Maʼ a «paakat paachil»

«Le máax ku machik u nuʼukul paakʼal ku tsʼoʼokoleʼ ku paakat paachileʼ, maʼ patal utiaʼal u [reino] Jajal Diosiʼ.» (LUC. 9:62)

¿BIX JEʼEL A NÚUKIKEʼ?

¿Baʼaxten unaj k-kʼaʼajsik u yatan Lot?

¿Baʼax óoxpʼéel baʼaloʼob unaj k-tuʼubsik?

¿Bix jeʼel k-xíimbal jeʼex u bin u kaajal Jéeobaeʼ?

1. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús unaj u kʼaʼajal tiʼ máak, yéetel baʼax kʼáatchiʼil ku beetik u yantal?

ÓOLIʼ dos mil jaʼaboʼob bejlaʼeʼ Jesucristoeʼ tu yaʼalaj: «Kʼaʼajakteʼex u yatan Lot» (Luc. 17:32). Bejlaʼeʼ maas maʼ unaj u tuʼubultoʼon le baʼax tu yaʼaloʼ. ¿Tiʼ baʼax táan u tʼaan kaʼachi? Le judíoʼob uʼuy baʼax tu yaʼaloʼ jach tu naʼatoʼob. Letiʼobeʼ u kʼaj óoloʼob u tsikbalil baʼax úuch tiʼ Lot, le táan u jóokʼol yéetel u familia tu kaajil Sodomaoʼ, u yataneʼ paakatnaj paachil, kex aʼalaʼan maʼ u beetkoʼob kaʼachi, le oʼolal suunaj taʼabil (xokaʼak Génesis 19:17, 26).

2. ¿Baʼaxten paakatnaj paachil u yatan Lot, yéetel baʼax úuchtiʼ tumen maʼ tu yuʼubaj tʼaaniʼ?

² ¿Baʼaxten paakatnaj paachil? Maʼ xaaneʼ chéen taakchaj u yilik baʼax ku yúuchul, maʼ xaan xaneʼ tumen maʼ tu jach creertik le baʼax aʼalaʼaboʼ wa tumen yaachaj tu yóol yoʼolal le baʼaxoʼob tu pʼatoʼ (Luc. 17:31). Jeʼel baʼaxak oʼolal tu beeteʼ, yoʼolal leloʼ tu peʼertaj u kuxtal. Kíim teʼ kʼiin le ka kíim le kʼasaʼan máakoʼob yanoʼob kaʼach Sodoma yéetel Gomorraoʼ. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Kʼaʼajakteʼex u yatan Lot».

3. ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús maʼ unaj u paakat máak paachiliʼ?

³ Le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ unaj u kanáantkoʼob maʼ u paakatoʼob paachil. Lelaʼ bey úuchik u yaʼalik Jesús le ka kʼáataʼabtiʼ tumen juntúul máak wa jeʼel u páajtal u bin u yaʼal tiʼ u familia u kʼáat u tsaypachteʼ. Jesuseʼ tu núukajtiʼ: «Le máax ku machik u nuʼukul paakʼal ku tsʼoʼokoleʼ ku paakat paachileʼ, maʼ patal utiaʼal u [reino] Jajal Diosiʼ» (Luc. 9:62). ¿Kʼáatnúukbil wa úuchik u beetik Jesús beyoʼ wa jach talam le baʼax tu yaʼalajtiʼ ka u beetoʼ? Maʼatech. Letiʼeʼ u yojel le máakoʼ chéen táan u  kaxtik baʼax u yaʼal utiaʼal maʼ u tsaypachtik Jesús, le oʼolal tu ketaj yéetel juntúul máak ku paakʼal «ku paakat paachil». Kex chéen ka u jáan sut u yich wa ka u jáalkʼabt u nuʼukul u meyaj utiaʼal u sutkuba paakateʼ maʼ maʼalobiʼ, tumen ku xuʼulul u beetik u meyaj jeʼex unajeʼ.

4. ¿Tuʼux unaj k-paakat?

⁴ Toʼoneʼ táanil unaj k-paakat, maʼ paachiliʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Mantatsʼ paakatnen táanil, mantatsʼ paakatnen aktáan» (Pro. 4:25).

