¿K-kʼaj óoltik wa le baʼax ku meyaj tiʼ Dios utiaʼal u nuʼuktikoʼonoʼ?

MIX le israelitaʼoboʼ, mix le egipcioʼob u yáax ilmoʼob junpʼéel baʼal beyoʼ. Ka jóokʼ le israelitaʼob tu kaajil Egiptooʼ, joʼopʼ u bin tu yéeteloʼob junpʼéel múuyal, baʼaleʼ ken áakʼabchajkeʼ ku suut kʼáakʼil. ¡Bukaʼaj jatsʼutsil waleʼ! Baʼaleʼ ¿bix úuchik u yantal? ¿Baʼax u biilal? Bejlaʼa tsʼoʼok u máan tres mil quinientos jaʼaboʼobeʼ, ¿baʼax k-kanik tiʼ bix úuchik u yilik u kaajil Israel «le kʼáakʼ yéetel le múuyaloʼ»? (Éxo. 14:24).

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik tuʼux u taal yéetel baʼax u biilal: «Yéetel kʼiineʼ, ku láakʼintaʼaloʼob tumen Yuumtsil yéetel junpʼéel tʼoʼol múuyal ku kóojol tak luʼum, utiaʼal u yeʼesik le bej tiʼoboʼ; yéetel áakʼabeʼ yéetel junpʼéel tʼoʼol kʼáakʼ, utiaʼal u sáasilkuntaʼaloʼob. Beyoʼ páajchaj [...] u xíimbaloʼob yéetel kʼiin bey xan yéetel áakʼab» (Éxo. 13:21, 22). Jeʼex túun k-ilkoʼ, desde ka jóokʼ le israelitaʼob tu kaajil Egiptooʼ, le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼoʼ meyajnaj tiʼ Dios utiaʼal u nuʼuktikoʼob teʼ desiertooʼ. Ken péeknakeʼ unaj u binoʼob tu paach. Jéeoba xaneʼ meyajnajtiʼ utiaʼal maʼ u jáan kʼuchul u soldadoʼob faraón teʼ tuʼux yaan kaʼach le israelitaʼoboʼ (Éxo. 14:19, 20). Kex maʼ bisaʼaboʼob teʼ bej maas naatsʼ tumen le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼ utiaʼal u séeb kʼuchloʼob teʼ luʼum aʼalaʼan u tsʼaʼabaltiʼoboʼ, chéen jeʼel u páajtal u kʼuchloʼob wa ku binoʼob tu paacheʼ.

Le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼoʼ ku yeʼesikeʼ tiaʼan Dios yiknaloʼobeʼ. Tu chíikbesaj Jéeoba, le oʼolal yaan kʼiineʼ uʼuyaʼab u tʼaan ichil (Núm. 14:14; Sal. 99:7). Tsʼoʼoleʼ letiʼe baʼax meyajnaj utiaʼal u yeʼesaʼal Moisés yéeyaʼab tumen Jéeoba utiaʼal u nuʼuktik le kaajoʼ (Éxo. 33:9). Yéetel le tuʼux ku tsʼok chʼaʼchiʼitaʼal le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼ ichil le Bibliaoʼ, ku yeʼesikeʼ meyajnaj xan utiaʼal u yéeyaʼal Josué u nuʼukt le kaaj le ka kíim Moisesoʼ (Deu. 31:14, 15). Utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼ le israelitaʼoboʼ, kʼaʼabéetchaj u kʼamkoʼob le baʼax ku meyajnaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u nuʼuktikoʼoboʼ.

Tuʼubtiʼob baʼax u biilal le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼoʼ

Le ka yáax ilaʼab tumen le israelitaʼoboʼ, maʼ xaaneʼ jach jaʼakʼ u yóoloʼob. Baʼaleʼ kex sáamsamal táan u yilkoʼobeʼ xuʼul u kʼubik u yóoloʼob tiʼ Jéeoba. Kʼuch tak u yaʼaloʼob yaʼab u téenel maʼ maʼalob bix u nuʼuktaʼaloʼobiʼ. Jeʼex le ka joʼopʼ u chʼaʼpachtaʼaloʼob tumen le egipcioʼoboʼ maʼ tu creertoʼob wa jeʼel u salvartaʼaloʼob tumen Dioseʼ. Baʼaxeʼ joʼopʼ u yaʼalikoʼob Moisés, le máax nuʼuktikoʼob, bisoʼob tuʼux maʼ tu páajtal u púutsʼloʼoboʼ (Éxo. 14:10-12). Le ka kʼáatmáanoʼob teʼ Chak kʼáaʼnáaboʼ, tʼaanajoʼob tu contra Moisés, Aarón yéetel Jéeoba, tumen tu tukultoʼob maʼ kun yantal baʼal u jaantoʼob mix jaʼ u yukʼoʼob (Éxo. 15:22-24; 16:1-3; 17:1-3, 7). Maʼ úuch tiʼ leloʼ, tu yaʼaloʼob tiʼ Aarón ka beetaʼak juntúul chan wakax de oro utiaʼal u adorartoʼob. Chéen tukult bukaʼaj kʼaasil le baʼax tu beetoʼoboʼ. U jaats tiʼ letiʼobeʼ ku páajtal u yilkoʼob le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼ chíikbesik tiaʼan Jéeoba tu yiknaloʼobeʼ. Baʼaleʼ maʼ náach teʼ tuʼux yaan le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼoʼ, le israelitaʼoboʼ joʼopʼ u adorartikoʼob juntúul beetbil dios táan u yaʼalikoʼob: «¡Israel lelaʼ a [Dios] máax jóoʼsech Egipto!». ¿Máasaʼ jach «kʼaas» le baʼax tu beetoʼoboʼ? (Éxo. 32:4; Neh. 9:18.)

Le israelitaʼoboʼ maʼ tu yuʼuboʼob tʼaaniʼ, lelaʼ tu yeʼesaj maʼ u kʼáatoʼob ka nuʼuktaʼakoʼob tumen Jéeobaiʼ. Letiʼobeʼ bey chʼóopoʼob kaʼacheʼ. Ku yilkoʼob le tʼoʼol múuyal bey xan le  tsʼoʼol kʼáakʼoʼ, baʼaleʼ ku taaskoʼob mix baʼalil. Le oʼolal tu beetoʼob u yaatal «u yóol u [Kiliʼichil] Israel», baʼaleʼ kex beyoʼ letiʼeʼ tu chʼaʼaj óotsilil tiʼob yéetel seguernaj u nuʼuktikoʼob tak ka kʼuchoʼob teʼ luʼum u yaʼalmaj u tsʼáaik tiʼoboʼ (Sal. 78:40-42, 52-54; Neh. 9:19).

Unaj k-kʼaj óoltik le baʼax ku meyaj tiʼ Dios utiaʼal u nuʼuktikoʼon bejlaʼoʼ

Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ Jéeobaeʼ láayliʼ táan u nuʼuktik u kaajaleʼ. Jeʼex úuchik u nuʼuktik le israelitaʼob teʼ desiertooʼ, bejlaʼeʼ ku nuʼuktikoʼon utiaʼal u béeytal k-kʼamik le kuxtal minaʼan u xuuloʼ. Bejlaʼeʼ u tsʼaamaj Jesucristo u beet u Poolil le múuchʼuliloʼ (Mat. 23:10; Efe. 5:23). Yéetel Jesucristo xaneʼ tsʼoʼok u tsʼáaik páajtalil tiʼ le palitsil chúukpajaʼan u yóol utiaʼal u nuʼuktik le múuchʼuliloʼ. Le palitsilaʼ ku chíikbesik le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ, letiʼobeʼ ku tsʼáaikoʼob ancianoʼob utiaʼal u kanáantik le múuchʼuliloʼoboʼ (Mat. 24:45-47; Tito 1:5-9).

¿Bix jeʼel k-ojéeltik wa tsʼoʼok k-kʼaj óoltik le palitsil, wa le j-kanan otoch chúukaʼan u yóoloʼ? Jesuseʼ tu yaʼalaj bixi: «¿Máax le palitsil chúukaʼan yóol yéetel yaan u naʼat pʼaʼat tumen u tsʼuulil utiaʼal u kanan tu yotoch yéetel ka u tsʼáa u janal le uláakʼ palitsiloʼob jach tu yorailoʼ? Kiʼ yóol le palitsil le ken taalak u tsʼuulil ka u yileʼ táan u beetik beyoʼ» (Luc. 12:42, 43).

Yáaxeʼ le u múuchʼ sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ chúukaʼan u yóoloʼob. Ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Jéeoba, Jesús yéetel le Bibliaoʼ, tsʼoʼoleʼ ku kanáantkoʼob u kaajal Dios. Ku yaʼalaʼal xaneʼ yaan u naʼat, tumen maʼalob bix u nuʼuktik u kʼaʼaytaʼal «u maʼalob péektsil[il] le [reinooʼ]» yéetel u kaʼansaʼal «u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼob» u meyajtoʼob Jéeoba (Mat. 24:14; 28:19, 20). Tsʼoʼoleʼ ku tsʼáaik xan kaʼansaj ku keʼetel yéetel janal jach «tu yorail». Tuláakal lelaʼ ku yeʼesik Dios áantik u beet le meyajoʼ. ¿Bix k-ojéeltik? Tumen Jéeobaeʼ táan u beetik u maas yaʼabtal máaxoʼob meyajtik. Tsʼoʼoleʼ ku yáantik u kaajal u chʼaʼtukloʼob baʼaxoʼob jach kʼaʼanaʼantak yéetel utiaʼal u maas naʼatoʼob le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Ku kanáantik xan maʼ u xuʼulsaʼal le máaxoʼob meyajtik tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼoboʼ yéetel ku beetik u yantal jeetsʼelil yéetel kiʼimak óolal ichiloʼob (Isa. 54:17; Fili. 4:7).

Unaj k-tsʼáaik nib óolal tiʼ Dios tumen ku nuʼuktikoʼon

¿Bix k-eʼesik k-tsʼáaik u nib óolalil tiʼ Dios yoʼolal bix u nuʼuktikoʼon? Apóstol Pabloeʼ ku yaʼalik: «Uʼuyeʼex u tʼaan le máaxoʼob nuʼuktikteʼex le bejoʼ yéetel yaneneʼex yáanal u páajtaliloʼob» (Heb. 13:17). Baʼaleʼ lelaʼ yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼaliʼ. Koʼox aʼalikeʼ techeʼ juntúul israelita kuxlaj tu kʼiinil Moisés. Tsʼoʼok u máan yaʼab kʼiinoʼob káajak a xíimbal tu paach le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼoʼ. Chéen ken a wil u jeʼelel. Maʼ xaaneʼ ka tuklik: «¿Jaypʼéel kʼiin kun pʼáatal wayeʼ? ¿Junpʼéel kʼiin? ¿Junpʼéel semana? ¿Yaʼab mesoʼob?». Bey túunoʼ ka tuklik wa yaan a láaj jóoʼsik tuláakal a nuʼukuloʼob. Maʼ xaaneʼ ken káajakeʼ ka jóoʼsik chéen le baʼaxoʼob jach kʼaʼabéettechoʼ. Baʼaleʼ ken máanak yaʼab kʼiineʼ, ku náakal a wóol a sen xakʼalt a nuʼukuloʼob utiaʼal a kaxtik le baʼaxoʼob kʼaʼabéettechoʼ, le oʼolal ka chʼaʼtuklik a jóoʼsik tuláakal. Baʼaleʼ chéen pʼel u tsʼoʼokol a jóoʼsikeʼ, ku péek le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼoʼ, bey túunoʼ ku kʼaʼabéettal a kaʼa tsʼapik. ¿Máasaʼ jach jeʼel u náakal a wóoleʼ? Baʼaleʼ kʼaʼabéet u «jóokʼol [a] binbal» tu séebaʼanil jeʼex u beetik u maasil israelitaʼoboʼ (Núm. 9:17-22).

Kux túun toʼon, ¿k-kʼamik wa le nuʼuktaj ku tsʼáaik Diosoʼ? ¿K-ilik wa k-séeb beetik le baʼax ku yaʼalikoʼ wa maʼatech k-beetik u cuentail? ¿K-beetik wa le baʼax ku yaʼalaʼal jeʼex le yaan yil yéetel bix unaj u tsʼaʼabal xook, u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, le adoración ich familiailoʼ, baʼax unaj k-beetik ken xiʼikoʼon teʼ asambleaʼoboʼ yéetel le bix jeʼel k-múuchʼ meyaj yéetel le Comité tiʼ Enlace yéetel Hospitaloʼoboʼ? Uláakʼ bix jeʼel k-eʼesik k-tsʼáaik u nib óolalil le nuʼuktaj ku tsʼáaiktoʼon Diosoʼ, letiʼe k-kʼamik le tsolnuʼukoʼob  ku tsʼaʼabaltoʼonoʼ. Le oʼolal maʼatech k-beetik chéen baʼax k-tuklik ken k-chʼaʼtukult k-beetik wa baʼax, baʼaxeʼ k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba bey xan baʼax ku yaʼalik u kaajal. Jeʼex juntúul chan paal ku bin u yáalkab yiknal u taataʼob ken joʼopʼok u sen jaatsʼ cháakeʼ, toʼoneʼ k-maas natsʼikba tiʼ le múuchʼulil ken yanaktoʼon nukuch talamiloʼoboʼ.

U jaajileʼ tuláakal le máaxoʼob nuʼuktik u kaajal Diosoʼ láaj kʼebanoʼob. Moisés kaʼacheʼ kʼeban, baʼaleʼ le tʼoʼol múuyal yéetel le tʼoʼol kʼáakʼoʼ tu yeʼesaj Jéeoba yéeymil yéetel letiʼ áantik. Tsʼoʼoleʼ le israelitaʼoboʼ ku binoʼob chéen le ken aʼalaʼak tumen «Yuumtsil jeʼel bix tu [yaʼalaj] tiʼ Moiseseʼ»; mix juntúul tu chʼaʼtuklaj u bin chéen tu juunaliʼ (Núm. 9:23). Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ Moisés, le máax tsʼaʼab tumen Dios utiaʼal tʼaan tu kʼaabaʼ le kaaj, aʼalik ka xiʼikoʼoboʼ.

Bejlaʼa xaneʼ, le j-kanan otoch chúukaʼan u yóoloʼ, ku yaʼaliktoʼon ka péeknakoʼon ken kʼaʼabéetchajak. Ku meyajtiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan, K-meeyjil tiʼ le Reinooʼ, le túumben jóoʼsaʼaniloʼoboʼ yéetel le tsoltʼaanoʼob ku máansaʼal teʼ asambleaʼoboʼ. Ku túuxtik xan superintendente viajanteʼob u tsʼaʼobtoʼon nuʼuktaj, ku túuxtik toʼon cartaʼob yéetel ku tsʼáaik xookoʼob utiaʼal u maas kaʼansaʼal le sukuʼunoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼ.

¿K-kʼaj óoltik wa le baʼax ku meyaj tiʼ Dios utiaʼal u nuʼuktikoʼon teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ? Ku meyajtiʼ u kaajal utiaʼal u nuʼuktikoʼon teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. Jach maʼalob kanáantaʼaniloʼon, le oʼolal k-paklan yaabiltikba yéetel k-múuchʼ meyaj.

Le tsʼoʼok u máan yaʼab jaʼaboʼob okok le israelitaʼob teʼ luʼum aʼalaʼan u tsʼaʼabaltiʼoboʼ, aʼalaʼabtiʼob tumen Josué: «In kʼáat ka a wutsil kʼaj óolteʼex yéetel tuláakal a puksiʼikʼaleʼex bey xan yéetel tuláakal a wóoleʼex tsʼoʼok u béeychajal tuláakal baʼax tu [yaʼalaj] Yuumtsil» (Jos. 23:14). Le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ yaan xan u kʼuchul u kʼiinil u kajtaloʼob teʼ túumben luʼumoʼ. Baʼaleʼ unaj k-kʼamik yéetel kabal óolal le nuʼuktaj ku tsʼáaik Jéeobaoʼ. Le oʼolal jach unaj k-kʼaj óoltik le baʼax ku meyaj tiʼ utiaʼal u nuʼuktikoʼonoʼ.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 5]

Bejlaʼeʼ ku nuʼuktikoʼon u kaajal Jéeoba

Túumben jóoʼsaʼaniloʼob

Jejeláas xookoʼob

Muchʼtáambaloʼob utiaʼal u jóokʼol máak kʼaʼaytaj