Máakoʼob «kʼáatal ku beetkoʼob» ku múul meyajtikoʼob u jaajil Dios
Máakoʼob «kʼáatal ku beetkoʼob» ku múul meyajtikoʼob u jaajil Dios
«Le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ bíin u kanáantoʼob [...] a kʼaaxeʼex yéetel [...] a pakʼal uvaʼex. Teʼexeʼ bíin a kʼaabaʼteʼex u j-kʼiineʼex Yuumtsil.» (ISA. 61:5, 6)
¿BAʼAX JEʼEL A NÚUKIKEʼ?
¿Bix u yilik jujuntúul máak le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, baʼaleʼ baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ?
¿Baʼax invitacionil ku tsʼaʼabal tiʼ máakoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab?
¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalik minaʼan j-táanxel luʼumiloʼob ichiloʼoneʼ?
1. Yaan máakoʼobeʼ ¿bix u yilkoʼob le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, yéetel baʼaxten maʼ jaaj le baʼax ku tuklikoʼoboʼ?
JEʼEX t-ilaj teʼ xook máanikoʼ, yaan máaxoʼob jelaʼan u paktikoʼob le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, wa yaan kʼiineʼ jach ku pʼektikoʼob. Baʼaleʼ le máax ku tuklik maas maʼalob tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ maʼ tu yeʼesik tsiikil yéetel minaʼan u naʼat. Junpʼéel libroeʼ ku yaʼalik: «Tuláakal le razaʼob yaan way Luʼumeʼ bey jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ: láakʼtsiloʼob» (The Races of Mankind). Junpʼéel familiaeʼ maʼ xaaneʼ maʼ juntakáaliliʼ bix u yichoʼobiʼ, baʼaleʼ láakʼtsiloʼob.
2, 3. ¿Bix u yilik Jéeoba le máaxoʼob kajaʼanoʼob táanxel luʼumiloʼ?
2 U jaajileʼ tuláakal tuʼux yaan j-táanxel luʼumiloʼob. Bey úuchik tak tiʼ u kaajil Israel, yaan kaʼach tiʼ junpʼéel maʼalob bisbail yéetel Jéeoba yoʼolal u núuptʼaanil le Leyoʼ. Le Leyaʼ ku yaʼalik baʼax jeʼel u páajtal u beetik le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, baʼaleʼ ku beetik xan u yeʼesaʼaltiʼob tsiikil tumen le israelitaʼoboʼ yéetel ka beetaʼaktiʼob justicia. Toʼon xaneʼ mix máak jelaʼan k-paktik yéetel maʼatech k-pʼektik mix máak. K-ojel jeʼex tu yaʼalil le apóstol Pedrooʼ «Jajal Dioseʼ mix máak jelaʼan u paktik, baʼaleʼ tiʼ jeʼel baʼalak kaajileʼ ku kʼamik le máax tsikikeʼ yéetel ku beetik baʼax uts» (Hch. 10:34, 35).
3 Le utsiloʼob ku kʼamik le j-táanxel luʼumiloʼob tumen kajaʼanoʼob kaʼach ichil le israelitaʼoboʼ ku yeʼesik bix u yilik Jéeoba le máaxoʼob kajaʼanoʼob táanxel luʼumiloʼ. Ka máan kʼiineʼ apóstol Pabloeʼ, tu yaʼalaj: «¿Jajal Dioseʼ chéen wa u Jajal Dios le judíoʼoboʼ? ¿Maʼ wa u Jajal Dios xan le maʼ judíoʼoboʼ? Tu jaajileʼ utiaʼal letiʼob xan» (Rom. 3:29; Joel 2:32).
4. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ minaʼan j-táanxel luʼumiloʼob ichil «u Israel Dios»?