5. ¿Baʼax oʼolal maʼ unaj k-paakat paachiliʼ?

⁵ Yaan junpʼéel baʼax oʼolal maʼ unaj u paakat paachil le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. ¿Baʼax oʼolal túun? Tumen kuxaʼanoʼon tu «tsʼook jaʼaboʼob» (2 Tim. 3:1). Le baʼax ku taal u kʼiin u xuʼulsaʼaltiʼoʼ maʼ chéen kaʼapʼéel kʼasaʼan kaajoʼobiʼ, baʼaxeʼ tuláakal le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon jeʼex úuchik tiʼ u yatan Lotoʼ? Yáaxeʼ unaj k-ilik baʼaxoʼob tsʼoʼok k-pʼatik jeʼel u beetik k-sutik k-paakateʼ (2 Cor. 2:11). Koʼoneʼex ilik máakalmáakoʼobiʼ yéetel bix jeʼel k-kanáantik maʼ u beetkoʼob k-sutik k-paakateʼ.

LE BAʼAXOʼOB «MAʼALOBTAK» U YILMAJ MÁAKOʼ

6. ¿Baʼaxten yaan kʼiineʼ maʼ maʼalob ka k-kʼaʼajs le baʼaxoʼob k-ilmoʼ?

⁶ Junpʼéel baʼax jeʼel u taasik talamil tiʼ máakeʼ letiʼe u kʼaʼajsik le baʼaxoʼob «maʼalobtak» u yilmoʼ. Leloʼ maʼ pataliʼ, tumen ken joʼopʼok k-kʼaʼajsik le baʼaxoʼob k-ilmoʼ, jeʼel k-tuklik jach maʼalob le baʼaxoʼob uchaʼantoʼonoʼ yéetel jeʼel u tuʼubultoʼon le talamiloʼob k-muʼyajtmoʼ. Le tuukul beyaʼ jeʼel u beetik u yaatal u yóol máakeʼ. Le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Mix juntéen a kʼáatchiʼitikaba baʼax oʼolal [maas] maʼalob tuláakal le jaʼaboʼob máanjaʼanoʼoboʼ, tumen junpʼéel u kʼáatchiʼ j-maʼ ojéelajil» (Ecl. 7:10). ¿Baʼaxten jach maʼ maʼalob ka tuukulnak máak tiʼ le baʼaxoʼob «maʼalobtak» u yilmoʼ?

7-9. 1) ¿Baʼax úuch tiʼ le israelitaʼob tu kaajil Egiptooʼ? 2) ¿Baʼax oʼolal unaj u kiʼimaktal u yóoloʼob kaʼachi? 3) ¿Baʼax oʼolal káaj u x-mukultʼaan le israelitaʼoboʼ?

⁷ Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax úuch tiʼ le israelitaʼob tu kʼiinil Moisesoʼ. Kex tu káajbal maʼalob úuchik u kʼaʼamloʼob tumen le egipcioʼoboʼ, le ka tsʼoʼok u kíimil Joseeʼ, obligartaʼaboʼob u beetoʼob «chichich meyajoʼob» (Éxo. 1:11). Tsʼoʼoleʼ le kʼasaʼan faraonoʼ tu yaʼalaj ka kíimsaʼak le mejen xiʼipalaloʼob utiaʼal maʼ u seguer u yaʼabtal u kaajal Diosoʼ (Éxo. 1:15, 16, 22). Tumen jach talam le baʼax ku muʼyajtikoʼoboʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés: «Tsʼoʼok in maʼalob ilik bix u muʼyaj in kaajal yaan tu luʼumil Egiptooʼ. Tsʼoʼok in wuʼuyik u jajak iikʼoʼob ikil u loobiltaʼaloʼob tumen u mayoloʼob, jach maʼalob in wojlil baʼax ku muʼyajtikoʼob» (Éxo. 3:7).

