Unaj k-kuxtal bey «j-táanxel luʼumiloʼo[neʼ]»
Unaj k-kuxtal bey «j-táanxel luʼumiloʼo[neʼ]»
«Teʼex j-táanxel luʼumileʼex yéetel kajaʼaneʼex bey uʼulabeʼexeʼ, kin kʼubéentikteʼex ka a náachkuntabaʼex tiʼ u tsʼíibolal le bakʼoʼ.» (1 PED. 2:11, NM)
¿BAʼAX JEʼEL A NÚUKIKEʼ?
¿Baʼaxten jeʼel u páajtal u yaʼalaʼal bey uʼulaboʼob le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ?
¿Baʼaxten le «uláakʼ tamanoʼo[boʼ]» ku yaʼalaʼal bey uʼulaboʼobeʼ?
¿Baʼax ka páaʼtik yéetel kiʼimak óolal?
1, 2. ¿Máax le yéeyaʼanoʼob tu tsʼíibtaj Pedro junpʼéel carta tiʼoboʼ, yéetel baʼaxten tu yaʼalajtiʼob «kajaʼaneʼex bey uʼulabeʼexeʼ»?
KEX treinta jaʼaboʼob xiʼik Jesús kaʼaneʼ, apóstol Pedroeʼ tu tsʼíibtaj junpʼéel carta «tiʼ le máaxoʼob tʼiʼitʼpajaʼanoʼob náach tiʼ u luʼumoʼob, yéetel kajaʼanoʼob tu luʼumiloʼob Ponto, Galacia, Capadocia, Asia yéetel Bitinia», máaxoʼob yéeyaʼanoʼob (1 Ped. 1:1). K-ojleʼ le «máaxoʼob yéeyaʼanoʼob» jeʼex Pedroeʼ yéeyaʼanoʼob yéetel kiliʼich muukʼ yéetel ku «síijil[oʼob] tu kaʼatéen» tsʼaʼantiʼob «junpʼéel kuxtal yéetel alab óolal», u reinaroʼob yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ (xokaʼak 1 Pedro 1:3, 4). Baʼaleʼ maʼ sen úuch tiʼ leloʼ, le apostoloʼ tu yaʼalajtiʼob: «J-táanxel luʼumileʼex yéetel kajaʼaneʼex bey uʼulabeʼexeʼ» (1 Ped. 2:11, NM). ¿Baʼaxten tu yaʼalajtiʼob beyoʼ? Wa chéen juntúul tiʼ cada 650 j-Jaajkunaj aʼalik yéeyaʼan utiaʼal u bin kaʼaneʼ, ¿kux túun u maasiloʼ? ¿Jeʼel wa xan u páajtal u yaʼalaʼal j-táanxel luʼumiloʼobeʼ?
2 Jach maʼalob úuchik u yaʼalik Pedro tiʼ le cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ «kajaʼaneʼex bey uʼulabeʼexeʼ», tumen maʼ mantatsʼ kun kuxtaloʼob way Luʼumeʼ. Jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ bey yanil le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob bejlaʼaʼ. Le apóstol Pablo, tiaʼan xan ichil le «chan múuchʼ taman[oʼoboʼ]», tu yaʼalaj: «U kajnáaliloʼon kaʼan, yéetel táan k-páaʼtik ka taalak tiʼ le kaʼanoʼ le [salvador] Yuumtsil Jesucristo» (Luc. 12:32, NM; Fili. 3:20). Tumen «u kajnáaliloʼo[b] kaʼan» le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ, le ken kíimkoʼobeʼ ku kʼamkoʼob junpʼéel baʼal maas maʼalob: junpʼéel kuxtal minaʼan xuʼulsajil tiʼ teʼ kaʼanoʼ (xokaʼak Filiposiloʼob 1:21-23). Bey túunoʼ jach tu jaajil «uʼulab[oʼob]» kajaʼanoʼob teʼ tu kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanasaʼ.
3. ¿Baʼax ken k-il yoʼolal le «uláakʼ tamanoʼob[oʼ]»?
