Unaj k-kaxtik jeetsʼelil

«Koʼox kaxtik le baʼaloʼob ku taasik jeetsʼel óolaloʼ.» (ROM. 14:19)

1, 2. ¿Baʼaxten yaan jeetsʼelil ichiloʼon yéetel k-bisikba tubeel?

BEJLAʼEʼ minaʼan jeetsʼelil teʼ yóokʼol kaabaʼ. Tak le máaxoʼob junpʼéeliliʼ luʼumil u taaloʼob yéetel junpʼéeliliʼ idioma ku tʼankoʼoboʼ, ku pʼektikubaʼob yoʼolal u religionoʼob, yoʼolal política wa yoʼolal uláakʼ baʼaloʼob. Baʼaleʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼ bey u beetkoʼobiʼ. Yaan jeetsʼelil ichiloʼob kex ku taaloʼob tiʼ «tuláakal múuchʼkabil kaajoʼob, chʼiʼibaloʼob, jejeláas tʼaanoʼob yéetel jejeláas kaajoʼob» (Apo. 7:9).

² Baʼaleʼ lelaʼ maʼ chéen bey u yantaloʼ. ¿Baʼax oʼolal le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ yaan jeetsʼelil ichiloʼob? Yáaxeʼ tumen «yaantoʼon jeetsʼel yéetel Jajal Dios», tumen k-tsʼáaik k-fe tiʼ Jesús yéetel tumen tsʼoʼok u manikoʼon yéetel u kʼiʼikʼel (Rom. 5:1; Efe. 1:7). U kaʼapʼéeleʼ, tumen k-meyajtik Jéeoba yéetel chúukaʼan óolaleʼ, ku tsʼáaiktoʼon u kiliʼich muukʼ, lelaʼ ku yáantkoʼon ka k-eʼes jatsʼuts modos, jeʼex le jeetsʼeliloʼ (Gal. 5:22). U yóoxpʼéeleʼ tumen «maʼ yóokʼol kaabi[loʼoniʼ]» (Juan 15:19). Toʼoneʼ mantatsʼ k-ilik maʼ k-táakpajal tiʼ política yéetel tiʼ le baʼateltáambaloʼob ku yantal teʼ luʼumil tuʼux kajaʼanoʼonoʼ wa tuláakʼ luʼumiloʼob, tumen tsʼoʼok  k-sutik u nuʼukulil baʼateʼel utiaʼal «u nuʼukulil meyaj» (Isa. 2:4).

3. ¿Baʼax ku péekskoʼon k-beet le jeetsʼelil yaan ichiloʼonoʼ, yéetel baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

³ Baʼaleʼ le jeetsʼelil yaan ichiloʼonoʼ maʼ chéen ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-beetik loob tiʼ k-sukuʼunoʼobiʼ. Baʼaxeʼ k-yaabiltkoʼob kex jeʼel tuʼuxak u taaloʼobeʼ wa jeʼel bixak líiʼsaʼaniloʼobeʼ (Juan 15:17). Bey túunoʼ unaj «k-beetik uts tiʼ tuláakal, yáax táanileʼ tiʼ le sukuʼunoʼob[oʼ]» (Gal. 6:10). Kuxaʼanoʼon bey ichil junpʼéel paraísoeʼ, le oʼolal unaj jach k-kanáantik. Bey túunoʼ maʼalob ka k-il baʼax unaj k-beetik utiaʼal ka yanak jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ.

Ken yanak talamil tiʼ kaʼatúul sukuʼun

4. ¿Baʼax unaj k-beetik wa ku yantaltoʼon junpʼéel talamil yéetel wa máax?

