Unaj k-tʼaan «maʼalob» utiaʼal k-bisikba tubeel yéetel u maasil
Unaj k-tʼaan «maʼalob» utiaʼal k-bisikba tubeel yéetel u maasil
«A tsikbaleʼexeʼ mantatsʼ ka uʼuyaʼak maʼalob.» (COL. 4:6)
1, 2. ¿Baʼax utsil tu taasaj le úuchik u tʼaan yéetel jeetsʼel óolal utúul sukuʼunoʼ?
UTÚUL sukuʼuneʼ ku yaʼalik: «Utúul nojoch máak tin wilaj teʼ kʼaʼaytajoʼ jach kʼuuxilnajeʼ ka joʼopʼ tak u kikilaankil u bóoxel u chiʼ yéetel u wíinklil. Tin wóotaj in tsoltiʼ le baʼax ku yaʼalik le Biblia yéetel jeetsʼeliloʼ baʼaleʼ maas pʼuʼuji. U yatan yéetel u paalaloʼobeʼ joʼopʼ xan u tsʼíikiloʼob, ka tin tsʼáaj cuentaeʼ unaj in lukʼuliʼ. Tin waʼalajtiʼob maʼ binen baʼateʼel tu yéeteloʼobiʼ yéetel maʼ in kʼáat ka seguernak u kʼuuxiloʼobiʼ. Ka tsʼoʼokeʼ tin xokaj tiʼob Galaciailoʼob 5:22 yéetel 23, tuʼux ku tʼaan tiʼ le yaabilajoʼ, le jeetsʼel óolaloʼ, le muʼukʼaʼan óolaloʼ yéetel le kabal óolaloʼ, ka tsʼoʼokeʼ ka lukʼeniʼ.
2 »Le táan in kʼaʼaytaj teʼ najoʼob yaan aktáan tiʼ u yotochoʼoboʼ tin wilaj tiʼ kulukbaloʼob tu escalerai u yotochoʼobeʼ. Ka tu tʼanenoʼobeʼ tin tuklaj: “¿Baʼax ken u yaʼaloʼobten wal beoraaʼ?”. Le taatatsiloʼ u machmaj upʼéel pichel chuup yéetel síis jaʼ ka tu tsʼáajten upʼéel vaso in wukʼiʼ. Tu yaʼalajten ka in perdonart yoʼolal le baʼaxoʼob tu yaʼalajtenoʼ yéetel tu yaʼalajten jach jatsʼuts u yilik le fe yantenoʼ. Ka lukʼen tu yiknaloʼobeʼ kiʼimak u yóoloʼob».
3. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-jáan kʼuuxil yoʼolal le baʼaxoʼob ku beetaʼaltoʼonoʼ?
3 Teʼ yóokʼol kaabaʼ jach táaj yaʼab baʼaxoʼob beetik u chiʼichnaktal le máakoʼoboʼ, le oʼolal ken jóoʼkoʼon kʼaʼaytaj wa ken xiʼikoʼon tuláakʼ tuʼuxoʼobeʼ k-ilik máakoʼob kʼuuxoʼob. Teʼ súutukiloʼob beyoʼ kʼaʼabéet k-eʼesik «kabal óolal bey xan [...] tsiikil» (1 Ped. 3:15). Jeʼex wa ka kʼuuxilnak kaʼach le sukuʼunoʼ, maʼ xaaneʼ yaan u maas kʼuuxil le máakoʼ. Baʼaleʼ le úuchik u tʼaan yéetel jeetsʼeliloʼ tu yáantaj le máak u kʼex u tuukuloʼ.
¿Baʼax táakaʼan ichil u tʼaan máak «maʼalob»?
4. ¿Baʼaxten unaj u tʼaan máak «maʼalob yéetel jatsʼuts»?
4 Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj upʼéel baʼax unaj u beetik máak tuláakal súutukil ichil le múuchʼuliloʼ yéetel ichil u yotoch: «A tsikbaleʼexeʼ mantatsʼ ka uʼuyaʼak maʼalob yéetel jatsʼuts» (Col. 4:6). Lelaʼ ku yeʼeskeʼ unaj k-kanáantik baʼaxoʼob k-aʼalik utiaʼal ka uʼuyaʼak maʼalob. Beyoʼ yaan u béeytal k-tsikbal yéetel jeetsʼelil.
5. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal u tsikbaltik máak baʼaxoʼob ku tuklik? Tsol yéetel upʼéel baʼax uchaʼan.
5 Baʼaleʼ le maʼalob tsikbaloʼ maʼ u kʼáat u yaʼal u yaʼalik máak chéen baʼaxoʼob ku tuklik mantatsʼiʼ, lelaʼ maases wa táan u kʼuuxil. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le u jáan kʼuuxil máakoʼ ku yeʼesik maʼ u yojel u controlartubaiʼ (xokaʼak Proverbios 25:28 yéetel 29:11). Úuchjeakileʼ kex Moisés jach kabal u yóoleʼ, kʼuuxilnaj ka tu yilaj baʼaxoʼob ku beetik u kaajil Israel. Le oʼolal ka tʼaanaj tu yéeteloʼobeʼ, maʼ tu tsʼáaj nojbeʼenil tiʼ Jéeobaiʼ. Kex tu yaʼalaj tiʼ le kaaj baʼax ku tuklikoʼ, maʼ tu beetaj u kiʼimaktal u yóol Diosiʼ. Le oʼolal kex chaʼab u nuʼuktik tumen Dios le kaaj ich cuarenta jaʼaboʼoboʼ, maʼ tu chaʼaj u yokol yéeteloʼob teʼ Luʼum Aʼalaʼan u Tsʼaʼabloʼ (Núm. 12:3; 20:10, 12; Sal. 106:32).
6. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal u kanáantik máak baʼax ku yaʼalik?
6 Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ unaj u kanáantik máak baʼax ku yaʼalik: «Le máax yaʼab u tʼaaneʼ, yaʼab u siʼipil; le máax ku tukultik baʼax ku yaʼalikeʼ juntúul [máak yaan u naʼat]» (Pro. 10:19; 17:27). Baʼaleʼ u kanáantik máak baʼax ku yaʼalikeʼ maʼ u kʼáat u yaʼal u pʼáatal maʼ u tʼaaniʼ. Baʼaxeʼ unaj u tʼaan «maʼalob», u meyaj u yaakʼ tiʼ utiaʼal u líiʼsik u yóol u maasil, maʼ utiaʼal u beetik loobiʼ (xokaʼak Proverbios 12:18 yéetel 18:21).
«Yaan junsúutuk utiaʼal mak chiʼ» yéetel «utiaʼal tʼaan»
7. ¿Baʼax tʼaaniloʼob maʼ unaj u jóokʼol t-chiʼiʼ, yéetel baʼaxten?
7 Maʼ chéen ken jóoʼkoʼon kʼaʼaytaj wa ken tsikbalnakoʼon yéetel k-éet meyajoʼob unaj k-eʼesik yaabilaj yéetel k-kanáantik baʼaxoʼob k-aʼalikiʼ. Baʼaxeʼ unaj k-beetik teʼ múuchʼuliloʼ bey xan ichil k-otoch. U kʼuuxil máakeʼ ku beetik u kʼojaʼantal, ku beetik u chiʼichnaktal, u lúubul u yóol u meyajt Dios yéetel ku yaakúuntik u yóol u maasil (Pro. 18:6, 7). Le oʼolal kʼaʼabéet k-tuklik baʼax talmil jeʼel u taasik tiʼ u maasil baʼaxoʼob k-aʼalikeʼ yéetel k-ilik controlartik le kʼaakʼas modos yantoʼon yoʼolal le kʼebanoʼ. Jach upuliʼ maʼ maʼalob ka poochʼilnak máakiʼ, u pʼaʼastik yéetel u taasik mix baʼalil u maasil mix u jáan tsʼíikil (Col. 3:8; Sant. 1:20). Lelaʼ maʼ chéen ku beetik u xuʼulul k-bisikba yéetel u maasiliʼ, baʼaxeʼ jeʼel u beetik u xuʼulul k-bisikba yéetel Dioseʼ. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Le máax ku pʼuʼujul yéetel u sukuʼuneʼ, yaan u xotʼkʼintaʼal. Le máax ku pochʼik u sukuʼuneʼ bíin pʼis óoltaʼak tumen u nuuktakil le kaajoʼ; le máax xan ku yaʼalik j-maʼ naʼat tiʼ u sukuʼuneʼ, bíin u náajmat u kʼáakʼil metnal» (Mat. 5:22).
