Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Jéeobaeʼ ku muchʼik junpʼéel kaaj kiʼimak u yóol

Jéeobaeʼ ku muchʼik junpʼéel kaaj kiʼimak u yóol

Jéeobaeʼ ku muchʼik junpʼéel kaaj kiʼimak u yóol

«Muchʼ [...] le kaajoʼ, jeʼel bix xiiboʼobeʼ, bey koʼoleloʼob, mejen paalal yéetel le táanxel luʼumiloʼob.» (DEU. 31:12)

¿BAʼAX JEʼEL A NÚUKIKEʼ?

¿Baʼaxten maʼatech u tuʼubsaʼal le asambleaʼob tumen le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ?

¿Baʼax ku beetik yaʼab israelitaʼob utiaʼal u binoʼob teʼ kʼiinbesajoʼob ku beetaʼal kaʼach Jerusalenoʼ?

¿Baʼaxten unaj k-bin tiʼ tuláakal le asambleaʼoboʼ?

1, 2. ¿Baʼax ken k-il yoʼolal le asambleaʼoboʼ?

DESDE úucheʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ ku beetkoʼob asambleaʼob tiʼ distrito yéetel internacionaloʼob. Maʼ xaaneʼ yaʼab tiʼ toʼoneʼ tsʼoʼok k-bin tiʼ yaʼabiʼ.

2 U kaajal Dios úuchjeakeʼ ku beetik xan asambleaʼob. Le táan k-ilik bix le asambleaʼobaʼ il tiʼ baʼax chíikaʼan tiʼ le ku beetaʼal bejlaʼoʼ, yéetel il le utsiloʼob ku taaskoʼ (Sal. 44:1; Rom. 15:4).

ASAMBLEAʼOB MAʼ KUN TUʼUBSBILOʼOB

3. 1) ¿Baʼax úuch teʼ yáax asamblea ojéelaʼan anchaj tiʼ u kaajal Diosoʼ? 2) ¿Bix u beetaʼal kaʼach u muchʼkuba le israelitaʼoboʼ?

3 Le asamblea beetaʼab tu jáal u witsil Sinaíoʼ, ojéelaʼaneʼ letiʼe yáax ka tu kaʼansaj Dios u kaajal tiʼ junpʼéel asambleaoʼ, le beetik maʼ kun tuʼubsbil tumen u kaajal Diosoʼ. Teʼ kʼiinoʼ Jéeobaeʼ tu yeʼesaj u nojoch páajtalil yéetel tu tsʼáaj u Ley tiʼ Israel (Éxo. 19:2-9, 16-19; xokaʼak Éxodo 20:18 yéetel Deuteronomio 4:9, 10). Leloʼ jach áantajnaj utiaʼal u biskuba Dios yéeteloʼob. Maʼ úuch tiʼ leloʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés ka u beet kaʼapʼéel trompeta de plata utiaʼal u muʼuchʼul «tuláakal le kaaj» «tu jool u noj Paselil Muchʼtal[oʼ]» (Núm. 10:1-4). ¡Bukaʼaj wal kiʼimakil u yóol le máaxoʼob ku muchʼtaloʼoboʼ!

4, 5. ¿Baʼaxten jach kʼaʼanaʼan le asambleaʼob tu beetaj Moisés yéetel Josueoʼ?

4 Tiʼ junpʼéel kʼiin maʼ ken u tuʼubs u kaajil Israel, tu tsʼoʼokbal le cuarenta jaʼaboʼob táan u máanoʼob teʼ desiertooʼ, muchʼaʼaboʼob tumen Moisés. Jach taʼaytak kaʼach u yookloʼob teʼ luʼum aʼalaʼan u tsʼaʼabaltiʼoboʼ, le oʼolal jach u súutukil u kʼaʼajsaʼaltiʼob le baʼaxoʼob u beetmaj yéetel ken u beet Jéeoba tu yoʼolaloʼoboʼ (Deu. 29:1-15; 30:15-20; 31:30).

