Le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumoʼ: upʼéel baʼax tu kaʼansaj Cristo
Le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumoʼ: upʼéel baʼax tu kaʼansaj Cristo
«Jajal Dios kun choʼik tuláakal u jaʼil u yichoʼob, maʼ túun yantal kíimil.» (APO. 21:4)
1, 2. ¿Baʼaxten k-aʼalik yaʼab judíoʼob teʼ yáax siglooʼ ku creertikoʼob yaan u yantal le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumoʼ?
UTÉENJEAKILEʼ, utúul táankelem gobernante jach ayikʼaleʼ bin yiknal Jesús, ka xolaj tu táaneʼ ka tu kʼáataj tiʼ: «Utsil j-kaʼambesaj, ¿baʼax unaj in beetik utiaʼal ka yanakten le kuxtal minaʼan u xuuloʼ?» (Mar. 10:17). ¿Tuʼux ku tuklik kaʼach kun yantal le kuxtal minaʼan u xuuloʼ? Jeʼex t-ilaj teʼ yáax xookoʼ, Dioseʼ tu yaʼalaj tiʼ le judíoʼoboʼ yaan u kaʼa kuxkíintkoʼob utiaʼal ka kuxlakoʼob minaʼan u xuul way Luʼumeʼ. Lelaʼ letiʼe baʼax ku creertik yaʼab judíoʼob teʼ yáax siglooʼ.
2 Maʼ xaaneʼ, Marta, u amiga Jesuseʼ, táan kaʼach u tuukul tiʼ le kaʼa kuxtal kun yantal way Luʼum, le ka tu yaʼalaj le tʼaanoʼobaʼ: «Teneʼ in wojel yaan u kaʼa kuxtal le ken kaʼapúut kuxlak le kimenoʼob tiʼ u tsʼoʼok kʼiinoʼ» (Juan 11:24). Le saduceoʼoboʼ maʼatech u creertikoʼob wa yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ (Mar. 12:18). Baʼaleʼ yaan judíoʼob creertik, lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax tu yaʼalaj George Foot Moore: «Le tsʼíiboʼob beetaʼab [...] teʼ yáax yéetel teʼ tu kaʼapʼéel siglooʼ, ku yeʼeskoʼobeʼ le máakoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ ku creertikoʼob yaan u kʼuchul u kʼiinil u kaʼa kuxtal way Luʼum le máakoʼob úuch kíimkoʼoboʼ» (Judaism in the First Centuries of the Christian Era [Le judaísmo tiʼ le yáax sigloʼob tsʼoʼokok u taal Cristooʼ]). Bey túunoʼ, le ayikʼal máakoʼ u kʼáat kaʼach ka yanaktiʼ le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumoʼ.
3. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob kun núukbil teʼ xookaʼ?
3 Teʼ kʼiinoʼobaʼ, yaʼab religionoʼob yéetel yaʼab máakoʼob ku xokkoʼob baʼax u kʼáat u yaʼal u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ, ku yaʼalikoʼobeʼ Cristo yéetel u disipuloʼobeʼ maʼ tu kaʼansoʼob wa yaan u yantal le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumoʼ. Tsʼoʼoleʼ óoliʼ tuláakal máakeʼ, ku tuklikeʼ ken kíimkeʼ yaan u bin kuxtal yaanal tuʼux. Le oʼolaleʼ, ken u yiloʼob le tʼaan «kuxtal minaʼan u xuul» teʼ Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Griegoʼob, ku creertikoʼob táan u tʼaan tiʼ u kuxtal máak teʼ kaʼanoʼ. Baʼaleʼ ¿maʼalob wa le baʼax ku creertikoʼoboʼ? ¿Jach baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús le ka tʼaanaj tiʼ le kuxtal minaʼan u xuuloʼ? ¿Baʼax ku creertik kaʼach u disipuloʼob? ¿Ku tʼaan wa le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Griego tiʼ le kuxtal minaʼan u xuul kun yantal way Luʼumoʼ?
