Tu kaxtoʼob le Mesíasoʼ
Tu kaxtoʼob le Mesíasoʼ
«Tsʼoʼok [k-kaxtik] le Mesíasoʼ.» (JUAN 1:41)
1. ¿Baʼax beet u yaʼalik Andrés: «Tsʼoʼok [k-kaxtik] le Mesíasoʼ»?
JUAN BAUTISTAEʼ tiaʼan yéetel kaʼatúul tiʼ u disipuloʼobeʼ, Andrés yéetel Juan. Ka náatsʼ Jesús tu yiknaleʼ, tu yaʼalaj: «Ileʼex, letiʼ u j-taman Jajal Dios». Le kaʼatúul disipuloʼobaʼ tu séebaʼanil binoʼob tu paach Cristo, tu máansoʼob u yalab le kʼiin tu yéeteloʼ. Ka tsʼoʼokeʼ, Andreseʼ jóokʼ u kaxt Simón Pedro, u sukuʼun, ka tu yaʼalajtiʼ: «Tsʼoʼok [k-kaxtik] le Mesíasoʼ». Ka tu bisaj yiknal Jesús (Juan 1:35-41).
2. ¿Baʼaxten maʼalob ka k-xakʼalxokt le profecíaʼob ku tʼaanoʼob tiʼ le Mesíasoʼ?
2 Ka máan kʼiineʼ, Andrés, Pedro yéetel uláakʼ disipuloʼobeʼ yanchaj u páajtalil u xakʼaltikoʼob le baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ. Letiʼobeʼ jach tu creertoʼob Jesús tiʼ Nazareteʼ letiʼ le Mesías aʼalaʼan u taaloʼ, le oʼolal tu tsʼáajoʼob u yojéelt u maasil. Toʼon xaneʼ jach jeʼel u maas muʼukʼaʼantal k-fe tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ bey xan tiʼ le máax Yéeyaʼan tumen Jéeoba wa k-xakʼalxoktik le profecíaʼob ku tʼaanoʼob tiʼ le Mesíasoʼ.
«A [reyeʼ] táan u taal»
3. ¿Baʼax profecíailoʼob béeychajoʼob ka ook Jesús bey Reyil tu kaajil Jerusaleneʼ?
3 Yaan u yokol bey Rey tu kaajil Jerusaleneʼ. Junpʼéel profecía tu tsʼíibtaj Zacaríaseʼ, ku yaʼalik tiʼ Jerusalén: «¡U kaajil Sión sen kiʼimakchajak a wóol! ¡U kaajil Jerusalén kʼaaynen tu yéetel kiʼimak óolal! A [reyeʼ] táan u taal tuʼux yanech, [toj u kuxtal, salvartaʼan], baʼaleʼ kabal u yóol u natʼmaj juntúul burro, juntúul chan burro u yaal juntúul x-burra» (Zac. 9:9). Junpʼéel salmo xaneʼ ku yaʼalik baʼax kun aʼalbil tiʼ le Mesías ken ookkoʼ: «¡Kiʼikiʼtʼantbil le máax ku taal tu kʼaabaʼ Yuumtsiloʼ!» (Sal. 118:26). Jesuseʼ maʼ tu beetaj mix baʼal utiaʼal u jóokʼol u kajnáaliloʼob Jerusaleniʼ. Chéen tu juunaloʼob chʼaʼtukloʼob u jóokʼloʼob u kʼamoʼob jeʼex úuchik u yaʼalik le profecíaʼoboʼ. Ken k-xok le baʼax úuchaʼ, unaj k-máansik t-tuukul bix kiʼimakil u yóol le máakoʼob yanoʼob kaʼachoʼ (xokaʼak Mateo 21:4-9).
4. ¿Bix béeychajik le Salmo 118:22 yéetel 23?
