Táan u páaʼtkoʼob kaʼach le Mesíasoʼ

«Le máakoʼoboʼ táan kaʼach u páaʼtkoʼob Cristo, yéetel tuláakloʼob káaj u tuklikoʼob ichil u puksiʼikʼaloʼob yoʼolal Juan: “¿Letiʼ wa le Cristoaʼ?”.» (LUC. 3:15, NM)

1. ¿Baʼax tu yaʼalaj juntúul ángel tiʼ le j-kanan tamanoʼoboʼ?

TSʼOʼOK u yáakʼabtal. Le j-kanan tamanoʼoboʼ tiaʼanoʼob teʼ kʼáaxoʼ, táan u kanáantik u yaalakʼoʼob. Letiʼobeʼ jaʼakʼ u yóoloʼob le ka tu yiloʼob u chíikpajal juntúul u ángel Jéeoba tu yiknaloʼob yéetel bix úuchik u sáasilchajal le tuʼux yanoʼob yoʼolal u nojbeʼenil Diosoʼ. Le angeloʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ a sajaktaleʼex, tumen táan in taasikteʼex junpʼéel maʼalob péektsil, lelaʼ bíin u kiʼimakkúuns yóol tuláakal máak: Bejlaʼeʼ síij tu kaajal David juntúul [salvador] a tiaʼaleʼex, Cristo Yuumtsil». Tsʼoʼok u síijil le chaambal kun kʼuchul u beetuba Mesíasiloʼ. Letiʼobeʼ jeʼel u páajtal u yilkoʼob tiʼ junpʼéel kaaj yaan naatsʼ teʼ tuʼux yanoʼoboʼ, chikúuntaʼan tuʼux ku tséentaʼal le baʼalcheʼoboʼ. «Tu séebaʼanil ka chíikpaj tu tséel le angeloʼ yaʼab u angeliloʼob kaʼan, táan kaʼach u kiʼikiʼtʼantikoʼob Jajal Dios, táan u yaʼalikoʼob: Nojbeʼenil tiʼ Yuum Jajal Dios tu kaʼaniloʼob, yéetel tiʼ luʼumeʼ jeetsʼel óolal tiʼ wíinikoʼob máaxoʼob ku kiʼimakkúuntaʼal [u] yóoloʼob yéetel u yutsil.» (Luc. 2:8-14.)

2. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le tʼaan «Mesíasoʼ», yéetel bix jeʼel u yojéeltaʼal máax le yéeyaʼan utiaʼal u beet u Mesíasiloʼ?

² Le j-kanan tamanoʼoboʼ, judíoʼob, le oʼolal u yojloʼobeʼ le tʼaan «Mesías» wa «Cristooʼ», táan u tʼaan tiʼ le máax «Yéeyaʼan» tumen Jéeoba utiaʼal u beet junpʼéel nojoch meyajoʼ (Éxo. 29:5-7). Baʼaleʼ ¿bix jeʼel u páajtal u maas kʼaj óoltikoʼob le Mesías yéetel u yáantkoʼob uláakʼ máakoʼob u naʼatoʼobeʼ le chan paal tsʼoʼok u síijiloʼ letiʼe máax yéeyaʼan, jeʼex aʼalaʼabik tumen le angeloʼ? Unaj u yilkoʼob le profecíaʼob tiʼ le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreo ku tʼaanoʼob tiʼ le Mesíasoʼ yéetel u yilkoʼob bix u bin u béeytal ichil u kuxtal le chaambaloʼ.

¿Baʼaxten jach yaʼab máax páaʼtik?

3, 4. ¿Bix unaj k-naʼatik le baʼax ku yaʼalik Daniel 9:24 yéetel 25?

