«Teʼexeʼ in amigoʼex»

«Teʼexeʼ in amigoʼex wa ka beetikeʼex le baʼax kin waʼalikteʼexoʼ.» (JUAN 15:14)

1, 2. 1) ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ Jesuseʼ yéetel jejeláas máaxoʼob tu bisuba? 2) ¿Baʼaxten jach maʼalob ka u bisuba máak yéetel Jesús?

UPʼÉEL áakʼabeʼ Jesuseʼ tu muchʼuba yéetel u apostoloʼob utiaʼal u kʼiimbeskoʼob le Pascua tu kaʼapʼéel pisoi upʼéel naj yaan tu kaajil Jerusalenoʼ. Letiʼobeʼ jejeláas meyaj ku beetkoʼob kaʼachi yéetel jejeláas bix líiʼsaʼaniloʼob. Pedro yéetel Andrés, u yíitsʼneʼ, j-chuk kayoʼob. Mateoeʼ cobrar impuestoʼob ku beetik, lelaʼ upʼéel meyaj jach pʼektaʼan kaʼach tumen le judíoʼoboʼ. Santiago yéetel Juaneʼ ku tuklaʼaleʼ u kʼaj óoloʼob Jesús desde tu chichnil, baʼaleʼ Natanael yéetel uláakʼ jujuntúul ichiloʼobeʼ chéen wa jaypʼéel jaʼab u kʼaj óoltoʼob (Juan 1:43-50). Baʼaleʼ tuláakloʼobeʼ kʼuchoʼob u naʼatoʼobeʼ Jesuseʼ u Hijo Dios yéetel letiʼ le Mesías aʼalaʼan u taaloʼ (Juan 6:68, 69). Maʼ xaaneʼ jach kiʼimakchaj u yóoloʼob ka aʼalaʼabtiʼob tumen Jesús: «In amigoʼex, tumen tsʼoʼok in tsʼáaik a wojéelteʼex tuláakal baʼax tu yaʼalajten in Taata» (Juan 15:15).

² Le baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ u apostoloʼobaʼ letiʼ xan ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan pʼaatloʼob way Luʼumaʼ, yéetel bey xan u yaʼalik tiʼ le «uláakʼ tamanoʼo[boʼ]» (Juan 10:16). Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ, kex jejeláas tuʼux k-taal yéetel jejeláas bix líiʼsaʼaniloʼoneʼ láayliʼ jeʼel u páajtal k-beetikba amigoi tiʼ Jesuseʼ. Lelaʼ upʼéel baʼal jach unaj k-beetik, tumen wa u amigoʼon Jesuseʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ u amigoʼon xan Jéeoba. U jaajileʼ utiaʼal k-bisikba yéetel Dioseʼ táanil kʼaʼabéet k-bisikba yéetel u Hijo (xokaʼak Juan 14:6, 21). ¿Baʼax unaj u beetik máak utiaʼal u beetkuba amigoi tiʼ Jesús? Yéetel ¿baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikba tu yéetel? Táanil tiʼ k-núukik le kʼáatchiʼaʼ, yaan k-ilkeʼex baʼaxten Jesuseʼ utúul maʼalob amigo yéetel baʼax tu beetaj u disipuloʼob utiaʼal u yeʼeskoʼob jach tu jaajil u amigoʼob.

Jesuseʼ utúul jach maʼalob amigo

3. ¿Máaxoʼob tu yéeyaj Jesús utiaʼal u biskuba tu yéeteloʼob?

³ Salomón, utúul rey jach yanchaj u naʼateʼ, tu yaʼaleʼ utúul máax «ayikʼaleʼ maʼ tu bineltik máax láakʼintik» wa amigotik (Pro. 14:20). Lelaʼ jach jaaj, tumen u suukaʼanileʼ utúul kʼeban wíinikeʼ ku yilik u amigotik chéen le máaxoʼob ku tuklik jeʼel u jóoʼsik wa baʼax utsil tiʼoboʼ, maas ku tuukul tiʼ baʼax jeʼel u tsʼaʼabal tiʼeʼ maʼ tiʼ baʼax jeʼel u tsʼáaik letiʼeʼ. Baʼaleʼ Jesuseʼ maʼ bey tu beetiloʼ. Letiʼeʼ maʼ tu kaxtaj chéen ayikʼaloʼob utiaʼal ka u bisuba tu yéeteloʼobiʼ. Kex tu invitartaj utúul táankelem máak ayikʼal utiaʼal tsaypachtikeʼ, tu yaʼalajtiʼ ka u kon tuláakal baʼax yantiʼ utiaʼal u yáantik le óotsiloʼoboʼ (Mar. 10:17-22; Luc. 18:18, 23). Jesuseʼ maʼ kʼaj óoltaʼab tumen jach ku biskuba yéetel le ayikʼaloʼoboʼ mix yéetel le máaxoʼob jach kʼaj óolaʼanoʼoboʼ, baʼaxeʼ kʼaj óoltaʼab tumen jach tu bisuba yéetel le óotsiloʼob bey xan yéetel le ku pechʼ óoltaʼaloʼoboʼ (Mat. 11:19).