⁴ Santiagoeʼ ku yaʼalik: «Tuláakloʼoneʼex k-beetik baʼaloʼob maʼ tu beeliʼ; wa yaan máax maʼ tu yaʼalik baʼal maʼ tu beeliʼ, lelaʼ juntúul máak utsil chúukaʼan [wa maʼ kʼebaniʼ]» (Sant. 3:2). Le oʼolal yaan kʼiineʼ ku yantal talamil toʼon yéetel wa máax (Fili. 4:2, 3). Baʼaleʼ ¿jeʼel wa u páajtal k-utskíintik utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ? Jeʼeleʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik baʼax unaj k-beetik ken yanaktoʼon junpʼéel talamil yéetel wa máax yoʼolal baʼax k-aʼalik wa k-beetik (xokaʼak Mateo 5:23, 24).

5. ¿Bix jeʼel k-kaxtik jeetsʼelil ken yanaktoʼon talamil yéetel juntúul sukuʼuneʼ?

⁵ Baʼaleʼ ¿kux túun wa tiʼ toʼon ku yaʼalaʼal wa ku beetaʼal baʼax maʼ maʼalobiʼ? ¿Unaj wa k-tuklik yáax letiʼ unaj u náatsʼal u kʼáat ka k-perdonarte? Maʼatech. Kʼaʼajaktoʼoneʼ le yaabilajoʼ «maʼ tu chʼaʼ[kʼuuxiltik] mix máak» (1 Cor. 13:5). Wa maʼ jach nojoch le talamiloʼ maas maʼalob ka k-tuʼubse yéetel ka k-perdonarte (xokaʼak Colosailoʼob 3:13). Ken k-beet beyaʼ ku yantal jeetsʼelil tiʼ toʼon bey xan yéetel u maasil. Le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ maas maʼalob «maʼ u táan óoltik [máak] u yaʼalaʼal baʼal tiʼ» (Pro. 19:11.)

6. ¿Baʼax unaj k-beetik wa maʼ tu páajtal u jáan tuʼubultoʼon le baʼax úuchoʼ?

⁶ ¿Kux túun wa maʼ tu páajtal u jáan tuʼubultoʼon le baʼax úuchoʼ? ¿Jeʼel wa u yáantaj ka máanakoʼon k-tsikbalt tiʼ jeʼel máaxakeʼ? Maʼatan, baʼaxeʼ jeʼel k-beetik u xuʼulul u yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ. Mateo 18:15 ku yeʼesik bix unaj k-utskíintik yéetel jeetsʼelil le talamiloʼoboʼ: «Wa a sukuʼun ku beetiktech wa baʼax kʼaaseʼ tʼaanen tu yéetel ta juunaleʼex ka a beet u kʼaj óoltik le baʼax kʼaas tu beetoʼ. Wa ku yuʼubik a tʼaaneʼ tsʼoʼok a kaxtik jeetsʼel yéetel a sukuʼun». U jaajileʼ le baʼax ku yaʼalik ken tsʼoʼokoʼ (versículo 15 tak 17) k-ilkeʼ táan u tʼaan tiʼ kʼebanoʼob maas nuuktak. Baʼaleʼ le baʼax ku yaʼalik le versículo 15 ku yáantkoʼon k-il bix unaj k-utskíintik le talamil ku yantaltoʼon yéetel u maasiloʼ: táanil kʼaʼabéet k-tʼaan yéetel le máax beet wa aʼal baʼax maʼ maʼalob t-contraoʼ, yéetel kʼaʼabéet k-beetik yéetel tsiikil bey xan yéetel u tuukulil k-utskíintik. *

7. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u yilik máak u séeb utskíintik le talamiloʼoboʼ?