Le kuxtal minaʼan u xuul kun yantal «ken túumbenchajak tuláakal baʼal[oʼ]»
4. ¿Baʼax kun úuchul «ken túumbenchajak tuláakal baʼal»?
4 La Bibliaoʼ ku kaʼansikeʼ chéen le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼob teʼ kaʼan utiaʼal ka u gobernartoʼob le Luʼumaʼ (Luc. 12:32; Apo. 5:9, 10; 14:1-3). Baʼaleʼ ken tʼaanak kaʼach Jesús tiʼ le kuxtal minaʼan u xuuloʼ, yaan kʼiineʼ táan u tuukul tiʼ uláakʼ u jaats máakoʼob. Koʼoneʼex ilik baʼax tu yaʼalaj le ka lukʼ tu yiknal le táankelem ayikʼal máak maʼ tu yóotaj u pʼat le baʼaxoʼob yantiʼ utiaʼal u tsaypachtikoʼ (xokaʼak Mateo 19:28, 29). Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u apostoloʼobeʼ yaan u yantaloʼob ichil le máaxoʼob kun gobernartik yéetel kun juzgartik u doce chʼiʼibaliloʼob Israeloʼ. ¿Máaxoʼob yanoʼob ichil le doce chʼiʼibaloʼobaʼ? Letiʼe máaxoʼob maʼ kun binoʼob reinar teʼ kaʼanoʼ (1 Cor. 6:2). Le ka tʼaanaj tiʼ «le kuxtal minaʼan u xuuloʼ», táan u tʼaan tiʼ le kuxtal ken u kʼam tuláakal le máaxoʼob kun tsaypachtikoʼ. Tuláakal lelaʼ yaan u béeychajal «ken túumbenchajak tuláakal baʼal».
5. ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús le ka tu yaʼalaj yaan u «túumbencha[jal] tuláakal baʼal»?
5 ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús le ka tu yaʼalaj yaan u «túumbencha[jal] tuláakal baʼal»? Uláakʼ Bibliaʼobeʼ bey u sutkoʼob le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «le túumben yóokʼol kaaboʼ» (La Biblia de Nuestro Pueblo) yéetel «le túumben kuxtaloʼ» (Le Tumben Nuptʼan). Le ka tʼaanaj Jesús tiʼ lelaʼ, maʼ tu tsolaj baʼax u kʼáat u yaʼaliʼ, leloʼ ku yeʼesikeʼ le baʼax tu yaʼaloʼ úuch joʼopʼok u creertaʼal tumen le judíoʼoboʼ. Maʼ kun xáantaleʼ yaan u túumbenchajal tuláakal baʼal, yaan u yutskíintaʼal tuláakal utiaʼal ka pʼáatak jeʼex u jardinil Edén kaʼacheʼ. Le «ken túumbenchajak tuláakal baʼaleʼ» tiʼ kun yantal le «túumben kaʼan» yéetel le «túumben luʼum» u yaʼalmaj Dios u tsʼáaikoʼ (Isa. 65:17).
6. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u kettʼaanil le tamanoʼob yéetel le chivoʼob yoʼolal le kuxtal minaʼan u xuuloʼ?