4 Jach yaan u yaabiltaʼal tumen Dios, baʼaleʼ maʼ kun kʼambil tumen yaʼab máakoʼob bey Mesíasileʼ. Junpʼéel profecíaeʼ ku yaʼalik bix kun kʼambil tumen le máaxoʼob maʼ u kʼáat u creertoʼob le baʼaxoʼob ku yilkoʼoboʼ: «Yéetel kʼex óolal [...] t-sutaj k-paach tiʼ, maʼ t-táan óoltajiʼ» (Isa. 53:3; Mar. 9:12). Baʼaleʼ le salmistaoʼ u yaʼalmiliʼ xaneʼ: «Le tuunich pʼektaʼab tumen le pakʼbaʼaloʼoboʼ kʼuch u beet u noj tuunichil le chuunpakʼoʼ. Lelaʼ beetaʼab tumen Yuumtsil» (Sal. 118:22, 23). Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ letiʼ ku béeytal le tʼaanoʼob le ka tʼaanaj yéetel le máaxoʼob pʼekmiloʼ, yéetel Pedro xaneʼ tu yaʼalaj tiʼ Cristo ku béeychajal (Mar. 12:10, 11; Hch. 4:8-11). U jaajileʼ u Hijo Dios kʼuch u beetuba «u noj tuunichil le chuunpakʼoʼ», wa u chuunpakʼil le junmúuchʼ sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ. Le tuunichaʼ «pʼektaʼa[b] tumen máakoʼob [minaʼan u fejoʼob], baʼaleʼ yaabiltaʼa[b] tumen Jajal Dios jeʼel bix junpʼéel tuunich yéeyaʼan yéetel nojoch u tojoleʼ» (1 Ped. 2:4-6).
Yaan u traicionartaʼal yéetel yaan u pʼaʼatal
5, 6. ¿Baʼax ku yaʼalik jujunpʼéel profecíaʼob yoʼolal bix kun traicionartbil le Mesíasoʼ, yéetel bix béeychajkoʼob?
5 Yaan u traicionartaʼal tumen juntúul u amigo. Le Mesíasoʼ yaan u yúuchultiʼ le baʼax tu yaʼalaj Davidaʼ: «Tak in [maas] maʼalob [amigo], tiʼ máax in kʼubmaj in wóoleʼ, máax ku janal kaʼach tin wéeteleʼ, tsʼoʼok u sutkuba tin wóokʼol [utiaʼal u beetik in lúubul]» (Sal. 41:9). U janal kaʼach máak yéetel wa máaxeʼ ku chíikbesik jach maʼalob u biskuba tu yéetel (Gén. 31:54). Le oʼolal le profecía tu yaʼalaj Davidoʼ ku tʼaan tiʼ juntúul kʼasaʼan máak ku traicionartik u amigo. Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob bix kun béeytal le profecía le ka tu yaʼalaj yaan u traicionartaʼaloʼ: «Maʼ táan in tʼaan tu yoʼolal tuláakleʼex[iʼ]. Teneʼ in wojel máaxoʼob in yéeymaj. Baʼaleʼ yaan u tsʼoʼokpajal baʼax ku yaʼalik le kiliʼich tsʼíiboʼ: Le máax ku janal tin wéeteleʼ, tsʼoʼok u sutkuba tin contra» (Juan 13:18). Jeʼex k-ojlileʼ, Cristoeʼ táan u tʼaan tiʼ le baʼax ken u beet Judas Iscarioteoʼ.
6 Yaan u koʼonol yéetel u tojol juntúul palitsil: 30 u pʼéelal u taakʼinil plata. Mateoeʼ ku yaʼalikeʼ, jeʼex u yaʼalik le profecíaoʼ, chéen letiʼe bajux konaʼabik Jesusoʼ. Baʼaleʼ ku yaʼalikeʼ «[profeta] Jeremías» aʼalmil. ¿Baʼaxten bey úuchik u yaʼalik kex Zacarías 11:12 yéetel 13 aʼalikoʼ? Maʼ xaaneʼ tu kʼiiniloʼob Mateoeʼ, yáax u libroil Jeremías yaan ichil le tsʼíiboʼob tu beetaj le profetaʼob, tuʼux táakaʼan xan u libroil Zacaríasoʼ (keʼetek yéetel Lucas 24:44). Judaseʼ maʼ meyajnajtiʼ le taakʼin úuchik u maʼanal Jesusoʼ, baʼaxeʼ tu pulaj teʼ templooʼ ka tsʼoʼokeʼ ka bin u kíimsuba (Mat. 26:14-16; 27:3-10).
7. ¿Bix béeychajik Zacarías 13:7?