3 ¿Kux túun le «uláakʼ tamanoʼob[oʼ]»? (Juan 10:16.) Jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ táan u páaʼtik u kajtaloʼob utiaʼal mantatsʼ way Luʼumeʼ. Baʼaleʼ jeʼex ken k-il teʼ xookaʼ, jeʼel xan u páajtal u yaʼalaʼal chéen uʼulaboʼobeʼ.
«TULÁAKAL LE BAʼALOʼOB U BEETMAJ JAJAL DIOSOʼ KU YÁAKAM»
4. ¿Baʼax maʼ kun béeytal u beetik le máaxoʼob ku nuʼuktajoʼob way Luʼumeʼ?
4 Le maʼ xuʼulsaʼak tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, tuláakal máak tak le máaxoʼob tsaypachtik Cristooʼ yaan u muʼyajoʼob úuchik u tsʼáaikuba Satanás tu contra Jéeoba. Romailoʼob 8:22, ku yaʼalik: «Tuláakal le baʼaloʼob u beetmaj Jajal Diosoʼ ku yáakam yéetel ku muʼyaj». Lelaʼ maʼ kun xuʼulsbil tumen le máaxoʼob ku nuʼuktajoʼob way Luʼumeʼ, mix tumen le cientificoʼob yéetel le máaxoʼob ku beetkoʼob uts tiʼ u maasiloʼ.
5. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik u millonesil máakoʼob desde tu jaʼabil 1914, yéetel baʼaxten?
5 Tumen u yojloʼob lelaʼ, desde tu jaʼabil 1914, u millonesil máakoʼob tsʼoʼok u tsʼáaikubaʼob yáanal u páajtalil Jesucristo, le Rey tsʼaʼan tumen Diosoʼ. Jach junpuliʼ maʼ tu tsʼíiboltkoʼob u táakpajloʼob tu kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanás. Baʼaxeʼ ku kʼubik u kuxtaloʼob, baʼaxoʼob yaantiʼob yéetel u muukʼoʼob tu yoʼolal u Reino Dios (Rom. 14:7, 8).
6. ¿Baʼaxten k-aʼalik toʼon u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ bey j-táanxel luʼumiloʼoneʼ?
6 U j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ kajaʼanoʼob tiʼ maas tiʼ doscientos luʼumiloʼob, yéetel ku yilik u beetkoʼob baʼax maʼalob. Baʼaleʼ kex jeʼel tuʼuxak kajaʼanoʼobeʼ, tuláakloʼob bey j-táanxel luʼumiloʼobeʼ yéetel junpuliʼ maʼ tu táakpajloʼob tiʼ política yéetel tiʼ uláakʼ baʼaloʼob mix baʼal yaan u yiloʼobiʼ. U jaajileʼ desde bejlaʼeʼ ku yuʼubikubaʼob bey u kajnáaliloʼob le túumben luʼumoʼ, yéetel ku kiʼimaktal u yóol u yojéeltikoʼob taʼaytak u xuʼulul u beetkubaʼob uʼulabil tiʼ le yóokʼol kaab taʼaytak u xuʼulsaʼalaʼ.
7. ¿Tuʼux kun kajtal mantatsʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, yéetel baʼax kʼiin ken béeychajak?
7 Maʼ kun xáantaleʼ yéetel u páajtalileʼ Cristoeʼ yaan u xuʼulsik u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanás. U gobiernoeʼ yaan u luʼsik le kʼeban yéetel le muʼyajiloʼ. Tsʼoʼoleʼ kex wíinik wa kex angeloʼobeʼ yaan u xuʼulsik le máaxoʼob ku tsʼáaikubaʼob tu contra le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ. Ken tsʼoʼokkeʼ le máaxoʼob kun chúukpajal u yóol u meyajtoʼob Diosoʼ yaan u pʼáatloʼob kajtal mantatsʼ teʼ Paraíso way Luʼumeʼ (xokaʼak Apocalipsis 21:1-5). Teʼ kʼiinoʼ tuláakal máakeʼ tsʼokaʼaniliʼ u «toʼokol tiʼ le palitsililoʼ yéetel tiʼ le xuʼulsajiloʼ, utiaʼal ka yanak baʼal u yil tiʼ u nojbeʼen jáalkʼabtajil u paalaloʼob Jajal Dios» (Rom. 8:21).