³ Ka máan kʼiineʼ, káaj u kʼaʼaytaj Juan Bautista. Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj yéetel tu beetoʼ tu beetaj u tuklaʼal  tumen yaʼab máak letiʼ le Mesíasoʼ (Luc. 3:15, NM). ¿Baʼaxten yaan máakeʼ tu tuklaj tsʼoʼok u kʼuchul u kʼiinil u taal Cristo? Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u kʼuchul u naʼatoʼob tubeel le profecía ku tʼaan tiʼ le «setenta semanaʼoboʼ», lelaʼ ku yaʼalik: «Setenta semanaʼob bíin máankoʼob yóokʼol a kaajal [...]. Lelaʼ u najmal a wojéeltik [...]: Desde tiʼ le súutuk ku bin aʼalbil yutskíintaʼal yéetel u kaʼa líiʼsaʼal Jerusalén, tak ken kʼuchuk le nojochil junpáaykuntaʼanoʼ [wa le Mesíasoʼ], yaan u máan sesenta yéetel kaʼapʼéel semanaʼob» (Dan. 9:24, 25). Yaʼab uláakʼ tsʼíiboʼobeʼ ku yeʼeskoʼobeʼ lelaʼ táan u tʼaan tiʼ jaʼaboʼob, maʼ kʼiinoʼobiʼ. Jeʼex le Biblia La Palabra de Dios para Todos ku yaʼalik tiʼ junpʼéel chan tsolajil: «Setenta semanaʼob tiʼ jaʼaboʼob, wa cuatrocientos noventa jaʼaboʼob».

⁴ Bejlaʼeʼ toʼoneʼ k-ojel le 69 semanaʼob ku yaʼalik Daniel 9:25 káaj u xoʼokloʼob tu jaʼabil 455 táanil tiʼ u taal Jesús, le ka aʼalaʼab tiʼ Nehemías tumen rey Artajerjes ka u yutskíint yéetel ka u jel líiʼs u kaajil Jerusalén (Neh. 2:1-8). Wa desde teʼ kʼiin ku kaajal k-xokik 69 semanaʼob, wa 483 jaʼaboʼoboʼ, k-kʼuchul tak tuʼ jaʼabil 29, le ka okjaʼanaj Jesusoʼ. Teʼ súutuk jeʼeloʼ taal le kiliʼich muukʼ tu yóokʼoloʼ, ka kʼuch u beetuba Mesíasil (Mat. 3:13-17). *

5. ¿Baʼax profecíailoʼob ken xakʼalt beoraaʼ?

⁵ Koʼoneʼex ilik uláakʼ profecíaʼob ku tʼaanoʼob tiʼ bix kun síijil le Mesíasoʼ, u yáax jaʼabiloʼob u kuxtal, yéetel le meyaj tu beetoʼ. Ken k-il bix béeychajkoʼobeʼ yaan u maas muʼukʼaʼantal k-fe tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel yaan k-ilkeʼ Jesuseʼ jach tu jaajil letiʼe Mesías aʼalaʼan u taaloʼ.

U yáax jaʼabiloʼob u kuxtal

6. ¿Bix béeychajik Génesis 49:10?

