tumen Rahab, letiʼ túuneʼ tu kʼáat óoltaj tiʼob le ken u xuʼulsoʼob le kaajoʼ maʼ u kíimsaʼal letiʼ mix u láakʼtsiloʼob. Le israelitaʼob túunoʼ tu yaʼaloʼobtiʼ ka u muchʼ tuláakal u láakʼtsiloʼob tu yotoch yaan tu yóokʼol u baʼpakʼiloʼob le kaajoʼ. Wa ku jóokʼloʼob ichileʼ yaan u kíimloʼob paʼteʼ yéetel u kajnáaliloʼob Jericó (Jos. 2:8-13, 15, 18, 19). Baʼaleʼ le ka tsʼoʼok u yaʼalikoʼob lelaʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Josué yaan u láaj júutul u baʼpakʼiloʼob Jericó (Jos. 6:5). Leloʼ jeʼel u beetik u tuklaʼaleʼ maʼ ken u salvartuba Rahab yéetel u láakʼtsiloʼob. Le oʼolaleʼ, ¿bix túun kun béeytal le baʼax aʼalaʼabtiʼob tumen le israelitaʼoboʼ?

Le ka kʼuch u kʼiinil u xuʼulsaʼal tiʼ Jericoeʼ, le sacerdoteʼoboʼ tu yustoʼob baakoʼob yéetel le israelitaʼoboʼ awatnajoʼob. U libroi Josué 6:20, ku yaʼalik: «Le ka uʼuyaʼab tumen le israelitaʼob u juum le paaxoʼoboʼ, joʼopʼ u kʼaʼamkach awatoʼob, ka jutchaj u tulumiloʼob le kaajoʼ». Le ka káaj u júutul le pakʼoʼoboʼ, mix utúul wíinik páatchaj u beetik wa baʼax utiaʼal maʼ u níikloʼob. Baʼaleʼ, Jéeobaeʼ tu beetaj u xuʼulul u níikil le ka kʼuch yiknal u yotoch Rahab. Josué túuneʼ tu yaʼalaj tiʼ le kaʼatúul israelitaʼob taʼakaʼaboʼob tumen Rahaboʼ: «Xeeneʼex tu yotoch le x-káakbachoʼ, ka jóokʼeseʼex teʼeloʼ paʼteʼ yéetel u láakʼoʼob jeʼel bix ta jalaʼachtʼantilakeʼextiʼeʼ» (Jos. 6:22). Tuláakal le máaxoʼob pʼáatoʼob tu yotoch Rahaboʼ tu salvartubaʼob.

¿Baʼax u maas kʼaʼananil?

¿Baʼax k-kanik tiʼ le bix úuchik u salvartaʼal Noé, Lot, le israelitaʼob tu kʼiiniloʼob Moisés yéetel Rahaboʼ? ¿Yaan wa tuʼux kʼaʼabéet k-bin utiaʼal k-salvartikba ken xuʼulsaʼak xan le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ?

 Noeeʼ tu salvartuba tumen ook teʼ arcaoʼ. Baʼaleʼ ¿baʼaxten ooki? Tumen u yojel yaan u kanáantaʼal tumen Jéeoba yéetel tumen tu yuʼubaj tʼaan. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Noé túuneʼ tu beetaj tuláakal baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen [Dios]» (Gén. 6:22; Heb. 11:7). Kux túun toʼon, ¿táan wa k-beetik tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeoba? Noeeʼ «tu [kʼaʼaytaj] toj kuxtal» (2 Ped. 2:5). ¿Jach wa k-tsʼaamaj k-óol teʼ kʼaʼaytaj jeʼex Noé, kex maʼ yaʼab máakoʼob u kʼáat u yuʼuboʼoniʼ?

Loteʼ tu salvartuba tumen jóokʼ tu kaajil Sodoma. Uláakʼ baʼax áanteʼ tumen tu bisaj upʼéel toj kuxtal yéetel tumen tu pʼektaj le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼal kaʼach Sodoma yéetel Gomorraoʼ. Bejlaʼa xaneʼ le yóokʼol kaabaʼ jach chuup yéetel baʼaloʼob kʼaastak. ¿K-pʼektik wa xan le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼaloʼ, wa tsʼoʼok u pʼáatal maʼ kʼaas k-ilkoʼobiʼ? ¿Táan wa k-ilik k-pʼáatal «ich jeetsʼel óolal x-maʼ kʼaasil yéetel x-maʼ siʼipilil»? (2 Ped. 3:14.)

