Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat ka úuchuktoʼon loobiʼ

LE KEN káajak u baʼatelil Armagedoneʼ, le máax ku kʼaʼamal tumen Dioseʼ «bíin u tokuba»; yaan u kanáantaʼal tumen le Máax yaan tuláakal páajtalil tiʼoʼ (Joel 2:32). U jaajileʼ, letiʼeʼ mantatsʼ u kʼáat u kanáant tuláakal máak. Tumen letiʼ «u sayabil le kuxtaloʼ» maʼ u kʼáat ka úuchuk loob tiʼ mix máakiʼ (Sal. 36:9).

Le máaxoʼob meyajt úuchjeakiloʼ, tu yiloʼob xan le kuxtal bey upʼéel baʼal jach koʼojeʼ. Jeʼex le ka bin Jacob kajtal táanxel tuʼux yéetel u familiaeʼ, u yojel táan u kanáantaʼal tumen Jéeoba, baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼax tu beetaj utiaʼal u kanáantik le máaxoʼob ku bin tu yéeteloʼ (Gén. 32:7, 8; 33:14, 15). ¿Baʼax túun úuchi? Génesis 33:18 ku yaʼalik: «Toj u yóol yéetel maʼalob kʼuchik Canaán». Toʼon xaneʼ jeʼel u béeytal k-maas kanáantikba bey xan k-kanáantik u maasil wa k-chaʼik k-nuʼuktaʼal tumen le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Koʼox ilik bix jeʼel u beetaʼal tumen le máaxoʼob ku meyajoʼob utiaʼal u líiʼsaʼal u Najiloʼob Reinooʼ, utiaʼal u yáantaʼal le máaxoʼob yanoʼob tuʼux ku yúuchul upʼéel nojoch looboʼ bey xan le ken beetaʼak uláakʼ wa baʼax meyajil.

Le bix u kanáantikuba le israelitaʼob úuchjeakiloʼ

Yáanal u Ley Moiseseʼ aʼalaʼab ka u jach kanáantuba le israelitaʼoboʼ. Jeʼex ken u beet u yotochoʼobeʼ unaj u beetkoʼob u pretili wa upʼéel baʼpakʼ tu yóokʼol u techoi, tumen ku kʼaʼabéettal u naʼakloʼob mantatsʼiʼ, lelaʼ ku tsʼaʼabal utiaʼal maʼ u jáan lúubloʼob (1 Sam. 9:26; Mat. 24:17). Wa ku lúubul wa máax tumen maʼ beetaʼab le baʼax ku yaʼalik le Leyaʼ ku yilaʼal tiʼ u yuumil le naj yaan u culpailoʼ (Deu. 22:8).

Le Ley xanoʼ ku yaʼalik baʼax unaj u beetaʼal wa utúul alakʼbil baʼalcheʼ ku beetik loob tiʼ wa máax. Wa ku kíimsaʼal utúul máak tumen utúul wakaxeʼ, unaj u kíimsaʼal le wakax tumen u yuumiloʼ utiaʼal maʼ u beetik loob tiʼ uláakʼ máak. Tsʼoʼoleʼ maʼ unaj u jaantaʼal u bakʼeliʼ mix u koʼonoliʼ, bey túunoʼ jach nojoch peʼer ku beetik u yuumil le wakaxoʼ. Baʼaleʼ yaan kʼiin xaneʼ maʼatech u kíimil le máax ku kʼóochaʼal tumen le wakaxoʼ. ¿Baʼax unaj u beetaʼal wa u yuumil le wakax maʼ u kʼalik tubeel ka tak púutsʼuk yéetel ka u kíims wa máaxoʼ? Ku kíimsaʼal le wakaxoʼ bey xan u yuumil. Tuláakal lelaʼ ku yeʼesik tiʼ le israelitaʼob u kaʼanaʼanil u kanáantik u yaalakʼoʼoboʼ (Éxo. 21:28, 29).