⁸ ¡Bukaʼaj wal úuchik u kiʼimaktal u yóoloʼob le ka jóoʼsaʼaboʼob tu luʼumil Egiptooʼ! Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼaxoʼob tu yiloʼob u beetaʼal tumen Jéeoba yoʼolal u nojoch páajtaliloʼ. Yáaxeʼ tu yiloʼob u túuxtaʼal le diez noj yajiloʼob yóokʼol le j-kaʼanal ich faraón yéetel u kaajaloʼ (xokaʼak Éxodo 6:1, 6, 7). U kaʼapʼéeleʼ le egipcioʼoboʼ maʼ chéen tu chaʼaj u bin le israelitaʼoboʼ, baʼaxeʼ tu kʼáat óoltoʼob ka xiʼikoʼob, tsʼoʼoleʼ tu tsʼáajoʼob yaʼab  oro yéetel plata tiʼob. Le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Bey túun luʼsaʼabik tuláakal baʼal tiʼ le egipcioʼob tumen le israelitaʼoboʼ» (Éxo. 12:33-36). Tu tsʼookeʼ le israelitaʼoboʼ tu yiloʼob bix xuʼulsaʼabik tiʼ faraón yéetel u soldadoʼob teʼ Chak kʼáaʼnáaboʼ (Éxo. 14:30, 31). Tuláakal le baʼaxoʼob tu yiloʼobaʼ tu beetaj u maas muʼukʼaʼantal u fejoʼob.

⁹ Le oʼolal jelaʼan úuchik u káajal u x-mukultʼaanoʼob le maʼ úuch jóoʼsaʼakoʼoboʼ. ¿Baʼax oʼolal x-mukultʼaanajoʼob? Yoʼolal le baʼax ku jaantkoʼoboʼ. Tumen maʼ kiʼimak u yóoloʼob yoʼolal le baʼaxoʼob ku tsʼaʼabaltiʼob tumen Jéeobaoʼ, tu yaʼaloʼob: «¡Ku kʼaʼajaltoʼon le kay ku siʼibil utiaʼal k-jaant, tiaʼanoʼon kaʼach Egiptoeʼ! Bey xan k-jaantik pepinoʼob, melonoʼob, puerroʼob, cebollaʼob yéetel ajos. Baʼaleʼ bejlaʼeʼ táan k-kíimil yéetel wiʼij, mix uláakʼ baʼal k-ilik[,] chéen maná» (Núm. 11:5, 6). U jaajileʼ, pʼáat bey chʼóopoʼobeʼ, le oʼolal taakchaj tak u suutoʼob teʼ tuʼux palitsiltaʼanoʼob kaʼachoʼ (Núm. 14:2-4). Úuchik u tsʼíiboltkoʼob le baʼaxoʼob yaantiʼob kaʼachoʼ tu beetaj u xuʼulul u kʼaʼamloʼob tumen Jéeoba (Núm. 11:10).

10. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax úuch tiʼ le israelitaʼoboʼ?

¹⁰ ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Le ken k-aktáant talamiloʼobeʼ, maʼ unaj k-tuklik bey jach maʼalob le baʼaxoʼob yaantoʼon kaʼach, tak le táanil tiʼ u káajal k-meyajtik Jéeobaoʼ. Baʼaleʼ lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le baʼaxoʼob maʼalobtak uchaʼantoʼonoʼ, tumen yaan baʼax jeʼel u kaʼansiktoʼoneʼ. Baʼaxeʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le baʼaxoʼob k-ilmaj jach jeʼex uchaʼaniloʼ. Wa maʼ k-ilik jeʼex unaj le baʼaxoʼob uchaʼantoʼonoʼ, jeʼel k-chiʼichnaktal ka tak joʼopʼok k-tsʼíiboltik ka kuxlakoʼon jeʼex le yaniloʼon kaʼachoʼ (xokaʼak 2 Pedro 2:20-22).

LE BAʼAXOʼOB T-PʼATOʼ

11. ¿Bix u yilik jujuntúul sukuʼunoʼob le baʼaxoʼob tsʼoʼok u pʼatkoʼoboʼ?