6 Le ka tʼaanaj Jesús tiʼ bix kun xuʼulul le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ tu kaʼa chʼaʼachiʼitaj le kuxtal minaʼan u xuuloʼ (Mat. 24:1-3). Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Ken taalak u Paal Máak jeʼel bix [rey], bakʼpachtaʼan tumen tuláakal u angeloʼobeʼ, bíin kulak tu jalaʼach kʼáancheʼ. Bíin muchʼlak tu táaneʼ u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼob, letiʼ túuneʼ bíin u jatsláantoʼob juntúul tiʼ uláakʼ jeʼel bix juntúul j-kanan taman ku jatsláantik u tamanoʼob tiʼ le [chivoʼoboʼ]». Le máaxoʼob maʼ kun kʼambiloʼoboʼ «bíin xiʼikoʼob tiʼ le mukʼyaj minaʼan u xuuloʼ, yéetel le máaxoʼob toj u kuxtaloʼoboʼ bíin xiʼikoʼob tiʼ le kuxtal minaʼan u xuuloʼ». «Le máaxoʼob toj u kuxtaloʼob» kun tsʼaabiltiʼob kuxtal minaʼan u xuuloʼ letiʼe máaxoʼob ku múul meyajoʼob yéetel u «sukuʼunoʼob» Cristo yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ (Mat. 25:31-34, 40, 41, 45, 46). Wa letiʼe kun binoʼob kaʼan kun gobernaroʼoboʼ, «le máaxoʼob toj u kuxtaloʼoboʼ» letiʼe máaxoʼob kun yantaloʼob way Luʼum tu yáanal le Reinooʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le Rey ken u tsʼáaj Jéeobaoʼ yaan «¡u beet[ik] u jalaʼachil tiʼ jumpʼéel kʼáaʼnáab tak tuláakʼ kʼáaʼnáab, u káajbal tiʼ u áalkab jaʼil Éufrates tak tu xuul yóokʼol kaab!» (Sal. 72:8). Jeʼex túun k-ilkoʼ, le máakoʼobaʼ yaan u kuxtaloʼob utiaʼal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ.
¿Baʼax ku yeʼesik u Evangelioi Juan?
7, 8. ¿Tiʼ baʼax kaʼapʼéel esperanzai tʼaanaj Jesús le ka tsikbalnaj yéetel Nicodemooʼ?
7 Tak beoraaʼ tsʼoʼok k-ilik bix u chíikpajal le tʼaan «kuxtal minaʼan u xuul» tu Evangelioi Mateo, Marcos yéetel Lucas. Beoraaʼ koʼoneʼex tʼaan tiʼ u Evangelioi Juan; ichileʼ k-ilkeʼ diecisiete utéenel chʼaʼachiʼitaʼab tumen Jesús le kuxtal minaʼan u xuuloʼ. Utiaʼal k-ilik baʼax tu kaʼansaj Jesús yoʼolal le kuxtal minaʼan u xuul kun yantal way Luʼumoʼ, koneʼex ilik jujumpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼ.
8 U Evangelioi Juaneʼ ku yeʼesikeʼ le yáax ka tʼaanaj Jesús tiʼ le kuxtal minaʼan u xuuloʼ, letiʼe ka tsikbalnaj yéetel utúul fariseo ku kʼaabaʼtik Nicodemooʼ. Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼ: «Le máax maʼ tu síijil tiʼ jaʼ yéetel tiʼ kiliʼich [muukʼeʼ] maʼ tu páajtal u yokol tu [reino] Jajal Dios». Utiaʼal túun u yokol máak tu Reino Dioseʼ kʼaʼabéet u «síijil tu kaʼatéen» (Juan 3:3-5). Baʼaleʼ ka tsʼoʼok u yaʼalik leloʼ, Jesuseʼ tʼaanaj tiʼ baʼax esperanzai jeʼel u yantal tiʼ tuláakal wíinikeʼ (xokaʼak Juan 3:16). Jesuseʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ le kuxtal minaʼan u xuul kun yantal tiʼ le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ bey xan tiʼ le kun yantal tiʼ u maasil máaxoʼob tsaypachtik kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumeʼ.
9. ¿Tiʼ baʼax esperanzai tʼaanaj Jesús le ka tsikbalnaj yéetel le x-samariailoʼ?