BAʼAX KU PÁAʼTAʼAL TIʼ U JAAJIL CRISTIANOʼOB
8, 9. ¿Tiʼ baʼax ku tʼaan kaʼach Pedro le ka tu yaʼalaj «u tsʼíibolal le bakʼoʼ»?
8 Tu tsʼíibil 1 Pedro 2:11, le apóstol Pedrooʼ tu yaʼalaj le baʼax ku páaʼtaʼal tiʼ le cristianoʼoboʼ, tu yaʼalaj: «[Kin] kʼubéentikteʼex ka a náachkuntabaʼex tiʼ u tsʼíibolal le bakʼoʼ, tumen leloʼ ku baʼateʼel tu contra a kuxtaleʼex». Le tsolnuʼukaʼ aʼalaʼab tiʼ le yéeyaʼanoʼoboʼ, baʼaleʼ jeʼel u yáantik xan le uláakʼ u tamanoʼob Cristooʼ.
9 Maʼ tuláakal baʼax ku tsʼíiboltik wíinik kʼaasiʼ, baʼaleʼ unaj u beetaʼal jeʼex u yaʼalik Diosoʼ. Tumen ku taasik kiʼimak óolal tiʼ máak. Maʼ kʼaas u tsʼíiboltik máak u jaantik kiʼikiʼ janaloʼobiʼ, u yukʼik baʼax uts tu tʼaan, u beetik le baʼaxoʼob jatsʼuts u yilkoʼ yéetel u kiʼimakkúuntik u yóol yéetel u amigoʼob. Wa tsʼokaʼan u beel máakeʼ maʼ kʼaas u tsʼíiboltik u yantal baʼax u yil yéetel u núupiʼ (1 Cor. 7:3-5). Baʼaleʼ le ka tʼaanaj Pedro tiʼ «u tsʼíibolal le bakʼoʼ», táan u tʼaan kaʼach tiʼ le tsʼíibolaloʼob «ku baʼa[teloʼob] tu contra [le] kuxtal[oʼ]». Le oʼolal uláakʼ Bibliaeʼ ku sutik «yóokʼol kaabil tsʼíibolaloʼob». Lelaʼ ku yeʼesikeʼ juntúul cristianoeʼ jach unaj u luʼsik tu tuukul le tsʼíibolaloʼob ku bin tu contra le baʼax uts tu tʼaan Dios yéetel jeʼel u beetik u xuʼulul u biskuba tu yéeteloʼ. Wa maʼeʼ jeʼel tak u peʼertik u esperanzail u kuxtaleʼ.
10. ¿Baʼaxoʼob ku meyaj tiʼ Satanás utiaʼal u beetik k-táakpajal tiʼ u baʼalubaʼob le yóokʼol kaabaʼ?
10 Satanaseʼ u kʼáat ka xuʼuluk k-kuxtal «bey uʼulab[oʼon]» teʼ yóokʼol kaabaʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ bix jatsʼutsil u yilaʼal le ayikʼaliloʼ, tiʼ bix u táabsik máak le núupkʼebanoʼ, tiʼ bix u tsʼíiboltik máak baʼax maʼ u tiaʼaliʼ, tiʼ bix u yaayamtik máak u yantaltiʼ páajtalil yéetel le u taaktal u taaskuba máak nojbaʼalil yoʼolal u luʼumoʼ; maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ tuláakal lelaʼ táabsajoʼob ku meyaj tiʼ Satanás. Wa k-ilik k-náachtal tiʼ le baʼaloʼobaʼ yaan k-eʼesik maʼ k-kʼáat táakpajal tiʼ u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanasiʼ yéetel chéen tiaʼanoʼon bey uʼulaboʼoneʼ. Le baʼax k-maas tsʼíiboltik yéetel k-kaxtikoʼ letiʼe k-kuxtal mantatsʼ teʼ túumben luʼum ken u taas Diosoʼ.