7 Yaan u pʼaʼatal tumen u disipuloʼob. Zacaríaseʼ tu yaʼalaj: «¡Kíims le j-kanan tamanoʼ ka kʼiʼitpajak le tamanoʼoboʼ[!]» (Zac. 13:7). Tu kʼiinil 14 tiʼ nisán tiʼ u jaʼabil 33 tiʼ le yáax siglooʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Tuláakleʼex yaan u lúubul a wóoleʼex tin woʼolal tiʼ le áakʼabaʼ; tumen le Kiliʼich Tsʼíiboʼ ku yaʼalik: Bíin in kaʼaj in kíims le kanan tamanoʼ, le tamanoʼob túunoʼ yaan u kʼiʼitpajloʼob». Lelaʼ jach bey úuchikoʼ, Mateoeʼ ku yaʼalik: «Tuláakal túun le kaanbaloʼoboʼ tu pʼatoʼob Jesús tu juunaleʼ ka púutsʼoʼob» (Mat. 26:31, 56).
Takaʼab u pool yéetel aʼalaʼab baʼal tiʼ
8. ¿Bix béeychajik Isaías 53:8?
8 Yaan u juzgartaʼal yéetel yaan u yaʼalaʼal ka kíimsaʼak (xokaʼak Isaías 53:8). Ka sáaschaj u kʼiinil 14 tiʼ nisaneʼ tu muchʼuba le Sanedrinoʼ. Letiʼobeʼ tu kʼaxoʼob u kʼab Jesuseʼ ka tu túuxtoʼob tu táan Poncio Pilato, u gobernadoril Roma, ka tsʼoʼok u kʼáatchiʼitkeʼ tu yilaj maʼ u beetmaj mix baʼal kʼaasiʼ. Pilatoeʼ tu kʼáataj tiʼ le judíoʼob yanoʼob wa u jáalkʼabt Jesús, baʼaleʼ letiʼobeʼ tu yaʼaloʼob: «¡Baʼajak tiʼ cheʼ!». Tu yaʼaloʼob ka jáalkʼabtaʼak Barrabás, juntúul máax beetmil baʼaxoʼob kʼaastak. Utiaʼal u kiʼimakkúuntik u yóoloʼobeʼ, Pilatoeʼ tu jáalkʼabtaj, tu yaʼalaj ka jaʼajatsʼaʼak Jesús yéetel ka baʼajak tiʼ junpʼéel cheʼ (Mar. 15:1-15, NM).
9. ¿Bix béeychajik Salmo 35:11 tiʼ Jesús?
9 Yaan u yaʼalaʼal baʼaloʼob maʼ jaajtak tu yoʼolaliʼ. Jeʼex Davideʼ, le Mesíasoʼ jeʼel u páajtal u yaʼalikeʼ: «Tuusil máakoʼob ku líikʼloʼob tin wóokʼol yéetel ku kʼáatchiʼitkenoʼob tu yoʼolal baʼaxoʼob maʼ in wojliʼ» (Sal. 35:11). Jach jeʼex u yaʼalik le profecíaaʼ, «u nuuktakil le j-kʼiinoʼoboʼ, le ancianoʼoboʼ, yéetel tuláakal u múuchʼul u nuuktakil le kaajoʼ táan u kaxtikoʼob tak pooloʼob tu yóokʼol Jesús, kex chéen tuusoʼob, utiaʼal u kʼubkoʼob tiʼ kíimil» (Mat. 26:59). «Yaʼab máaxoʼob tu líiʼsoʼob tuusoʼob tu yóokʼol, baʼaleʼ maʼ junpʼéeliliʼchaj baʼax tu yaʼaloʼobiʼ.» (Mar. 14:56.) Tumen jach pʼujaʼan le máaxoʼob pʼekt Cristooʼ tuusnajoʼob utiaʼal ka kíimsaʼak.
10. ¿Bix béeychajik Isaías 53:7?