5 Maʼ xaaneʼ teʼ asambleaaʼ tiʼ tu yaʼalaj Moisés unaj u muchʼkuba mantatsʼ le kaaj utiaʼal u kaanbaloʼob tiʼ Diosoʼ. Cada siete jaʼaboʼob tu kʼiinbesajil le paseloʼoboʼ, le xiiboʼob, le koʼoleloʼob yéetel le táanxel kaajiloʼob kajaʼanoʼob Israeloʼ unaj u muchʼkubaʼob le tuʼux ken u yaʼal Jéeobaoʼ. ¿Baʼax u biilal? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Utiaʼal ka u yuʼuboʼob u xoʼokol le aʼalmajtʼaan, tu yoʼolal u kankoʼob u tsikoʼob Yuumtsil a Dioseʼex bey xan ka u tsʼoʼokbesoʼob tuláakal baʼax tsʼíibtaʼan» (xokaʼak Deuteronomio 31:1, 10-12). Jeʼex k-ilkoʼ desde ka anchaj u kaajil Israeleʼ tuláakal u yojel unaj u muchʼtaloʼob mantatsʼ utiaʼal u xakʼalxoktikoʼob u Tʼaan Dios yéetel utiaʼal u kankoʼob le baʼax u tukultmaj u beetkoʼ. Ka tsʼoʼok u chʼaʼikoʼob le luʼum aʼalaʼan u tsʼaʼabaltiʼob, le tiaʼanoʼob chúumuk le kaajoʼob maʼatech u meyajtikoʼob Diosoʼ, Josueeʼ tu muchʼaj le israelitaʼob utiaʼal u yaʼaliktiʼob unaj u chúukpajal u yóoloʼob tiʼ Dios. Letiʼobeʼ tu yaʼaloʼob yaan u meyajtikoʼob Jéeoba (Jos. 23:1, 2; 24:1, 15, 21-24).

6, 7. ¿Baʼaxten maʼatech u tuʼubsaʼal le asambleaʼob ku beetik u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ?

6 Bejlaʼaʼ xaneʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ tsʼoʼok u yantaltiʼob asambleaʼob jach maʼatech u tuʼubsaʼal. Tiʼ ku yilaʼal le bix u yaʼabtal le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ yéetel le túumben baʼaloʼob ku naʼataʼal teʼ Bibliaoʼ (Pro. 4:18). Le yáax nojoch asamblea beetaʼab tumen le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Biblia le ka tsʼoʼok le yáax nojoch baʼateltáambaloʼ, úuch tu jaʼabil 1919 tu kaajil Cedar Point (Ohio, Estados Unidos). Tu muchʼuba óoliʼ siete mil máakoʼobiʼ, yéetel tiʼ káaj u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Tu jaʼabil 1922, tiʼ junpʼéel asamblea xáanchaj nueve kʼiinoʼob beetaʼab láayliʼ teʼeloʼ, le sukuʼun Joseph F. Rutherfordoʼ utiaʼal u líiʼsik u yóol kʼaʼaytaj le máaxoʼob muchʼukbaloʼoboʼ, tu yaʼalaj: «Chúukpajak a wóoleʼex bey j-Jaajkunajil tiʼ Yuumtsileʼ. Maʼ u jáawal a tsʼáaik a wóoleʼex tak ken xuʼuluk tiʼ Babilonia. Kʼaʼaytajneneʼex tuláakal tuʼux tak teʼ náachiloʼoboʼ. Le yóokʼol kaabaʼ kʼaʼabéet u yojéeltik Jéeobaeʼ Dios yéetel Jesucristoeʼ Rey tiʼ reyoʼob yéetel Yuumtsil tiʼ yuumtsiloʼob. Lelaʼ letiʼe kʼiin maas kʼaʼanaʼanaʼ. ¡Ileʼex, le Reyoʼ táan u gobernar! Teʼex unaj a kʼaʼaytikeʼex. Le oʼolal kʼaʼayteʼex, kʼaʼayteʼex, kʼaʼayteʼex le Rey yéetel u reinooʼ». Tuláakal le muchʼukbaloʼob yéetel le sukuʼunoʼob tiʼ tuláakal le Luʼumaʼ tu kʼamoʼob le invitacionoʼ.