Le Ley xanoʼ ku yeʼesik tiʼ le israelitaʼob u kʼaʼananil u kanáantik u nuʼukul u meyajoʼob, jeʼex le báat ku sen meyajtiʼob utiaʼal u chʼakikoʼob siʼoʼ. Wa táan u chʼakik siʼ le israelita ka jóotsʼok u yook u báat, ka tsaʼayak tiʼ wa máax yéetel ka kíimkoʼ, le máax maʼ u yóoliliʼ u beetoʼ unaj u bin teʼ kaajoʼob tsʼaʼan utiaʼal u kanáantaʼal le máakoʼob beyoʼ. Letiʼobeʼ unaj u pʼáatloʼob kuxtal tak ken kíimik le u nojchil le j-kʼiinoʼoboʼ, bey túunoʼ ku máan yaʼab jaʼaboʼob utiaʼal ka suunakoʼob tu yotochoʼob yéetel ichil u láakʼtsiloʼob. Yéetel  lelaʼ Jéeobaeʼ tu yeʼesaj tiʼ le kaajoʼ, utiaʼal letiʼeʼ le kuxtaloʼ jach kiliʼich, yéetel le máaxoʼob ku tuukuloʼob jeʼex letiʼoʼ ku kanáantik u nuʼukuloʼob yéetel ku yilik u meyajtiʼob tubeel (Núm. 35:25; Deu. 19:4-6).

Jéeobaeʼ tu tsʼáaj le leyoʼob tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ, utiaʼal u kaʼansiktiʼob u kʼaʼananil u kanáantkubaʼob ichil u yotochoʼob bey xan tuláakʼ tuʼuxoʼob. Le máax ku beetik loob wa ku kíimsik wa máax kex maʼ taaliʼ tiʼeʼ yaan u kʼubik cuenta tiʼ. Lelaʼ láayliʼ bey u yúuchul tak teʼ kʼiinoʼobaʼ (Mal. 3:6). Dioseʼ u kʼáat ka k-kanáant maʼ u yúuchultoʼon loob bey xan tiʼ u maasil. Lelaʼ jach kʼaʼabéet k-beetik, maases le ken meyajnakoʼon  utiaʼal u beetaʼal wa utiaʼal u yutskíintaʼal le kúuchiloʼob ku meyaj utiaʼal k-adorartikoʼ.

Le bix unaj k-kanáantik maʼ u yúuchultoʼon loob teʼ tuʼux k-meyajoʼ

Toʼoneʼ jach nojoch baʼal k-ilik k-táakpajal utiaʼal u líiʼsaʼal yéetel utiaʼal u yutskíintaʼal u Najiloʼob Reino, u Najiloʼob Asambleaʼob yéetel u najiloʼob Betel, bey xan ken áantajnakoʼon tuʼux ku yúuchul upʼéel nojoch loob. Tuláakal súutukileʼ k-ilik k-beetik tubeel k-meyaj, kex maʼ jach talam u yilaʼaliʼ. Wa maʼ k-beetik beyoʼ, jeʼel u yúuchultoʼon loobeʼ wa jeʼel k-beetik loob tiʼ u maasileʼ (Ecl. 10:9). U jaajileʼ utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon loobeʼ unaj u suuktal k-kanáantikba tuʼux k-meyaj.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «U [kiʼichkelmil] le táankelemoʼoboʼ tiʼ yaan tu muukʼoʼobeʼ u tsikbeʼenil nuxiboʼobeʼ tiʼ yaan tu sakil u pooloʼobeʼ» (Pro. 20:29). Tiʼ tuláakal le nukuch meyajoʼoboʼ ku kʼaʼabéetkúuntaʼal u muukʼ le táankelmoʼob utiaʼal u chʼúuyaʼal le baʼaloʼob aaltakoʼ yéetel ku kʼaʼabéetkúuntaʼal u naʼat le máaxoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob utiaʼal u jatsʼutskíintaʼal le meyaj ku beetaʼaloʼ. Le máaxoʼob jach u yojloʼob meyaj tubeeloʼ u yojel u manejartoʼob tubeel u nuʼukul u meyajoʼob. Tu táankelmiloʼobeʼ láayliʼ tu beetoʼob meyajoʼob aaltakeʼ. Le oʼolal wa túumben káajaʼanil a meyaj yéetel le sukuʼunoʼob líiʼsik u Najiloʼob Reinooʼ, jach ilawil bix u meyajoʼob yéetel beet baʼax ku yaʼalikoʼob. Wa  a kʼáat kaambaleʼ, letiʼobeʼ jeʼel u kaʼanskoʼobtech yaʼab baʼaloʼob, jeʼex le bix unaj u meyaj tiʼ máak le baʼaloʼob séeb jeʼel u beetkoʼob loob wa bix unaj u chʼúuyaʼal le baʼaloʼob aaltakoʼ. Beyoʼ yaan u maas chíikpajal u yich a meyaj, yaan a maas kanik a kanáantaba yéetel yaan u yantaltech kiʼimak óolal.