4 Jéeobaeʼ tu xúumpʼattaj u úuchben kaajil Israel, ka tu beetaj le túumben núuptʼaanoʼ tu yéeyaj le sukuʼunoʼob kun binoʼob gobernar teʼ kaʼan kʼaj óoltaʼaboʼob bey «u Israel Dio[seʼ]» (Gal. 6:16, NM). Pabloeʼ tu yaʼaleʼ ichil le túumben kaajaʼ «minaʼan u yilaʼal wa judío máak wa maʼ, mix wa súutkʼuptaʼan máak wa maʼ[,] mix u yilaʼal wa táanxel luʼumil máak, mix wa máasewáal máak, mix wa palitsil máak wa maʼ; baʼaleʼ Cristoeʼ letiʼ tuláakal yéetel letiʼeʼ tiʼ yaan tiʼ tuláakaleʼ» (Col. 3:11). Le oʼolal jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ ichil le yéeyaʼanoʼoboʼ minaʼan j-táanxel luʼumiloʼobiʼ.
5, 6. 1) ¿Baʼax kʼáatchiʼil jeʼel u yantal tu yoʼolal le profecía ku chíikpajal tiʼ Isaías 61:5 yéetel 6? 2) ¿Máaxoʼob le «u j-kʼiin[oʼob] Yuumtsil» yéetel le «j-táanxel luʼumiloʼob» ku yaʼalik Isaíasoʼ? 3) ¿Baʼax ku múul beetkoʼob?
5 Beoraaʼ koʼoneʼex ilik le profecía ku chíikpajal teʼ capítulo 61 tiʼ Isaíasoʼ, tumen lelaʼ yaan baʼax u yil yéetel u kaajal Dios. ¿Baʼaxten ku yaʼalik le versículo 5 yéetel 6 yaan u múul meyaj «j-táanxel luʼumiloʼob» yéetel «u j-kʼiin[oʼob] Yuumtsil[oʼ]»?
6 Le j-kʼiinoʼoboʼ letiʼe sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob yéetel táakaʼanoʼob «tiʼ le yáax kaʼapúut kuxtaloʼ». Letiʼobeʼ «bíin u beet u j-kʼiiniloʼob utiaʼal Jajal Dios bey xan utiaʼal Cristo, yaan xan u beetik u jalaʼachiloʼob tu yéetel Cristoeʼ tu yáam mil jaʼaboʼob» (Apo. 20:6). Baʼaleʼ yaʼab máaxoʼob meyajtik Dioseʼ táan u páaʼtik u pʼáatloʼob kuxtal way Luʼumeʼ. Letiʼob le «j-táanxel luʼumiloʼob» ku múul meyajoʼob yéetel le máaxoʼob kun binoʼob kaʼanoʼ. Kiʼimak u yóoloʼob u yáantkoʼob «u j-kʼii[noʼob] Yuumtsil», bey ka u kanáantoʼob wa ka ‹meyajnakoʼob ichil u kʼaaxoʼob yéetel u pakʼal uvaʼobeʼ›. Ku yáantajoʼob utiaʼal u yantal uláakʼ disipuloʼob utiaʼal u nojbeʼenil Dios. Jeʼex k-ilkoʼ le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob yéetel le «uláakʼ tamanoʼob[oʼ]» ku kaxtikoʼob yéetel ku kanáantkoʼob yéetel yaabilaj le máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼob taak u meyajtikoʼob Dios mantatsʼoʼ (Juan 10:16).
«KʼÁATAL KU BEETKOʼOB» JEʼEX ABRAHANEʼ
7. ¿Baʼaxten beyoʼon jujuntúul máaxoʼob chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Dios úuchjeakil, jeʼex Abrahaneʼ?
7 Jeʼex t-ilil teʼ xook máanikoʼ, toʼoneʼ bey j-táanxel luʼumiloʼon, wa chéen kʼáat máan k-beetik way tu yóokʼol kaab Satanaseʼ. Beyoʼon jeʼex jujuntúul máaxoʼob chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Dios úuchjeakeʼ, letiʼobeʼ «j-táanxel luʼumiloʼob chéen kʼáatal ku beetkoʼob way yóokʼol kaab», jeʼex Abrahán (wa Abraham) (Heb. 11:13). Kex wa táan k-páaʼtik k-kuxtal kaʼan wa k-pʼáatal way Luʼumeʼ, jeʼel u páajtal k-bisikba yéetel Jéeoba jeʼex Abrahaneʼ. Santiagoeʼ tu yaʼaleʼ «Abrahameʼ tu yoksaj óoltaj Jajal Dios, yéetel tu yoʼolal u yoksaj óolaleʼ Jajal Dioseʼ tu kʼamaj bey juntúul máak tojeʼ. Abraham túuneʼ kʼaabaʼintaʼab u amigo Jajal Dios» (Sant. 2:23).
8. ¿Baʼax tu yaʼalaj Dios, yéetel baʼax u yojel Abrahán?
8 Dioseʼ tu yaʼaleʼ tuláakal le familiaʼob yaan way Luʼumeʼ yaan u kʼamkoʼob yaʼab utsiloʼob tu yoʼolal Abrahán yéetel u chʼiʼibal (xokaʼak Génesis 22:15-18). Kex tu kʼiiniloʼob Abrahán yaʼab u bin u béeytal le baʼax tu yaʼalaj Diosoʼ, letiʼeʼ u yojel jach yaan u yúuchul. Ichil u maas yaʼabil u kuxtal Abrahaneʼ jejeláas tuʼux bin kajtal yéetel u familia, tsʼoʼoleʼ mantatsʼ tu yilaj u biskuba yéetel Jéeoba.
9, 10. 1) ¿Baʼax k-kanik tiʼ Abrahán? 2) ¿Baʼax invitacionil jeʼel u páajtal k-bisik tiʼ u maasileʼ?
9 Kex maʼ u yojel bukaʼaj tiempo unaj u páaʼtajeʼ, Abrahaneʼ maʼ síischaj mix junpʼíit u yaabilaj tiʼ Diosiʼ yéetel mantatsʼ tu adorartaj. Mix juntéen tuʼubtiʼ le baʼax tu yaʼalaj Diosoʼ, le oʼolal maʼ pʼáat kajtal tiʼ mix junpʼéel luʼumiliʼ (Heb. 11:14, 15). ¿Baʼax k-kanik tiʼ letiʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ unaj u kiʼimaktal k-óol yéetel baʼax yaantoʼon yéetel maʼ k-sen chiʼichnaktal tu yoʼolal uláakʼ baʼaloʼob, mix tu yoʼolal wa ayikʼaloʼon wa óotsiloʼon, mix xan tumen k-kʼáat ka xiʼiktoʼon jach maʼalobil. ¿Baʼax u biilal ka kuxlakoʼon jeʼex u maasil wa taʼaytak u xuʼulsaʼal tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ? ¿Baʼax u biilal k-bin tu paach junpʼéel baʼax chéen kʼáat máan ku beetik? Jeʼex Abrahaneʼ táan k-páaʼtik junpʼéel baʼal maas maʼalob yéetel k-chʼaʼtukultmaj u chúukpajal k-óol k-páaʼtaj tak ken k-il u béeytal (xokaʼak Romailoʼob 8:25).
10 Jéeobaeʼ láayliʼ táan u invitartik máakoʼob tiʼ tuláakal luʼumil utiaʼal u kʼamkoʼob le utsiloʼob ken u taas u chʼiʼibal Abrahanoʼ. «U j-kʼiin[oʼob] Yuumtsil», wa le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob, bey xan le «j-táanxel luʼumiloʼob», wa le uláakʼ tamanoʼoboʼ, táan u invitarkoʼob máakoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab, ichil maas tiʼ seiscientos tʼaanoʼob.
ICHILOʼONEʼ MIX MÁAK J-TÁANXEL LUʼUMIL
11. ¿Baʼax ku yeʼesik le payalchiʼ tu beetaj Salomón tu yoʼolal le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ?
11 Tu jaʼabil 1026 táanil tiʼ u taal Jesús, le ka tu kʼubaj Salomón le templooʼ, tu beetaj junpʼéel jatsʼuts payalchiʼ tuʼux tu yaʼalaj baʼax ku yuʼubik tu puksiʼikʼal. Jeʼex tu yaʼalil Dios tiʼ Abrahaneʼ, le baʼax tu yaʼalaj Salomonaʼ ku yeʼesik yaan u muchʼkuba máakoʼob tiʼ tuláakal luʼumil utiaʼal u adorartikoʼob Jéeoba: «Wa juntúul j-táanxel luʼumil, tu yoʼolal a kʼaabaʼ ku taal náachil utiaʼal [u] payalchiʼ ta [templo] (tumen yaan u yuʼubaʼal u yaʼalaʼal a nojoch kʼaabaʼ yéetel u nojchil a páajtaliloʼ), techeʼ uʼuy teʼ kaʼan, tuʼux kajaʼanechoʼ, ka a tsʼáa tiʼ tuláakal le baʼax ku kʼáatik tiʼ teech, utiaʼal ka kʼaj óoltaʼak tumen tuláakal u kajnáaliloʼob le luʼumaʼ, utiaʼal ka u tsikechoʼob jeʼel bix ku beetik a kaajal Israeleʼ» (1 Rey. 8:41-43).
12. ¿Baʼaxten yaan máak ku tuklikeʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ maʼ tu beetkoʼob u cuentail baʼax ku yúuchul tuʼux kajaʼanoʼob?
12 U suukileʼ juntúul j-táanxel luʼumileʼ letiʼe máax kajaʼan tiʼ junpʼéel luʼum maʼ jach u kaajaliʼ. U j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ bey yaniloʼob teʼ yóokʼol kaabaʼ. Letiʼobeʼ ku kʼubik u yóoloʼob tiʼ u gobierno Dios ku nuʼuktaʼal tumen Jesucristo, u Reyil. Le oʼolal jach junpuliʼ maʼatech u táakpajloʼob tiʼ política, kex yaan máax aʼalik maʼ tu beetkoʼob u cuentail baʼax ku yúuchul teʼ tuʼux kajaʼanoʼoboʼ.
13. 1) ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ chéen máak tuklik jelaʼan le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ? 2) ¿Bix k-ojéeltik Jéeobaeʼ maʼ u tukultmaj kaʼach u yantal jejeláas luʼumiloʼobiʼ?
13 U suukileʼ juntúul j-táanxel luʼumileʼ chíikaʼan u yilaʼal tu yoʼolal bix u tʼaan, baʼax suuk u beetik, bix u wíinklil yéetel yoʼolal bix u nookʼ. Baʼaleʼ u jaajileʼ maas tiʼ yaʼab baʼaloʼob chíikaʼan tiʼ u maasil, kex jeʼel tuʼuxak luʼumil u taaleʼ. Le oʼolaleʼ wa yaan máax ku tuklik jelaʼanoʼobeʼ, chéen tumen ku chʼíikil u yil le baʼaxoʼob eʼesik j-táanxel luʼumiloʼoboʼ. Baʼaleʼ wa maʼ tu chʼíikil máak u yil le baʼaloʼob beyaʼ, yaan u yilkeʼ maʼ jelaʼanoʼobiʼ, tumen yaan horaeʼ chéen máak tuklik jelaʼanoʼob. Wa tuláakal yóokʼol kaab ka nuʼuktaʼak tumen junpʼéeliliʼ gobiernoeʼ mix máak kun ilbil bey j-táanxel luʼumileʼ. Lelaʼ letiʼe baʼax u tukultmaj Dios desde úuchjeakoʼ: ka kuxlak tuláakal máak bey junpʼéel familia yáanal u nuʼuktaj junpʼéeliliʼ gobierno wa u gobernación letiʼ. Lelaʼ ¿jeʼel wa u béeytal teʼ kʼiinoʼobaʼ?