⁷ Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Wa ka kʼuuxileʼexeʼ maʼ a kʼebantaleʼex; yéetel maʼ u pʼáatal bul kʼiin kʼuuxeʼex. Maʼ a tsʼáaikeʼex tuʼux u meyaj Kʼaasilbaʼal» (Efe. 4:26, 27). Jesús xaneʼ tu yaʼalaj: «Wa yaan máax takik a pool [tu táan juezeʼ], il a wil a kaxtik kiʼimak óolal tu yéetel» (Mat. 5:25). Le kaʼapʼéel tekstoʼobaʼ ku yeʼeskoʼob u kʼaʼabéetil u séeb utskíintaʼal le talamiloʼob utiaʼal u yantal jeetsʼelil yéetel utiaʼal maʼ u maas nojochtal le talamiloʼoboʼ. Maʼ unaj u pʼáatal maʼ k-jáan utskíintik le talamiloʼob chéen yoʼolal le j-kaʼanal ichiloʼ, le kʼuuxililoʼ mix yoʼolal u tsʼíiboltik máak baʼax maʼ u tiaʼaliʼ (Sant. 4:1-6).

Wa yaʼab máaxoʼob táakaʼanoʼob ichil le talamiloʼ

8, 9. 1) ¿Baʼax talamil yanchaj tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Roma kaʼachoʼ? 2) ¿Baʼax tsolnuʼukil tu tsʼáaj Pablo tiʼob?

⁸ Koʼoneʼex tuklikeʼ maʼ chéen kaʼatúul sukuʼunoʼob táakaʼanoʼob ichil le talamiloʼ. Lelaʼ bey úuchik tiʼ le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglo tu kaajil Romaoʼ, yaan tiʼ letiʼobeʼ judíoʼob, yanoʼobeʼ maʼatech. Yanchaj talamil tiʼob tumen yanoʼobeʼ ku taaskoʼob mix baʼalil le máaxoʼob séeb u chiʼichnaktal u concienciaʼoboʼ, yanoʼob xaneʼ ku yaʼalikoʼob maʼ maʼalob baʼax ku beetik u maasil tak tiʼ  baʼaloʼob chéen letiʼ unaj u chʼaʼtuklik wa yaan u beetik wa maʼiʼ. ¿Baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼob utiaʼal u yutskíintikoʼob le talamiloʼ? (Rom. 14:1-6.)

⁹ Pabloeʼ tu tsolaj u nuʼuk tiʼ tu kaʼa jaatsil. Tiʼ le máaxoʼob u yojloʼob maʼ kʼaʼabéet u seguer u beetaʼal le baʼax ku yaʼalik u Ley Moisesoʼ, tu yaʼalajtiʼob maʼ u yuʼubikubaʼob maas maʼalobil tiʼ le máaxoʼob maʼ u jach naʼatoʼob yéetel ku tuklikoʼob maʼ unaj u jaantkoʼob le baʼaxoʼob ku yaʼalik kaʼach le leyoʼ (Rom. 14:2, 10). Wa ku taaskoʼob mix baʼalil le sukuʼunoʼoboʼ jeʼel u beetkoʼob u xuʼulul u meyajtikoʼob Dioseʼ. Pabloeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ a kʼaskúuntik u meyaj Jajal Dios tu yoʼolal baʼax ka jaantik [...]. Maʼalob maʼ a jaantik bakʼ, mix a wukʼik vino, mix a beetik mix baʼal ka u beet u tʼóochpajal a sukuʼun» (Rom. 14:14, 15, 20, 21.) Baʼaleʼ tiʼ le máaxoʼob maʼ muʼukʼaʼan u concienciaoʼ, tu yaʼalajtiʼob maʼ u yaʼalikoʼob baʼal tiʼ le máaxoʼob maʼatech u tuukuloʼob jeʼex letiʼoboʼ (Rom. 14:13). Letiʼeʼ u yaʼalmiliʼ tiʼ letiʼobeʼ: «Kin waʼalik tiʼ tuláakleʼexeʼ, mix juntúul ka u tukult tu yoʼolaleʼ maanal tiʼ le unaj u tuklikoʼ» (Rom. 12:3). Ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Koʼox kaxantik le baʼaloʼob ku taasik jeetsʼel óolaloʼ, le baʼaloʼob ku páajtal u yáantkoʼon [t-baatsiloʼ]» (Rom. 14:19).