8. ¿Baʼax kʼiin yéetel bix unaj k-aʼalik baʼaxoʼob k-tuklik?
8 Baʼaleʼ kex kʼaʼabéet k-kanáantik baʼaxoʼob k-aʼalikeʼ, yaan kʼiineʼ unaj k-aʼalik baʼaxoʼob k-tuklik. Wa le baʼax ku beetik wa ku yaʼalik utúul sukuʼun ku chiʼichnakkúuntkoʼoneʼ, maʼ unaj k-kʼuuxil tu contraiʼ (Pro. 19:11). Baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-ilik k-tʼaan tu yéetel. Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Maʼ u pʼáatal bulkʼiin kʼuuxeʼex». Wa maʼ tu xuʼulul u chiʼichnakkúuntikoʼon le baʼax tu beetaj wa tu yaʼalaj le sukuʼunoʼ, kʼaʼabéet k-kaxtik u súutukil utiaʼal k-aʼaliktiʼ yéetel yaabilaj (xokaʼak Efesoiloʼob 4:26, 27, 31, 32). Unaj k-aʼaliktiʼ baʼax k-tuklik, baʼaleʼ unaj k-kanáantik bix ken k-aʼalil utiaʼal k-utskíintik le talmiloʼ (Lev. 19:17; Mat. 18:15).
9. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-tʼaan wa pʼujaʼanoʼoniʼ?
9 Le baʼax maas unaj k-beetkoʼ letiʼe k-kaxtik upʼéel súutukil maʼalob utiaʼal k-aʼalik baʼax k-tuklikoʼ. Yaan kʼiineʼ «junsúutuk utiaʼal mak chiʼ», yéetel yaan kʼiin xaneʼ «junsúutuk utiaʼal tʼaan» (Ecl. 3:1, 7). Maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ «le máak [toj] u kuxtaleʼ ku tukultik baʼax bíin u núuke» (Pro. 15:28). Le oʼolal yaan kʼiineʼ maas maʼalob maʼ k-jáan tʼaan. U tʼaan máak tu yorai pʼujaʼaneʼ chéen jeʼel u beetik u maas nojochtal le talmiloʼ, baʼaleʼ maʼ unaj u páaʼtik máak u máan yaʼab tiempoiʼ.
U yeʼesik u yutsil máakeʼ ku yáantaj utiaʼal u biskuba tubeel
10. K-eʼesik utsil tiʼ u maasileʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon k-utskíint le talmiloʼoboʼ?
10 Wa k-eʼesik yaabilaj yéetel wa k-kanáantik bix k-tʼaan yéetel u maasileʼ maas maʼ kun yantaltoʼon talmil tu yéeteloʼob. Lelaʼ bey xan jeʼel u yúuchul wa k-ilik k-kuxtal ich jeetsʼelil yéetel u maasileʼ, maas maʼ kun talamtaltoʼon k-eʼesik yaabilaj yéetel k-aʼalik baʼax k-tuklik. Wa k-eʼesik k-utsil jeʼex ken k-áant wa máax, ken síi wa baʼax yéetel ken k-invitart uláakʼ sukuʼunoʼob t-otocheʼ maas ku yantal tuʼux k-tsikbal tu yéeteloʼob. Tsʼoʼoleʼ wa k-beetik bey ken yanaktoʼon upʼéel talmil yéetel wa máaxoʼ yaan «[k-]nikkúuntik tʼabaʼan chúukoʼob yóokʼol u pool», lelaʼ jeʼel u yáantik u yeʼes jatsʼuts modos utiaʼal u tsʼáaik tuʼux k-utskíintik le talmiloʼ (Rom. 12:20, NM, 21).
11. ¿Baʼax tu beetaj Jacob, yéetel baʼax utsil tu taasaj tiʼ?
11 Jacobeʼ tu yilaj jach nojoch u yáantaj u yeʼesik máak u yutsil. Letiʼeʼ sajakchaj u kíimsaʼal tumen Esaú, u sukuʼun, le oʼolal púutsʼi. Baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ suunaji. Esaú túuneʼ jóokʼ u páaʼt u beel yéetel uláakʼ 400 máakoʼob. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ Jacobeʼ tu kʼáataj u yáantaj Jéeoba. Baʼaleʼ tu túuxtaj xan bisbil tiʼ u sukuʼun yaʼab baʼalcheʼob. Le baʼax tu beetoʼ áantajnaj utiaʼal u kʼexik u tuukul Esaú, le oʼolal ka tu yilubaʼobeʼ Esaueʼ bin u yáalkab u méekʼ Jacob (Gén. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10).
Unaj k-líiʼsik u yóol u maasil yéetel baʼaxoʼob k-aʼalik
12. ¿Baʼaxten unaj k-tʼanik yéetel yaabilaj k-sukuʼunoʼob?
12 Le sukuʼunoʼoboʼ maʼ toʼon ku meyajkoʼonoʼobiʼ mix chéen uláakʼ máakiʼ, baʼaxeʼ táan u meyajtkoʼob Dios. Baʼaleʼ utstutʼaan u yuʼubkoʼob k-aʼalik maʼalob baʼax ku beetkoʼob. Wa k-tʼankoʼob yéetel yaabilajeʼ, jeʼel u maas líikʼil u yóoloʼobeʼ, baʼaleʼ wa k-chʼinchʼintʼaan tu contraʼobeʼ jeʼel k-beetik u lúubul u yóoloʼob ka tak kʼuchuk u tukloʼob tsʼoʼok u xuʼulul u kʼaʼamloʼob tumen Jéeobaeʼ. Le oʼolaleʼ unaj k-ilik k-líiʼsik u yóoloʼob yéetel «tʼaanoʼob ku yáantajoʼob». Toʼoneʼ k-kʼáat aʼal tʼaanoʼob «ku taasikoʼob utsil tiʼ máaxoʼob uʼuyik» (Efe. 4:29).
13. 1) ¿Baʼax maʼ unaj u tuʼubul tiʼ le ancianoʼob ken u tsoloʼob u nuʼuk tiʼ wa máaxoʼ? 2) ¿Baʼax unaj u kʼaʼajsik le ancianoʼob ken u tsʼíibtoʼob upʼéel cartaoʼ?
13 Le ancianoʼoboʼ letiʼob maases unaj u yeʼeskoʼob yaabilaj tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ (1 Tes. 2:7, 8). Unaj xan u tratarkoʼob «yéetel kabal [óolal] le máaxoʼob» tiʼ ku tsʼáaikoʼob tsolnuʼukoʼ (2 Tim. 2:24, 25). Tsʼoʼoleʼ kʼaʼabéet u yeʼeskoʼob jatsʼuts modos ken u túuxtoʼob carta tu najil Betel wa tiʼ uláakʼ ancianoʼob. Unaj u yeʼeskoʼob utsil yéetel u meyaj tʼaanoʼob maʼalobtak tiʼob, beyoʼ ku beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik Mateo 7:12.
Bix unaj k-tʼanik le máaxoʼob yanoʼob ichil k-familiaoʼ
14. ¿Baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼ le íichamtsiloʼoboʼ, yéetel baʼaxten?