¹¹ Yaan sukuʼunoʼobeʼ ku yaatal tu yóoloʼob yoʼolal le baʼaxoʼob tu pʼatoʼoboʼ yéetel ku tuklikoʼobeʼ maʼ unaj u pʼatkoʼob kaʼachi. Maʼ xaaneʼ maʼ tu yóotoʼob ka seguernak u kaʼantal u xookoʼobiʼ, maʼ tu kʼamoʼob junpʼéel meyaj maʼalob u boʼoliliʼ wa u binoʼob tu paach uláakʼ baʼaloʼob koʼojtak. Wa maʼ xaaneʼ tu pʼatoʼob u negocioʼob kex jach yaʼab taakʼin ku náajaltikoʼob kaʼachiʼ, wa kʼaj óolaʼanoʼob tumen jach maʼalob u paaxoʼob, wa ku tsʼáaikoʼob xook tiʼ universidadoʼob wa jach kʼaj óolaʼanoʼob tumen maʼalob u báaxaloʼob. Baʼaleʼ bejlaʼeʼ ku yilkoʼob tsʼoʼok u xáantal maʼ kʼuchuk le xuʼulsajiloʼ. Le oʼolal jeʼel u joʼopʼol u máanskoʼob tu tuukuloʼobeʼ: «¿Bix wal yanilen bejlaʼa wa maʼ in pʼatik le baʼaloʼobaʼ?».

12. ¿Bix úuchik u yilik Pablo le baʼaxoʼob tu pʼatoʼ?

¹² Apóstol Pabloeʼ yaʼab baʼaxoʼob tu pʼataj le ka káaj u tsaypachtik Cristooʼ (Fili. 3:4-6). ¿Yaachaj wa tu yóol úuchik u beetik? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tuláakal le baʼaloʼob jach yaan u tojol in tiaʼal kaʼachoʼ, bejlaʼeʼ kin wilik mix baʼal u tojoloʼobeʼ tu yoʼolal Cristo». ¿Baʼaxten tu yaʼalaj beyoʼ? Letiʼeʼ ku seguer u yaʼalik: «Tuláakal baʼax ku páajtal u yantalteneʼ kin tuklikeʼ bey junpʼéel baʼal minaʼan u tojoleʼ tu tséel le nojoch náajal yaan tiʼ teen in kʼaj óoltmil Cristo Jesús in Yuumtsiloʼ. Tu yoʼolal Cristoeʼ tsʼoʼok in satik tuláakal, sojol in tiaʼalinte, utiaʼal in tiaʼalintik  Cristo» * (Fili. 3:7, 8). Jeʼex mix máak ku tsʼíiboltik le baʼax tsʼoʼok u pulikoʼ, Pabloeʼ mix juntéen yaachaj tu yóol úuchik u pʼatik le baʼaxoʼob ku tsʼáaik le yóokʼol kaabaʼ. Utiaʼal letiʼeʼ mix baʼal u biilaloʼob.

13, 14. ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex úuchik u beetik apóstol Pabloeʼ?

¹³ Wa k-ilik táan u joʼopʼol k-tuklik yaan baʼaxoʼob «maʼalobtak» t-pʼateʼ, maʼalob ka k-beet jeʼex úuchik u beetik Pabloeʼ. ¿Bixi? K-beetik u cuentail le baʼaxoʼob maʼalobtak yaantoʼon bejlaʼoʼ. Le bix k-bisikba yéetel Jéeoba yéetel le bukaʼaj jaʼaboʼob káajak k-meyajtikoʼ, jach yaʼab u tojol (Heb. 6:10). Tsʼoʼoleʼ mix baʼal tiʼ le baʼaxoʼob ku tsʼáaik le yóokʼol kaab jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel le utsiloʼob k-kʼamik tiʼ Dios yéetel le ken k-kʼam teʼ kʼiinoʼob ku taaloʼ (xokaʼak Marcos 10:28-30).

¹⁴ ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajak k-óol k-meyajt Dioseʼ? Pabloeʼ ku yaʼalik baʼax áant letiʼ: «In tuʼubsik le baʼax ku pʼáatal paachiloʼ yéetel in mukʼulmuukʼ utiaʼal in chukpachtik le baʼax yaan táaniloʼ» (Fili. 3:13). Letiʼeʼ tu yaʼalaj kaʼapʼéel baʼax jach unaj u beetik máak. Yáaxeʼ, u tuʼubsik máak le baʼax ku pʼatkoʼ, maʼ unaj k-máansik tiempo táan k-tuukul chéen tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-pʼatkoʼ. U kaʼapʼéeleʼ, letiʼe k-ilik «chukpachtik le baʼax yaan táanil» wa táan k-páaʼtikoʼ, jeʼex u beetik le máaxoʼob ku yáalkaboʼob jach taʼaytak u kʼuchloʼob teʼ tuʼux unajoʼ.

15. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon ken tuukulnakoʼon tiʼ baʼax tu beetaj le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ?

¹⁵ Le baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakil bey xan teʼ kʼiinoʼobaʼ, jeʼel xan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sutik k-paakat paachileʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ Abrahán yéetel Sara, letiʼobeʼ tu pʼatoʼob tuláakal le baʼaxoʼob yaantiʼob kaʼach tu kaajil Uroʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «wa ka u tsʼáa u tuukuloʼob tiʼ le luʼum tuʼux jóokʼoʼoboʼ», jeʼel u taaktal «kaʼach u suutoʼob[eʼ]» (Heb. 11:13-15). Baʼaleʼ maʼ tu beetoʼob beyoʼ. Moisés xaneʼ bey úuchik u beetkoʼ. Le ka yáax jóokʼ tu kaajil Egiptoeʼ, maas yaʼab baʼax tu pʼataj tiʼ le tu pʼataj le israelitaʼob le ka jóokʼoʼoboʼ. Baʼaleʼ le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa yaachaj tu yóol yoʼolal le baʼaxoʼob tu pʼatoʼ. Baʼaxeʼ ku yaʼalikeʼ «tu yuʼubeʼ u ayikʼalil ikil u muʼyajtik chʼaʼpʼektajil tu yoʼolal Cristoeʼ maas tiʼ tuláakal u ayikʼalil Egipto; tumen u tsʼaamaj u paakat tiʼ le boʼol kun tsʼaabiltiʼ tumen Jajal Diosoʼ» (Heb. 11:26.)

LE BAʼAXOʼOB MAʼ MAʼALOB UCHAʼANTOʼONOʼ

16. ¿Bix jeʼel k-uʼuyikba yoʼolal le baʼaxoʼob uchaʼantoʼonoʼ?

¹⁶ Baʼaleʼ maʼ tuláakal le baʼaxoʼob uchaʼantoʼon k-kʼaʼajsik yéetel kiʼimak óolaloʼ. Maʼ xaaneʼ láayliʼ ku chiʼichnakkúuntikoʼon k-conciencia yoʼolal le baʼaxoʼob maʼ maʼalob t-beetaj úuchjeakiloʼ (Sal. 51:3). Maʼ xaan xaneʼ láayliʼ yaj t-óol úuchik u tsoʼololtoʼon u nuʼukeʼ (Heb. 12:11). Wa maʼ xaaneʼ k-tuklikeʼ yaan baʼax maʼ maʼalob beetaʼabtoʼoniʼ, le oʼolal maʼ tu tuʼubultoʼon (Sal. 55:3). Kex jeʼel baʼaxak k-muʼyajtmeʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-chʼíikil tuukul chéen tiʼ le baʼaxoʼob  uchaʼantoʼonoʼ? Koʼoneʼex ilik óoxpʼéel baʼax jeʼel u beetik u lúubul k-óoleʼ.

17. 1) ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Pablo letiʼ u maas «chichnil tiʼ tuláakal le máaxoʼob u tiaʼaloʼob Jajal Diosoʼ»? 2) ¿Baʼax tu beetaj Pablo utiaʼal maʼ u xuʼulul u tsʼáaik u yóol u meyajt Dios yoʼolal le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak u beetmoʼ?

¹⁷ Baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak k-beetmiʼ. Apóstol Pabloeʼ ku yuʼubik kaʼach letiʼ u maas «chichnil tiʼ tuláakal le máaxoʼob u tiaʼaloʼob Jajal Diosoʼ» (Efe. 3:8). Letiʼeʼ ku yaʼalik baʼax oʼolal: «Tumen tin chʼaʼpachtaj u [múuchʼulil] Jajal Dios» (1 Cor. 15:9). Maʼ xaaneʼ ku yaatal tu yóol cada ken u yil juntúul sukuʼun tu beetaj kʼaas tiʼ. Baʼaleʼ maʼ tu chaʼaj u lúubul u yóol tu yoʼolaliʼ, baʼaxeʼ maas tuukulnaj tiʼ le bix úuchik u yeʼesik u yutsil Dios tiʼoʼ (1 Tim. 1:12-16). Lelaʼ tu yeʼesaj yoʼolal le bix úuchik u tsʼáaik u yóol u meyajt Diosoʼ. Ichil le baʼaxoʼob tu yilaj u tuʼubsikoʼ táakaʼan xan le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak u beetmoʼ. ¿Máasaʼ maʼalob ka k-beet xan beyoʼ? Wa k-tuukul tiʼ le bix u chʼaʼiktoʼon óotsilil Jéeoba yéetel maʼ k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob maʼ tu páajtal k-kʼexikoʼ, yaan u béeytal k-maas tsʼáaik k-óol k-beet le meyaj u kʼáat Jéeoba ka k-beetoʼ.