10. Jeʼex le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Romaoʼ, ¿baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-utskíintik le talamiloʼob ku yantaltoʼonoʼ?

¹⁰ ¿Baʼax tu beetaj le sukuʼunoʼob yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj Pablooʼ? Tu beetoʼob le baʼax tu yaʼaloʼ ka tu kʼexoʼob bix u tuukuloʼob. Bejlaʼeʼ bey xan unaj u beetik le máaxoʼob meyajtik Dios ken yanak talamil ichiloʼoboʼ. Unaj u yilkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le talamil yaantiʼoboʼ yéetel u beetkoʼob yéetel yaabilaj bey xan yéetel kabal óolal. Bey túunoʼ utiaʼal ka yanak «jeetsʼe[lileʼ]», maʼ xaaneʼ tuláakal le máaxoʼob táakaʼanoʼoboʼ unaj u kʼexik bix u tuukuloʼob, jeʼex tu beetil le sukuʼunoʼob kajaʼanoʼob kaʼach Romaoʼ (Mar. 9:50).

Ken tsʼaʼabak áantaj tumen le ancianoʼoboʼ

11. ¿Baʼax unaj u beetik le ancianoʼob ken aʼalaʼaktiʼob tumen wa máax yaan talamil tiʼ yéetel wa máax sukuʼunil?

¹¹ Koʼoneʼex tuklikeʼ, juntúul sukuʼuneʼ ku bin  u tsikbalt tiʼ juntúul anciano baʼax talamil yaantiʼ yéetel juntúul u láakʼtsil wa yéetel juntúul sukuʼun teʼ múuchʼuliloʼ. ¿Baʼax unaj u beetik le ancianooʼ? Yáaxeʼ unaj u jach chʼenxikintik le baʼax ken u yaʼaloʼ, tumen ku kʼaʼajaltiʼ le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Máax maʼ tu yuʼubik u kʼáat óolal le óotsileʼ le ken u kʼáat áantajeʼ maʼ bíin uʼuyakiʼ» (Pro. 21:13). Baʼaleʼ unaj u kanáantik maʼ u tsʼáaikuba tu tséel le máax ku tʼaan tu yéeteloʼ, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalik xan: «Máax ku yáax tʼaaneʼ [...] bey jach jaaj baʼax ku yaʼalikeʼ, baʼaleʼ le ken kʼuchuk [le máax pʼekmiloʼ] ku yaʼalik maʼ jaaj baʼax tu yaʼalajiʼ» (Pro. 18:17). Bey túunoʼ, le ken tsʼoʼokok u yuʼubik baʼax ku yaʼalikeʼ, unaj u kʼáatiktiʼ wa tsʼoʼok u tsikbal yéetel le máax yaan talamil tiʼoʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj u yeʼesiktiʼ yéetel le Biblia baʼax unaj u beetik utiaʼal u kaʼa yantal jeetsʼelil tiʼoboʼ.

12. ¿Baʼax eʼesik maʼ maʼalob u jáan chʼaʼtuklik máak baʼax unaj u beetaʼal táanil tiʼ u jach ojéeltik baʼax uchaʼaniʼ?