⁶ Yaan u taal tiʼ u chʼiʼibal Judá. Le taʼaytak u kíimil Jacoboʼ, tu tsʼáaj u bendición tiʼ u paalal. Junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼ letiʼ lelaʼ: «Mix máak bíin luʼsik u páajtalil Judá, mix le jalaʼach xóolteʼ yaan tu kʼaboʼ, tak ken kʼuchuk u kʼiinil u taal u taatail le jalaʼach xóolteʼoʼ, le máax bíin uʼuyajtʼantaʼak, tumen múuchʼ kaajoʼob bíin tsʼoʼokbesik u tʼaan» (Gén. 49:10). Le judíoʼob xakʼalxoktik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le tekstoaʼ táan u tʼaan tiʼ le Mesíasoʼ. ¿Baʼax ku chíikbesik «le jalaʼach xóolteʼ» tu chʼaʼchiʼitoʼ? Ku chíikbesik le páajtalil yaan tiʼ juntúul máax táan u reinaroʼ. Le profecíaoʼ ku yeʼesikeʼ tuláakal le reyoʼoboʼ tu chʼiʼibal Judá kun jóokʼloʼob, jeʼex úuchik desde ka káaj u reinar Davideʼ. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal «u taatail le jalaʼach xóolteʼoʼ»? Le tʼaan ich Hebreooʼ ku tsʼáaik naʼatbil «Le Máax u Yuumiloʼ». Le u yuumilaʼ yaan u jóokʼol tiʼ u chʼiʼibal Judá yéetel yaan u reinar utiaʼal mantatsʼ. Le baʼax áantkoʼon utiaʼal k-kʼaj óoltikoʼ letiʼe baʼax tu yaʼalaj Dios tiʼ Sedequías, le u tsʼook máax reinarnaj Jerusalenoʼ. Tu yaʼalajtiʼeʼ yaan u taal juntúul máax tiʼ kun tsʼaabil u derechoil utiaʼal u gobernar (Eze. 21:26, 27). Ka tsʼoʼok u reinar Sedequíaseʼ, chéen tiʼ Jesús, le máax ku taal tiʼ u chʼiʼibal David, aʼalaʼab yaan u tsʼaʼabal le reinooʼ. Táanil tiʼ u síijil Jesuseʼ, le ángel Gabrieloʼ tu yaʼalaj tiʼ María: «Jajal Dios Yuumtsil kun beetik [reyil] jeʼel bix David u taataeʼ, tu yoʼolal u beetik u [reyil] yóokʼol Israel mantatsʼ. U [reinoeʼ] mix bikʼin bíin xuʼuluk» (Luc. 1:32, 33). Jeʼex túun k-ilkoʼ, «u taatail le jalaʼach xóolteʼoʼ» Jesús, le máax ku taal tiʼ u chʼiʼibal Judá yéetel ichil u chʼiʼilankabil Davidoʼ (Mat. 1:1-3, 6; Luc. 3:23, 31-34).

7. ¿Tuʼux le síij le Mesíasoʼ, yéetel baʼax úuch utiaʼal u béeytal?

⁷ Tu kaajil Belén kun síijil. Miqueaseʼ tu yaʼalaj: «Techeʼ, Belén Efrata, u chichnil ichil u kajtaliloʼob u yotochnáaloʼob Judaeʼ, tiʼ teech bíin jóokʼok juntúul u [gobernanteil] Israel tiʼ u taal tiʼ junpʼéel úuchben chʼiʼibaleʼ» (Miq. 5:2). Jeʼex túun k-ilkoʼ, le Mesíasoʼ tu kaajil Belén kun síijil, lelaʼ junpʼéel chan kaaj ku kʼaabaʼtik kaʼach Efrata. María yéetel José, u yíichameʼ, maʼ tiʼ kajaʼanoʼob teʼ chan kaaj yaan tu luʼumil Judá kaʼachoʼ, baʼaxeʼ tiʼ kajaʼanoʼob tu kaajil Nazareteʼ. Baʼaleʼ ka bin u tsʼíibt u kʼaabaʼob tu kaajil Belén, jeʼex aʼalaʼabik tumen le romailoʼoboʼ, tiʼ síij Jesús, kaʼapʼéel jaʼab táanil tiʼ le yáax siglooʼ (Mat. 2:1, 5, 6). Le profecíaoʼ béeychaj jach jeʼex aʼalaʼaniloʼ.

8, 9. Jeʼex u yaʼalik le profecíaʼoboʼ, ¿máax kun síijsik le Mesíasoʼ, yéetel baʼax nojoch muʼyajil aʼalaʼab kun yantal ken síijik?