4. ¿Baʼaxoʼob tu beetaj u amigoʼob Jesús tumen kʼeban wíinkoʼob?

⁴ Le máaxoʼob tu yéeyaj Jesús utiaʼal u amigotoʼoboʼ kʼeban wíinkoʼob. Le oʼolaleʼ utéenjeakileʼ, Pedroeʼ maʼ tuukulnaj jeʼex utúul máax meyajtik Dioseʼ (Mat. 16:21-23). Santiago yéetel Juan xaneʼ tu yeʼesoʼob chéen u yutsiloʼob ku kaxtkoʼob le ka tu kʼáatoʼob tiʼ Jesús ka tsʼaʼabak nojbeʼenil tiʼob teʼ Reinooʼ, lelaʼ jach tu beetaj u pʼuʼujul u maasil apostoloʼoboʼ. Letiʼobeʼ yaʼab utéenel baʼateltʼaanajoʼob tumen tuláakloʼob u kʼáat u beet u maas nojchil  ichiloʼob. Baʼaleʼ Jesuseʼ chúukpaj u yóol u yáantoʼob, tu tsolaj u nuʼuktiʼob yéetel yaabilaj yaʼab utéenel (Mat. 20:20-28).

5, 6. 1) ¿Baʼaxten maʼ tu xulaj u biskuba Jesús yéetel le once apostoloʼoboʼ? 2) ¿Baʼaxten tu xulaj u biskuba Jesús yéetel Judas?

⁵ ¿Baʼaxten maʼ tu xulaj u biskuba Jesús yéetel u apostoloʼobiʼ? Maʼ tumen wa maʼ tu tsʼáaj cuenta le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak tu beetoʼoboʼ mix tumen wa chéen tu yilaj le baʼaxoʼob tu beetoʼoboʼ, baʼaxeʼ tumen tu yilaj le jatsʼuts modos yantiʼoboʼ yéetel u yojel u kʼáatoʼob u beetoʼob baʼax maʼalob. Jeʼex teʼ tu tsʼook áakʼab táanil tiʼ u kíimsaʼaloʼ, Pedro, Santiago yéetel Juaneʼ maʼ unaj u weenloʼob kaʼach utiaʼal u líiʼskoʼob u yóoliʼ, baʼaleʼ weenoʼob. Ka tu yilaj Jesús baʼax tu beetoʼobeʼ yaachaj u yóol, baʼaleʼ tu yileʼ maʼ u yóoliliʼob úuchik u beetkoʼobiʼ. Le oʼolal tu yaʼalajtiʼob: «Le [kiliʼich muukʼoʼ] chúukaʼan u yóol baʼaleʼ le wíinkliloʼ minaʼan u muukʼ» (Mat. 26:41).

⁶ Baʼaleʼ Jesuseʼ tu xulaj u biskuba yéetel Judas Iscariote. ¿Baʼaxten? Tumen kex ku yeʼesik kaʼach bey utúul maʼalob amigoeʼ, Jesuseʼ tu tsʼáaj cuenta tsʼoʼok u kʼastal u tuukul. Úuchik u beetikuba amigoi tiʼ le yóokʼol kaabaʼ, Judaseʼ tu beetuba enemigoi tiʼ Dios (Sant. 4:4). Le oʼolal táanil tiʼ u yaʼalik amigoi tiʼ le once apostoloʼoboʼ, Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼ ka xiʼik (Juan 13:21-35).

7, 8. ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús u yaabiltmaj u amigoʼob?