MANTATSʼ «XÍIMBALNENEʼEX MAʼALOB»
11, 12. Yaan kʼiineʼ, ¿baʼax ku yaʼalaʼal yoʼolal le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, yéetel baʼax jeʼel u yaʼalaʼal yoʼolal u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ?
11 Teʼ versículo 12, Pedroeʼ seguernaj u tsolik le baʼax ku páaʼtaʼal tiʼ le cristianoʼob bey «j-táanxel luʼumil[oʼob] yéetel kajaʼan[oʼob] bey uʼulab[oʼoboʼ]». Tu yaʼalaj: «Xíimbalneneʼex maʼalob ichil le máaxoʼob maʼ u kʼaj óoloʼob Jajal Diosoʼ. Beyoʼ letiʼobeʼ, kex táan u tʼaanoʼob [...] ta contraʼex jeʼel bix wa beyeʼex loolob máakeʼexeʼ, bíin u yiloʼob le uts ka beetkeʼexoʼ yéetel bíin u kiʼikiʼtʼantoʼob Jajal Dios le ken kʼuchuk u kʼiinil u xíimbaltaʼaloʼob». Yaan horaeʼ ku yaʼalaʼal baʼal tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ yéetel ku yilaʼaloʼob bey kʼasaʼanoʼob wa «loolob máak[oʼobeʼ]», chéen tumen yaanal u razaʼob, yaanal baʼax suuk u beetkoʼob, yaanal u idiomaʼob yéetel yaanal bix u vestirtkubaʼob. Baʼaleʼ yéetel u kuxtaloʼobeʼ ku yeʼeskoʼob maʼ beyiʼ.
12 Le máaxoʼob jach tu jaajil tsaypachtik Jesusoʼ jeʼel xan u yilaʼal jelaʼanoʼob tiʼ u vecinoʼobeʼ. Jeʼex baʼax ku tsikbaltikoʼob, bix u vestirtkubaʼob yéetel bix u náaysik u yóoloʼob. Le oʼolal yaan jujuntúul máakoʼob maʼ jach u kʼaj óoloʼob le máaxoʼob tsaypachtik Jesusoʼ ku yaʼalikoʼob baʼal. Baʼaleʼ yaan xan máaxoʼob aʼalik jatsʼuts bix kuxlikoʼob.
13, 14. Aʼal junpʼéel baʼax uchaʼan ku yeʼesik le ojéelajoʼ «ku kʼaj óoltaʼal tu yoʼolal baʼax ku beetik».
13 Le baʼaxoʼob maʼalob k-beetkoʼ jeʼel u yeʼesik maʼ jaaj baʼax ku yaʼalikoʼobiʼ. Tak Jesús, le juntúuliliʼ máak mix juntéen tu beetaj baʼax kʼaaseʼ, aʼalaʼab baʼal tiʼ. Aʼalaʼabeʼ «juntúul máak jach yaʼab u janal yéetel u yukʼul, u yéet bisba j-kʼebanoʼob» yéetel le máaxoʼob kʼamik impuestooʼ. Baʼaleʼ tumen mantatsʼ tu yilaj u beetik baʼax maʼalob yéetel chúukpaj u yóol u meyajt Dioseʼ, tu yeʼesaj maʼ jaajiʼ. Tu yaʼaleʼ le ojéelajoʼ «ku kʼaj óoltaʼal tu yoʼolal baʼax ku beetik» (Mat. 11:19). Bejlaʼeʼ láayliʼ xan beyoʼ. Jeʼex le máaxoʼob kajaʼanoʼob naatsʼ tu najil Betel yaan tu luʼumil Alemania, tu noj kaajil Selterseʼ, ku tuklikoʼobeʼ le sukuʼunoʼob ku meyajoʼob teʼeloʼ jelaʼanoʼob tiʼ u maasil. Baʼaleʼ u presidenteil le kaajoʼ, tu yaʼalaj: «U j-jaajkunajoʼob Jéeoba ku meyajoʼob teʼeloʼ jelaʼan u kuxtaloʼob tiʼ u maasil, baʼaleʼ jach junpuliʼ maʼatech u taaskoʼob talamil».