¹² U jáan chʼaʼtuklik máak baʼax ken u beet táanil tiʼ u yuʼubik baʼax ku yaʼalik uláakʼ máakoʼ jach ku taasik talamil. Lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax úuch tiʼ óoxtúul máakoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Le yáaxoʼ Potifar, ka aʼalaʼabtiʼ tumen u yatan óolak violartaʼak tumen Joseiʼ, letiʼeʼ tu jáan creertaj. Kʼuuxilnajeʼ ka tu beetaj u kʼaʼalal kex maʼ jaaj le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ (Gén. 39:19, 20). Le u kaʼatúuloʼ rey David. Ka aʼalaʼabtiʼ tumen Zibá tsʼoʼok u máan Mefibóset tu tséel le máaxoʼob pʼekmiloʼ, Davideʼ maʼ tu yilaj wa jach jaajiʼ. Chéen tu jáan aʼalaj: «Maʼalob, bejlaʼeʼ, a tiaʼal tuláakal le baʼax u tiaʼal kaʼach Mefibosetoʼ» (2 Sam. 16:4; 19:25-27). Le u yóoxtúuloʼ Artajerjes, u reyil Persia. Juntéenjeakileʼ tu yojéelteʼ le judíoʼoboʼ táan u jel líiʼskoʼob u baʼpakʼiloʼob Jerusalén yéetel yaan u tsʼáaikubaʼob tu contra. Le baʼax aʼalaʼaboʼ maʼ jaajiʼ, kex beyoʼ creertaʼab tumen le reyoʼ ka tu beetaj u xuʼulul u beetaʼal le meyajoʼ. Bey túunoʼ xuʼul u jel líiʼsaʼal u templo Dios (Esd. 4:11-13, 23, 24). Le baʼaxoʼob úuchaʼ yaan baʼax jach kʼaʼanaʼan ku kaʼansik tiʼ le ancianoʼoboʼ: táanil tiʼ u chʼaʼtuklikoʼob wa baʼaxeʼ, unaj u jach ojéeltikoʼob le baʼax uchaʼanoʼ, yéetel jeʼex úuchik u yaʼalik Pabloeʼ, maʼ unaj u tsʼáaikubaʼob tu tséel mix juntúuliʼ (xokaʼak 1 Timoteo 5:21).

13, 14. 1) ¿Baʼax unaj u kʼaʼajal tiʼ máak ken yanak talamil tiʼ kaʼatúul sukuʼunoʼob? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantik le ancianoʼob táanil tiʼ u chʼaʼtuklikoʼob baʼax ken u beetoʼoboʼ?

¹³ ¿Chéen wa unaj u yuʼubaʼal baʼax ku yaʼalik tu kaʼatúulal le máaxoʼob yaan talamil tiʼoboʼ? Maʼatech; yaan baʼax uláakʼ kʼaʼabéet u beetaʼal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «wa yaan máax ku tuklik u yojel wa baʼaxeʼ, tu jaajileʼ mix baʼal u yojel jeʼel bix unaj u yojéeltikeʼ» (1 Cor. 8:2). Maʼ xaaneʼ maʼ k-ojel bix káajik le talamiloʼ wa maʼ k-ojel baʼax ku muʼyajtik le máaxoʼob táakaʼanoʼob ichil le talamiloʼ. Ken joʼopʼok u yilaʼal junpʼéel talamil tumen le ancianoʼoboʼ unaj u kanáantkoʼob maʼ u chaʼik u suʼusutaʼaloʼob, u tuʼusloʼob wa maʼ u beetkoʼob u cuentail baʼax ku yaʼalik u maasil. Unaj u kʼaʼajaltiʼobeʼ Jesucristo, le Juez tsʼaʼan tumen Diosoʼ, mantatsʼ ku beetik baʼax toj. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ «maʼ bíin pʼis óolnak chéen tu yoʼolal baʼax ku tsikbaltaʼaliʼ, maʼ bíin [juzgarnak] chéen tu yoʼolal x-mukul tʼaanoʼobiʼ» (Isa. 11:3, 4). Tsʼoʼoleʼ letiʼeʼ mantatsʼ ku chaʼik u nuʼuktaʼal tumen u kiliʼich muukʼ Jéeoba, lelaʼ bey xan unaj u beetik le ancianoʼoboʼ.

¹⁴ Le oʼolal táanil tiʼ u chʼaʼtuklikoʼob wa baʼaxeʼ unaj u kʼáatkoʼob u kiliʼich muukʼ Jéeoba yéetel u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen le Bibliaoʼ bey xan le baʼaxoʼob ku yaʼalik le jóoʼsaʼaniloʼob ku tsʼáaik «le palitsil chúukpajaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]» (Mat. 24:45).

Junpʼéel baʼax maas kʼaʼanaʼan tiʼ u kaxtaʼal jeetsʼelil

15. ¿Baʼax kʼiin unaj k-aʼalik tiʼ le ancianoʼob tsʼoʼok u lúubul juntúul sukuʼun tiʼ junpʼéel nojoch kʼebanoʼ?

¹⁵ U jaajileʼ tuláakal le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ mantatsʼ unaj u yantal jeetsʼelil tiʼob yéetel u maasil. Baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le máaxoʼob yaan le kaʼanilbeʼen naʼat tiʼoboʼ yáax táanil yaan junpʼéel kiliʼich kuxtal tiʼob; ku tsʼoʼokoleʼ yaan suuk óolal tiʼob» (Sant. 3:17). Jeʼex túun k-ilkoʼ, Jéeobaeʼ maas kʼaʼanaʼan u yilik ka yanak «junpʼéel kiliʼich kuxtal» tiʼ máak, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ, maas kʼaʼanaʼan u beetik máak baʼax maʼalob tu táan Dios tiʼ u yilik ka yanak jeetsʼelil tiʼ yéetel u maasil. Le oʼolal wa k-ojéeltik tsʼoʼok u lúubul  juntúul sukuʼun tiʼ junpʼéel nojoch kʼebaneʼ, unaj k-aʼaliktiʼ ka u yaʼal tiʼ le ancianoʼoboʼ (1 Cor. 6:9, 10; Sant. 5:14-16). Wa maʼ tu beetkeʼ, toʼon unaj k-aʼalik tiʼ letiʼob. Jach maʼ maʼalob ka pʼáatak maʼ k-aʼalik tumen k-tuklik beyoʼ jeʼel u yantaltoʼon jeetsʼelil yéetel le máax beetmil baʼax kʼaasoʼ. Tumen wa maʼ k-aʼalikeʼ yaan u yilaʼal tak tiʼ toʼon yaan u culpail le baʼax tu beetoʼ (Lev. 5:1; xokaʼak Proverbios 29:24).

16. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu beetaj Jehú tiʼ le rey Jehoramoʼ?

¹⁶ Junpʼéel baʼax tu beetaj Jehú úuchjeakileʼ ku yeʼesik baʼaxten maas kʼaʼanaʼan k-beetik baʼax maʼalob tu táan Dios ke ka yanaktoʼon jeetsʼelil yéetel wa máax. Jéeobaeʼ tu túuxtaj Jehú u castigart u familia rey Acab. Ka jóokʼ kʼambil tumen le kʼasaʼan rey Jehoram, u hijo Acab yéetel Jezabeloʼ, tu yaʼalajtiʼ: «¿Táan wa a taal a kaxant jeetsʼel, Jehú?». Letiʼeʼ tu núukajtiʼ: «¿Baʼax jeetsʼel jeʼel u yantal kaʼalikil a maama Jezabel táan u x-káakbachil, ku beetik xan u yaʼabkach pulyaʼajoʼob?» (2 Rey. 9:22). Tu séebaʼanileʼ Jehueʼ tu chʼinaj yéetel junpʼéel flecha tu puksiʼikʼal. ¿Baʼax ku kanik le ancianoʼob tiʼ lelaʼ? Ken kʼebanchajak juntúul máak maʼ tu yóotik arrepentireʼ maʼatech u chéen ilkoʼob utiaʼal ka yanak jeetsʼelil tiʼob tu yéetel. Unaj u jóoʼskoʼob ichil le múuchʼuliloʼ, beyoʼ yaan u yantal jeetsʼelil tiʼ le múuchʼulil yéetel Diosoʼ (1 Cor. 5:1, 2, 11-13).

17. ¿Bix jeʼel k-áantaj utiaʼal u yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ?

¹⁷ Yaʼab tiʼ le talamiloʼob ku yantal ichil le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼoboʼ maʼ nuuktakoʼobiʼ, le oʼolal maʼatech u kʼaʼabéettal u beetaʼal junpʼéel comité judicial utiaʼal u yutskíintaʼal. Ken úuchuk beyoʼ le yaabilajoʼ ku péekskoʼon k-perdonarte yéetel ka k-tuʼubse. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Máax maʼ tu táan óoltik u yaʼalaʼal baʼal tiʼeʼ ku beetik u yantal yaakunaj; Le máax ku yaj óoltikeʼ ku náachkuntik u [amigo]» (Pro. 17:9). Wa k-ilik tuʼubsik le baʼaxoʼob maʼ jach maʼalobtak ku beetik le sukuʼunoʼoboʼ, yaan u yantal jeetsʼelil mantatsʼ teʼ múuchʼuliloʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ kun xuʼulul k-bisikba yéetel Jéeoba (Mat. 6:14, 15).

Le utsiloʼob ku taasik u kaxtik máak jeetsʼeliloʼ

18, 19. ¿Baʼax utsiloʼob ken k-kʼam wa k-ilik k-kuxtal ich jeetsʼelil?

¹⁸ Le máax meyajtik Dios yéetel ku «kaxtik le baʼaloʼob ku taasik jeetsʼel óolaloʼ» yaan u kʼamik yaʼab utsiloʼob. Yáaxeʼ tumen ku beetik jeʼex u beetik Jéeobaeʼ, yaan u biskuba tu yéetel, yaan u yáantaj utiaʼal u yantal jeetsʼelil yéetel, beyoʼ yaan u biskuba tuláakal ichil le múuchʼulil ku keʼetel yéetel junpʼéel paraísooʼ. Bey túunoʼ, ken u yil ka yanak jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ, ku pʼáatal maas maʼ talam u kaxtik jeetsʼelil ken jóokʼok u kʼaʼayt «u maʼalob péektsilil le jeetsʼe[liloʼ]» (Efe. 6:15). Beyoʼ yaan u yantal utsil «puksiʼikʼal [tiʼ] utiaʼal tuláakal» yéetel yaan u yeʼesik chúukaʼan óolal ken joʼopʼok u beetaʼal baʼax kʼaas tiʼ (2 Tim. 2:24).

¹⁹ Tsʼoʼoleʼ yaan u yilik u béeytal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Yaan u kaʼa púut kuxtal le kimenoʼoboʼ, le utstakoʼoboʼ bey xan le kʼasaʼanoʼoboʼ» (Hch. 24:15). Ken úuchuk lelaʼ yaan u kaʼa kuxtal u millonesil máakoʼob tuláakal tuʼux, jejeláas u modosoʼob, tak le máaxoʼob kuxlajoʼob «[desde] ka beetaʼab yóokʼol kaa[boʼ]» (Luc. 11:50, 51). Tumen yaan k-áantkoʼob utiaʼal ka kuxlakoʼob ich jeetsʼelileʼ, desde bejlaʼa unaj k-ilik k-kuxtal toʼon ichil jeetsʼelileʼ.

[Tsolajiloʼob]

¿Jeʼel wa a kanik a tsoleʼ?

• ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal u yantal jeetsʼelil wa k-beetik u yaatal u yóol juntúul sukuʼun?

• ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal u yantal toʼon jeetsʼelil wa ku beetaʼaltoʼon junpʼéel baʼax maʼ maʼalob tumen juntúul sukuʼuniʼ?

• ¿Baʼaxten maʼ maʼalob k-tsʼáaikba tu tséel juntúul tiʼ le máaxoʼob yaan talamil tiʼoboʼ?

• ¿Baʼax maas kʼaʼanaʼan tiʼ u kaxtaʼal jeetsʼelil?

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 29]

Jéeobaeʼ u yaabiltmaj le máax ku perdonar yéetel ku tuʼubsik le baʼax ku beetaʼaltiʼoʼ