¿Baʼax modosil ka weʼesik?
¿Baʼax modosil ka weʼesik?
«Ka yanak u nojoch utsil Yuumtsil Jesucristo ta wéeteleʼex tu yoʼolal le jatsʼuts modos ka weʼeskeʼexoʼ.» (FILE. 25, NM)
¿A WOJEL WA U NÚUKIL?
¿Baʼaxten unaj k-kanáantik baʼax modosil k-eʼesik?
¿Baʼax modosil unaj k-ilik maʼ u yantaltoʼon, yéetel bix jeʼel k-beetkeʼ?
¿Bix jeʼel k-eʼesik jatsʼuts modos teʼ múuchʼuliloʼ?
1. Teʼ cartaʼob tu tsʼíibtoʼ, ¿baʼax tu yaʼalaj Pablo jach u kʼáat?
TEʼ CARTAʼOB tu tsʼíibtaj le apóstol Pablooʼ yaʼab u téenel tu yaʼalaj u kʼáat ka u kʼam Dios yéetel Cristo le modos yaan tiʼ cada múuchʼuliloʼ. Tiʼ le galaciailoʼoboʼ tu tsʼíibtaj: «Sukuʼuneʼex, u siibal utsil k-Yuumtsil Jesucristoeʼ yanak tiʼ a [jatsʼuts modoseʼex]. Amén» (Gal. 6:18). ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼale?
2, 3. 1) ¿Baʼax jatsʼuts modos tu yaʼalaj Pablo unaj u yantal tiʼ le cristianoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-beetik?
2 Le k-modos wa bix k-tuukuloʼ letiʼ túulchʼintkoʼon k-beet wa k-aʼal wa baʼax. Yaan máakeʼ ku yeʼesik utsil, yaabilaj, ku síik wa baʼax yéetel ku yilik bix u yuʼubikuba u maasil. Le Bibliaoʼ maʼalob u tʼaan tiʼ máax yaan «chʼujuk jeetsʼel óol[al]» yéetel tiʼ máax «joomol u yóol» (1 Ped. 3:4; Pro. 17:27). Baʼaleʼ yaan máakeʼ ku pʼaʼastik u maasil, ku chʼíikil u kaxt ayikʼalil, séeb u kʼíilil, ku beetik chéen baʼax u kʼáat, u maas kʼaasileʼ ku núupkʼebantal yéetel maʼ tu yuʼubik tʼaan.
3 Pabloeʼ táan kaʼach u yaʼalik tiʼ le sukuʼunoʼob ka u beetoʼob jeʼex Jesús yéetel ka yanaktiʼob le modos uts tu tʼaan Diosoʼ (2 Tim. 4:22; xokaʼak Colosailoʼob 3:9-12). Bejlaʼeʼ cada juntúul tiʼ toʼoneʼ unaj u tuklik: «¿Baʼax modosil kin weʼesik? ¿Bix jeʼel in maas maʼalobkíintik utiaʼal in lúubul utsil tiʼ Dioseʼ? ¿Jeʼel wa in maas áantaj utiaʼal u yeʼesaʼal jatsʼuts modos teʼ múuchʼuliloʼ?». Tuʼux yaan yaʼab looloʼobeʼ, cada junpʼéeleʼ ku beetik u maas jatsʼutstal le tuʼux yanoʼoboʼ. ¿Beyech wa junpʼéel lool ku beetik u jatsʼutstal le múuchʼuliloʼ? Tuláakloʼon unaj k-ilik k-pʼáatal beyoʼ. Le oʼolaleʼ koʼoneʼex ilik u yantaltoʼon le modos uts tu tʼaan Diosoʼ.
MAʼ A TUUKUL JEʼEX LE YÓOKʼOL KAABAʼ
4. ¿Baʼax «le tuukul ku taal tiʼ le yóokʼol kaabaʼ»?