Kʼaʼajaktoʼoneʼ u yáax paal le israelitaʼob bey xan Rahabeʼ tu salvartubaʼob tumen pʼáatoʼob tu yotochoʼob, utiaʼal lelaʼ kʼaʼabéetchaj u yeʼeskoʼob fe bey xan u tsʼoʼokbeskoʼob baʼax aʼalaʼabtiʼob tumen Jéeoba (Heb. 11:28, 30, 31). Chéen tukult bix tu yuʼubiluba le taatatsil israelitaʼob le ka tu yuʼuboʼob le nojoch «yaayaj awatiloʼob» ku beetik le egipcioʼob le ka kíimsaʼab u paaloʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ maʼ xuʼul u jach kanáantik u yáax paalaloʼobiʼ (Éxo. 12:30). Maʼ xaan xaneʼ, Rahabeʼ tu muchʼuba tu naʼlikil u yotoch u múuchʼ yéetel u láakʼtsiloʼob. Letiʼobeʼ kʼaʼabéetchaj u yantal upʼéel nojoch fe tiʼob utiaʼal maʼ u jóokʼol u yáalkaboʼob le ka tu yuʼuboʼob bix u kíilbal u taal u níikil le pakʼoʼoboʼ.

Maʼ kun xáantaleʼ yaan u xuʼulsaʼal tiʼ u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanás. Maʼ k-ojel bix ken k-kanáantbil le ken kʼuchuk «u kʼiinil u pʼujaʼanil Yuumtsil[iʼ]» (Sof. 2:3). Baʼaleʼ jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, maʼ le tuʼux yanoʼon kun eʼesik wa yaan k-salvartaʼal wa maʼatanoʼ. Le baʼax maas kʼaʼabéetoʼ letiʼe ka k-kʼub k-óol tiʼ Jéeobaoʼ yéetel ka k-beet baʼax ku yaʼalik. Le oʼolaleʼ, le maʼ kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ, kʼaʼabéet k-okol t-otoch jeʼex tu yaʼalil profeta Isaíaseʼ.

«Ooken ta wotoch»

Isaías 26:20, ku yaʼalik: «In kaajal, xeen, ooken ta wotoch, kʼal u jool najiloʼob a wotoch ta paach. Taʼakbesaba jumpʼíit kʼiin kaʼalikil u máan u pʼujaʼanil Yuumtsil». Le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ, maʼ xaaneʼ béeychaj tu jaʼabil 539 táanil tiʼ u taal Cristo, le ka xuʼulsaʼab tiʼ u kaajil Babilonia tumen le medoʼob yéetel le persaʼoboʼ. Ku tuklaʼaleʼ, le ka ook Ciro le Persa teʼ kaajoʼ, tu yaʼalaj maʼ u jóokʼol mix máak tu yotoch, tumen u yaʼalmaj tiʼ u soldadoʼob ka u kíimsoʼob jeʼel máaxak ka u yiloʼob teʼ bejoʼoboʼ.

Maʼ xaaneʼ, le najoʼob ku chʼaʼachiʼitik Isaíasoʼ ku chíikbesik le maas tiʼ cien mil múuchʼuliloʼob yanoʼob tuláakal yóokʼol kaab teʼ kʼiinoʼobaʼ. Le múuchʼuliloʼobaʼ jach nojoch bix u kanáantkoʼon bejlaʼeʼ yéetel yaan u seguer u kanáantkoʼon tak tu kʼiinil le «nojoch yaayaj óolaloʼ» (Apo. 7:14). Teʼ kʼiin jeʼeloʼ yaan u yaʼalaʼal tiʼ máaxoʼob meyajtik Dios ka u kʼalubaʼob ichil u yotochoʼob «kaʼalikil u máan u pʼujaʼanil Yuumtsil». Le oʼolaleʼ jach unaj k-ilik maʼ k-náachkuntikba tiʼ le múuchʼuliloʼ. Kʼaʼabéet k-beetik le baʼax ku yaʼalik apóstol Pabloaʼ: «Unaj k-kaxantik bix jeʼel u páajtal k-áantikba t-baatsileʼ utiaʼal ka yanaktoʼon yaakunaj yéetel utiaʼal k-beetik baʼax uts. Maʼ unaj k-ketikba yéetel le máaxoʼob suuktiʼob maʼ u taaloʼob muchʼtal t-éeteliʼ, baʼaleʼ unaj k-líikʼ óoltikba t-baatsil, [maas] unaj k-beetik beleʼ tumen táan a wilikeʼex u náatsʼal u kʼiinil Yuumtsil» (Heb. 10:24, 25).

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 7]

¿Baʼax k-kanik tiʼ le bix úuchik u salvartik Jéeoba le máaxoʼob meyajt úuchjeakiloʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 8]

Maʼ xaaneʼ, ¿baʼax ku chíikbesik le najoʼob tu chʼaʼachiʼitaj Isaíasoʼ?