Jéeobaeʼ ku yuʼubik u payalchiʼ le máax yaachajaʼan u yóoloʼ

REY Salomoneʼ ku yaʼalikeʼ «u súutuk u jáan úuchul wa baʼax» (Ecl. 9:11, NM). Maʼ xaaneʼ upʼéel nojoch loob wa upʼéel nojoch kʼojaʼanileʼ jeʼel u beetik u kʼexpajal bix u kuxtal máakeʼ. Jeʼex u jáan kíimil utúul u láakʼtsil máakeʼ jeʼel u beetik u jach yaatal u yóoleʼ. Yaan máaxoʼobeʼ ku máan yaʼab semanaʼob wa mesoʼob jach yaachajaʼan u yóoloʼob yéetel maʼ tu kaxtik baʼax u beetoʼob. Yoʼolal le bix u yuʼubikubaʼoboʼ ku pʼáatal maʼ taak u payalchiʼob tiʼ Jéeobaiʼ.

Teʼ kʼiinoʼob beyoʼ, jach kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóol, u yáantaʼal yéetel u yeʼesaʼal yaabilaj tiʼ máak. Davideʼ tu yaʼaleʼ Jéeobaeʼ ku yáantik «le máaxoʼob ku lúubuloʼ, yéetel ku líikʼesik le máaxoʼob ku lúubul yóoloʼoboʼ» (Sal. 145:14). Uláakʼ utúul máax tsʼíibt le Bibliaoʼ tu yaʼaleʼ Jéeoba, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ, «mantatsʼ táan u yilik baʼax ku yúuchul tu yóokʼol kaab utiaʼal u muʼukʼaʼankíintik máax oksaj óoltik tu jaajil u yóol» (2 Cró. 16:9). Jéeoba xaneʼ ku yaʼalikeʼ tiʼ yaan naatsʼ tiʼ le «óotsil ku mukʼyaj», «utiaʼal ka [u] tsʼáa u yóol yéetel ka [u] beet u chʼaʼik u yiikʼ» (Isa. 57:15). Baʼaleʼ ¿bix u yáantik le máaxoʼob lubaʼan u yóoloʼoboʼ?

Upʼéel tʼaan ku yaʼalaʼal jach tu yorai

Upʼéel baʼax ku meyaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u líiʼsik u yóol le máaxoʼob meyajtikoʼ letiʼe múuchʼuliloʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik unaj k-líiʼsik «u yóol le máaxoʼob luubul u yóoloʼoboʼ» (1 Tes. 5:14). Ken eʼesaʼak yaabilaj tiʼ le máaxoʼob ku muʼyajoʼoboʼ ku líikʼil u yóoloʼob. Kex chéen upʼíit baʼax ka aʼalaʼaktiʼobeʼ jach jeʼel u líikʼil u yóoloʼobeʼ, maases wa le máax aʼalikoʼ jach maʼalob u biskuba tu yéetel bey xan wa tsʼoʼok u máansik upʼéel talmil beyoʼ. Jéeobaeʼ ku líiʼsik u yóol máak yéetel le áantajoʼob beyaʼ.

Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ utúul anciano ku kʼaabaʼtik Alex. Maʼ sen úuch tsʼoʼok u beeleʼ, u yatneʼ jach kʼojaʼanchajeʼ, ka kíimi. Bin líiʼsbil u yóol tumen utúul superintendente tiʼ circuito kim xan u yatan, baʼaleʼ kaʼa tsʼoʼok u beel. Tu yaʼalajtiʼeʼ jach ku lúubul u yóol kaʼachi. Baʼaleʼ ken jóokʼok kʼaʼaytaj wa ken xiʼik teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ jach ku líikʼil u yóol, baʼaleʼ ken suunak tu yotocheʼ ku kaʼa uʼuyikuba tu juunal. Alexeʼ ku yaʼalik: «¡Jach tu yáanten in wojéeltik maʼ chéen teen bey in wuʼuykimbaoʼ!». Jeʼex túun k-ilkoʼ, upʼéel tʼaan ku yaʼalaʼal jach tu yoraileʼ ku yáantik le máaxoʼob lubaʼan u yóoloʼoboʼ (Pro. 15:23).

 Uláakʼ utúul anciano u kʼaj óol yaʼab sukuʼunoʼob yéetel kiikoʼob kimen u núupoʼobeʼ bin u xíimbalt Alex utiaʼal u líiʼsik u yóol. Tu yaʼalajtiʼeʼ Jéeobaeʼ u yojel baʼax ku tuklik yéetel bix u yuʼubikuba, tu yaʼalajtiʼ: «Ken máanak wa jaypʼéel mesoʼob wa jaʼaboʼobeʼ, maʼ xaaneʼ yaan a wuʼuyik taak u kaʼa tsʼoʼokol a beel. Wa bey a tuklikoʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktech u páajtalil a beetik». U jaajileʼ maʼ tuláakal le máaxoʼob ku kíimil u núupoʼob ku páajtal u jáan kaʼa tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ. Ka tsʼoʼok u tuklik Alex le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ, tu yaʼalaj: «Yaan kʼiineʼ ku tuklik máak wa ku kaʼa tsʼoʼokol u beeleʼ, táan u traicionartik u yatan bey xan Jéeoba. Le oʼolal jach maʼalob ka kʼaʼajsaʼak tiʼ máak Jéeobaeʼ ku tsʼáaik u páajtalil u kaʼa tsʼoʼokol u beel» (1 Cor. 7:8, 9, 39).