⁷ Jesuseʼ tu perdonartaj le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak tu beetaj u amigoʼoboʼ yéetel mantatsʼ tu kaxtaj u yutsiloʼob. Letiʼeʼ tu kʼáataj tiʼ u Taata ka u kanáantoʼob ken joʼopʼok u chʼaʼapachtaʼaloʼob (xokaʼak Juan 17:11). Letiʼeʼ tu yilaj u kʼaʼabéetil u jeʼelskuba u disipuloʼob (Mar. 6:30-32). Tsʼoʼoleʼ maʼ chéen tu yaʼalajtiʼob baʼaxoʼob ku tuklikiʼ, baʼaxeʼ tu yuʼubaj baʼax tu yaʼaloʼob, tumen u kʼáat u yuʼub baʼax ku tuklik yéetel ku yuʼubik u apostoloʼob (Mat. 16:13-16; 17:24-26).

⁸ Jesuseʼ kuxlaj yéetel kíim tu yoʼolal u amigoʼob. Letiʼeʼ u yojleʼ unaj u kʼubik u kuxtal utiaʼal u boʼotik le kʼebanoʼ (Mat. 26:27, 28; Heb. 9:22, 28). Baʼaleʼ letiʼe yaabilaj péeks u kʼub u kuxtaloʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «U maas nojochil yaakunaj ku páajtal u yantal tiʼ juntúul máakeʼ letiʼ lelaʼ: u tsʼáaik u kuxtal tu yoʼolal u amigoʼob» (Juan 15:13).

¿Bix úuchik u yeʼesik le disipuloʼob jach tu jaajil u amigoʼob Jesusoʼ?

9, 10. ¿Baʼax tu beetaj yaʼab máakoʼob yoʼolal le yaabilaj yéetel le áantaj tsʼaʼabtiʼob tumen Jesusoʼ?

⁹ Jesuseʼ tu yeʼesaj yaabilaj tiʼ le máakoʼoboʼ, tu máansaj tiempo tu yéeteloʼob yéetel tu xupuba utiaʼal u yáantkoʼob, lelaʼ le beet u natsʼkuba yaʼab máakoʼob tu yiknal yéetel tu xupubaʼob xan utiaʼal u yáantkoʼob (Luc. 8:1-3). Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Tsʼaʼex tiʼ uláakʼ máakoʼobeʼ, beyoʼ bíin tsʼaʼabak tiʼ teʼex tumen Jajal Dios. Bíin u tsʼáateʼex jumpʼéel maʼalob pʼisib, chúukaʼan, chíiktaʼan yéetel chuup. Bíin meyajnak  tiʼ Yuum Jajal Dios le pʼisib ku meyaj tiʼ teʼex utiaʼal a pʼisikeʼex uláakʼ máakoʼob[oʼ]» (Luc. 6:38).

¹⁰ Baʼaleʼ yaan tiʼ le máakoʼob joʼopʼ u tsaypachkoʼob Jesusoʼ chéen u yutsiloʼob ku kaxtkoʼob kaʼachi. Utéenjeakileʼ u jaats tiʼ le máaxoʼob tsaypachkoʼ yaanal bix úuchik u naʼatkoʼob le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼ, maʼ tu páaʼtoʼob u tsoʼolol jach baʼax u kʼáat u yaʼaliʼ, baʼaxeʼ joʼopʼ u tuukuloʼob tiʼ yaanal baʼaleʼ ka lukʼoʼob tu yiknal. Baʼaleʼ le apostoloʼoboʼ maʼ tu xuloʼob u tsaypachtikoʼob Jesusiʼ. Kex tu yiloʼob yaʼab máaxoʼob tu xulaj u tsaypachkoʼobeʼ, letiʼobeʼ maʼ tu náachkuntubaʼob tiʼ, kex yaan kʼiin chan talamchajtiʼob u beetkoʼob (xokaʼak Juan 6:26, 56, 60, 66-68). Le áakʼab táanil tiʼ u kíimsaʼaloʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ amigoʼob: «Teʼex máax yanchajaʼaneʼex tin wéetel mantatsʼ tiʼ in túuntaj óolaloʼob» (Luc. 22:28).

11, 12. 1) ¿Baʼax tu beetaj Jesús utiaʼal u yeʼesik tsʼoʼok u perdonartik u disipuloʼob? 2) ¿Baʼax túun tu beetaj le disipuloʼoboʼ?

¹¹ Baʼaleʼ maʼ úuch tiʼ lelaʼ le apostoloʼoboʼ tu pʼatoʼob Jesús. Tumen tu chʼaʼajoʼob saajkil tiʼ le máakoʼoboʼ. Baʼaleʼ Jesuseʼ tu kaʼa perdonartoʼob. Ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaleʼ, tu chíikbesuba tiʼob utiaʼal u yeʼesik jach tu jaajil u amigoʼob. Tsʼoʼoleʼ tu tsʼáaj upʼéel meyaj u beetoʼob: u kaʼanskoʼob «u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼob» yéetel u beetkubaʼob j-jaajkunajil tiʼ tak teʼ «kúuchiloʼob yaan tu xuul yóokʼol kaaboʼ» (Mat. 28:19; Hch. 1:8). ¿Baʼax túun tu beetaj le disipuloʼoboʼ?

¹² Tu jach kʼububaʼob u kʼaʼaytoʼob le Reinooʼ. Yéetel u yáantaj le kiliʼich muukʼoʼ maʼ xáanchaj ka tu chupoʼob Jerusalén yéetel le baʼaxoʼob tu kaʼansoʼoboʼ (Hch. 5:27-29). Kex aʼalaʼab u kíimsaʼaloʼobeʼ maʼ xuʼul u kaʼanskoʼob uláakʼ máakoʼob, jeʼex aʼalaʼabiktiʼob tumen Jesusoʼ. Óoliʼ treinta jaʼaboʼob tiʼ lelaʼ, apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ le maʼalob péektsiloʼ tsʼoʼok u kʼaʼaytaʼal «tiʼ tuláakal jejeláas tuʼuxoʼob yóokʼol kaab» (Col. 1:23). Jeʼex túun k-ilkoʼ, le disipuloʼoboʼ jach nojoch baʼal u yilkoʼob u biskubaʼob yéetel Jesús.

13. ¿Baʼax tu beetaj uláakʼ máakoʼob le ka tu kʼamoʼob le baʼax tu kaʼansaj Jesusoʼ?

¹³ Yaʼab uláakʼ máakoʼobeʼ jach tu tsʼáaj ichil u kuxtaloʼob le baʼax tu kaʼansaj Jesusoʼ. Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ tu kʼexoʼob bix u kuxtaloʼob bey xan u modosoʼob. Yanoʼobeʼ tu xulaj u beetkoʼob baʼax kʼaas, jeʼex le u chital utúul xiib yéetel u yéet xiibil wa utúul koʼolel yéetel u yéet koʼolelil, u tusik u núupoʼob yéetel yaanal, le káaltaloʼ yéetel le ookoloʼ (1 Cor. 6:9-11). Yanoʼobeʼ tu xulaj u pʼektikoʼob le máaxoʼob yaanal u razaʼoboʼ (Hch. 10:25-28). Tu tsʼáajoʼob ichil u kuxtaloʼob le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesusoʼ, ka tu pʼatoʼob tuláakal le kʼaakʼas kuxtaloʼ ka joʼopʼ u biskoʼob upʼéel túumben kuxtal tu táan Dios (Efe. 4:20-24). Yanchajtiʼob «u tuukul Cristo», u kʼáat u yaʼaleʼ, tu kanoʼob bix u tuukul bey xan baʼaxoʼob ku beetik, yéetel tu yiloʼob u beetkoʼob jeʼex tu beetiloʼ (1 Cor. 2:16).

Unaj k-beetikba amigoi tiʼ Jesús

14. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús ken u beet teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ?

¹⁴ Yaʼab tiʼ le cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ tu kʼaj óoltoʼob Jesús le táan u kʼaʼaytajoʼ wa le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ. Baʼaleʼ bejlaʼeʼ maʼ tu páajtal k-ilik Jesús. Le oʼolaleʼ, ¿bix jeʼel u páajtal k-amigotkeʼ? Upʼéel bixeʼ letiʼe ka k-beet le baʼax ku yaʼalik le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat wa le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan pʼaatloʼob way Luʼumaʼ. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ tu tsʼook kʼiiniloʼob le yóokʼol kaabaʼ yaan u tsʼáaik tiʼ le palitsil «u kanáant tuláakal baʼax yantiʼ[oʼ]» (Mat. 24:3, 45-47). U maas yaʼabil tiʼ le máaxoʼob táan u yilik u  biskubaʼob yéetel Jesusoʼ maʼ táakaʼanoʼob ichil le jaats jeʼelaʼ. U yuʼubkoʼob u tʼaan le palitsil chúukpajaʼan u yóoloʼ yaan baʼax u yil yéetel u biskubaʼob yéetel Jesús.

15. ¿Baʼax kun eʼesik wa taman bey xan wa chivo wa máax?

¹⁵ (Xokaʼak Mateo 25:31-40.) Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le máaxoʼob yanoʼob ichil le palitsil chúukpajaʼan u yóoloʼ u «sukuʼunoʼob». Tu kettʼaanil le tamanoʼob yéetel le chivoʼoboʼ, Jesuseʼ tu yaʼaleʼ jeʼel baʼalak ka beetaʼak tiʼ u sukuʼunoʼobeʼ bey tiʼ letiʼ ku beetaʼaleʼ. Tu yaʼaleʼ le baʼax kun eʼesik wa taman bey xan wa chivo wa máaxeʼ, letiʼe bix ken u tratartil u maas chichnil tiʼ u sukuʼunoʼoboʼ. Bey túunoʼ, wa utúul máak u kʼáat u bisuba yéetel Jesuseʼ unaj u beetik baʼax ku yaʼalik le palitsiloʼ.

16, 17. ¿Bix jeʼel k-eʼesik wa u amigoʼon u sukuʼunoʼob Cristoeʼ?

¹⁶ Toʼon táan k-páaʼtik k-kuxtal way Luʼum yáanal u Reino Dioseʼ, ¿bix jeʼel k-eʼesik u amigoʼon u sukuʼunoʼob Cristoeʼ? Koʼoneʼex ilik óoxpʼéel bixi. Yáaxeʼ letiʼe k-jach tsʼáaik k-óol k-kʼaʼayt le maʼalob péektsiloʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u sukuʼunoʼob ka u kʼaʼaytoʼob le maʼalob péektsil tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ (Mat. 24:14). Baʼaleʼ wa maʼ u yáantaʼaloʼob tumen le uláakʼ tamanoʼob utiaʼal ka u beetoʼob le nojoch meyajaʼ jach talam jeʼel u béeytal u beetkoʼobeʼ. U jaajileʼ cada ken táakpajak utúul tiʼ le uláakʼ tamanoʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ táan u yáantik le máaxoʼob kun binoʼob kaʼan u beetoʼob le meyaj tsʼaʼantiʼoboʼ. U táakpajal máak teʼ meyajaʼ, upʼéel bix u yeʼesik u kʼáat u beetuba amigoi tiʼ le palitsil chúukpajaʼan u yóoloʼ bey xan tiʼ Cristo.

¹⁷ U kaʼapʼéel bixeʼ letiʼe ka k-síi k-taakʼin utiaʼal le kʼaʼaytajoʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼobeʼ ka meyajnaktiʼob le «luʼumkabil ayikʼalil» utiaʼal u kaxtik u amigoʼoboʼ (Luc. 16:9). Lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa jeʼel u páajtal u boʼotik máak utiaʼal u biskuba yéetel Jesús wa yéetel Jéeobaeʼ. U kʼáat yaʼaleʼ wa ku meyajtoʼon le baʼaxoʼob yantoʼon utiaʼal ka maas kʼaʼaytaʼak le Reinooʼ k-eʼesik yaabilaj tiʼob maʼ «chéen yéetel le baʼax k-aʼalik yéetel k-chiʼoʼ; baʼaleʼ [...] yéetel jaaj bey xan yéetel baʼax k-beetik» (1 Juan 3:16-18). Jeʼex ken jóoʼkoʼon k-kʼaʼayt le maʼalob péektsiloʼ k-xupik taakʼin. Tsʼoʼoleʼ k-síik xan k-taakʼin utiaʼal le kʼaʼaytaj ku beetaʼal tuláakal yóokʼol kaaboʼ bey xan utiaʼal u kanáantaʼal le tuʼuxoʼob ku yantaltoʼon muchʼtáambaloʼoboʼ. Kex wa yaʼab bey xan wa u pʼíit le k-síikoʼ Jéeoba yéetel Jesuseʼ jach ku kiʼimaktal u yóoloʼob ken k-beet yéetel kiʼimak óolal (2 Cor. 9:7).

18. ¿Baʼaxten unaj k-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalik le ancianoʼoboʼ?

¹⁸ U yóoxpʼéel bix k-eʼesik u amigoʼon Jesuseʼ letiʼe k-tsʼáaikba yáanal u nuʼuktaj le ancianoʼoboʼ. Le máakoʼobaʼ u kiliʼich muukʼ Dios yéeymiloʼob yáanal u nuʼuktaj Cristo (Efe. 5:23). Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Uʼuyeʼex u tʼaan le máaxoʼob nuʼuktikteʼex le bejoʼ yéetel aneneʼex yáanal u páajtaliloʼob» (Heb. 13:17). Baʼaleʼ yaan kʼiineʼ ku talamtaltoʼon k-beetik baʼax ku yaʼalik le ancianoʼob kex teʼ Biblia ku chʼaʼakoʼoboʼ. Tumen k-ilik le baʼaxoʼob maʼ jach maʼalobtak  ku beetkoʼoboʼ, jeʼel k-taasik bey mix baʼalil le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaikoʼoboʼ. Baʼaleʼ kex kʼebanoʼobeʼ, Cristo, u Poolil le múuchʼulil, tsʼaamiloʼoboʼ. Le oʼolaleʼ le baʼaxoʼob k-beetik utiaʼal k-tsʼáaikba yáanal u nuʼuktajoʼoboʼ ku yeʼesik wa k-kʼáat k-beetba amigoi tiʼ Jesús. Wa k-beetik yéetel kiʼimak óolal le baʼaxoʼob ku yaʼalik le ancianoʼob kex kʼeban wíinkoʼoboʼ k-eʼesik k-yaabiltmaj Jesús.

¿Tuʼux jeʼel k-kaxtik maʼalob amigoʼobeʼ?

19, 20. 1) ¿Máaxoʼob yanoʼob ichil le múuchʼuliloʼ? 2) ¿Baʼax ken k-kan teʼ tuláakʼ xookoʼ?

¹⁹ Jesuseʼ maʼ chéen ku tsʼáaik ancianoʼob utiaʼal u kanáantkoʼoniʼ, ku tsʼáaik xan maamatsiloʼob, sukuʼunoʼob yéetel kiikoʼob (xokaʼak Marcos 10:29, 30). ¿Kʼajaʼan wa tech bix tu yuʼubiluba a láakʼtsiloʼob ka káaj a xokik le Bibliaoʼ? Maʼ xaaneʼ kiʼimakchaj u yóoloʼob. Baʼaleʼ Jesuseʼ tu yaʼaleʼ, yaan kʼiineʼ, «yaan u pʼektaʼal [máak] tumen u láakʼtsiloʼob» (Mat. 10:36). Le oʼolal jach ku kiʼimaktal k-óol, tumen teʼ múuchʼuliloʼ k-kaxtik amigoʼob maas maʼalob u biskubaʼob t-éetel tak tiʼ utúul k-jach láakʼtsilil (Pro. 18:24).

²⁰ Tu tsʼoʼokbal le carta tu túuxtaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Romaoʼ, ku yeʼesikeʼ letiʼeʼ jach tu bisuba tubeel yéeteloʼob (Rom. 16:8-16). Apóstol Juan xaneʼ tu tsʼoʼoksaj u yóoxpʼéel carta yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Tsʼáa in saludos tiʼ cada utúul tiʼ in amigoʼob» (3 Juan 14, NM). Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ, letiʼ xaneʼ jach tu bisuba yéetel uláakʼ máaxoʼob meyajtik Dios. ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex tu beetil Jesús bey xan le yáax cristianoʼoboʼ? ¿Bix jeʼel k-kaxtik k-amigoʼob teʼ múuchʼulil yéetel maʼ u xuʼulul k-bisikba yéeteloʼoboʼ? Le kʼáatchiʼobaʼ yaan k-núukik teʼ tuláakʼ xookoʼ.

¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?

• ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús letiʼeʼ utúul maʼalob amigo?

• ¿Bix úuchik u yeʼesik le disipuloʼob jach tu jaajil u amigoʼob Jesusoʼ?

• ¿Bix jeʼel k-eʼesik u amigoʼon Cristoeʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 14]

Jesuseʼ tu yilaj u naʼatik baʼax ku tuklik yéetel ku yuʼubik u amigoʼob

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 16]

¿Bix k-eʼesik k-kʼáat beetba amigoi tiʼ Cristo?