9 Ka tsʼoʼok u tsikbal Jesús yéetel Nicodemoeʼ, lukʼ Jerusaleneʼ ka bin Galilea. Ka máan naatsʼ tiʼ u kaajil Sicar, tu luʼumil Samariaeʼ, tu yilaj utúul koʼolel táan u páaytik jaʼ tu chʼeʼen Jacob, ka tu yaʼalajtiʼ: «Le máax ku yukʼik le jaʼ kin tsʼáaiktiʼoʼ, mix [bikʼin] ku kaʼa suut yuʼub ukʼaj; tumen le jaʼ kin tsʼáaiktiʼoʼ yaan u tuul bey jumpʼéel sayab ichil letiʼeʼ, utiaʼal u tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuul tiʼ» (Juan 4:5, 6, 14). Le jaʼ tu yaʼalaj Jesusaʼ letiʼe tuláakal le baʼax u tsʼaamaj Dios utiaʼal ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼ tuláakal máakoʼ, tak le kun pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumoʼ. Tu libroi Apocalipsiseʼ, Jéeobaeʼ ku yaʼalik: «Le máax ukʼajeʼ, teneʼ x-maʼ boʼolileʼ kin tsʼáaiktiʼeʼ u yukʼ u jaʼil sayabil kuxtal» (Apo. 21:5, 6; 22:17). Bey túunoʼ ka tʼaanaj Jesús yéetel le koʼoleloʼ maʼ chéen tʼaanaj tiʼ le kuxtal minaʼan u xuul ken u kʼam le máaxoʼob kun binoʼob gobernar teʼ kaʼanoʼ, baʼaxeʼ tak tiʼ le kuxtal minaʼan u xuul kun tsʼaabil way Luʼum tiʼ le máaxoʼob kun chúukpajal u yóoloʼob u meyajtoʼob Diosoʼ.
10. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ le judíoʼob yoʼolal le kuxtal minaʼan u xuul le ka tsʼoʼok u tsʼakik utúul máak tu jáal u pilai Betesdaoʼ?
10 Tuláakʼ upʼéel jaʼab ka suunaj Jesús tu kaajil Jerusaleneʼ, tu yilaj utúul kʼojaʼan tu jáal u pilai Betesdaeʼ (Betzata) ka tu tsʼakaj. Ka joʼopʼ u yaʼalaʼaltiʼ tumen jujuntúul judíoʼob maʼ maʼalob baʼax tu beeteʼ, letiʼeʼ tu núukajtiʼob: «U Paal Jajal Dioseʼ maʼ tu páajtal u beetik mix baʼal chéen tu juun yóolal. Chéen ku beetik le baʼax ku yilik u beetik u Taataoʼ». Le ka tsʼoʼok u yaʼalik u Taata tsʼáatiʼ «tuláakal páajtalil utiaʼal u pʼis óo[leʼ]», tu yaʼalajtiʼob: «Le máax ku chʼenxikint[ik] le baʼax kin waʼalikaʼ yéetel ku yoksaj óoltik máax túuxteneʼ yaan kuxtal minaʼan u xuul tiʼ». Letiʼeʼ tu yaʼalaj xan tiʼob: «Bíin kʼuchuk u kʼiinil le ken uʼuyaʼak u tʼaan [u Paal Máak] tumen tuláakal le kimenoʼoboʼ yéetel bin jóokʼokoʼob tiʼ le muknaloʼoboʼ. Le máaxoʼob tu beetajoʼob utseʼ, bin kaʼapúut kuxlakoʼob utiaʼal u yantal kuxtal tiʼob; baʼaleʼ le máaxoʼob tu beetajoʼob kʼaaseʼ, bíin kaʼapúut kuxlakoʼob utiaʼal ka xotʼkʼintaʼakoʼob» (Juan 5:1-9, 19, 22, 24-29). Jesuseʼ táan kaʼach u yaʼaliktiʼ le judíoʼoboʼ, letiʼ le máax yéeyaʼan tumen Dios utiaʼal u tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuul way Luʼum, le ku creertaʼal tumen le judíoʼoboʼ; lelaʼ yaan u béeykuntik le ken u kaʼa kuxkíint le kimenoʼoboʼ.
11. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesús teʼ Juan 6:48-51 ku tʼaan xan tiʼ le kuxtal minaʼan u xuul kun yantal way Luʼumoʼ?
11 Tu luʼumil Galileaeʼ u milesi máakoʼob joʼopʼ u tsaypachkoʼob Jesús, baʼaleʼ chéen utiaʼal ka tséentaʼakoʼob. Baʼaleʼ Jesuseʼ chéen tʼaanaj tiʼ uláakʼ clase janal, tʼaanaj tiʼ «le waaj ku tsʼáaik kuxtaloʼ» (xokaʼak Juan 6:40, 48-51). Tu yaʼalajtiʼob: «Le waaj kin in tsʼáaoʼ in wíinklil». Tu yaʼaleʼ «le máax ku jaantik le waaj», wa ku tsʼáaik u fe tiʼ le u kuxtal ken u kʼuboʼ «bíin kuxlak mantatsʼ». Baʼaleʼ Jesuseʼ maʼ chéen tu kʼubaj u kuxtal tu yoʼolal le máaxoʼob kun binoʼob reinar tu yéetel teʼ kaʼanoʼ, baʼaxeʼ tak yoʼolal «u kuxtal yóokʼol kaab», wa le máaxoʼob ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼoʼ. Bey túunoʼ, le kuxtal minaʼan u xuul tu chʼaʼachiʼitaj Jesusoʼ, letiʼe ku creertaʼal tumen le judíoʼob kun yantal way Luʼum ken káajak u gobernar le Mesíasoʼ.
12. ¿Tiʼ baʼax táan kaʼach u tʼaan Jesús le ka tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob pʼekmil yaan u tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuul tiʼ u tamanoʼob?
12 Tu kʼiiniloʼob táan u kʼiimbesajil le Dedicación tu kaajil Jerusalenoʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob pʼekmailoʼ: «Teʼexeʼ maʼ ta woksaj óolaleʼex tumen maʼ in tamaneʼexiʼ, jeʼel bix tin waʼalaj teʼexoʼ. In tamanoʼobeʼ ku kʼaj óoltikoʼob in tʼaan, teneʼ in kʼaj óoloʼob yéetel ku taaloʼob tin paach. Teen tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuul tiʼob» (Juan 10:26-28). Ka tu yaʼalaj Jesús lelaʼ, ¿chéen wa táan u tʼaan tiʼ le kuxtal kun antal tiʼ le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ wa tak tiʼ le kun pʼáatloʼob way Luʼumoʼ? Maʼ úuch tiʼ leloʼ, Jesuseʼ tsʼokaʼaniliʼ u yaʼalik tiʼ u disipuloʼob: «In tamaneʼex, maʼ a chʼaʼikeʼex sajakil, kex tumen jumpʼíiteʼex; baʼaleʼ a Taataʼex[eʼ] utstutʼaan u tsʼáaik le [reino] tiʼ teʼexoʼ» (Luc. 12:32). Baʼaleʼ tu kʼiimbesajil le Dedicacionoʼ, tu yaʼalaj: «Yanten xan uláakʼ tamanoʼob minaʼanoʼob tiʼ le kúuchilaʼ: yaan in taasikoʼob xan» (Juan 10:16). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ le ka tʼaanaj yéetel le máaxoʼob pʼekmailoʼ Jesuseʼ táan u tuukul tiʼ le kuxtal minaʼan u xuul kun antal tiʼ le jumpʼíit máakoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ bey xan tiʼ le kun antal tiʼ le u millonesi «uláakʼ tamanoʼob» kun kuxtaloʼob way Luʼumeʼ.
Upʼéel baʼax maʼ tsaaj kaʼach u tsolaʼaliʼ
13. ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús yéetel le tʼaan: «Yaan a wantal tin wéetel teʼ Paraísooʼ»?
13 Tak le tiaʼan Jesús teʼ cheʼ táan u muʼyajoʼ, kaʼa tʼaanaj tiʼ le kuxtal minaʼan u xuul kun antal tiʼ wíinik way Luʼumeʼ. Le ka aʼalaʼabtiʼ tumen le máak tsʼaʼan tu tséel: «Kʼaʼajsen le ken okokech ta reino». Letiʼeʼ tu núukajtiʼ: «Bejlaʼeʼ tu jaajil kin waʼaliktech: Yaan a wantal tin wéetel teʼ Paraísooʼ» (Luc. 23:42, 43, NM). Tumen tiʼ utúul judío tu yaʼaleʼ, maʼ kʼaʼabéetchaj u tsoliktiʼ baʼax le Paraísooʼ. Letiʼeʼ u yojel yaan u yantal upʼéel kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ.
14. 1) ¿Baʼaxten k-aʼalik le apostoloʼoboʼ maʼ tu jáan naʼatoʼob wa teʼ kaʼan kun binoʼob gobernaroʼ? 2) ¿Baʼax kʼiin ka tu naʼataj le disipuloʼob yaan u binoʼob gobernar teʼ kaʼanoʼ?
14 Baʼaleʼ le kuxtal kun tsʼaabil tiʼ le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ, kʼaʼabéetchaj u tsolaʼal jach bixi. Le ka tu yaʼalaj Jesús tiʼ u disipuloʼob yaan u bin kaʼan utiaʼal u listokint upʼéel kúuchil utiaʼal u yantaloʼobeʼ letiʼobeʼ maʼ tu naʼatoʼob baʼax tu yóotaj u yaʼaliʼ (xokaʼak Juan 14:2-5). Ka máan kʼiineʼ tu yaʼalajtiʼob: «Yaʼab uláakʼ baʼaloʼob yaan utiaʼal in waʼalteʼex, baʼaleʼ maʼ táan u páajtal a naʼatikeʼex beoraaʼ. Le ken taalak [le kiliʼich muukʼoʼ] letiʼ kun kaʼansikteʼex tuláakal le jaajoʼ» (Juan 16:12, 13). Le disipuloʼoboʼ maʼ tu jáan naʼatoʼob wa teʼ kaʼan kun tsʼaabil u tronoʼoboʼ, baʼaleʼ le ka tsʼaʼabtiʼob le kiliʼich muukʼ teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33, tiʼ kʼuch u naʼatoʼob teʼ kaʼan ken u beet u reyiloʼoboʼ (1 Cor. 15:49; Col. 1:5; 1 Ped. 1:3, 4). Le kuxtal minaʼan u xuul teʼ kaʼanoʼ upʼéel baʼax túumben tsʼaʼab u yojéeltoʼob, lelaʼ letiʼe baʼax tiʼ ku jach úuchul tʼaan tiʼ le cartaʼob yaan teʼ Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Griegooʼ. Baʼaleʼ le cartaʼobaʼ, ¿ku yeʼeskoʼob wa jach tu jaajil yaan u yantal le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumoʼ?
¿Baʼax ku yaʼalik le cartaʼoboʼ?
15, 16. ¿Baʼax tu yaʼalaj Pablo yéetel Pedro ku yeʼeskoʼob yaan u yantal le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumoʼ?