Utúul máax jach yaʼab baʼax tu muʼyajtaj xaneʼ, David. Tiʼ upʼéel salmoeʼ tu yaʼalaj: «Yuumtsileʼ u tsʼaamaj u paakat yóokʼol le utsil máakoʼoboʼ yéetel ku chʼenxikintik u yawatoʼob» (Sal. 34:15). U jaajileʼ Jéeobaeʼ ku núukik u payalchiʼ le máaxoʼob lúubul u yóoloʼoboʼ. Lelaʼ yaʼab utéenel ku beetik yoʼolal le baʼaxoʼob ku yaʼalik le sukuʼunoʼob jach yaan u yaabilajoʼob yéetel jach yaan u naʼatoʼoboʼ. ¿Máasaʼ jach nojoch bix u yáantajoʼob?

Jach ku yáantaj le muchʼtáambaloʼoboʼ

Le máaxoʼob lubaʼan u yóoloʼoboʼ jach séeb jeʼel u tuklikoʼob baʼaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ, lelaʼ jeʼel u beetik u náachtaloʼob tiʼ u maasileʼ. Baʼaleʼ Proverbios 18:1 ku yaʼalik: «Tsʼuʼut wíinikeʼ chéen ku kaxtik u ayikʼalil, maʼ xan tu yóoltik ka aʼalaʼak u nuʼuk [tiʼ]». Alexeʼ tu yaʼalaj: «Ken kíimik a núupeʼ, ku joʼopʼol a tuklik baʼaloʼob maʼ maʼalobiʼ. Teen kaʼacheʼ maʼ tu xuʼulul in tuklik: “¿Yaan wa baʼax maʼ tin beetaj tubeeliʼ? ¿Unaj wa kaʼach in maas chʼaʼik en cuentai yéetel in weʼesik yaabilaj tiʼ?”. Tsʼoʼoleʼ maʼ in kʼáat pʼáatal tin juunaliʼ. Maʼ in kʼáat xan ka seguernak in wuʼuykimba beyoʼ. Yéetel  maʼ chéen chʼaʼabil u xuʼulul in tuukul beyoʼ, tumen sáamsamal ku kʼaʼajalten chéen tin juunal yanen».

Ken lúubuk k-óoleʼ, jach ku kʼaʼabéettal k-natsʼikba yiknal máaxoʼob jeʼel u líiʼskoʼob k-óoleʼ, le oʼolal maʼalob maʼ u xuʼulul k-bin teʼ tu Najil Reinooʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼeloʼ k-kanik baʼaloʼob maʼalobtak ku taaloʼob tiʼ Dios jeʼel u líiʼskoʼob k-óoleʼ.

Le muchʼtáambaloʼoboʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-aktáantik le talmiloʼoboʼ. Ken tuukulnakoʼon tiʼ le tekstoʼob ku xoʼokloʼ, ku tuʼubultoʼon le baʼax táan k-muʼyajtikoʼ yéetel ku joʼopʼol k-tuukul tiʼ baʼaxoʼob maas kʼaʼanan, jeʼex u yeʼesaʼal chéen tiʼ Jéeoba yaan u derechoi u gobernar yéetel u kiliʼichkúunsaʼal u kʼaabaʼoʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ súutukoʼob beyoʼ ku líiʼsik k-óol k-kʼaʼajsik Jéeobaeʼ u yojel baʼax k-muʼyajtik, kex u maasil maʼ u tsʼáaikoʼob cuenta bix k-uʼuyikba bey xan wa maʼ tu naʼatkoʼob le baʼax ku yúuchultoʼonoʼ. Letiʼeʼ u yojleʼ «puksiʼikʼal kʼojaʼaneʼ, [ku chíikpajal] tu yich», le oʼolal ku yáantkoʼon (Pro. 15:13). K-ojéeltik lelaʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ u jach seguer u lúubul k-óol (Sal. 27:14).

Ka joʼopʼ u sen chʼaʼapachtaʼal David tumen máaxoʼob pʼekmileʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ Dios: «Kin wuʼuyik jach [...] naatʼal in tseem, péeknajaʼan yanil u yóol in puksiʼikʼal» (Sal. 143:4). Jeʼex úuchik tiʼ le reyaʼ, le talmiloʼoboʼ jeʼel u beetik k-kʼojaʼantaleʼ yéetel jeʼel u beetik u pʼáatal maʼ k-kaxtik baʼax jeʼel k-beetkeʼ. Wa k-jáan kʼojaʼantal, bey xan wa úuch joʼopʼok k-muʼyajtik wa baʼax kʼojaʼanileʼ, maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ yaan k-áantaʼal tumen Jéeoba (Sal. 41:1-3). Kex maʼ tu beetik upʼéel milagro utiaʼal u tsʼakikoʼoneʼ, jeʼel u yáantkoʼon k-il baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-aktáantikeʼ. David kaʼacheʼ ku natsʼkuba tiʼ Jéeoba ken jach lúubuk u yóol. Le oʼolal tu yaʼalaj: «Ku kʼaʼajalten le kʼiinoʼob úuch máankoʼoboʼ yéetel kin tuklik tuláakal le baʼax a beetmajoʼ» (Sal. 143:5).

Úuchik u beetik Jéeoba u tsʼíibtaʼal le tʼaanoʼob ichil le Bibliaoʼ, ku yeʼeskeʼ letiʼeʼ ku naʼatik bix k-uʼuyikba yéetel ku yuʼubik k-payalchiʼob. Wa k-chaʼik u yáantkoʼoneʼ, «yaan u tsʼáaik[toʼon] jeetsʼel[il]» (Sal. 55:22).

«Payalchiʼineneʼex [sáamsamal]»

Santiago 4:8 ku yaʼalik: «Natsʼabaʼex tiʼ Jajal Dios, letiʼ xaneʼ bíin u natsʼuba tiʼ teʼex». Upʼéel bix jeʼel k-beetik lelaʼ letiʼe ken payalchiʼinakoʼonoʼ. Le oʼolal apóstol Pabloeʼ ku yaʼalik: «Payalchiʼineneʼex [sáamsamal]» (1 Tes. 5:17). Wa maʼ tu páajtal k-aʼalik tiʼ Jéeoba le bix k-uʼuyikbaoʼ, «le kiliʼich [muukʼoʼ] ku kʼáat óolal tiʼ Jajal Dios t-oʼolal, yéetel áakamoʼob maʼ tu páajtal u yaʼalaʼal yéetel tʼaanoʼob» (Rom. 8:26, 27). Jeʼex túun k-ilkoʼ Jéeobaeʼ jach u yojel bix k-uʼuyikba.

Utúul kiik ku kʼaabaʼtik Monikaeʼ, ku yaʼalik: «Le payalchiʼ yéetel in xakʼalxoktik le Bibliaoʼ, tsʼoʼok u yáantken in wil Jéeoba bey utúul maʼalob amigoeʼ. Kin wilik jach naatsʼ yanil tiʼ teen yéetel ku nuʼuktik tuláakal baʼaxoʼob kin beetik. Jach ku taasikten kiʼimak óolal in wojéeltik kex maʼ tu páajtal in waʼaliktiʼ bix in wuʼuykimbaeʼ, letiʼeʼ ku naʼatken. In wojel maʼ kun xuʼulul u yeʼesikten u yaabilaj bey xan u yutsil».

Bey túunoʼ unaj k-chaʼik u líiʼsaʼal k-óol yéetel k-yaabiltaʼal tumen le sukuʼunoʼoboʼ. Unaj k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le tsolnuʼukoʼob yéetel le baʼaxoʼob k-kanik teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Yéetel unaj xan k-payalchiʼ tu jaajil k-óol. Kʼaʼajaktoʼoneʼ letiʼe baʼaxoʼob ku meyaj tiʼ Dios utiaʼal u yeʼesiktoʼon u yaabilajoʼ. Yoʼolal le baʼax úuch tiʼ Alexoʼ, ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ jach ku líiʼsik k-óol. Wa maʼ k-chaʼik u jach lúubul k-óoleʼ, Dioseʼ yaan u tsʼáaiktoʼon u “nojoch páajtalil” utiaʼal k-aktáantik jeʼel baʼaxak talmileʼ» (2 Cor. 4:7).

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 18]

Le baʼax jeʼel u yáantik le máaxoʼob lubaʼan u yóoloʼoboʼ

Yaʼab salmoʼobeʼ ku yáantkoʼon k-naʼat bix u yuʼubikuba le máaxoʼob meyajtik Dios ken u aktáantoʼob talmiloʼoboʼ. Yéetel ku yeʼesik Jéeobaeʼ ku yuʼubik u payalchiʼob. Lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax ku yaʼalik le tekstoʼobaʼ:

«Ichil in yaj óolaleʼ tin tʼanaj Yuumtsil; tin kʼáataj áantaj tiʼ in [Dios], letiʼ túuneʼ tu yuʼubajen líikʼbal tu kiliʼich najil; ¡in awatoʼobeʼ kʼuch tu xikinoʼob!» (Sal. 18:6.)

«Yuumtsileʼ naatsʼ yaan utiaʼal u [salvart] le máaxoʼob kʼiilil u puksiʼikʼaloʼoboʼ, le máaxoʼob minaʼan u alab óolaloʼoboʼ.» (Sal. 34:18.)

«[Jéeobaeʼ táan u] tsʼakik máaxoʼob kʼilaʼan u puksiʼikʼaloʼob[,] ku toʼik xan u yajiloʼob.» (Sal. 147:3.)

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 17]

Upʼéel tʼaan ku yaʼalaʼal jach tu yoraileʼ jach ku líiʼsik u yóol máak