14 Óoliʼ xan bey úuch tiʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeoba tu kaajil Moscú (Rusia), letiʼobeʼ yaʼab u téenel taʼak u pooloʼob yoʼolal baʼaxoʼob maʼ jaajtakiʼ. Le oʼolal tu kʼáatoʼob u yáantaj le Tribunal Europeo tiʼ Derechos Humanos, yaan Estrasburgo (Francia), yéetel tu mesil junio tiʼ 2010, aʼalaʼab bix tsʼoʼokik: «Le Tribunaloʼ ku yaʼalikeʼ minaʼan baʼax oʼolal kaʼach u yoksikuba [Moscú] tiʼ le derecho yaan tiʼ [u j-jaajkunajoʼob Jéeoba] tiʼ baʼaxoʼob yaan yil yéetel religionoʼ. Le tribunaloʼob yaan teʼ kaajoʼ maʼ tu yeʼesoʼob ‹wa jach jaaj› [u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ] ku obligartik u jatsuba le familiaʼoboʼ, [...] ku beetik u kíimskuba le máaxoʼob yanoʼob ichiloʼoboʼ yéetel maʼ tu yóotkoʼob ka tsʼaʼakakoʼob [...]. Le castigo tu yaʼalaj ka tsʼaʼabak u jueziloʼob [Rusiaoʼ] jach píitmáani tumen le ley u tsʼaamaj u gobiernoil u kaajil [Moscuoʼ] maʼ tu chaʼik ka kʼeʼexek mix baʼal yéetel tumen maʼ junpʼéeliliʼ bix u tratartaʼal le máaxoʼob ku demandartaʼaloʼoboʼ».
UNAJ K-TSʼÁAIKBA YÁANAL TULÁAKAL PÁAJTALIL
15. Jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ, ¿baʼax k-beetik tiʼ tuláakal yóokʼol kaab?
15 Tu kaajil Moscú bey xan tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ, u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ ku beetkoʼob le baʼax tu tsʼíibtaj Pedroaʼ: «Tu yoʼolal yaakunaj tiʼ Yuumtsileʼ, tsʼáabaʼex yáanal tuláakal páajtalil [...] tsʼaʼan tumen máakoʼob[,] tu yáanal le reyoʼ tumen letiʼeʼ kaʼanal u páajtalil bey xan tu yáanal le jalaʼach wíinikoʼob[oʼ]» (1 Ped. 2:13, 14). Kex maʼ t-táakpajal teʼ yóokʼol kaabaʼ k-uʼuyik u tʼaan le jalaʼachoʼoboʼ, tumen jeʼex tu yaʼalil Pabloeʼ «tsʼaʼanoʼob tumen Jajal Dios» (xokaʼak Romailoʼob 13:1, 5-7).
16, 17. 1) ¿Baʼax eʼesik maʼatech k-líikʼil tu contra le gobiernoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax tsʼoʼok u yaʼalik jujuntúul máax yaan u páajtalil?
16 Toʼon u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ k-kuxtal «bey uʼulab[oʼon]» teʼ yóokʼol kaabaʼ, le oʼolal maʼatech k-oksikba tiʼ baʼax ku beetaʼaliʼ mix t-bin tu contra. Maʼatech k-bin tu contra le baʼax ku chʼaʼtuklik u maasil tu yoʼolal política mix tiʼ uláakʼ baʼaxoʼob ku beetaʼaloʼ. Uláakʼ religionoʼobeʼ ku yoksikubaʼob tiʼ política, baʼaleʼ toʼoneʼ maʼatech yéetel mix tech k-sen aʼalik tiʼ le gobierno ka u beet chéen baʼax k-kʼáatoʼ. Jach junpuliʼ maʼ jaaj wa k-taasik talamil tuʼux kajaʼanoʼoniʼ yéetel maʼ jaaj wa k-líikʼil tu contra le gobiernoʼoboʼ.
17 Ken k-tsʼáaba yáanal u páajtalil le máaxoʼob ku nuʼuktajoʼoboʼ, k-eʼesik ