Unaj k-kʼamik baʼax ku yúuchultoʼon beyoʼ maʼ ken náachtal tiʼ Dios

¿YAAN wa baʼax ka muʼyajtik maʼ a wojel bix jeʼel a aktáantikeʼ? U jaajileʼ tuláakal máak ku yantal talmil tiʼ. Le oʼolaleʼ maʼalob ka k-il jujumpʼéel baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia jeʼel u yáantkoʼon k-eʼes le modos kʼaʼabéet utiaʼal k-aktáantik le baʼaxoʼob ku yúuchultoʼonoʼ.

Yáaxeʼ koʼox ilik baʼaxoʼob tu aktáantaj David. Letiʼeʼ chéen kanan taman ku beetik kaʼachi yéetel maʼ sen nojoch ka yéeyaʼab tumen Samuel utiaʼal ka u beet u reyiliʼ. Yéetel tu táankelmileʼ jóokʼ baʼateʼel tu contra Goliat, utúul nojoch soldado filisteo (1 Sam. 17:26-32, 42). Maʼ úuch tiʼ leloʼ, invitartaʼab tumen rey Saúl utiaʼal ka meyajnak tu yiknal yéetel tu tsʼáaj u nuʼukt u soldadoʼob. Davideʼ mix utéen tu tuklaj bukaʼaj baʼaloʼob ken u yil ichil u kuxtal.

Letiʼeʼ jach pʼektaʼab tumen Saúl (1 Sam. 18:8, 9; 19:9, 10). Le oʼolal púutsʼ utiaʼal maʼ u kíimsaʼal. Le táan u beetik u reyil tu kaajil Israeloʼ lúub tiʼ núupkʼeban yéetel tu beetaj u kíimsaʼal u yíicham le koʼolel utiaʼal maʼ u yojéeltaʼal le baʼax tu beetoʼ, lelaʼ tu beetaj u kʼexpajal u kuxtal. Tsʼoʼoleʼ tu taasaj yaʼab talmiloʼob ichil u yotoch. Tak Absalón, u hijoeʼ, líikʼ tu contra (2 Sam. 12:10-12; 15:1-14). Baʼaleʼ Davideʼ arrepentirnaji, le oʼolal perdonartaʼab tumen Jéeoba yéetel páajchaj u kaʼa biskuba tu yéetel.

Toʼon xaneʼ jejeláas baʼaxoʼob k-muʼyajtik sáamsamal, maʼ xaaneʼ k-kʼojaʼantal, ku pʼáatal minaʼantoʼon taakʼin, ku yantaltoʼon talmiloʼob ichil k-láakʼtsiloʼob wa k-muʼyaj yoʼolal uláakʼ baʼaxoʼob k-beetik. ¿Baʼax modosiloʼob jeʼel u yáantkoʼon k-aktáant le baʼaloʼob beyaʼ?

Le kabal óolaloʼ jach jeʼel u yáantkoʼoneʼ

Le kabal óolaloʼ jach kʼaʼabéet utiaʼal k-uʼuyik tʼaan. Tsʼoʼoleʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-ilik baʼaxoʼob unaj k-utskíintik ichil k-kuxtal bey xan utiaʼal k-ilik le baʼaxoʼob maʼalobtak ku beetik u maasiloʼ. Toʼoneʼ maʼatech k-mixbaʼalkuntik u maasil, baʼaxeʼ k-yaabiltmoʼob yoʼolal bixoʼob bey xan yoʼolal baʼaxoʼob ku beetkoʼob. Le kabal óolaloʼ ku yáantkoʼon k-naʼat baʼaxten ku yúuchul yaʼab baʼaloʼob yéetel ku yáantkoʼon utiaʼal k-aktáantkoʼob.

 Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ Jonatán, u hijo Saúl. Letiʼeʼ yaʼab baʼaxoʼob kʼexpaj ichil u kuxtal. Ka bin Samuel u yaʼal tiʼ Saúl tsʼoʼok u xuʼulul u kʼaʼamal bey reyil tumen Jéeobaeʼ maʼ tu yaʼalaj wa Jonatán ken u beet u reyil tu jeeliʼ (1 Sam. 15:28; 16:1, 12, 13). Le úuchik u yéeyaʼal David utiaʼal ka u beet u reyil tu kaajil Israeloʼ, tu beetaj maʼ u tsʼaʼabal Jonatán u beet u reyil, bey túunoʼ tak letiʼ boʼot le baʼax tu beetaj u taataoʼ, tumen kex mix baʼal kʼaas u beetmeʼ tu peʼertaj u derechoi u beetik u reyil (1 Sam. 20:30, 31). ¿Baʼax túun tu beetaj? ¿Tu pʼektaj wa David? Maʼatech. Kex maas úuchben tiʼ Davideʼ, maʼ tu pʼektiʼ baʼaxeʼ tu yáantaj (1 Sam. 23:16-18). Tumen kabal u yóoleʼ tu kʼamaj le máax yéeyaʼab tumen Diosoʼ. Letiʼeʼ mix juntéen tu tuklaj «maanal tiʼ le unaj u tukultikoʼ» (Rom. 12:3). Tu naʼataj baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beete yéetel tu kʼamaj le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼ.

Jeʼex túun k-ilkoʼ, yaan kʼeexoʼob ku yantal ichil u kuxtal máakeʼ ku taasik talmiloʼob. Jeʼex Jonataneʼ yanchaj talmil tiʼ, tumen kʼaʼabéetchaj u kanik bix kun seguer u biskuba yéetel kaʼatúul máaxoʼob u yaabilmaj, tsʼoʼoleʼ u kʼáat u beet baʼax utstutʼaan Dios. Utúuleʼ David, u amigo, le máax tsʼoʼok u yéeyaʼal utiaʼal u beet u reyiloʼ, uláakʼ utúuloʼ u taata, tumen kex tsʼoʼok u xuʼulul u kʼaʼamal tumen Dioseʼ láayliʼ letiʼ ku beetik u reyileʼ. Bejlaʼa xaneʼ le kʼeexoʼob ku yantal ichil k-kuxtaloʼ jeʼel u taasiktoʼon chiʼichnakiloʼobeʼ wa jeʼel u beetik k-sajaktaleʼ. Baʼaleʼ wa k-ilik tuláakal le baʼaloʼob jeʼex u yilik Jéeobaoʼ le kun áantkoʼon utiaʼal k-beetik baʼax utstutʼaan kex jeʼel baʼaxak ka úuchuk ichil k-kuxtaleʼ.

Yaan baʼaxoʼob maʼ tu páajtal k-beetik

Uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ letiʼe k-kʼamik yaan baʼax maʼ tu páajtal k-beetkoʼ. Baʼaleʼ lelaʼ jelaʼan tiʼ le kabal óolaloʼ, tumen yaan máakeʼ jeʼel u yeʼesik kabal u yóoleʼ, baʼaleʼ maʼatech u kʼamik wa yaan baʼax maʼ tu páajtal u beetik.

Tuukulnakoʼon tu kaʼatéen tiʼ David. Kex tsʼoʼok u yéeyaʼal utiaʼal u beetik u reyileʼ, máan yaʼab jaʼaboʼob utiaʼal ka béeyak u beetik. Tsʼoʼoleʼ le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa aʼalaʼabtiʼ baʼaxten unaj u páaʼtik u máan yaʼab jaʼaboʼob. Baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ tu chiʼichnakkúuntuba yoʼolal lelaʼ. U yojel baʼax unaj u beetik yéetel u yojel Jéeoba chaʼik u yúuchul. Le oʼolal kex u yojel jeʼel u kíimsaʼal tumen Sauleʼ, letiʼeʼ maʼ tu yóotaj u kíimsiʼ mix tu chaʼaj u kíimsaʼal tumen Abisai, u yéet soldadoiliʼ (1 Sam. 26:6-9).

Maʼ xaaneʼ yaan baʼaxoʼob ku yúuchul teʼ múuchʼulil maʼatan k-naʼatik baʼaxten ku yúuchloʼ wa bey maʼ táan u yilaʼal u yutskíintaʼal jeʼex unajeʼ. ¿Baʼax unaj k-beetik? K-ojéeltik yaan baʼaxoʼob maʼ tu páajtal k-beetkeʼ ku yáantkoʼon k-creert Jesús nuʼuktik le múuchʼulil yéetel u yáantaj le ancianoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ, kex ka talamchajak k-ilkeʼ yaan k-pʼatik tu kʼab Jéeoba yéetel Jesucristo utiaʼal u  yutskíintkoʼob. U yantaltoʼon le tuukul beyaʼ ku yáantkoʼon utiaʼal u seguer k-lúubul utsil tiʼ Jéeoba (Pro. 11:2).

Maʼ unaj k-séeb kʼuuxiliʼ

Uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ letiʼe maʼ k-séeb kʼuuxiloʼ yéetel maʼ k-sutik u jeel le baʼax kʼaas ku beetaʼaltoʼonoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob maʼ séeb u kʼuuxiloʼoboʼ» (Mat. 5:5). Le maʼ u séeb kʼuuxil máakoʼ yaan baʼax u yil yéetel u kʼamik máak yaan baʼax maʼ tu páajtal u beetik, yaan baʼax u yil yéetel le kabal óolaloʼ bey xan u yeʼesik u yutsil máak, le modosoʼobaʼ jeʼel u yáantkoʼon k-beet baʼax ku yaʼalaʼaltoʼoneʼ bey xan utiaʼal k-chaʼik k-kaʼansaʼal.

Le maʼ k-séeb kʼuuxiloʼ ¿bix jeʼel u yáantkoʼon le ken yanak kʼeexoʼob ichil k-kuxtaleʼ? Yaʼab máakeʼ talam u yilik u kʼamik le kʼexoʼob ku yantal ichil u kuxtaloʼ, baʼaleʼ le máaxoʼob maʼ séeb u kʼuuxiloʼoboʼ ku kanik u jóoʼsoʼob u yutsil le baʼaxoʼob ku yúuchultiʼoboʼ, lelaʼ bey tu beetil Moisés.

Le ka tu tsʼáaj 40 jaʼaboʼob tiʼeʼ yaʼab jatsʼuts modos ku yeʼesik. Yéetel tsʼoʼok u yeʼesik u kʼáat u yáant u kaajal Dios (Heb. 11:24-26). Baʼaleʼ táanil tiʼ u yaʼalaʼaltiʼ tumen Jéeoba ka u jóoʼs u kaajil Israel tu luʼumil Egiptoeʼ kʼaʼabéetchaj u kanik maʼ u séeb kʼuuxil. Kʼaʼabéetchaj u lukʼul Egipto utiaʼal ka xiʼik kajtal cuarenta jaʼaboʼob tu luʼumil Madián, teʼeloʼ chéen kanan taman tu beetiʼ. ¿Baʼax túun úuch ka tsʼoʼoki? Tu maas kanaj u yeʼes jatsʼuts modos (Núm. 12:3). Tu kanaj xan maas kʼaʼabéet u tsʼáaik táanil u meyajtik Dios tiʼ jeʼel baʼalakeʼ.

Upʼéel bix tu yeʼesil Moisés maʼ séeb u kʼuuxileʼ ku chíikpajal le ka aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba yaan u yéeyaʼal u chʼiʼibal utiaʼal u jeelint u kaajil Israel (Núm. 14:11-20). Letiʼeʼ maʼ tuukulnaj chéen tiʼ u yutsiliʼ, baʼaxeʼ tu kʼáataj ka perdonartaʼak le israelitaʼoboʼ. Le baʼax tu yaʼaloʼ tu chíikbesaj ku maas tsʼáaik táanil u nojbeʼenil Dios yéetel ku kaxtik u yutsil le israelitaʼoboʼ. Utiaʼal ka béeyak u nuʼuktik u kaajil Israeleʼ, kʼaʼabéet maʼ séeb u kʼuuxiliʼ, yéetel le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ «juntúul jach kabal óolal máak [tiʼ tuláakal le] Luʼumaʼ» (Núm. 12:1-3, 9-15). Le baʼax aʼalaʼab yoʼolal Moisesaʼ beetaʼab teʼ kʼiin ka joʼopʼ u yaʼalaʼal baʼal tiʼ tumen Míriam yéetel Aaronoʼ. Le oʼolal jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ Moiseseʼ utúul máak maʼ séeb u kʼuuxiliʼ. Chéen tukult baʼax jeʼel u yúuchul wa séeb u kʼuuxil kaʼacheʼ.

Utéenjeak xaneʼ, kaʼatúul máakoʼob tsʼaʼab kiliʼich muukʼ tiʼobeʼ joʼopʼ u tʼaanoʼob xan tu kʼaabaʼ Dios. Josué, le máax áantik Moisesoʼ, tu tukultaj maʼ maʼalob baʼax ku beetkoʼobiʼ. Baʼaleʼ Moiseseʼ tu yeʼesaj ku tuukul jeʼex u tuukul Dioseʼ, maʼ tu tuklaj wa táan u  luʼsaʼal páajtalil tiʼiʼ (Núm. 11:26-29). Wa séeb u kʼuuxil kaʼacheʼ, ¿jeʼel wa u kʼamik le baʼax u kʼáat Jéeoba ka úuchkoʼ?

Tumen maʼ séeb u kʼuuxileʼ, béeychaj u beetik le meyaj tsʼaʼabtiʼ tumen Jéeobaoʼ. Le ka aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba ka naʼakak tu witsil Horeb tu kʼaabaʼ le kaajoʼ, tʼaʼan tumen utúul ángel utiaʼal u yaʼalaʼaltiʼ yaan u beetaʼal upʼéel núuptʼaan yéetel le kaajoʼ. Yoʼolal bix u modoseʼ páajchaj u beetik tubeel le meyaj tsʼaʼabtiʼoʼ, yéetel tu kanáantaj maʼ u beetik mix baʼal utiaʼal ka xuʼuluk u kʼaʼamal tumen Dios.

¿Kux túun toʼon? Utiaʼal u béeytal k-maas meyajtik Jéeobaeʼ kʼaʼabéet xan maʼ séeb k-kʼuuxiliʼ. Lelaʼ upʼéel tiʼ le modos unaj u yantal tiʼ le máaxoʼob tsʼaʼan wa baʼax meyajil u beetoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Wa yantoʼon le modosaʼ jeʼel u yáantkoʼon ken yanak upʼéel kʼeex ichil k-kuxtaleʼ. Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, jach jeʼel u yáantkoʼon le maʼ k-jáan kʼuuxiloʼ. ¿K-ilik wa le kʼeexoʼob ku yantaltoʼon bey u súutukiloʼob utiaʼal k-maas maʼalobkíintik k-modoseʼ? Jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ, le kʼeexoʼob ku yantal ichil k-kuxtaloʼ ku tsʼáaik u páajtalil k-eʼesik maʼ séeb k-kʼuuxiliʼ.

Ichil k-kuxtaleʼ yaʼab kʼeexoʼob ku yantaliʼ yéetel yaʼab utéeneleʼ maʼ k-ojel baʼaxten ku yúuchloʼobiʼ. Yaan kʼiineʼ yoʼolal le baʼaxoʼob ku yúuchultoʼonoʼ ku talamtal k-ilik le baʼaloʼob jeʼex u yilik Jéeobaoʼ. Baʼaleʼ wa k-eʼesik kabal óolal, wa k-kʼamik yaan baʼax maʼ tu páajtal k-beetik, wa maʼ k-jáan kʼuuxil yéetel wa k-eʼesik uláakʼ jatsʼuts modoseʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-náachtal tiʼ Dioseʼ.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 4]

Le kabal óolaloʼ jach nojoch bix jeʼel u yáantkoʼoneʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 5]

Le maʼ u jáan kʼuuxil máakoʼ ku yáantaj utiaʼal u maas tsʼáaik u yóol u meyajt Dios

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 5]

Le baʼaxoʼob úuch tiʼ Moisesoʼ le áant utiaʼal u kanik maʼ u séeb kʼuuxil