Le máaxoʼob ku meyajoʼob utiaʼal u líiʼsaʼal upʼéel najoʼ maʼ unaj u náayal u yóoloʼobiʼ, tumen chéen u súutuk jeʼel u yúuchul loob tiʼobeʼ. Tuʼux mix baʼal kaʼach yaneʼ jeʼel u páanaʼal upʼéel jooleʼ, wa jeʼel u luʼsaʼal tumen wa máax upʼéel escalera tuʼux yaan kaʼacheʼ wa u tsʼaʼabal bej upʼéel balde pintura. Tsʼoʼoleʼ le autoridadoʼoboʼ ku yaʼalikoʼob ka meyajnak tiʼ máak u nuʼukulil u kanáantikuba. Le casco, le gafas yéetel u xanabil le meyajoʼ jeʼel u kanáantik máak teʼ tuʼux ku yúuchul meyajoʼ. Maʼ unaj u tuʼubul tiʼ máakeʼ, le baʼaloʼobaʼ chéen jeʼel u yáantik máak wa ku meyajtiʼ mantatsʼ yéetel wa maʼalobtakeʼ.

Kex yaan nuʼukuloʼob bey chéen chʼaʼabil u meyaj máak tu yéeteleʼ, unaj k-kanik manejartoʼob utiaʼal maʼ u beetiktoʼon loob. Wa maʼ a wojel bix u meyaj upʼéel nuʼukuleʼ aʼal tiʼ le máax nuʼuktik le meyajoʼ. Letiʼeʼ jeʼel u yaʼalik ka eʼesaʼaktech bix unaj u meyajtecheʼ. Mantatsʼ kʼaʼabéet u kʼamik máak yaan baʼax maʼ tu páajtal u beetik, lelaʼ maas kʼaʼabéet u beetaʼal ken líiʼsaʼak upʼéel naj utiaʼal maʼ u yúuchul mix upʼéel loobiʼ (Pro. 11:2).

U suukaʼanileʼ, le ken líiʼsaʼak upʼéel najeʼ jach yaʼab u lúubul máakiʼ. Le oʼolaleʼ táanil tiʼ a naʼakal tiʼ upʼéel escalera wa tiʼ upʼéel andamioeʼ, ilawil wa maʼalob yanil. U suukileʼ teʼ andamioʼob yéetel tu yóokʼol le najoʼoboʼ ku tsʼaʼabal wa baʼax tu baʼpaach wa ku kʼaxikuba máak utiaʼal maʼ u lúubul. Wa maʼ wojel bix unaj a meyaj tiʼ upʼéel tuʼux kaʼanaleʼ, kʼáat tiʼ le máax nuʼuktik le meyajoʼ. *

U j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ táan u bin u maas yaʼabtaloʼob, le oʼolal ku kʼaʼabéettal u beetaʼal u maasil Najiloʼob Reino bey xan uláakʼ tuʼuxoʼob ku adorartaʼal Jéeoba. Upʼéel tiʼ le baʼaxoʼob unaj u beetik le máaxoʼob nuʼuktik u beetaʼal le meyajoʼobaʼ letiʼe u yilkoʼob maʼ u yúuchul loob tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼob tu yéeteloʼob ku keʼetloʼob yéetel tamanoʼoboʼ (Isa. 32:1, 2). Wa tsʼaʼanech a nuʼukt upʼéel meyajeʼ, maʼ u tuʼubultech u kʼaʼabéetil a kanáantik maʼ u yúuchul mix upʼéel loobiʼ. Ilawil u pʼáatal limpioi tuʼux ka meyaj yéetel a tsʼáaik tu kúuchil tuláakal baʼal. Wa ka wilik yaan máax maʼ tu beetik lelaʼ, aʼaltiʼ yéetel yaabilaj. Maʼ a chaʼik u máan le táankelmoʼob wa le túumbenoʼob tuʼux jeʼel u yúuchul loob tiʼoboʼ. Tukult baʼax talmil jeʼel u yantal tuʼux ku meyaj le sukuʼunoʼoboʼ yéetel ilawil baʼax unaj u beetaʼal utiaʼal maʼ yúuchul loobiʼ. Kʼaʼajaktech: le baʼax k-tsʼíiboltikoʼ maʼ u yúuchul mix upʼéel loob tak ken tsʼoʼokok le meyajoʼ.