14 U suukileʼ maʼatech k-tsʼáaik cuenta bix u yuʼubikuba u maasil yoʼolal baʼaxoʼob k-aʼalik, bix k-paakat yéetel bix k-péeksik k-wíinklil. Yaan xiiboʼobeʼ maʼatech u tuukuloʼob tiʼ bix u yuʼubikuba le koʼoleloʼob yoʼolal bix tʼaʼanloʼoboʼ. Utúul kiikeʼ ku yaʼalik: «Kin sajaktal ken u kʼaʼam tʼanten in wíicham ken joʼopʼok u tsʼíikil». U tsʼíikil máak ken tʼaanakeʼ maas ku beetik u yaatal u yóol utúul koʼolel ke utúul xiib yéetel maas talam u tuʼubul tiʼ le koʼoleloʼ (Luc. 2:19). Lelaʼ maases ku yúuchul wa le máax aʼalikoʼ utúul máax u yaabiltmaj yéetel u kʼáat u yeʼes tsiikil tiʼ. Le oʼolal Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le íichamtsiloʼoboʼ: «Yaabilt a wataneʼex yéetel maʼ a kʼuuxileʼex tu yéeteloʼob» (Col. 3:19).
15. Tsol yéetel baʼax ku keʼetel le bix unaj u tratartaʼal le atantsil tumen u yíichamoʼ.
15 Utúul sukuʼun úuch tsʼoʼokok u beeleʼ tu ketaj bix unaj u tratartaʼal le atantsil yéetel u maʼachal upʼéel vaso jach séeb jeʼel u yóopʼleʼ, «tumen [le koʼoleloʼ maas] muun u wíinklil». Le sukuʼunoʼ ku yaʼalik: «Ken k-mach upʼéel baʼal séeb u paʼapajleʼ maʼatech k-chich machik, tumen k-ojel jeʼel u yóopʼleʼ. Kex ka utskíintaʼakeʼ ku chíikpajal tuʼux taʼakʼal. Lelaʼ bey xan u yúuchul wa ka kʼaʼam tʼaanak le íichamtsil wa ken tsʼíikilnakoʼ, jeʼel u beetik u yaatal u yóol u yatneʼ, yéetel maʼ xaaneʼ yaan baʼaxoʼob ku yaʼaliktiʼeʼ maʼ kun séeb tuʼubultiʼ» (xokaʼak 1 Pedro 3:7).
16. ¿Bix jeʼel u yáantaj le atantsil ichil le familiaoʼ?
16 Baʼaleʼ le xiib xanoʼ ku líikʼil wa ku lúubul u yóol yoʼolal baʼax ku yaʼalaʼal tumen u maasil, tak tumen u yatan. ¿Baʼaxoʼob ku beetik «le atantsil yaan u yojéelaj» jach ku «[y]oksik u yóol» u yíicham tiʼoʼ? Ku chʼaʼik en cuentai bix u yuʼubikuba u yíicham yéetel baʼax ku tuklik, jeʼex u kʼáat ka beetaʼak xan tumen u yíichameʼ (Pro. 19:14; 31:11). Le atantsiloʼ jach nojoch meyaj ku beetik ichil le familiaoʼ, le oʼolal jeʼel u beetik u bin utsil wa kʼaasil tiʼeʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le koʼolel yaan u yoojéelajeʼ ku líikʼsik u yotoch; le koʼolel mix baʼal u yojeleʼ yéetel u kuxtal ku kʼaskúuntik» (Pro. 14:1).
17. 1) ¿Bix unaj u tʼanik u taata le paalaloʼoboʼ? 2) ¿Bix unaj u tʼaʼanal le táankelem paalaloʼoboʼ, yéetel baʼaxten?
17 Le paalaloʼob xanoʼ unaj u tʼankoʼob yéetel yaabilaj u taataʼob (Mat. 15:4). Yéetel le taatatsiloʼoboʼ bey xan unaj u tʼanik u paalaloʼoboʼ. Unaj u kanáantikoʼob baʼax ku yaʼalikoʼob utiaʼal maʼ u beetikoʼob u kʼuuxil u paalaloʼob (Col. 3:21; Efe. 6:4). Kex ka kʼaʼabéetchajak u castigarkoʼobeʼ unaj u tʼankoʼob yéetel yaabilaj; lelaʼ bey xan unaj u beetaʼal tumen le ancianoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Beyoʼ jeʼel u yáantkoʼob u maasil u yutskíintoʼob baʼax maʼ maʼalob ku beetkoʼobeʼ yéetel utiaʼal maʼ u náachtaloʼob tiʼ Dios. Lelaʼ maas jeʼel u yáantkoʼobeʼ ke ka u tsʼaʼob u naʼatoʼob jach u puliʼ maʼ tu béeytal u beetkoʼob baʼax maʼalob, le baʼaloʼob beyaʼ jeʼel u beetik u lúubul u yóoloʼobeʼ. Maʼ xaaneʼ le táankelem paaloʼ maʼ tu kʼaʼajaltiʼ le baʼaxoʼob aʼalaʼabtiʼ le ka tsoʼol u nuʼuktiʼoʼ, baʼaleʼ maʼ ken u tuʼubs bix tsoʼolik u nuʼuk tiʼ.
Unaj k-péeksaʼal tumen k-puksiʼikʼal k-líiʼs u yóol u maasil
18. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-luʼsik t-tuukul le baʼaxoʼob jeʼel u beetiktoʼon kʼaasoʼ?
18 Baʼaleʼ maʼ chéen unaj u yeʼesik máak bey maʼ kʼuuxeʼ. Unaj u kanáantik máak maʼ u kʼuuxil. U beetik máak bey kiʼimak u yóol kex jach pʼujaʼaneʼ ku beetik u kʼojaʼantal. Bey jeʼex ka múul peʼechaʼtaʼak u frenoi yéetel u aceleradoril upʼéel camioneʼ, lelaʼ jeʼel u beetik u kʼastaleʼ. Le oʼolal unaj k-kanáantik maʼ u xáantal kʼuuxoʼon, tumen jeʼel u péekskoʼon k-beet baʼax maʼ maʼalobeʼ. Unaj k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon k-luʼs t-puksiʼikʼal baʼax maʼ maʼalobiʼ yéetel ka k-chaʼa u nuʼuktik k-puksiʼikʼal yéetel u kiliʼich muukʼ utiaʼal k-beetik baʼax ku yaʼalik (Rom. 12:2; Efe. 4:23, 24).
19. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-kʼuuxil yéetel u maasileʼ?
19 Tsʼoʼoleʼ yaan uláakʼ baʼaxoʼob unaj k-beetik. Wa k-ilik táan k-pʼuʼujul yoʼolal wa baʼaxeʼ, maʼ xaaneʼ maas maʼalob ka luʼkoʼoniʼ yéetel ka k-páaʼt u máan tiempo utiaʼal u xuʼulul k-kʼuuxil (Pro. 17:14). Baʼaleʼ wa le máax yéetel k-tʼaan ku joʼopʼol u tsʼíikiloʼ unaj k-tʼanik yéetel yaabilaj yéetel k-eʼesik tsiikil tiʼ. Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ «jumpʼéel utsil núuktʼaaneʼ ku jáawsik le kʼuuxiloʼ; jumpʼéel kʼeyaj tʼaaneʼ ku sen pʼuʼujsik» máak (Pro. 15:1). Jeʼex túun k-ilkoʼ, u yaʼalik máak tʼaanoʼob ku beetik u yaatal u yóol u maasil, kex maʼ u kʼaʼamtal u tʼaaneʼ chéen ku beetik u maas nojochtal le talmiloʼ, bey jeʼex ka tsʼaʼabak u maasil siʼ ich kʼáakʼeʼ (Pro. 26:21). Jeʼel baʼalak ka u beet u kʼuuxil máakeʼ «maʼ unaj u séeb tʼaaniʼ», «mix u séeb pʼuʼujuliʼ». Tsʼoʼoleʼ unaj k-kʼáatik tiʼ Jéeoba u kiliʼich muukʼ utiaʼal u yáantkoʼon maʼ k-aʼalik baʼaloʼob kʼaastak, baʼaxeʼ tʼaanoʼob jeʼel u líiʼsik u yóol u maasileʼ (Sant. 1:19).
Unaj k-perdonar tu jaajil k-óol
20, 21. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-perdonartik baʼax ku beetaʼaltoʼon, yéetel baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ?
