¿Bix u yilik Jéeoba u kaxtik máak chéen baʼax u yaʼale?

LE XIIBOʼ tu yaʼalaj: «Le koʼolel ta tsʼáajten in wéet kajtaloʼ tu tsʼáajten u yich le cheʼoʼ, teen xaneʼ tin jaantaj». Ka tu yuʼubaj le koʼolel baʼax tu yaʼaloʼ, tu yaʼalaj xan: «Le kaanoʼ tu tusajen, le beetikeʼ tin jaantaj». Jeʼex túun k-ilkoʼ, Adán yéetel Evaeʼ chéen tu kaxtaj baʼax u yaʼaloʼob tiʼ Dios; lelaʼ upʼéel baʼax tsʼoʼok u jach suuktal u beetaʼal bejlaʼeʼ (Gén. 3:12, 13).

Le castigo tu tsʼáaj Jéeoba tiʼ le yáax máakoʼob maʼ tu yuʼuboʼob tʼaanoʼ, ku yeʼeskeʼ maʼ maʼalob úuchik u yilik u kaxtik chéen baʼax u yaʼaloʼobiʼ (Gén. 3:16-19). ¿Unaj wa k-tuklik túun maʼatech u kʼamik mix upʼéel baʼax ka k-kaxt k-aʼale? ¿Yaan wa ku kʼamkiʼ? Wa yaneʼ, ¿bix jeʼel k-ojéeltik máakalmáak ku kʼamik yéetel máakalmáak maʼatecheʼ? Utiaʼal k-ojéeltik lelaʼ kʼaʼabéet k-yáax ilik jach baʼax táakaʼan ichil u kaxtik máak chéen baʼax u yaʼale.

U suukileʼ ku kaxtik máak chéen baʼax u yaʼal utiaʼal u yaʼalik baʼaxten tu beetaj upʼéel wa baʼax, baʼaxten tu xulaj u beetik wa utiaʼal u yaʼalik maʼ ken u beet wa baʼax. Yaan kʼiin xaneʼ ku yaʼalik máak utiaʼal u kʼáatik ka perdonartaʼak yoʼolal baʼax maʼ maʼalob tu beetiʼ. Baʼaleʼ jeʼex úuchik tiʼ Adán yéetel Evaeʼ, yaan kʼiineʼ ku yaʼalik máak chéen utiaʼal u taʼakik jach baʼax yaan tu puksiʼikʼal. Tumen maases bey u meyaj tiʼ máakoʼ, tsʼoʼok u pʼáatal maʼ maʼalob u yilaʼaliʼ.

Le oʼolal le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ unaj u kanáantkubaʼob ken u kaxtoʼob baʼax u yaʼaloʼob, lelaʼ maases unaj u beetkoʼob wa yaan yil yéetel u meyajkoʼob Dios, tumen wa maʼeʼ jach séeb jeʼel u tuskubaʼobeʼ (Sant. 1:22). Le oʼolal maʼalob ka k-kʼaʼajs jujumpʼéel baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia jeʼel u yáantkoʼon k-il «baʼax uts tu táan Yuumtsil[eʼ]» (Efe. 5:10).

¿Baʼax ku páaʼtik Jéeoba tiʼ toʼon?

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik baʼaxoʼob unaj u beetik le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. Le baʼax tu yaʼalaj Jesús teʼ yáax siglooʼ láayliʼ jach kʼaʼabéet k-beetik bejlaʼeʼ: «Xeeneʼex túun tiʼ u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼobeʼ ka a beeteʼexoʼob j-kaambaloʼob» (Mat. 28:19, 20). Lelaʼ upʼéel baʼal jach unaj u beetaʼal, le oʼolal apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «¡Óotsilen wa maʼ tin [kʼaʼaytik] le maʼalob péektsiloʼ!» (1 Cor. 9:16).