 ⁸ Yaan u síijil tiʼ juntúul koʼolel maʼ tsʼokaʼan u beeliʼ. Isaíaseʼ tu yaʼalaj: «Le x-chʼúupaloʼ [...], bin u kaʼaj yantal u [paal]» (xokaʼak Isaías 7:14). U jaajileʼ teʼ tekstoaʼ maʼatech u meyaj le tʼaan hebreo (bethuláh) utiaʼal u yaʼalaʼal juntúul x-chʼúupal maʼ yanchajaʼan mix baʼal u yil yéetel juntúul xiibiʼ, baʼaxeʼ ku meyaj tiʼ junpʼéel tʼaan (ʽalmáh) utiaʼal u chʼaʼchiʼitaʼal juntúul x-chʼúupal tsʼoʼok u yantal baʼax u yil yéetel juntúul xiib. Baʼaleʼ le tʼaan xanaʼ ku meyaj utiaʼal u chʼaʼchiʼitaʼal juntúul x-chʼúupal maʼ yanak mix baʼal u yil yéetel juntúul xiib, jeʼex Rebecaeʼ (Gén. 24:16, 43). Tsʼoʼoleʼ le ka síij Jesusoʼ, yéetel u nuʼuktaj u kiliʼich muukʼ Dioseʼ, tiʼ Mateoeʼ meyajnaj junpʼéel tʼaan griego (parthénos) utiaʼal u chʼaʼchiʼitik juntúul x-chʼúupal maʼ yanak mix baʼal u yil yéetel juntúul xiib le ka tu yaʼalaj béeychaj tiʼ letiʼ le baʼax ku yaʼalik Isaías 7:14. U Evangelioil Mateo yéetel Lucaseʼ u taatsʼ u yaʼalikoʼob Maríaeʼ maʼ yanchajaʼan mix baʼal u yil yéetel juntúul xiibiʼ, baʼaxeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ yanchaj u hijo yoʼolal u páajtalil le kiliʼich muukʼoʼ (Mat. 1:18-25; Luc. 1:26-35).

⁹ Ken tsʼoʼokok u síijileʼ yaan u kíimsaʼal yaʼab mejen paalal. Yaʼab jaʼaboʼob táanil tiʼ u taal Jesús, teʼ kʼiinoʼob tiʼ kajaʼan le israelitaʼob Egiptooʼ, faraoneʼ tu yaʼalaj ka puʼuluk tu áalkab jaʼil le Nilo tuláakal le mejen xiiboʼob táant u síijloʼoboʼ (Éxo. 1:22). Ka máan kʼiineʼ Jeremías 31:15 yéetel 16, tu yaʼalaj yaan u kʼuchul u kʼiinil u kíimsaʼal yaʼab mejen paalaloʼob jeʼex le beetaʼab Egiptooʼ. Le profecíaoʼ ku yaʼalik: «Raquel[eʼ] ku yokʼol tu yoʼolal u paalal», tumen tsʼoʼok u bisaʼaloʼob «tu luʼumil le [enemigoʼoboʼ]». Letiʼeʼ jach kʼaʼam kun okʼol, le oʼolal yaan u yuʼubaʼal tak tu kaajil Ramá, kex náach yanil, tu luʼumil Benjamín, tu xaaman Jerusalén. Mateoeʼ ku yaʼalikeʼ le baʼax tu yaʼalaj Jeremíasoʼ, béeychaj le ka aʼalaʼab tumen rey Herodes ka kíimsaʼak le mejen paalaloʼob tu kaajil Belén yéetel teʼ kaajoʼob yaan tu baʼpachoʼ (xokaʼak Mateo 2:16-18). ¡Bukaʼaj wal úuchik u muʼyaj le taatatsiloʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ!

10. ¿Bix béeychajik le baʼax ku yaʼalik Oseas 11:1 tu yáax jaʼabiloʼob u kuxtal Jesusoʼ?

¹⁰ Jeʼex u kaajil Israeleʼ, Dioseʼ tu beetaj u jóokʼol u Hijo Egipto (Ose. 11:1). Táanil tiʼ u yaʼalaʼal tumen Herodes ka kíimsaʼak le mejen paalaloʼoboʼ, juntúul angeleʼ tu yaʼalaj tiʼ José ka xiʼik Egipto yéetel María bey xan yéetel Jesús. Letiʼobeʼ lukʼoʼob le «ka kíim Herodes[oʼ]. Lelaʼ úuch tu yoʼolal u tsʼoʼokpajal baʼax aʼalaʼan tumen Yuumtsil jeʼel bix tu tsʼíibtaj le [profeta Oseasoʼ]: Tin tʼanaj in paal tiʼ u luʼumil Egipto» (Mat. 2:13-15). Jesuseʼ maʼ tu controlartaj mix junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob úuch le ka síijoʼ mix le baʼaxoʼob úuch tu yáax jaʼabiloʼob u kuxtaloʼ.

Káaj u kʼaʼaytaj

11. ¿Bix úuchik u jeʼekʼabtaʼal u beel Cristo?

¹¹ Yaan u binoʼob táanil tiʼ letiʼ utiaʼal u jeʼekʼabtikoʼob u beel. Malaquíaseʼ tu yaʼaleʼ «[profeta] Elías» kun beetik le meyaj utiaʼal u péeksik u puksiʼikʼal le kaaj u kʼamoʼob le Mesíasoʼ (xokaʼak Malaquías 4:5, 6). Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le «Elías» aʼalaʼanoʼ Juan Bautista (Mat. 11:12-14). Tsʼoʼoleʼ Marcoseʼ tu yaʼaleʼ le meyaj tu beetaj Juanoʼ tu béeykuntaj le baʼax aʼalaʼan tumen Isaíasoʼ (Isa. 40:3; Mar. 1:1-4). Jesuseʼ maʼ tu yaʼalaj tiʼ Juan ka xiʼik u jeʼekʼabt u beeliʼ mix ka u beet junpʼéel meyaj jeʼex le tu beetaj Elíasoʼ. Jéeoba aʼaltiʼ ka u beet le meyaj áantajnaj utiaʼal u kʼaj óoltaʼal le Mesíasoʼ.

12. ¿Baʼax meyajil eʼes Jesuseʼ letiʼ le Mesíasoʼ?

¹² Jeʼel u páajtal u kʼaj óoltaʼal yoʼolal le meyaj tu beetoʼ. Juntéenjeakeʼ Jesuseʼ bin teʼ sinagoga yaan tu kaajil Nazaret, le tuʼux líikʼoʼ. Tu chʼaʼaj u rolloil Isaíaseʼ ka tu xokaj le tʼaanoʼobaʼ: «U [kiliʼich muukʼ] Yuumtsileʼ tiʼ yaan tin wóokʼoleʼ, tumen u junpáaykuntmajen utiaʼal in tsʼáa maʼalob péektsil tiʼ le óotsiloʼoboʼ, u túuxmajen in tsʼáa toj óolal tiʼ le ku muʼyaj u puksiʼikʼaloʼoboʼ, utiaʼal in kʼaʼayt jáalkʼabil tiʼ le kʼalaʼanoʼoboʼ, utiaʼal in tsʼáa u sáasil le chʼóopoʼoboʼ, utiaʼal in jáalkʼabt le loobiltaʼanoʼoboʼ, yéetel utiaʼal in [kʼaʼayt] u maʼalob kʼiinil Yuumtsil». Mix máak jeʼel u páajtal u yaʼalik wa maʼ letiʼ le Mesíasoʼ, le oʼolal páajchaj u yaʼalik: «Bejlaʼeʼ tsʼoʼokpajaʼan ta táaneʼex le tsʼíiboʼobaʼ» (Luc. 4:16-21).

13. ¿Baʼax tu yaʼalaj Isaías yoʼolal le kʼaʼaytaj tu beetaj Cristo tu luʼumil Galileaoʼ?

 ¹³ Yaan u beetik u meyaj tu luʼumil Galilea. Ka tʼaanaj tiʼ «Galilea, u luʼumiloʼob Zabulón yéetel Neftalí[eʼ]», Isaíaseʼ tu yaʼalaj: «Le kaaj ku xíimbal kaʼach ich éeʼjochʼeʼenileʼ, tu yilaj nojoch sáasil; tsʼoʼok u jóopbal junpʼéel sáasil tiʼ le máaxoʼob kajnáaloʼob kaʼach ich éeʼjochʼeʼeniloʼ» (Isa. 9:1, 2). ¿Tuʼux túun tu káajsaj Jesús u kʼaʼaytaj? Teʼ kaajoʼob yanoʼob tu luʼumil Galileaoʼ. Letiʼeʼ kajlaj Capernaum, junpʼéel tiʼ le noj kaajoʼob yaan Galileaoʼ. Beyoʼ u kajnáaliloʼob Zabulón yéetel Neftalíeʼ páajchaj u yuʼubikoʼob le baʼaxoʼob tu kaʼansoʼ (Mat. 4:12-16). Tsʼoʼoleʼ tiʼ junpʼéel u puʼukiloʼob kaʼansajnaji, tiʼ tu yéeyaj u apostoloʼobiʼ yéetel tiʼ tu beetaj u yáax milagroiʼ. Yéetel maʼ xaaneʼ, láayliʼ Galilea tu chíikbesuba tu táan maas tiʼ quinientos tiʼ u disipuloʼob le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxtaloʼ (Mat. 5:1–7:27; 28:16-20; Mar. 3:13, 14; Juan 2:8-11; 1 Cor. 15:6). Jeʼex túun k-ilkoʼ, tu béeykuntaj le baʼax u yaʼalmaj Isaías úuchik u kʼaʼaytaj tu «luʼumiloʼob Zabulón yéetel Neftalí[oʼ]». Baʼaleʼ tiʼ tuláakal u luʼumil Israel tu kʼaʼaytaj le Reinooʼ.

Uláakʼ profecíaʼob yoʼolal le Mesíasoʼ

14. ¿Bix úuchik u béeykuntik Jesús le Salmo 78:2?

¹⁴ Yaan u meyaj kettʼaanoʼob tiʼ utiaʼal u kaʼansaj. Le salmista Asafoʼ tu yaʼalaj: «[Nikaʼaj] tʼaan ichil kettʼaanoʼob» (Sal. 78:2). ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ le tekstoaʼ táan u tʼaan tiʼ Jesús? Tumen bey u yaʼalik Mateooʼ. Ka tsʼoʼok u ketik le Reino yéetel u neekʼ mostaza bey xan yéetel le levadura ku meyaj utiaʼal u beetaʼal waajoʼ, Mateoeʼ ku yaʼalik: «Mix baʼal tu kaʼansajtiʼob wa maʼ yéetel kettʼaanoʼobiʼ. Lelaʼ úuch utiaʼal ka tsʼoʼokpajak baʼax tu yaʼalaj le [profeta] le ka tu tsʼíibtaj: Bíin tʼaanaken yéetel kettʼaanoʼob; bíin in waʼal baʼaloʼob taʼakaʼaniliʼ le ka chuʼunpaj yóokʼol kaabeʼ» (Mat. 13:31-35). Meyajnaj kettʼaanoʼob tiʼ utiaʼal u kaʼansik le máakoʼoboʼ.

15. ¿Bix béeychajik le baʼax ku yaʼalik Isaías 53:4?

¹⁵ Yaan u beetik milagroʼob utiaʼal u tsʼakik máak. Lelaʼ bey úuchik u yaʼalik Isaías: «Letiʼeʼ [u] kuchmaj kaʼach tuláakal k-muʼyajoʼob, táan kaʼach u muʼyajtik k-kʼiʼinamiloʼob» (Isa. 53:4). Mateoeʼ ku yaʼalikeʼ le ka tsʼoʼok u tsʼakik u suegra Pedroeʼ, Cristoeʼ tu tsʼakaj uláakʼ máakoʼob utiaʼal «u tsʼoʼokpajal baʼax tu yaʼalaj [profeta] Isaías le ka tu yaʼalaj: Letiʼeʼ [...] tu bisaj k-kʼojaʼaniloʼob» (Mat. 8:14-17). Lelaʼ chéen junpʼéel tiʼ le yaʼabkach u téenel ku yúuchul tʼaan tiʼ bix úuchik u tsʼakik le kʼojaʼanoʼoboʼ.

16. ¿Bix úuchik u yeʼesik apóstol Juan le baʼax ku yaʼalik Isaías 53:1 béeychaj tiʼ Jesús?

¹⁶ Kex jach nuuktak baʼaxoʼob ken u beeteʼ, maʼ kun kʼambil tumen u maas yaʼabil le máakoʼoboʼ (xokaʼak  Isaías 53:1). Apóstol Juaneʼ tu yaʼalaj bix béeychajik le baʼax aʼalaʼanaʼ: «Kex tu beetaj Jesús yaʼabkach nojoch chíikulaloʼob tu táanoʼobeʼ, maʼ tu yoksaj u yóoloʼob tiʼiʼ, tumen yanchaj u tsʼoʼokpajal le baʼax tu tsʼíibtaj [profeta] Isaías: Yuumtsil, ¿máax tsʼoʼok u yoksaj óoltik [k-kʼaʼaytaj]? ¿Tiʼ máax tsʼoʼok u yeʼesik Yuumtsil u páajtalil?» (Juan 12:37, 38). Le tʼaanoʼobaʼ seguernaj u béeytal tak le tsʼoʼok u kíimiloʼ, tumen le ka joʼopʼ u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tumen Pablooʼ, le máakoʼoboʼ maʼ tu yóotoʼob u creertoʼob Cristoiʼ (Rom. 10:16, 17).

17. ¿Baʼax tu yaʼalaj Juan yoʼolal le Salmo 69:4?

¹⁷ Yaan u pʼektaʼal kex maʼ u beetmaj baʼax kʼaasiʼ (Sal. 69:4). Juaneʼ ku yaʼalik le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «Maʼ bíin yanak kaʼach u siʼipiloʼob wa maʼ in beetik ichiloʼob baʼaloʼob mix uláakʼ máak beetmil[iʼ]. Tsʼoʼok u yilkoʼob le baʼaloʼobaʼ, ku tsʼoʼokoleʼ kex beyoʼ u pʼekmajenoʼob yéetel u pʼekmajoʼob xan in Taata. Baʼaleʼ le baʼaloʼobaʼ ku yúuchul tumen kʼaʼanaʼan ka tsʼoʼokpajak le tʼaanoʼob tsʼíibtaʼan tiʼ u yaʼalmajtʼaanoʼoboʼ: Tu pʼektajenoʼob kex minaʼan baʼax oʼolal» (Juan 15:24, 25). ¿Baʼaxten tu yaʼalaj le profecía tiaʼan ichil le «aʼalmajtʼaanoʼob», wa tiaʼan ichil le Salmoʼoboʼ? Tumen u suukaʼanileʼ ku yaʼalaʼal «aʼalmajtʼaanoʼob» tiʼ tuláakal le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ (Juan 10:34; 12:34). Le Evangelioʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ jach yaʼab máaxoʼob pʼekt Jesús, maases u nuuktakil le judíoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Le yóokʼol kaaboʼ minaʼan baʼax oʼolal u pʼektikeʼex, baʼaleʼ teneʼ u pʼekmen, tumen kin waʼalik jach kʼaastak le baʼaxoʼob ku beetkoʼ» (Juan 7:7).

18. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-maas creert Jesuseʼ letiʼe Mesíasoʼ?

¹⁸ Le disipuloʼob teʼ yáax siglooʼ, jach  tu creertoʼobeʼ Jesús tiʼ Nazareteʼ letiʼe Mesíasoʼ, tumen béeychaj ichil u kuxtal tuláakal le profecíaʼob tiʼ le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreo utiaʼal u kʼaj óoltaʼaloʼ (Mat. 16:16). Yanoʼobeʼ béeychajoʼob tu yáax jaʼabiloʼob u kuxtal, uláakʼoʼobeʼ béeychajoʼob le ka joʼopʼ u kʼaʼaytajoʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik uláakʼ profecíaʼob ku tʼaanoʼob tiʼ letiʼ. Jach maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le profecíaʼobaʼ, lelaʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-maas creertik Jesuseʼ letiʼe máax Yéeyaʼan tumen Jéeobaoʼ.

[Tsolajil]

¿Baʼax jeʼel k-núukikeʼ?

• ¿Baʼax profecíailoʼob béeychaj le ka síij Jesusoʼ?

• ¿Máax jeʼekʼabt le bej utiaʼal u kʼuchul le Mesíasoʼ?

• ¿Bix úuchik u béeytal tiʼ Cristo le baʼax ku yaʼalik le capítulo 53 tiʼ Isaíasoʼ?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]