7 Tu jaʼabil 1931 tu kaajil Columbus (Ohio), le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ tu kʼamoʼob yéetel kiʼimak óolal le kʼaabaʼ j-jaajkunajoʼob tiʼ Jéeoba. Tu jaʼabil 1935 tu kaajil Washingtoneʼ, le sukuʼun Rutherfordoʼ tu tsolaj máaxoʼob le «yaʼabkach máakoʼob» ku yaʼalik Apocalipsis «waʼalakbaloʼob aktáan tiʼ le jalaʼach kʼáancheʼoʼ yéetel aktáan tiʼ le j-Tamanoʼ» (Apo. 7:9-17). Tu jaʼabil 1942, le táan le u kaʼapʼéel nojoch baʼateltáambaloʼ, le sukuʼun Nathan H. Knorroʼ tu máansaj le jatsʼuts tsoltʼaan ku kʼaabaʼtik «Jeetsʼel... ¿yaan wa u xáantal?», teʼelaʼ tu tsolaj baʼax ku chíikbesik le «nojoch chak baʼalcheʼ» ku yaʼalik Apocalipsis 17, yéetel tu yaʼalaj yaan u seguer le kʼaʼaytaj tak ken tsʼoʼokok le baʼateltáambaloʼ.

8, 9. ¿Baʼaxten jach anchaj kiʼimak óolal tiʼ jujunpʼéel asambleaʼob?

8 Tiʼ le asamblea tu kʼaabaʼtaj «Naciones Alegres», beetaʼab tu jaʼabil 1946 tu kaajil Cleveland (Ohio), jach ku kʼaʼajsaʼal le tsoltʼaan tu máansaj le sukuʼun Knorr tu kʼaabaʼtaj «Le talamil ku taasik u jel beetaʼal yéetel u maas nojochkíintaʼal le tuʼux ku nuʼuktaʼal u kaajal Jéeobaoʼ». Juntúul tiʼ le muchʼukbaloʼoboʼ tu yaʼalaj bix u yuʼubikubaʼob: «Teʼ áakʼaboʼ anchajten u jatsʼuts páajtalil in wantal tu paach le tuʼux yaan le sukuʼun Knorroʼ, le táan u yaʼalik bix u bin le meyaj yéetel le bix kun maas nojochkíintbil u najil Betel yaan Brooklyneʼ, tuláakal le muchʼukbaloʼoboʼ yaʼab u téenel xáanchaj táan u papaxkʼaboʼob. Kex desde teʼ plataforma maʼ chíikaʼan u yichoʼobeʼ, jach ku yuʼubaʼal kiʼimak u yóoloʼob». Tiʼ junpʼéel asamblea internacional beetaʼab tu jaʼabil 1950, tu kaajil Nueva Yorkeʼ, tʼoʼox le Biblia Traducción del Nuevo Mundo de las Escrituras Griegas Cristianas, le yáax Biblia tuʼux jel tsʼaʼab u kʼaabaʼ Dios le tuʼux unaj u chíikpajloʼ (Jer. 16:21).

9 Jach tu taasaj kiʼimak óolal xan le asambleaʼob tuʼux tu muchʼaj Jéeoba u j-Jaajkunajoʼob chúukaʼan u yóoloʼob le ka tsʼoʼok u chʼaʼpachtaʼaloʼoboʼ. Jeʼex Adolf Hitlereʼ tu yaʼalaj yaan u xuʼulsik u j-jaajkunajoʼob Jéeoba tu luʼumil Alemania. Baʼaleʼ utiaʼal junpʼéel asamblea beetaʼab tu kaajil Núremberg tu jaʼabil 1955, muchʼlaj 107,000 j-Jaajkunajoʼob yéetel beetaʼab le tuʼux ku muchʼkuba kaʼach Hitler yéetel u soldadoʼoboʼ. Yaʼab tiʼ le muchʼukbaloʼoboʼ okʼolnajoʼob tumen jach kiʼimak u yóoloʼob. Tu jaʼabil 1989, beetaʼab tu luʼumil Polonia óoxpʼéel asamblea tu kʼaabaʼtaj «Devoción Piadosa». Ichil le 166,518 muchʼlajoʼoboʼ yaan máaxoʼob ku taaloʼob le tuʼux kʼaj óolaʼan kaʼach bey Unión Soviética yéetel Checoslovaquiaoʼ, bey xan tuláakʼ luʼumiloʼob yaan tu lakʼin Europa. Yaʼabeʼ yáax u yilik u muchʼtal maas tiʼ quince wa veinte máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. Tu kaajil Kiev (Ucrania) utiaʼal u jaʼabil 1993, beetaʼab le Asamblea Internacional tu kʼaabaʼtaj «Enseñanza Divina». Chéen máans ta tuukul bukaʼaj kiʼimak óolal anchaj le ka okjaʼanaj 7,402 u túulaliʼ, tak tuʼux ojéelaʼaneʼ letiʼe kʼiin ka okjaʼanaj maas yaʼab u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ (Isa. 60:22; Ageo 2:7).