Baʼaleʼ yaan máaxoʼob, kex úuch joʼopʼok u xokkoʼob le Biblia t-éeteloʼ, maʼ u chʼaʼatukloʼob u kʼaʼaytkoʼob u maʼalob péektsilil le Reinooʼ (Mat. 24:14). Yaan xan tiʼ le ku jóoʼloʼob kʼaʼaytaj kaʼachoʼ, tsʼoʼok u xuʼulul u beetkoʼob. ¿Baʼax ku kaxtik u yaʼaloʼob utiaʼal maʼ u beetkoʼob? Koʼox ilik baʼax tu beetaj Jéeoba úuchjeakil ka aʼalaʼabtiʼ tumen jujuntúul máaxoʼob meyajtik maʼ tu páajtal u beetkoʼob baʼax ku yaʼaliktiʼob.

Le baʼaxoʼob chéen ku kaxtik máak u yaʼal maʼatech u kʼamik Diosoʼ

«Jach talam.» Maʼ xaaneʼ ku yilik máak jach talam le kʼaʼaytajoʼ, lelaʼ maases bey u tuklik le máaxoʼob suʼlakoʼoboʼ. Baʼaleʼ le baʼax úuch tiʼ Jonasoʼ jach yaʼab baʼax ku kaʼansiktoʼon. Letiʼeʼ túuxtaʼab tumen Jéeoba u yaʼal yaan u xuʼulsaʼal tiʼ u kaajil Nínive, lelaʼ tu beetaj u sajaktal. Baʼaleʼ yaan baʼax oʼolal tu chʼaʼaj saajkil, Niniveiʼ u noj kaajil u  luʼumil Asiria, u kajnáaliloʼobeʼ jach kʼasaʼanoʼob yéetel kʼaj óolanoʼob yoʼolal bix u beetkoʼob loob. Maʼ xaaneʼ Jonaseʼ tu tuklaj: «¿Baʼax kun úuchulten wa ka xiʼikeniʼ? ¿Kux túun wa ka u beetoʼobten loob?». Le oʼolal maʼ bin tu kaajil Niniveiʼ, baʼaxeʼ tu chʼaʼaj yaanal bej u bise. Jéeobaeʼ maʼ tu kʼamaj le baʼax tu kaxtaj u yaʼal Jonasoʼ, le oʼolal tu kaʼa túuxtaj u yaʼal tiʼ le niniveiloʼob baʼax ku taal u kʼiin tu yóokʼoloʼoboʼ. Letiʼ túuneʼ tu beetaj le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ, le oʼolal áantaʼab tumen Jéeoba (Jon. 1:1-3; 3:3, 4, 10).

Maʼ xaaneʼ techeʼ jach talam a wilik a jóokʼol kʼaʼaytaj. Wa beyoʼ kʼaʼajaktech «minaʼan mix baʼal talam utiaʼal Jajal Dios» (Mar. 10:27). Le oʼolal kʼáat u yáantaj mantatsʼ. Letiʼeʼ jeʼel u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal k-beetkeʼ. Wa maʼ u seguer k-sajaktal k-beeteʼ, letiʼeʼ yaan u bendecirkoʼon (Luc. 11:9-13).

«Jach maʼ taak in beetkiʼ.» ¿Baʼax jeʼel u yáantkech wa ka wuʼuyik maʼ taak a jóokʼol kʼaʼaytajiʼ? Kʼaʼajaktecheʼ Jéeobaeʼ jach u kʼaj óoloʼon tubeel yéetel jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u taaktal k-beetkeʼ. Pabloeʼ ku yaʼalik: «Jajal Dios máax tsʼáaikteʼex le maʼalob tsʼíibolaloʼoboʼ, yéetel ku yáantikeʼex utiaʼal a tsʼoʼokbesikeʼex, jeʼel bix u maʼalob óolal letiʼoʼ» (Fili. 2:13). Le oʼolal maʼalob ka k-kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon utiaʼal ka taakchajak k-meyajtik. Rey Davideʼ tu yaʼalaj: «Beet in xíimbal tiʼ a jaajil» (Sal. 25:4, 5). Lelaʼ ku yeʼeskeʼ unaj k-sen kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon ka taakchajak k-beetik baʼax utstutʼaan.

U jaajileʼ, yaan kʼiin k-uʼuyik jach kaʼanaʼanoʼon wa jach lubaʼan k-óol, le oʼolal kex maʼ jach taak k-bin teʼ muchʼtáambal wa k-jóokʼol kʼaʼaytajoʼ k-ilik k-beetik. ¿U kʼáat wa túun u yaʼal maʼ k-jach yaabiltmaj Jéeobaiʼ? Maʼatech. Tak le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ tu yilaj u beetkoʼob kex maʼ jach taak u beetkoʼob kaʼachiʼ. Pabloeʼ tu yaʼaleʼ bey kʼaʼabéetchaj u «jatsʼik [u] wíinklil» utiaʼal u beetik baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ (1 Cor. 9:26, 27). Kex yaan kʼiin ku kʼaʼabéetchajal k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba kex maʼ jach taak k-beetkeʼ, letiʼeʼ ku bendecirkoʼon, tumen u yojel táan k-beetik yoʼolal k-yaabilaj tiʼ. Beyoʼ k-eʼesik chéen táan u tuus Satanás ken u yaʼal yaan u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba ken k-aktáant talmiloʼob (Job 2:4).

«Minaʼanten tiempo.» Wa ku tuklik máak jach yaʼab baʼaxoʼob ku beetik le oʼolal maʼ tu páajtal u jóokʼol kʼaʼaytajeʼ, maʼalob ka u yil baʼax unaj u tsʼáaik táanil ichil u kuxtal. Jesuseʼ tu yaʼalaj upʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ: «Maʼ u xuʼulul a kaxtikeʼex táanil u Reino Dios» (Mat. 6:33, NM). Baʼaleʼ utiaʼal k-beetkeʼ, maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéetchajal k-kanik kuxtal chéen yéetel upʼíit baʼal, tsʼoʼoleʼ maʼ ken k-jach máans yaʼab tiempo tiʼ náaysaj óoloʼob, baʼaxeʼ yaan k-maas táakpajal teʼ kʼaʼaytajoʼ. U jaajileʼ maʼ kʼaas u náaysik u yóol máak yéetel u beetik uláakʼ baʼaloʼob kʼaʼanantakiʼ, baʼaleʼ maʼ unaj u xuʼulul k-meyajtik Dios chéen yoʼolal le baʼaloʼob beyaʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ,  tuláakloʼon unaj k-tsʼáaik táanil k-meyajtik Dios.

«Kin wuʼuyik maʼ tu páajtal in beetik.» Maʼ xaaneʼ ka wuʼuyik bey maʼ tu páajtal a kʼaʼaytajeʼ. Baʼaleʼ maʼ unaj u lúubul a wóoliʼ; jujuntúul tiʼ le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ tu yuʼuboʼob kaʼach maʼ tu páajtal u beetkoʼob le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ Moisés. Ka tusbeltaʼab tumen Jéeobaeʼ, letiʼeʼ tu núukaj: «¡Wáay! In Yuumtsil, teneʼ maʼ tʼáalkab in tʼaaniʼ, ku tsʼoʼokoleʼ lelaʼ maʼ joʼolojbeʼeniʼ, mix táantak yúuchulten ikil a tʼaan yéetel a palitsilaʼ, le baʼalaʼ jumpʼéel baʼal úuchben. Jeʼel jaytéen ka tʼaanakeneʼ ku tʼiʼilil in waakʼ». Kex Jéeoba tu yaʼalajtiʼ yaan u yáantkeʼ, Moiseseʼ tu kʼáat óoltaj tiʼ: «Yuumtsil, beet uts a túuxtik uláakʼ wa máax» (Éxo. 4:10-13). ¿Baʼax túun tu beetaj Dios?

Tu túuxtaj Moisés, baʼaleʼ tu túuxtaj Aarón utiaʼal áantik (Éxo. 4:14-17). Tsʼoʼoleʼ ichil le jaʼaboʼob máanoʼ, maʼ tu pʼatiʼ, baʼaxeʼ tu tsʼáaj tuláakal baʼaxoʼob kʼaʼabéetchajtiʼ utiaʼal u beetik le baʼax tu yaʼalajtiʼoʼ. Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ, Jéeobaeʼ jeʼel u péeksik le sukuʼunoʼob úuch joʼopʼok u kʼaʼaytajoʼob utiaʼal ka u yáantoʼonoʼoboʼ. Baʼaleʼ letiʼ xaneʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-beetik le meyaj u kʼubéentmajtoʼonoʼ (2 Cor. 3:5; ilaʼak le cuadro «Le jaʼaboʼob maas yanchajten kiʼimak óolaloʼ»).

«Yaachajaʼan in wóol yoʼolal le baʼax beetaʼabtenoʼ.» Yaan sukuʼunoʼobeʼ ku xuʼulul u jóoʼloʼob kʼaʼaytaj wa u binoʼob muchʼtáambal, tumen kʼuuxilnajaʼanoʼob yoʼolal wa baʼax beetaʼabtiʼob tumen utúul sukuʼun. Kex ku naʼataʼal bix u yuʼubikubaʼobeʼ, ¿maʼalob wa u yilik Jéeoba ka xuʼuluk u beetkoʼob baʼax  utstutʼaan? Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax úuch tiʼ Pablo yéetel Bernabé. Maʼ xaaneʼ jach yaachaj tu yóoloʼob úuchik u «jach tʼanaltʼaan[oʼob]» (Hch. 15:39). Baʼaleʼ ¿tu pʼataj wa u kʼaʼaytajoʼob? Maʼatech.

Ken beetaʼaktoʼon upʼéel wa baʼax maʼ maʼalob tumen utúul sukuʼuneʼ, unaj k-kʼajsik letiʼeʼ maʼ k-enemigoiʼ. Le máax jach tu jaajil k-enemigooʼ Satanás; letiʼeʼ u kʼáat u lukʼoʼon. Maʼ unaj k-chaʼik u jóokʼol yéetel baʼax u kʼáatiʼ, baʼaxeʼ unaj k-tsʼáaikba tu contra yéetel «oksaj óolal» (1 Ped. 5:8, 9; Gal. 5:15). Wa muʼukʼaʼan k-fejeʼ, maʼ kun xuʼulul k-meyajtik Dios ken beetaʼaktoʼon upʼéel baʼax maʼ uts t-tʼaaniʼ (Rom. 9:33).

Wa maʼ tu béeytal k-beetik u maasil

Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, minaʼan baʼax oʼolal u pʼáatal maʼ k-beetik baʼax ku yaʼalik Dios, jeʼex k-jóokʼol kʼaʼayt le maʼalob péektsiloʼ. Baʼaleʼ yaan kʼiineʼ yaan baʼax oʼolal maʼ tu jach béeytal k-táakpajal teʼ kʼaʼaytajoʼ. Maʼ xaaneʼ tsʼaʼantoʼon upʼéel meyaj ichil u kaajal Dios jach yaʼab tiempo ku bisiktoʼon. Wa maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u yantal k-jaʼabil wa kʼojaʼanoʼon, le oʼolal maʼ tu páajtal k-beetik le bukaʼaj k-kʼáateʼ. Wa beyoʼ, jach ku líiʼsik k-óol k-ojéeltik Jéeobaeʼ ku yilik k-kʼáat meyajte yéetel u yojel bukaʼaj ku páajtal k-beetik (Sal. 103:14; 2 Cor. 8:12).

Le oʼolal maʼ unaj k-tuklik wa maʼ tu páajtal k-meyajtik Jéeobaiʼ mix k-tuklik wa maʼ tu páajtal u beetaʼal xan tumen u maasiliʼ. Maʼ u tuʼubultoʼon le baʼax ku yaʼalik Pabloaʼ: «¿Máaxech teech utiaʼal a pʼis óolt le máax táan u meyajtik yaanal máakoʼ? Tumen wa uts wa kʼaas u pʼáataleʼ, leloʼ u tsʼuulil máax unaj u yaʼalik» (Rom. 14:4). Tsʼoʼoleʼ maʼ unaj k-ketikba yéetel k-sukuʼunoʼobiʼ, tumen «cada juntúul tiʼ toʼoneʼ yaan u tsolik tiʼ Jajal Dios baʼax u beetmaj» (Rom. 14:12; Gal. 6:4, 5). Yéetel maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ ken k-aʼal tiʼ Jéeoba ich payalchiʼ baʼaxten t-beetaj upʼéel wa baʼaxeʼ unaj k-beetik yéetel upʼéel maʼalob tuukul (Heb. 13:18).