20 Baʼaleʼ u jaajileʼ mix máak jeʼel u páajtal u pʼáatal jach upuliʼ maʼ u yaʼalik baʼax maʼ maʼalobeʼ (Sant. 3:2). Kex ka k-jach il k-kanáantik baʼax k-aʼalikeʼ, k-láakʼtsiloʼob wa le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ jeʼel u yaʼalikoʼob wa baʼax jeʼel u beetik u yaatal k-óoleʼ. Baʼaleʼ maʼ k-jáan kʼuuxil ken úuchuk beyoʼ, baʼaxeʼ unaj u chúukpajal k-óol tiʼ u maasil yéetel k-tuklik baʼaxten tu yaʼalaj (xokaʼak Eclesiastés 7:8, 9). Maʼ xaaneʼ jach kaʼanaʼanoʼob. Yaan baʼax beetik u sajaktaloʼob. Wa táan u máanskoʼob wa baʼax talmil wa uláakʼ baʼax maʼ k-oojliʼ.
21 U jaajileʼ mix baʼal oʼolal unaj k-séeb pʼuʼujul, baʼaleʼ maʼalob ka k-chʼaʼa en cuentai, tumen jeʼel u yáantkoʼon k-naʼat baʼaxten ku beetkoʼob yéetel ku yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ unajeʼ yéetel jeʼel u yáantkoʼon k-perdonartoʼobeʼ. Maʼ xaaneʼ tak toʼoneʼ tsʼoʼok k-beetik u yaatal u yóol wa máax yéetel baʼaxoʼob k-aʼalik wa baʼaxoʼob k-beetik, yéetel k-tsʼíiboltik wa tsʼoʼok u perdonartkoʼon (Ecl. 7:21, 22). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ Dioseʼ jeʼel u perdonartkoʼon chéen wa k-perdonartik u maasileʼ (Mat. 6:14, 15; 18:21, 22, 35). Le oʼolal wa unaj k-kʼáatik ka perdonartaʼakoʼon, bey xan wa unaj k-perdonartik baʼax ku beetaʼal toʼoneʼ kʼaʼabéet k-beetik tu séebaʼanil. Beyoʼ maʼ kun xuʼulul k-eʼesik le yaabilaj «ku nupik» le familia yéetel le múuchʼuliloʼ (Col. 3:14).
22. ¿Baʼaxten maʼalob ka k-il k-eʼesik utsil ken tʼaanakoʼon?
22 Jeʼex u bin u náatsʼal u kʼiinil u xuʼulsaʼal tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, bey kun bin u maas yantal baʼaloʼob jeʼel u beetik u talamtal k-bisikba tubeel yéetel u yantaltoʼon kiʼimak óolal yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Baʼaleʼ wa k-beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yaan u meyajtoʼon k-aakʼ utiaʼal k-líiʼsik u yóol u maasil, maʼ utiaʼal k-beetik kʼaasiʼ. Beyoʼ yaan k-bisikba tubeel yéetel k-sukuʼunoʼob bey xan yéetel k-láakʼtsiloʼob, yéetel yaan k-tsʼáaik nojbeʼenil tiʼ Jéeoba, u Diosil le «jeetsʼel óolal[oʼ]» (Rom. 15:33).
¿Jeʼel wa a kanik a tsoleʼ?
• ¿Baʼaxten unaj k-kaxtik u súutukil utiaʼal utskíintik le talmil ku yantaltoʼonoʼ?
• ¿Baʼaxten unaj u tʼankuba máak yéetel yaabilaj ichil u familia?
• ¿Bix jeʼel k-kanáantik maʼ k-beetik loob yéetel baʼax k-aʼalikeʼ?
• ¿Baʼax áantkoʼon perdonar?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 21]
Páaʼt u máan tiempo utiaʼal u xuʼulul a kʼuuxil yéetel ilawil baʼax súutukil maʼalob ka tʼaanakech
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 23]
Le íichamtsiloʼ mantatsʼ unaj u tʼanik yéetel yaabilaj u yatan