10. ¿Máakalmáak asambleaʼob jach ka kʼaʼajsik, yéetel baʼaxten?

10 Maʼ xaaneʼ techeʼ yaan asambleaʼob tiʼ distrito wa internacionaloʼob jach ka kʼaʼajsik. Maʼ xaaneʼ le yáax asamblea tuʼux binechoʼ wa le ka okjaʼanajechoʼ. ¡Maʼ a chaʼik u tuʼubultech! (Sal. 42:4.)

KʼIINBESAJOʼOB JACH TU TAASAJ KIʼIMAK ÓOLAL

11. ¿Baʼax kʼiinbesajoʼob tu yaʼalaj Dios ka beetaʼak tumen u kaajil Israel?

11 Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob ka xiʼikoʼob Jerusalén cada jaʼab utiaʼal u beetkoʼob óoxpʼéel kʼiinbesajoʼob: u kʼiinbesajil le Waajoʼob x-maʼ Levaduraoʼ, u kʼiinbesajil le Semanaʼoboʼ (ka tsʼoʼokeʼ tu kʼaabaʼtaj Pentecostés) yéetel u kʼiinbesajil Paseloʼob. Le Leyoʼ ku yaʼalik: «Tuláakal wíinik unaj [...] u bin tu táan Yuumtsil óoxtéen tiʼ jun jaʼab» (Éxo. 23:14-17). Yaʼab taatatsiloʼobeʼ tu naʼatoʼob le utsiloʼob jeʼel u taaskoʼ, le oʼolal binoʼob yéetel tuláakal u familiaʼobiʼ (1 Sam. 1:1-7; Luc. 2:41, 42).

12, 13. ¿Baʼax ku kʼaʼabéettal u beetik le israelitaʼob ku binoʼob tiʼ le kʼiinbesajoʼob ku beetaʼal cada jaʼaboʼ?

12 Chéen tukult baʼax kʼaʼabéet u beetik le israelitaʼob utiaʼal u binoʼoboʼ. Jeʼex José yéetel Maríaeʼ ken lukʼkoʼob kaʼach Nazaret utiaʼal u binoʼob Jerusaleneʼ ku xíimbaltikoʼob óoliʼ 25 leguas (100 kilómetros). Wa teech ka xiʼikech xíimbalil yéetel a mejen paalaleʼ, ¿bukaʼaj a tuklik jeʼel u bisiktecheʼ? Le u tsikbalil ka bin Jesús tu kaajil Jerusalén tu paaliloʼ ku yeʼesik maʼ xaaneʼ suuk u múul binoʼob yéetel u láakʼtsiloʼob bey xan yéetel le máaxoʼob u kʼaj óoloʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ jatsʼuts u múul bin máak, u beetaʼal janal utiaʼal tuláakal yéetel u kaxtaʼal tuʼux kun jeʼeleloʼob. Baʼaleʼ le kúuchiloʼoboʼ chíikaʼan maʼ jach sajbeʼentsiloʼobiʼ, tumen ku chaʼabal u beetik jujunpʼéel baʼal juntúul xiʼipal yaan 12 jaʼaboʼob tiʼ. Maʼ xaaneʼ jach maʼ tu tuʼubsaʼal, maases tumen le táankelmoʼoboʼ (Luc. 2:44-46).