15 Tu cartai Hebreobeʼ apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ u maasil máaxoʼob meyajtik Diosoʼ: «Kiliʼich sukuʼuneʼex, teʼex táakpajaʼaneʼex ichil le máaxoʼob tʼanaʼanoʼob tumen Jajal Dios» utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ. Baʼaleʼ tu yaʼalaj xaneʼ Dioseʼ tsʼoʼok u tsʼáaik «le yóokʼol kaab bíin taalak» yáanal u páajtalil Jesusoʼ (Heb. 2:3, 5; 3:1). Teʼ Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Griegooʼ, le tʼaan ku suʼutul «yóokʼol kaab[oʼ]» mantatsʼ táan u tʼaan tiʼ le Luʼum tuʼux kajaʼanoʼonaʼ. Le oʼolaleʼ, «le yóokʼol kaab bíin taalak[oʼ]» letiʼe túumben kuxtal kun yantal way Luʼum yáanal u gobernación Cristooʼ. Teʼ kʼiin jeʼelaʼ tiʼ ken u béeykunt Jesús le baʼax u yaʼalmaj Diosaʼ: «Le utsil máakoʼoboʼ bíin u tiaʼalintoʼob le luʼumaʼ; tiʼ bíin kajlakoʼob utiaʼal jaʼaboʼob minaʼan u xuul[iʼ]» (Sal. 37:29).
16 Apóstol Pedroeʼ tu tsʼíibtaj xan baʼax ku taal u kʼiin u yilik wíinik. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Le kaʼanoʼob yéetel le luʼum yanoʼob [bejlaʼeʼ], kanáantaʼanoʼob utiaʼal le kʼáakʼoʼ, tu yoʼolal u tʼaan Jajal Dios xan. Le kʼáakʼoʼ bíin u tóokoʼob tu kʼiinil le pʼis óoloʼ, le ken xuʼulsaʼakoʼob le máaxoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ» (2 Ped. 3:7). ¿Baʼax kun úuchul tiʼ le «kaʼanoʼob» wa tiʼ le gobiernoʼob yanoʼob bejlaʼoʼ, bey xan tiʼ le «luʼum» wa le máaxoʼob beetik baʼaloʼob kʼaastakoʼ? (Xokaʼak 2 Pedro 3:13.) Yaan u luʼsaʼaloʼob utiaʼal ka tsʼaʼabak «le túumben kaʼanoʼoboʼ» (u Reino Dios tuʼux kun gobernar le Mesíasoʼ) yéetel «le túumben luʼum[oʼ]» (tuláakal le máaxoʼob ku meyajtik Dios kun pʼáatloʼob way Luʼumeʼ).
17. ¿Tiʼ baʼax kuxtalil ku tʼaan Apocalipsis 21:1-4?
17 U libroi Apocalipsiseʼ ku tʼaan tiʼ le kuxtal kun yantal tiʼ le wíinikoʼob ken luʼsaʼak le kʼeban tu wíinkliloʼoboʼ (xokaʼak Apocalipsis 21:1-4). Lelaʼ letiʼeʼ baʼax táan u páaʼtik le máaxoʼob meyajtik Dios desde ka kʼebanchaj le yáax wíinikoʼob tu jardinil Edenoʼ. Le utsul máakoʼob túunoʼ yaan u kuxtaloʼob tiʼ upʼéel Paraíso way Luʼumeʼ tuʼux maʼ kun kʼojaʼantaloʼob mix kun kíimiloʼob. Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreo yéetel Griegooʼ ku yeʼeskoʼob yaan u yantal le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ. Lelaʼ jach ku líiʼsik u yóol le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ (Apo. 22:1, 2).
¿Jeʼel u páajtal a tsolikeʼ?
• ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús le ka tu yaʼalaj yaan u «túumbencha[jal] tuláakal baʼal»?
• ¿Tiʼ baʼax tʼaanaj Jesús le ka tsikbalnaj yéetel Nicodemooʼ?
• ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ le máax chʼuykíintaʼab tu tséeloʼ?
• ¿Baʼax tu yaʼalaj Pablo yéetel Pedro ku yeʼeskoʼob yaan u yantal le kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumoʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 8]
Le utsul máakoʼoboʼ yaan u kuxtaloʼob way Luʼum utiaʼal mantatsʼeʼ
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 10]
Jesuseʼ tu yaʼaleʼ yaan u yantal kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