4 Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Toʼoneʼ maʼ t-kʼamaj le tuukul ku taal tiʼ le yóokʼol kaabaʼ, baʼaxeʼ t-kʼamaj u kiliʼich muukʼ Dios» (1 Cor. 2:12, NM). ¿Baʼax «le tuukul ku taal tiʼ le yóokʼol kaabaʼ»? Láayliʼ letiʼe ku chíikpajal tiʼ Efesoiloʼob 2:2, ku tʼaan tiʼ máaxoʼob «beet[ik] le baʼax ku beetik le yóokʼol kaabaʼ yéetel [ku] tsʼoʼokbesk[oʼob] u yóolal Kʼaasilbaʼal máax ku meyaj tiʼ le máaxoʼob maʼ tu yuʼubikoʼob u tʼaan Jajal Diosoʼ». Lelaʼ u kʼáat u yaʼal le bix u tuukul le máakoʼob teʼ yóokʼol kaabaʼ, bey jeʼex le iikʼ tuláakal tuʼux yanoʼ. Bejlaʼeʼ bey suuk u yaʼalaʼalaʼ: «Mix máak kun taal u yaʼalten baʼax unaj in beetik» wa «Baʼateʼelt a derecho». Le máakoʼob ku tuukuloʼob beyaʼ letiʼe «máaxoʼob maʼ tu yuʼubikoʼob u tʼaan Jajal Dios» yanoʼob tu kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanasoʼ.
5. ¿Baʼax modosil maʼ maʼalob tu yeʼesaj jujuntúul israelitaʼobiʼ?
5 Úuch káajak le tuukul beyaʼ. Tu kʼiiniloʼob Moiseseʼ, Coreeʼ líikʼ tu contra máaxoʼob nuʼuktik u kaajil Israel. Maases tu yaʼalaj baʼal tiʼ Aarón yéetel u paalal, letiʼobeʼ j-kʼiinoʼob kaʼachi. Maʼ xaaneʼ chʼíik u yil le baʼaloʼob maʼ maʼalob ku beetkoʼoboʼ wa tu tukleʼ Moiseseʼ tu tsʼáajtiʼob le meyaj chéen tumen u láakʼtsiloʼob. Joʼopʼ u tuukul jeʼex wíinikeʼ yéetel tʼaanaj kʼaas tiʼ le máaxoʼob tsʼaʼan tumen Jéeobaoʼ. Kʼuch tak u yaʼaleʼ: «¡Wayeʼ mix máakeʼex! [...] ¿Baʼaxten ka líikʼileʼex yéetel nojoch páajtalil tu yóokʼol u kaajal [Jéeoba]?» (Núm. 16:3). Datán yéetel Abiram xaneʼ tu yaʼaloʼob tiʼ Moisés: «A kʼáat a beetaba nojchil t-óokʼol». Le ka tu túuxtaj Moisés tʼanbiloʼobeʼ yéetel kʼaakʼas modos tu yaʼaloʼob: «Maʼ k-kʼáat biniʼ» (Núm. 16:12-14). Jéeobaeʼ maʼ maʼalob tu yilil u modosoʼobiʼ, le oʼolal tu xuʼulsaj tuláakal le maʼ tu yuʼuboʼob tʼaanoʼ (Núm. 16:28-35).
6. ¿Baʼax maʼ maʼalob tu beetaj jujuntúul cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ, yéetel maʼ xaaneʼ baʼaxten?
6 Teʼ yáax siglooʼ anchaj xan máaxoʼob tu yaʼaloʼob baʼal yéetel tu mixbaʼalkúuntoʼob le máaxoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼ (Jud. 8). Maʼ xaaneʼ maʼ uts tu tʼaanoʼob tsʼaʼaniltiʼob le meyajoʼ. Yéetel maʼ xaaneʼ ku beetkoʼob u tsʼáaikuba u maasil tu contraʼob, kex le máaxoʼob tsʼaʼanoʼobaʼ ku yilik u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Dios (xokaʼak 3 Juan 9, 10).
7. ¿Baʼax tuukulil unaj k-kanáantik maʼ u yantal teʼ múuchʼuliloʼ?
7 Le tuukul beyaʼ jach junpuliʼ maʼ unaj u yantal teʼ múuchʼuliloʼ. Jach unaj k-kanáantikba tiʼ. Le ancianoʼoboʼ j-kʼebanoʼob jeʼex le kuxlajoʼob tu kʼiiniloʼob Moisés yéetel apóstol Juanoʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u beetkoʼob wa baʼax ku beetik u lúubul k-óoleʼ. Wa ka úuchuk beyoʼ, mix juntéen unaj k-aʼalik ka beetaʼak «justicia» wa ka u boʼot le sukuʼun baʼax tu beetaj, jeʼex u beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ. Wa Jéeoba ku tuʼubsik jujunpʼéel baʼaloʼob maʼ maʼalob k-beetkeʼ, ¿maʼ wa unaj k-beetik beyoʼ? Yaan jujuntúul cristianoʼob tsʼoʼok u lúubloʼob tiʼ nojoch kʼebanoʼobeʼ maʼ tu yóotik u muchʼubaʼob yéetel le comité tsʼaʼan áantkoʼoboʼ. ¿Baʼaxten? Tumen ku yaʼalikoʼob yaan baʼax maʼ maʼalob ku beetik le sukuʼunoʼob yaan teʼ comiteoʼ. Baʼaleʼ lelaʼ bey jeʼex maʼ u yóotik u kʼam máak junpʼéel tsʼaak chéen tumen maʼ tu lúubul utsil tiʼ le doctoroʼ.
8. ¿Baʼax tekstoʼob jeʼel u yáantkoʼon k-eʼes mantatsʼ tsiikil tiʼ le máaxoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼ?
8 Utiaʼal maʼ k-tuukul beyoʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «tu x-noʼoj kʼab» Jesuseʼ yaan «siete eekʼoʼob[iʼ]». Le eekʼoʼoboʼ ku chíikbesik le ancianoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ, baʼaleʼ ku chíikbesik xan tuláakal le ancianoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼoboʼ. Jesuseʼ jeʼel u nuʼuktik jeʼel bix u kʼáat le «eekʼoʼob» yaan tu kʼaboʼ (Apo. 1:16, 20). Tumen letiʼ u Poolil le múuchʼuliloʼ, ku nuʼuktik tuláakal baʼax ku beetik le múuchʼ ancianoʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «u yicheʼ bey u tóochʼbal kʼáakʼeʼ»; wa ku láaj ilik tuláakal, le oʼolaleʼ wa ku kʼaʼabéettal u tsolnuʼuktaʼal juntúul ancianoeʼ letiʼ kun aʼalik baʼax kʼiin yéetel bixi (Apo. 1:14). Mientraseʼ mantatsʼ unaj k-eʼesik tsiikil tiʼ le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob tumen kiliʼich muukʼoʼ, Pabloeʼ ku yaʼalik: «Uʼuyeʼex u tʼaan le máaxoʼob nuʼuktikteʼex le bejoʼ yéetel yaneneʼex yáanal u páajtaliloʼob; tumen letiʼob máaxoʼob kanáantik a [kuxtaleʼex], tumen a wojleʼexeʼ letiʼobeʼ yaan u yaʼalikoʼob tiʼ Jajal Dios baʼax meyajiloʼob tu beetoʼob. Ilawileʼex ka páatak u beetkoʼob le meyajoʼ yéetel kiʼimak óolal maʼ yéetel yaayaj óolaliʼ, tumen lelaʼ mix junpʼéel uts jeʼel u taasikteʼexeʼ» (Heb. 13:17).
9. 1) ¿Baʼax jeʼel u yeʼesik juntúul máax meyajtik Dios ken tsolnuʼuktaʼak wa ken luʼsaʼaktiʼ wa baʼax meyajil teʼ múuchʼuliloʼ? 2) ¿Bix unaj k-ilik le tsolnuʼukoʼ?