14, 15. ¿Baʼax tsʼoʼok u kanik u beet u j-jaajkunajoʼob Jéeoba?
14 Teʼ yóokʼol kaab tuʼux óoliʼ tuláakal máak kaʼanal u yich yéetel ku yuʼubikuba noj baʼalil yoʼolal u luʼumileʼ, jatsʼuts u yilaʼal yaan máaxoʼob maʼ jelaʼan u yilkoʼob le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ. Baʼaleʼ yaan horaeʼ maʼ chéen chʼaʼabil u tuukul máak beyaʼ. Ted Turner, le máax tu káajsaj le canal tiʼ televisión CNN, yéetel páajchaj u múul meyaj yéetel máakoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼob jejeláas luʼumil u taaloʼobeʼ, tu yaʼalaj: «Jach jatsʼuts tin wilil in kʼaj óoltik le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼoboʼ. Xuʼul in wilkoʼob bey j-táanxel luʼumiloʼobeʼ yéetel káaj in wilkoʼob bey tiʼ junpʼéeliliʼ yóokʼol kaab kajaʼanoʼoneʼ. Kʼuch tak in wuʼuyeʼ ken aʼalaʼak j-táanxel luʼumileʼ, bey táan u mixbaʼalkúuntaʼal máakeʼ yéetel tin waʼalaj maʼ unaj u yaʼalaʼal teʼ canal CNN, kex wa ku jóokʼol tiʼ televisión wa maʼ. Baʼaxeʼ unaj u yaʼalaʼal internacional».
15 Chéen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba ilik le j-táanxel luʼumiloʼob jeʼex u yilik Diosoʼ yéetel tsʼoʼok u luʼskoʼob tu tuukul yéetel tu puksiʼikʼaloʼob wa yaan máax ku taal táanxel luʼumil. Tu lugar u tuklikoʼob maʼ tu béeytal u confiaroʼob wa tak u beetkoʼob kʼaas tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, tsʼoʼok u kanik u yaabiltoʼob kex jeʼel tuʼuxak u taaloʼobeʼ yéetel tsʼoʼok u kanik u yiloʼob le baʼaxoʼob maʼalobtak ku beetkoʼoboʼ. ¿Tsʼoʼok wa a kutal a tukult baʼaxten jach maʼalob le baʼax ku beetik u j-jaajkunajoʼob Jéeoba yéetel bix u yáantaʼaloʼob utiaʼal u biskubaʼob yéetel u maasil?
JUNPʼÉEL LUʼUM TUʼUX MINAʼAN «J-TÁANXEL LUʼUMILOʼOB»
16, 17. ¿Bix le kuxtal ken béeychajak le baʼax ku yaʼalik Apocalipsis 16:16 yéetel Daniel 2:44?
16 Maʼ kun xáantaleʼ tuláakal le luʼumiloʼoboʼ yaan u baʼateloʼob tu contra Jesucristo yéetel u angeloʼob. Le baʼatelaʼ ku kʼaabaʼtik «ich hebreoeʼ Armagedón» yéetel letiʼe u tsʼook baʼateʼel ken u beetoʼob tu contra u gobierno Diosoʼ (Apo. 16:14, 16; 19:11-16). Walajki maas tiʼ dos mil quinientos jaʼaboʼobaʼ, Danieleʼ tu yaʼalaj bix kun xuʼulsbil tiʼ tuláakal le gobiernoʼob yanoʼob tu contra baʼax u chʼaʼtukultmaj u beetik Diosoʼ: «Tu kʼiiniloʼob [...] le [reyoʼoboʼ], u [Diosil] kaʼaneʼ bíin u líiʼs junpʼéel [reino] mix bikʼin bíin xuʼulsaʼak [...], bíin pʼáatak utiaʼal minaʼan u xuul, mix bíin tʼonkíintaʼak tumen mix junpʼéel múuchʼ kaaj, baʼaleʼ yaan u xuʼulsik junpuliʼ tuláakal le uláakʼ [reinoʼoboʼ]» (Dan. 2:44).