10 Maʼ kun tʼaan ken takaʼak u pool. Isaíaseʼ tu yaʼalaj: «Sen beetaʼab loob tiʼ, baʼaleʼ tu láaj kʼamaj yéetel suuk óolal, mix tu tsʼáajuba tʼaaniʼ; bisaʼab jeʼel bix u bisaʼal juntúul taman tu kúuchil kíimsajeʼ, letiʼeʼ pʼáat x-maʼ tʼaanil, maʼ tu yaʼalaj mix baʼaliʼ; bisaʼab jeʼel bix u bisaʼal juntúul taman utiaʼal kíimsbileʼ» (Isa. 53:7). Lelaʼ jach bey úuchik u béeytal ichil u kuxtal Jesusoʼ: «Le ka taʼak u pool tumen u nuuktakil le j-kʼiinoʼoboʼ yéetel u nuuktakil le kaajoʼ Jesuseʼ maʼ tu núukajtiʼ mix junpʼéel tʼaaniʼ. Pilato túuneʼ tu yaʼalajtiʼ: ¿Maʼ wa ta wuʼuyik [le] bukaʼaj baʼaloʼob ku yaʼalaʼal ta woʼolaloʼ? Baʼaleʼ Jesuseʼ mix baʼal tu núukajtiʼ; le jalaʼach wíinik túunoʼ sen jaʼakʼ u yóol» (Mat. 27:12-14). Jesuseʼ maʼ tu yaʼalaj mix baʼal kʼaas tu contra le máaxoʼob pʼekmiloʼ (Rom. 12:17-21; 1 Ped. 2:23).
11. ¿Bix béeychajik Isaías 50:6 yéetel Miqueas 5:1?
11 Yaan u beetaʼal loob tiʼ. Tu profecíail Isaíaseʼ, le Mesíasoʼ ku yaʼalik: «Tin síilaj in paach utiaʼal a jatsʼiken, tin chaʼaj u joʼokol in meʼex. Maʼ tin luʼsaj in wich tu tojiloʼob máaxoʼob pochʼiken yéetel ku túubikenoʼobiʼ» (Isa. 50:6). Miqueas xaneʼ ku yaʼalik: «Bin u kaʼaj chich jatsʼbil u [juezil] Israel» (Miq. 5:1). Tu Evangelioil Marcoseʼ ku yaʼalik bix úuchik u béeytal le profecíaʼob ichil u kuxtal Jesusoʼ: «Tsʼeʼetsʼek túuneʼ joʼopʼ u túubikoʼob, yéetel ku pixkoʼob u yich Jesús, ku tsʼoʼokoleʼ ku jaʼajatsʼkoʼob, táan u yaʼalikoʼobtiʼ: Naʼat máax jatsʼech. Bey xan le kanan máakoʼoboʼ tu loxajoʼob tu táan yich. [...] Ku tsʼoʼokoleʼ [le soldadoʼoboʼ] tu kʼoʼokʼolajoʼob u pool yéetel junpʼéel cheʼ, yéetel tu túubajoʼob; xolajoʼob xan tu táan utiaʼal u chíinpoltikoʼob» (Mar. 14:65; 15:19). Letiʼeʼ mix baʼal kʼaas u beetmaj utiaʼal ka beetaʼak kaʼach tiʼ beyoʼ.
Chúukpaj u yóol tak ka kíimi
12. ¿Bix béeychajik le Salmo 22:16 yéetel Isaías 53:12 ichil u kuxtal Jesusoʼ?
12 Yaan u baʼajal u kʼaboʼob yéetel u yookoʼob tiʼ junpʼéel cheʼ jeʼex juntúul kʼasaʼan máakeʼ. Le Mesíasoʼ tu yilaj bix úuchik u béeytal tiʼ letiʼ le baʼax tu yaʼalaj Davidaʼ: «Junmúuchʼ loolob máaxoʼobeʼ, beyoʼob peekʼoʼobeʼ, tsʼoʼok u baʼpachtikenoʼob; tsʼoʼok u jolikoʼob in kʼaboʼob bey xan in wookoʼob» (Sal. 22:16). Le máaxoʼob xokik le Bibliaoʼ u yojloʼob jach bix béeychajik le tʼaanoʼobaʼ. U Evangelioil Marcoseʼ ku yaʼalik: «Teʼ hora óoxpʼéeloʼ [wa bey óoliʼ las nueve jaʼatskabeʼ] letiʼ ka tu bajoʼob Jesús teʼ cheʼoʼ» (Mar. 15:25, NM). Junpʼéel u profecíail Isaías xaneʼ tu yaʼaleʼ le Mesíasoʼ yaan u tsʼaʼabal ichil le kʼeban máakoʼoboʼ: «Tumen letiʼeʼ tu kʼububa utiaʼal kíimil, xoʼok kaʼach ichil loolob wíinikoʼob» (Isa. 53:12). Jeʼex u yaʼalik le profecíaaʼ, «tu tséel Jesuseʼ chʼuykíintaʼab xan tiʼ cheʼ kaʼatúul j-ookoloʼob, juntúuleʼ tu x-noʼoj, uláakʼ juntúuleʼ tu x-tsʼíik» (Mat. 27:38, NM).
13. ¿Bix béeychajik Salmo 22:7 yéetel 8 ichil u kuxtal Jesús?
13 Yaan u poʼochʼol (xokaʼak Salmo 22:7, 8). Jeʼex úuchik u yaʼalik Davideʼ, aʼalaʼab baʼal tiʼ Cristo le ka bajaʼab tiʼ junpʼéel cheʼoʼ. Mateoeʼ ku yaʼalik: «Le máakoʼob túun ku máanoʼoboʼ ku yaʼalikoʼob baʼal tiʼ Jesús, táan u piʼikʼtik u pooloʼob yéetel táan u yaʼalikoʼob: «¡Eej!, ¿maʼ wa teech le máax aʼalik jeʼel u nikik le templo yéetel u kaʼa beetik ichil óoxpʼéel kʼiinoʼoboʼ? Jeʼeloʼ, salvartaba túun. ¡Wa u paalech Dioseʼ, éemkech tiʼ u cheʼil le muʼyajoʼ!». Bey túun xanoʼ u nuuktakil le j-kʼiinoʼob, junmúuchʼ yéetel le escribaʼob yéetel le u nuuktakil le kaajoʼ, káaj xan u pʼaʼastikoʼob yéetel u yaʼalikoʼob: «¡Tu salvartaj uláakʼ máakoʼob, baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ tu páajtal u salvarkuba tu juunal! Wa u Reyil Israeleʼ, éemek beora tiʼ u cheʼil le muʼyajoʼ ka k-creerte. Letiʼeʼ u kʼubmaj u yóol tiʼ Dios; wa yaabiltaʼan tumen Dioseʼ salvartaʼak túun beoraaʼ. Tumen letiʼeʼ tu yaʼalaj: “Teneʼ u Paalen Dios”» (Mat. 27:39-43, NM). Jesuseʼ chúukpaj u yóol u muʼyajt tuláakal le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ. ¿Máasaʼ maʼalob ka k-beet jeʼex tu beetiloʼ?
14, 15. ¿Bix béeychajik le profecíaʼob ku tʼaan tiʼ u nookʼ Jesús bey xan le suʼutsʼ jaʼoʼ?
14 Yaan u buuloʼob yoʼolal u nookʼ. Davideʼ tu yaʼalaj: «Tsʼoʼok u tʼoxláantikoʼob in nookʼ ichiloʼob, tu yoʼolaloʼobeʼ buulnajoʼob» (Sal. 22:18). ¿Bix béeychajik tiʼ Cristo le tʼaanoʼobaʼ? «Ka tsʼoʼok u bajkoʼob Jesús teʼ cheʼoʼ, buulnajoʼob utiaʼal u yilkoʼob máakalmáak tiʼ u nookʼ kun pʼáatal tiʼ cada juntúul.» (Mat. 27:35, NM; xokaʼak Juan 19:24.)
15 Yaan u tsʼaʼabal jaʼ suʼutsʼ yéetel baʼal kʼáaj u yukʼe. Le baʼax ku yaʼalik le Salmoaʼ béeychaj tiʼ Cristo: «Tu tsʼáajoʼobten kʼáaj baʼal in jaante, le ka ukʼajchajen xaneʼ, tu tsʼáajoʼobten suʼutsʼ jaʼ in wukʼe» (Sal. 69:21). U Evangelioil Mateoeʼ ku yaʼalik baʼax úuchi: «Tu tsʼáajoʼob u yukʼ Jesús vino xaʼakʼtaʼan yéetel kʼáaj; baʼaleʼ ku tsʼoʼokol u túuntikeʼ Jesuseʼ maʼ tu yóotaj u yukʼiʼ. [...] Tiʼ le junsúutukoʼ juntúul tiʼ letiʼobeʼ bin áalkabil u taas junpʼéel esponja, ku tsʼoʼokol u chʼulik yéetel suʼutsʼ vinoeʼ, tu tsʼáaj tiʼ junpʼéel chowak cheʼeʼ ka tu natsʼaj tu chiʼ utiaʼal ka u yukʼe» (Mat. 27:34, 48).
16. ¿Bix béeychajik Salmo 22:1?
16 Yaan u yilaʼal bey pʼaʼat tumen Dioseʼ (xokaʼak Salmo 22:1). Marcoseʼ ku yaʼalik bix úuchik u béeytal le baʼax ku yaʼalik le Salmooʼ: «Teʼ hora nueveoʼ [kex bey óoliʼ las tres u chíinil kʼiineʼ] Jesuseʼ tu kʼaʼam aʼalaj: «Éli, Éli, ¿láma sabaktáni?». Lelaʼ u kʼáat u yaʼal: «In Dios, in Dios, ¿baʼaxten tsʼoʼok a pʼatken?» (Mar. 15:34, NM). Le ka tu yaʼalaj le tʼaanoʼobaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa tsʼoʼok u xuʼulul u kʼubik u yóol tiʼ u Taata yaan teʼ kaʼanoʼ. Baʼaleʼ ¿bix túun úuchik u pʼaʼatal tumen Jéeoba tu kʼab le máaxoʼob pʼekmiloʼ? Tu beetaj le úuchik u chaʼik u túuntaʼal u yóol tak le bukaʼaj ku páajtal u muʼyajtikeʼ. Le baʼax tu yaʼalaj Cristooʼ tu béeykuntaj le baʼax ku yaʼalik Salmo 22:1.
17. ¿Bix béeychajik Zacarías 12:10 yéetel Salmo 34:20?
17 Yaan u loʼomol tu chʼalaʼatel yéetel junpʼéel lanza, baʼaleʼ maʼ kun kachbil mix junpʼéel u baakel. Zacaríaseʼ tu yaʼalaj: «U chʼiʼibaloʼob [...] Jerusaleneʼ, bíin [...] [u yiloʼob] le máax píitmáansaʼab u loomiloʼ» (Zac. 12:10). David xaneʼ tu yaʼalaj teʼ Salmo 34:20: «Yuumtsil kanáantik tuláakal u baakeloʼob, maʼ bíin kaʼachak mix junpʼéeliʼ». Apóstol Juan, juntúul tiʼ le máaxoʼob il le baʼax úuchoʼ, ku yaʼalikeʼ bey beetaʼabiktiʼoʼ: «Juntúul tiʼ le soldadoʼoboʼ tu lomaj u chʼalaʼatel Jesús yéetel junpʼéel [lanza], ka jóokʼ kʼiʼikʼ yéetel [jaʼiʼ]. Le máax tsikbaltik lelaʼ [Juan, letiʼeʼ] tu yilaj yéetel táan u yaʼalik u jaajil [...]. Tumen le baʼaloʼobaʼ úuchoʼob utiaʼal ka tsʼoʼokpajak le kiliʼich tsʼíib ku yaʼalik: Maʼ bíin kaʼachak mix junpʼéel u baakeliʼ. Yaan xan uláakʼ kiliʼich tsʼíib ku yaʼalikeʼ: Yaan u paktikoʼob máax tu lomajoʼob» (Juan 19:34-37).
18. ¿Bix úuchik u muʼukul Jesús ichil le ayikʼaloʼoboʼ?
18 Yaan u muʼukul ichil le ayikʼaloʼoboʼ. Isaíaseʼ tu yaʼalaj: «Letiʼeʼ yaan u beetik u muknal yéetel le kʼasaʼan máakoʼoboʼ, yéetel ken kíimkeʼ yaan u yantal ichil le ayikʼaloʼoboʼ, kex maʼ u beetmaj mix junpʼéel loobiʼ yéetel mix tuusnajaʼaniʼ» (Isa. 53:9, NM). U Evangelioil Mateoeʼ ku yaʼalikeʼ le taʼaytak u yáakʼabtal tu kʼiinil 14 tiʼ nisanoʼ, «taal juntúul ayikʼal máak, u kʼaabaʼeʼ José Arimateail, [...] bin u yil Pilatoeʼ ka tu kʼáataj u wíinklil Jesús tiʼ. [...] Joseeʼ tu chʼaʼaj le wíinkliloʼ ka tu toʼaj yéetel junpʼéel nojoch sak nookʼeʼ, ka tu tsʼáaj tiʼ u túumben muknal, u beetmaj u poʼotol tiʼ le tuunichoʼ. Ku tsʼoʼokol u balkʼesik junpʼéel nojoch tuunich tu jool le muknaloʼ ka bini» (Mat. 27:57-60).
Unaj k-nojbeʼenkúuntik le Mesíasoʼ
19. ¿Bix béeychajik Salmo 16:10?
19 Yaan u kaʼa kuxkíintaʼal. Le Mesíasoʼ yaan u yaʼalik le tʼaanoʼob tu yaʼalaj David tiʼ Jéeobaaʼ: «Maʼ bíin a pʼaten ichil le muknaloʼ» (Sal. 16:10). Ka bin le koʼoleloʼob u yiloʼob le muknal tuʼux tsʼaʼab Jesusoʼ jach jaʼakʼ u yóoloʼob. Juntúul ángel u sutmuba bey wíinikeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ u péek a wóoleʼex. Teʼexeʼ táan a kaxtikeʼex Jesús le Nazaretiloʼ le máax bajaʼab teʼ cheʼoʼ. Letiʼeʼ tsʼoʼok u líiʼsaʼal; minaʼan wayeʼ. ¡Ileʼex! Jeʼel le kúuchil tuʼux tsʼaʼan kaʼachoʼ» (Mar. 16:6, NM). Ka máan kʼiineʼ Pedroeʼ tu yaʼalaj tiʼ le yaʼabkach máakoʼob bijaʼanoʼob Jerusalén tu jaʼabil 33 tiʼ le yáax siglo utiaʼal u kʼiinbeskoʼob le Pentecostesoʼ: «Davideʼ, tʼaanaj bey táan u yilik maʼiliʼ úuchkeʼ, tʼaanaj tu yoʼolal u kaʼa kuxtal Cristoeʼ ka tu yaʼalaj: Maʼ pʼaʼat [...] tiʼ u kúuchil le kimenoʼoboʼ mix kʼaschaj u wíinkliliʼ» (Hch. 2:29-31). Jeʼex u yaʼalik le profecíaaʼ, Dioseʼ maʼ tu chaʼaj u kʼastal u wíinklil Jesusiʼ. Tsʼoʼoleʼ tu kaʼa kuxkíintaj u Hijo utiaʼal u suut teʼ kaʼanoʼ (1 Ped. 3:18).
20. ¿Baʼax ku yaʼalik le profecíaʼob yoʼolal bix kun reinar le Mesíasoʼ?
20 Yaan u kʼaʼamal tumen Dios bey u Hijoeʼ (xokaʼak Salmo 2:7 yéetel Mateo 3:17). Tsʼoʼoleʼ kʼaʼam bey Reyil tumen u kajnáaliloʼob Jerusaleneʼ. Toʼon xaneʼ yéetel kiʼimak óolal k-tsʼáaik nojbeʼenil tiʼ Cristo yéetel tiʼ u gobierno (Mar. 11:7-10). Le Mesíasoʼ táan u «baʼateʼel tu yoʼolal le jaajoʼ yéetel táan a beetik maʼalob pʼis óol tiʼ le kabal óoloʼoboʼ», yéetel maʼ kun xáantaleʼ yaan u xuʼulsik tiʼ le máaxoʼob pʼekmiloʼ (Sal. 2:8, 9; 45:1-6). Ken káajak u reinar way Luʼumeʼ, yaan u yantal jeetsʼelil yéetel yaan u tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ máak (Sal. 72:1, 3, 12, 16; Isa. 9:6, 7). Toʼon, u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ, kʼaʼabéet k-kʼaʼaytik u Hijo Dioseʼ táan u reinar teʼ kaʼanoʼ yéetel yaan u taasik yaʼab utsiloʼob. ¿Máasaʼ jach jatsʼuts le páajtalil tsʼaʼantoʼonoʼ?
¿Baʼax jeʼel k-núukikeʼ?
• ¿Baʼax profecíailoʼob aʼal Jesuseʼ yaan u traicionartaʼal yéetel yaan u pʼaʼatal, yéetel bix béeychajkoʼob?
• ¿Baʼax ku yaʼalik le profecíaʼob ken u muʼyajt Cristo táanil tiʼ u kíimsaʼaloʼ?
• ¿Baʼax áantkech a creert Jesuseʼ jach letiʼ le Mesías aʼalaʼanoʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 13]
¿Baʼax profecíailoʼob béeychajoʼob le ka ook Jesús tu kaajil Jerusalén bey Reyiloʼ?
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 15]
Le Mesíasoʼ kíim t-oʼolal, baʼaleʼ bejlaʼeʼ táan u reinar teʼ kaʼanoʼ