13 Yaʼab israelitaʼobeʼ kajaʼanoʼob náach teʼ luʼum tuʼux síijoʼoboʼ. Le oʼolal jejeláas luʼumil u taal le máaxoʼob ku binoʼob teʼ kʼiinbesajoʼoboʼ. Tu kʼiinil Pentecostés tu jaʼabil 33 tsʼoʼokok u taal Jesuseʼ, le judíoʼob yéetel le máaxoʼob tu kʼamoʼob u religión le judíoʼob kʼuchoʼob Jerusalenoʼ ku taaloʼob tu luʼumil Italia, Libia, Creta, Asia Menor yéetel Mesopotamia (Hch. 2:5-11; 20:16).

14. ¿Baʼax utsil ku kʼamik le israelitaʼob ku binoʼob teʼ kʼiinbesajoʼoboʼ?

14 Le israelitaʼob chúukaʼan u yóoloʼoboʼ ku binoʼob teʼ kʼiinbesajoʼob utiaʼal u adorartikoʼob Jéeoba junmúuchʼ yéetel u milesil máakoʼob u yaabiltmoʼob xan Dios. ¿Bix u yuʼubikubaʼob? Utiaʼal lelaʼ unaj k-ilik le baʼax tu yaʼalaj Jéeoba unaj u beetik u kaajal utiaʼal u kʼiinbesajil le Paseloʼoboʼ: «Kiʼimakchajak a wóoleʼex tiʼ le kʼiin [...] paʼteʼ yéetel a paalaleʼex, a palitsileʼex, bey xan le levitaʼob, le táanxel luʼumiloʼob, le maʼ taataʼob yéetel le x-kimen íichamoʼob kajnáal ta kaajaleʼexeʼ. Le kʼiin[aʼ] bíin a kʼiinbeseʼex utiaʼal u nojbeʼenil Yuumtsil bul siete kʼiinoʼob, tiʼ le kúuchil bíin u yéeyeʼ; tumen Yuumtsil a Dioseʼexeʼ bíin u kiʼikiʼtʼanteʼex tiʼ tuláakal u yich a meyajeʼex, teʼex xaneʼ, bíin sen kiʼimakchajak a wóoleʼex» (Deu. 16:14, 15; xokaʼak Mateo 5:3).

UNAJ K-ILIK KʼAʼANAʼAN LE ASAMBLEAʼOBOʼ

15, 16. ¿Baʼax tsʼoʼok u yantal a beetik utiaʼal a bin teʼ asambleaʼoboʼ? ¿Baʼaxten maʼ chéen kuneliʼ?

15 Toʼon k-meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ yaʼab baʼax jeʼel k-kanik tiʼ le asambleaʼob anchaj úuchjeakoʼ. U jaajileʼ yaʼab baʼax tsʼoʼok u kʼexpajal, baʼaleʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ maʼ kʼexpajkiʼ. Úuchjeakeʼ yaʼab baʼax unaj u beetik máak utiaʼal u bin, bey xan bejlaʼeʼ, baʼaleʼ maʼ chéen kuneliʼ. Tak bejlaʼeʼ jach kʼaʼanaʼanoʼob utiaʼal k-maas náatsʼal tiʼ Dios. Ku tsʼáaiktoʼon le kʼaj óolal yéetel le naʼatil kʼaʼabéet utiaʼal k-bisikba yéetel Diosoʼ. Ku yáantkoʼon k-tsʼáa ichil k-kuxtal le baʼaxoʼob k-kanikoʼ, maʼ k-oksikba tiʼ talamiloʼob yéetel utiaʼal k-beetik baʼaloʼob ku líiʼsik k-óol (Sal. 122:1-4).

16 Mantatsʼ kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku binoʼoboʼ. Tu yoʼolal junpʼéel nojoch asamblea beetaʼab tu jaʼabil 1946, aʼalaʼabi: «Jach jatsʼuts ilaʼabik kulukbal u milesil j-Jaajkunajoʼob, yéetel u paax junpʼéel nojoch orquesta le táan u kʼaʼayal u kʼaayiloʼob le Reino utiaʼal u kiʼikiʼtʼantaʼal Jéeobaoʼ». Tsʼoʼoleʼ aʼalaʼab xan: «Yaʼab máax bin teʼ Departamento tiʼ Máaxoʼob taak u Yáantajoʼob chéen utiaʼal u yutsil u maasil sukuʼunoʼoboʼ». ¿Bey wa xan a wuʼuyikaba ken xiʼikech teʼ asambleaʼob tiʼ distrito yéetel internacionaloʼoboʼ? (Sal. 110:3; Isa. 42:10-12.)

17. ¿Baʼaxoʼob tsʼoʼok u kʼexpajal teʼ asambleaʼoboʼ?

17 Yaan jujunpʼéel baʼaloʼob tsʼoʼok u kʼexpajal teʼ asambleaʼoboʼ. Jujuntúul máaxoʼob meyajtik Dioseʼ kʼajaʼantiʼob ku xáantal ocho días. Ku máansaʼal jaatsoʼob jaʼatskab kʼiin, chíinil kʼiin yéetel de áakʼab. Teʼ kʼiinoʼoboʼ ku yúuchul xan kʼaʼaytaj. Yaan tsoltʼaanoʼobeʼ ku káajal láas nueve jaʼatskab, yéetel u suukileʼ le asambleaoʼ ku tsʼoʼokol tak láas nueve áakʼab. Le máaxoʼob ku yáantajoʼoboʼ ku beetkoʼob baʼal u yukʼult, u jaant yéetel u cenart le máaxoʼob ku binoʼoboʼ. Bejlaʼeʼ maas séeb u tsʼoʼokol le asambleaʼoboʼ, yéetel tuláakal ku bisik u yoʼoch utiaʼal u béeytal u chʼenxikintikoʼob tuláakal le asambleaoʼ.

18, 19. ¿Baʼax maas uts ta wich teʼ asambleaʼoboʼ, yéetel baʼaxten?

18 Yéetel kiʼimak óolal ku páaʼtaʼal le baʼaxoʼob úuch joʼopʼok u yantal teʼ asambleaʼoboʼ. Le kaʼansaj ku keʼetel yéetel «janal [...] tu yorail» ku yáantkoʼon k-naʼat le profecíaʼob yéetel le kaʼansajoʼob yaan teʼ Bibliaoʼ, maʼ chéen ku tsʼaʼabal yéetel le tsoltʼaanoʼob ku máansaʼaloʼ, baʼaxeʼ tak yéetel le túumben jóoʼsaʼaniloʼoboʼ (Mat. 24:45). Lelaʼ jach ku yáantaj utiaʼal u maas yaabiltaʼal le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Le dramaʼoboʼ ku yáantik le táankelmoʼob yéetel le yaan u jaʼabiloʼob u yil baʼax táan u beetkoʼob bey xan utiaʼal u kanáantkubaʼob tiʼ le yóokʼol kaabaʼ. U tsoltʼaanil le okjaʼoʼ ku yáantkoʼon k-il baʼax táan k-tsʼáaik táanil yéetel ku kiʼimakkúuntik k-óol k-ilik u yokjaʼ uláakʼ máakoʼob.

19 Desde úucheʼ le asambleaʼoboʼ táakaʼanoʼob ichil le adoración k-tsʼáaik tiʼ Diosoʼ. Ku yáantik le máaxoʼob meyajtik Jéeoba utiaʼal u chúukpajal u yóoloʼob tiʼ talam kʼiinoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ ku yáantkoʼon k-meyajt Dios, k-bisba yéetel u maasil, k-maas yaabiltik le sukuʼunoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ yéetel junpʼéel bix u kiʼikiʼtʼantkoʼon yéetel u kanáantkoʼon Jéeoba. Tuláakloʼon unaj k-líiʼsikba utiaʼal k-bin tiʼ tuláakal le asambleaʼob utiaʼal k-jóoʼsik u yutsiloʼ (Pro. 10:22).

[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]

[Foto yaan teʼ táan juʼun 30]

Junpʼéel asamblea internacional beetaʼab tu jaʼabil 1950 tu kaajil Nueva York

[Foto yaan teʼ táan juʼun 32]

MOZAMBIQUE

[Fotoʼob yaan teʼ táan juʼun 32]

COREA DEL SUR