K-péeksaʼal tumen le yaabilajoʼ

Tumen yaʼab baʼaloʼob chan sajbeʼentsil ku beetaʼal ken líiʼsaʼak upʼéel Najil Reino wa uláakʼ kúuchiloʼob utiaʼal u adorartaʼal Jéeobaeʼ, jach unaj u kanáantikuba máak utiaʼal maʼ u yúuchul mix upʼéel loob tiʼ. Wa ku nuʼuktikubaʼob jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ bey xan wa ku beetkoʼob le baʼaxoʼob ku yaʼalik le gobiernoʼob utiaʼal u kanáantikubaʼoboʼ, maʼ kun úuchul loob tiʼob mix tiʼ u yéet meyajoʼob.

¿Baʼax péekskoʼon utiaʼal k-kanáantba? Letiʼe yaabilajoʼ. Jach beyoʼ, le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeobaoʼ ku péekskoʼon k-il le kuxtal jeʼex u yilkoʼ. Yéetel letiʼe yaabilaj péekskoʼon utiaʼal k-kanáant maʼ u yúuchul loob tiʼ u maasiloʼ (Mat. 22:37-39). Bey túunoʼ, jach unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal maʼ u yúuchul loob teʼ tuʼux ku beetaʼal u Najiloʼob Reinooʼ.

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 30]

Bix unaj u meyaj tiʼ máak upʼéel escalera

Maʼ sen úucheʼ, tiʼ upʼéel jaʼabeʼ 160,000 j-meyajoʼob tiʼ u luʼumil Estados Unidoseʼ, lúuboʼob tiʼ escalera, 150 utúulaleʼ kíimoʼob. Koʼox ilik jujumpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon bey t-otochoʼ bey xan tuláakʼ tuʼux k-meyaj.

◇ Maʼ u meyajtech upʼéel escalera laab wa maʼ patliʼ. Maʼ a wilik a wutskíintik, baʼaxeʼ puleʼ.

◇ Tuláakal escaleraeʼ yaan u pʼiis u kuuch. U aalil le máax ku naʼakloʼoʼ, u aalil u nuʼukul yéetel le baʼaxoʼob ku meyajtiʼoʼ maʼ unaj u píitmáan tiʼ le bukaʼaj ku páajtal u kuchik le escaleraoʼ.

◇ Waʼakúunt le escalera tuʼux táax yéetel tuʼux maʼ tu jáakloʼ. Maʼ a waʼakúuntik yóokʼol upʼéel andamio, caja, balde wa uláakʼ tuʼuxoʼob jeʼel u lúubleʼ.

◇ Pakt le escalera ken naʼakakech yéetel ken éemkechoʼoʼ.

◇ Maʼ peʼechaʼtik le u tsʼook kaʼapʼéel u x-kʼatabil le escaleraoʼ mix a kutaliʼ.

◇ Wa yaan u meyajtech upʼéel escalera utiaʼal a naʼakal wa a wéemel tu techoi upʼéel naj wa tuláakʼ tuʼuxeʼ, ilawil u tíipʼil kex upʼéel metro teʼ tuʼux kun naktaloʼ. Utiaʼal maʼ u jakchajal u yook le escaleraoʼ kʼax tiʼ wa baʼax wa baj upʼéel tabla teʼ luʼum utiaʼal maʼ u jakchajloʼ. Wa maʼ tu páajtaleʼ aʼaltiʼ wa máax ka u mach ken naʼakakechiʼ. Kʼax u punta utiaʼal maʼ u chʼéebel mix tuʼux.

◇ Maʼ a tsʼáaik tabla tu x-kʼatabiloʼob utiaʼal a beetik a andamio.

◇ Wa ka tichʼik a kʼab wa a wook utiaʼal a kʼuchul tiʼ wa baʼaxeʼ jeʼel a beetik u chʼeʼkʼajal le escalera ka lúuʼkechoʼ. Le oʼolaleʼ éemkech a jutsʼ le escalera jeʼel jaytéen ku kʼaʼabéetchajal utiaʼal a tsʼoʼoksik le meyajoʼ.

◇ Wa ka waʼakúuntik le escalera aktáan tiʼ upʼéel joonaoʼ, tsʼáa upʼéel letrero utiaʼal maʼ u jeʼekʼabtaʼal yéetel tsʼáaj u seguroi le joonaoʼ. Wa minaʼan u seguroeʼ aʼaltiʼ wa máax ka pʼáatak u yil maʼ u jeʼebel.

◇ Wa le escalera beetaʼan chéen utiaʼal utúul máakoʼ, maʼ unaj u naʼakal uláakʼ utiaʼal u múul meyajoʼobiʼ. *

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 29]

U Ley Moiseseʼ ku yaʼalik unaj u beetaʼal upʼéel pretil wa upʼéel baʼpakʼ tu techoi le najoʼoboʼ