18. 1) ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa ku lúubul k-óol úuchik u tsoʼololtoʼon u nuʼukeʼ? 2) ¿Bix jeʼel k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Salomón ken tsoʼoloktoʼon u nuʼukoʼ?

¹⁸ Wa tsolaʼantoʼon u nuʼuk. ¿Tsolaʼan wa u nuʼuktoʼon úuchjeakil? K-kʼaʼajsik mantatsʼeʼ maʼ chéen jeʼel u beetik u yaatal k-óoleʼ, baʼaxeʼ jeʼel u beetik u lúubul k-óoleʼ (Heb. 12:5). Wa maʼ k-kʼamik le tsolnuʼuk, bey xan wa k-chaʼik u lúubul k-óol tu yoʼolaleʼ, maʼ ken u yáantoʼon. Le oʼolal maas maʼalob ka k-beet le baʼax ku yaʼalik Salomonaʼ: «Chʼikaba kaanbal[,] maʼ chaʼik u náayal a wóol; tsʼoʼokbesej, tumen letiʼeʼ kuxtal a tiaʼal» (Pro. 4:13). Unaj k-beetik jeʼex le máaxoʼob ku manejaroʼob tubeeloʼ, ken u yiloʼob junpʼéel letrero teʼ bejoʼ, maʼatech u chéen ilkoʼob, baʼaxeʼ ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik yéetel ku seguertik u binoʼob (Pro. 4:26, 27; xokaʼak Hebreoʼob 12:12, 13).

19. ¿Bix jeʼel u yantaltoʼon fe jeʼex le yanchaj tiʼ Habacuc yéetel tiʼ Jeremíasoʼ?

¹⁹ Wa beetaʼantoʼon baʼax maʼ maʼalobiʼ. Wa k-tuklik beetaʼantoʼon junpʼéel baʼax maʼ maʼalobeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-uʼuyikba jeʼex úuchik u yuʼubikuba Habakukeʼ, letiʼeʼ yaachaj u yóol, tumen maʼ tu naʼataj baʼaxten Jéeobaeʼ ku chaʼik u beetaʼal baʼaloʼob kʼaastak (Hab. 1:2, 3). ¿Baʼax unaj k-beetik wa ku yúuchultoʼon beyoʼ? Unaj u yantaltoʼon fe jeʼex le yanchaj tiʼ le profetaoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Bíin sen kiʼimakchajak in wóol túun tu yoʼolal Yuumtsil in j-toksajil» (Hab. 3:18). Maʼalob xan ka k-beet jeʼex úuchik u beetik profeta Jeremíaseʼ, letiʼeʼ maʼ xuʼul u kʼubik u yóol tiʼ Jéeobaiʼ. Maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ, Jéeoba, le Dios beetik baʼax maʼalob mantatsʼoʼ, yaan u yutskíintik tuláakal baʼal teʼ kʼiin u tukultmajoʼ (Lam. 3:19-24).

20. ¿Bix jeʼel k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Jesús: «Kʼaʼajakteʼex u yatan Lot»?

²⁰ Bejlaʼeʼ táan u yilaʼal baʼaloʼob mix juntéen ilaʼakoʼob. Baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼaloʼob maas nuuktak ku taal u kʼiin u yilaʼal. Le oʼolal unaj k-xíimbal jeʼex u bin u xíimbal u kaajal Jéeobaeʼ. ¿Bixi? K-beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, k-paakat táanil mantatsʼ, mix juntéen unaj k-paakat paachil. Beyoʼ k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ: «Kʼaʼajakteʼex u yatan Lot».

[Tsolajil]

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]