K-meyajtik Jéeobaeʼ ku taasiktoʼon kiʼimak óolal

Tuláakloʼon jeʼel u kiʼimaktal k-óol ikil k-meyajtik Dioseʼ, kex jeʼel bukaʼaj ku páajtal k-beetkeʼ, tumen letiʼeʼ mix utéen ku yaʼaliktoʼon ka k-beet upʼéel baʼax u yojel maʼ tu páajtal k-beetik. ¿Bix k-ojéeltik lelaʼ?

Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon: «Maʼ a kóomkintik a kʼab utiaʼal a beetik uts tiʼ le máax kʼáatik tiʼ tech, le ken páatak a beetik» (Pro. 3:27). ¿Ta wilaj wa le tʼaan «ken páatak a beetik»? ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal le baʼax ku kʼáatik Jéeoba ka k-beetoʼ? Letiʼeʼ ku kʼáatiktoʼon ka k-beet chéen le baʼax ku páajtal k-beetkeʼ, maʼ letiʼe bukaʼaj ku beetik u maasiloʼ. Bey túunoʼ, tuláakal le máaxoʼob meyajtik Dios, kex wa upʼíit wa yaʼab ku páajtal u beetkeʼ, unaj u meyajtik jach tu jaajil u yóol (Luc. 10:27; Col. 3:23).

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 14]

«Le jaʼaboʼob maas yanchajten kiʼimak óolaloʼ»

Tak wa yantoʼon upʼéel talam kʼojaʼanileʼ, maʼ unaj k-jáan tuklik wa maʼ tu béeytal k-maas táakpajal teʼ kʼaʼaytajoʼ. Leloʼ bey u yeʼesik le baʼax úuch tiʼ Ernest, utúul u j-jaajkunaj Jéeoba kajaʼan tu luʼumil Canadá.

Ernesteʼ ku talamtaltiʼ u tʼaan yéetel jach suʼlak. Ka kiimpaj u paacheʼ, yanchaj u pʼatik le meyaj ku beetik kaʼachoʼ. Baʼaleʼ tu yileʼ le baʼax úuchtiʼoʼ ku tsʼáaik tuʼux u maas meyajtik Dios. Letiʼeʼ líikʼ u yóol ikil u yaʼalaʼal ka u beet u precursor auxiliari máak, baʼaleʼ ku tuklik kaʼacheʼ maʼ tu páajtal u beetik.

Utiaʼal u yilik wa jeʼel u páajtal u beetkeʼ tu kʼubaj upʼéel solicitud chéen utiaʼal u mes. Letiʼeʼ jach kiʼimakchaj u yóol ka tu yilaj tu chukpachtaj le jaypʼéel horaʼob ku kʼáataʼaloʼ. Baʼaleʼ tu tuklaj: «Maʼ kun béeytal in kaʼa beetik». Utiaʼal u yilik wa jeʼel u béeytaleʼ tu chupaj uláakʼ upʼéel solicitud utiaʼal uláakʼ upʼéel mes. Letiʼeʼ kaʼa béeychaj u chukpachtik le jaypʼéel horaʼob ku kʼáataʼaloʼ.

Ernesteʼ tu beetaj u precursor auxiliari ichil u jaʼab. Baʼaleʼ ku tuklik: «In wojel maʼ tu páajtal in beetik in precursor regulari». Kex beyoʼ tu chupaj u solicitud utiaʼal u yilik wa jeʼel u páajtal u beetkeʼ. Letiʼeʼ jach kiʼimakchaj u yóol ka tu yilaj tsʼoʼok upʼéel jaʼab káajak u beetik u precursori. Tu seguertaj u beetik u precursori kaʼapʼéel jaʼab maas, tak ka kíim yoʼolal upʼéel kʼojaʼanil. Baʼaleʼ táanil tiʼ u kíimleʼ, ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob xíimbaltikoʼ: «Le jaʼaboʼob maas yanchajten kiʼimak óolaloʼ letiʼe táan in meyajtik Jéeoba bey precursoriloʼ».

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 13]

Jeʼel u béeytal k-aktáantik le baʼaxoʼob talamkúuntik k-jóokʼol kʼaʼaytajoʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 15]

Jéeobaeʼ ku kiʼimaktal u yóol ken k-beet tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-meyajtikoʼ