17 ¿Tsʼoʼok wa a máansik ta tuukul bix le kuxtal ken béeychajak lelaʼ? Yaan u luʼsaʼal le fronteraʼob u tsʼaamaj wíinikoʼ, le oʼolal mix máak kun ilbil bey j-táanxel luʼumileʼ. Teʼ kʼiinoʼoboʼ le bix u yilaʼal u wíinklil máakoʼ chéen yaan u yeʼesik le jejeláas baʼaxoʼob u beetmaj Diosoʼ. ¿Máasaʼ jach jatsʼuts le baʼax k-páaʼtikoʼ? Jeʼex k-ilkoʼ maʼ chéen kunel k-tsʼáaik k-óol k-nojbeʼenkúunt Jéeoba, le Máax beetmiloʼonoʼ.
18. ¿Baʼax eʼesik jeʼel u páajtal u múul meyaj máak jeʼel tuʼuxak luʼumil u taaleʼ?
18 ¿Jach wa tu jaajil yaan u béeytal? Jach jaaj. Yaan baʼax oʼolal k-aʼalik yaan u béeytal. Toʼon u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ maʼatech k-jach beetik u cuentail wa tiʼ yaanal luʼumil u taal k-sukuʼunoʼob wa yaan kʼiineʼ hasta ku tuʼubultoʼon wa yaanal luʼumil u taaloʼob. Utiaʼal u pʼáatal maas chéen chʼaʼabil u nuʼuktaʼal u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil yéetel u beetaʼal maas maʼaloboʼ, maʼ sen úucheʼ muʼuchʼ jujunpʼéel u najiloʼob Betel (Mat. 24:14). Le ka beetaʼab lelaʼ, tak tuʼux ku chaʼik le leyoʼ maʼ beetaʼab u cuentail le fronteraʼoboʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jesucristo, le Rey u tsʼaamaj Jéeobaoʼ, táan u jóokʼol yéetel baʼax u tukultmaj; u luʼsik le fronteraʼob u tsʼaamaj wíinikoʼ. Yéetel maʼ kun xáantaleʼ yaan u láaj luʼsik wa u «tsʼáancheʼet[ik]» (Apo. 6:2).
19. ¿Baʼax tsʼoʼok u béeytal ikil u yutskíintaʼal k-tʼaan jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ?
19 Toʼon u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ jejeláas luʼumil k-taal yéetel jejeláas tʼaan k-beetik, baʼaleʼ tuláakloʼon k-chaʼik u yutskíintaʼal k-tʼaan jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ, le oʼolal ku béeytal k-múul meyaj yéetel junpʼéeliliʼ tuukul (xokaʼak Sofonías 3:9). Kex kuxaʼanoʼon teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, minaʼan mix baʼal k-il tu yéetel. Le bix u múul meyaj u kaajal Dios tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ, ku yeʼesik maʼ kun xáantaleʼ yaan u xuʼulul u yantal j-táanxel luʼumiloʼob. Ken kʼuchuk le kʼiinoʼ tuláakal wíinikeʼ yaan u yilik jaaj le baʼax tu yaʼalaj le libro t-chʼaʼchiʼitaj tu káajbaloʼ: «Tuláakal le razaʼob yaan way Luʼumeʼ bey jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ: láakʼtsiloʼob» (The Races of Mankind).
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[Foto yaan teʼ táan juʼun 28]
¿Ka tsʼíiboltik wa a wilik u kʼiinil u xuʼulul u yantal fronteraʼob yéetel u xuʼulul u yilaʼal máak bey j-táanxel luʼumileʼ?
[Foto yaan teʼ táan juʼun 25]
Jeʼex Abrahaneʼ, mix juntéen unaj u xuʼulul k-tuukul tiʼ le baʼax ken u beet Diosoʼ
[Foto yaan teʼ táan juʼun 27]
Jéeobaeʼ mix máak ku yilik bey j-táanxel luʼumileʼ