9 Ken tsolnuʼuktaʼak juntúul máax meyajtik Dios wa le ken luʼsaʼaktiʼ wa baʼax meyajileʼ jeʼel u yeʼesik bix u modoseʼ. Tiʼ junpʼéel múuchʼulileʼ le ancianoʼoboʼ tʼaanajoʼob yéetel juntúul táankelem suuk u báaxtik videojuegoʼob tuʼux ku beetaʼal loob. Tumen maʼ tu beetaj u cuentail le tsolnuʼuk yéetel le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, xuʼul u beetik u siervo ministerialil (Sal. 11:5; 1 Tim. 3:8-10). Ka tsʼoʼokeʼ tu túuxtaj cartaʼob tu najil Betel utiaʼal u yaʼalik maʼ kiʼimak u yóoliʼ yéetel tu yaʼalaj tiʼ u maasil teʼ múuchʼulil ka u beetoʼob xan beyoʼ. ¿Unaj wa k-taasik talamil teʼ múuchʼulil chéen utiaʼal k-eʼesik maʼ maʼalob le baʼax ku beetaʼaltoʼonoʼ? Maas maʼalob ka k-kʼam le tsolnuʼukoʼoboʼ, tumen beyoʼ k-ilik le baʼaxoʼob maʼ maʼalob k-beetkoʼ (xokaʼak Lamentaciones 3:28, 29).
10. 1) ¿Bix u yeʼesik Santiago 3:16 tak 18 baʼax tuukulil maʼalob yéetel máakalmáak maʼ unajiʼ? 2) ¿Baʼax utsil ku taasik k-eʼesik «kaʼanilbeʼen naʼat»?
10 Santiago 3:16 tak 18, ku yáantkoʼon k-il bix le tuukul unaj u yantal teʼ múuchʼuliloʼ yéetel máakalmáak maʼ unajiʼ, le tekstoaʼ ku yaʼalik: «Tuʼux yaan loolob tsʼíibolaloʼob yéetel baʼatelileʼ, tiʼ yaan xan xaʼaxaʼakʼ óolal yéetel tuláakal u jejeláasil kʼaasiʼ. Baʼaleʼ le máaxoʼob yaan le kaʼanilbeʼen naʼat tiʼoboʼ yáax táanileʼ yaan junpʼéel kiliʼich kuxtal tiʼob; ku tsʼoʼokoleʼ yaan suuk óolal tiʼob; uts u puksiʼikʼaloʼob yéetel toj u tuukuloʼob. Ku chʼaʼikoʼob óotsilil yéetel ku beetkoʼob uts; ku yaʼalikoʼob baʼal jaaj yéetel minaʼan kaʼapʼéel ichil tiʼob. Yéetel le máaxoʼob ku táan óoltikoʼob u yantal jeetsʼeloʼ, ku paakʼaloʼob ich jeetsʼel utiaʼal u jochkoʼob junpʼéel toj kuxtal». Wa yaantoʼon «kaʼanilbeʼen naʼat[eʼ]», le modos k-eʼesikoʼ yaan u yáantaj utiaʼal u múuchʼ meyaj le sukuʼunoʼoboʼ.
EʼES JUNPʼÉEL MAʼALOB TUUKUL TEʼ MÚUCHʼULILOʼ
11. 1) ¿Baʼax maʼ ken k-tukult wa yaantoʼon junpʼéel maʼalob tuukul? 2) ¿Baʼax k-kanik tiʼ David?
11 Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ Jéeoba tsʼaamil le ancianoʼob utiaʼal u kanáantkoʼob le múuchʼuliloʼ (Hch. 20:28; 1 Ped. 5:2). Le oʼolaleʼ kex ancianoʼon wa maʼeʼ unaj k-kʼamik le baʼax u beetmaj Jéeobaoʼ. Wa k-tuukul maʼalobeʼ maʼ ken k-tukult unaj u tsʼaʼabaltoʼon junpʼéel nojoch meyaj teʼ múuchʼuliloʼ. Jeʼex rey Sauleʼ le ka tu tuklaj yaan u luʼsaʼaltiʼ le trono tumen Davidoʼ, káaj u paktik «yéetel x-maʼ utsil óolal» (1 Sam. 18:9). Yoʼolal lelaʼ taakchaj u kíimsik. ¿Kux túun toʼon? Tu lugar k-tuklik chéen tiʼ toʼon unaj u yantal junpʼéel meyaj jeʼex Sauleʼ, maas maʼalob ka k-beet jeʼex Davideʼ. Kex sen muʼyajnajeʼ, mantatsʼ tu yeʼesaj tsiikil tiʼ le máax u tsʼaamaj Jéeobaoʼ (xokaʼak 1 Samuel 26:23).
12. ¿Bix jeʼel k-áantaj utiaʼal u biskuba le múuchʼuliloʼ?
12 Tumen maʼ junpʼéeliliʼ bix u tuukul máakeʼ jeʼel u taasik talamil teʼ múuchʼuliloʼ bey xan ichil le ancianoʼoboʼ. Ken úuchuk beyoʼ jeʼel u yáantkoʼon le tekstoʼobaʼ: «Táanilkunteʼex uláakʼoʼob yéetel [eʼeseʼex tsiikil] ta baatsileʼex», yéetel «Maʼ a tuklikeʼex jach kaanbalnajaʼaneʼex» (Rom. 12:10, 16). Tu lugar k-pechikba k-eʼes maʼalob baʼax k-aʼalikeʼ, maʼ u tuʼubultoʼoneʼ u suukileʼ yaan jejeláas bix u beetaʼal wa baʼax. Wa k-chʼaʼnuʼuktik bix u tuukul u maasileʼ, yaan k-áantaj utiaʼal u biskuba le múuchʼuliloʼ (Fili. 4:5).
13. Ken tsʼoʼokok a waʼalik baʼax ka tuklikeʼ, ¿baʼax unaj a beetik, yéetel baʼax eʼesik bey unaj u beetaʼaloʼ?
13 ¿U kʼáat wa túun u yaʼal maʼ unaj k-aʼalik mix baʼal kex k-ilik yaan bix unaj u beetaʼal wa baʼax teʼ múuchʼuliloʼ? Maʼ letiʼe baʼax u kʼáat u yaʼaloʼ. Ka yanchaj junpʼéel nojoch talamil teʼ yáax siglooʼ, le sukuʼunoʼoboʼ tu túuxtoʼob «Pablo yéetel Bernabé yéetel uláakʼ tsʼeʼetsʼekeʼ [utiaʼal u binoʼob] Jerusalén tu yiknal le apostoloʼoboʼ yéetel le ancianoʼob [...] utiaʼal u yuʼuboʼob bix yanil le baʼaloʼobaʼ» (Hch. 15:2). Maʼ xaaneʼ jejeláas baʼax ku tuklikoʼob tu yoʼolal le talamiloʼ yéetel bix unaj u yutskíintaʼal. Cada juntúuleʼ tu yaʼalaj baʼax ku tuklik, tsʼoʼoleʼ chʼaʼtuklaʼab baʼax kun beetbil yéetel u yáantaj le kiliʼich muukʼoʼ. Ka tsʼoʼokeʼ mix máak aʼal unaj u beetaʼal kaʼach baʼax ku yaʼalik. Yéetel le ka xoʼok le carta teʼ múuchʼuliloʼoboʼ «kiʼimakchaj u yóoloʼob tu yoʼolal le jeetsʼel óolal ku tsʼaʼabaltiʼoboʼ» yéetel «muʼukʼaʼanchaj [...] u yoksaj óolaloʼob» (Hch. 15:31; 16:4, 5). Bejlaʼa xaneʼ ken k-aʼal tiʼ le sukuʼunoʼob nuʼuktik le múuchʼulil baʼax k-tuklikoʼ, unaj k-pʼatik tu kʼaboʼob tumen k-ojel yaan u yilkoʼob baʼax unaj u beetaʼal.
EʼES JATSʼUTS MODOS TIʼ U MAASIL
14. ¿Tiʼ baʼax súutukil jeʼel k-eʼesik maʼalob k-tuukuleʼ?
14 Cada juntúuleʼ tiʼ yaʼab súutukil jeʼel u yeʼesik jatsʼuts modoseʼ. Jeʼex le ken beetaʼaktoʼon wa baʼaxeʼ, wa k-chʼaʼnuʼuktik u maasileʼ jeʼel k-áantaj utiaʼal u yantal jeetsʼelileʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Yanakteʼex chowak óolalil ta baatsileʼex, yéetel paklan [perdonartabaʼex] wa yaan wa máax yaan baʼal tiʼ tu contra uláakʼ, jeʼel bix tu [perdonarteʼex] Cristoeʼ, bey xan a beeteʼex ta baatsileʼexoʼ» (Col. 3:13). Le ken u yaʼal «wa yaan wa máax yaan baʼal tiʼ tu contra uláakʼ[eʼ]», ku yeʼesik maʼ xaaneʼ yaan baʼax oʼolal ku tsʼíikil. Baʼaleʼ tu lugar k-ilik baʼax maʼ maʼalob ku beetik u maasil yéetel k-jubik le jeetsʼelil yaan teʼ múuchʼuliloʼ, unaj k-perdonartikoʼob jeʼex u beetik Jéeobaeʼ utiaʼal k-múul meyaj.
15. 1) ¿Bix tu yeʼesil Job unaj k-perdonar? 2) ¿Bix u yáantkoʼon le payalchiʼ utiaʼal u yantaltoʼon jatsʼuts modosoʼ?
15 Le baʼax tu beetaj Joboʼ ku yeʼesik baʼaxten unaj k-perdonar. Tu lugar u líiʼsaʼal u yóol tumen le óoxtúul máaxoʼob ku yaʼalikoʼob ku biskubaʼob tu yéeteloʼ tu sen aʼaloʼob baʼal tiʼ. Kex beyoʼ «payalchiʼ[inaj] Job tu yoʼola[loʼob]» yéetel tu perdonartoʼob (Job 16:2; 42:10). Jeʼex k-ilkoʼ wa k-payalchiʼ tu yoʼolal u maasileʼ jeʼel u kʼexpajal bix k-ilkoʼobeʼ. Wa k-kʼáatik ka xiʼik utsil tiʼ k-sukuʼunoʼobeʼ, yaan u yantaltoʼon jatsʼuts modos (Juan 13:34, 35). Tsʼoʼoleʼ unaj k-kʼáatik u kiliʼich muukʼ Dios (Luc. 11:13). Lelaʼ yaan u yáantkoʼon k-eʼes jatsʼuts modos tiʼ u maasil (xokaʼak Galaciailoʼob 5:22, 23).
EʼES JATSʼUTS MODOS ICHIL U KAAJAL DIOS
16, 17. ¿Baʼax modosil a kʼáat ka yanaktech?
16 Jeʼex k-ilkoʼ wa cada juntúul tiʼ le yanoʼob teʼ múuchʼulil ku yeʼesik jatsʼuts modosoʼ tuláakal kun bin utsil tiʼ. Maʼ xaaneʼ ken tsʼoʼokok k-xakʼaltik le xookaʼ yaan k-ilik unaj k-maas eʼesik jatsʼuts modos. Wa beyoʼ unaj a chaʼik u yáantkech baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ (Heb. 4:12). Pablo, juntúul máax tu yeʼesaj baʼax unaj u beetaʼal teʼ múuchʼuliloʼoboʼ, tu yaʼalaj: «Kex in tuukul maʼ táan u takik in pool tiʼ mix baʼaleʼ, lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼaleʼ wa minaʼan in siʼipil. Yuumtsil máax pʼis óoltiken» (1 Cor. 4:4).
17 Wa k-chaʼik k-nuʼuktaʼal tumen le naʼat ku taal teʼ kaʼan yéetel maʼ t-pechikba ka beetaʼak baʼax k-aʼalik mix t-taasik mix baʼalil u maasil yoʼolal le meyaj k-beetkoʼ, yaan k-áantaj utiaʼal ka yanak junpʼéel maʼalob tuukul teʼ múuchʼuliloʼ. Wa k-perdonartik xan k-sukuʼunoʼob yéetel k-ilkoʼob jeʼex unajeʼ, yaan u yantaltoʼon jeetsʼelil tu yéeteloʼob (Fili. 4:8). Tsʼoʼoleʼ Jéeoba yéetel Jesuseʼ yaan u kiʼimaktal u yóoloʼob yoʼolal le modos k-eʼesikoʼ (File. 25).
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[Foto yaan teʼ táan juʼun 14]
Wa k-tuukul tiʼ le meyaj ku beetik Jesús teʼ múuchʼuliloʼ, ¿bix ken k-kʼam le tsolnuʼuk ku tsʼáaik le ancianoʼoboʼ?
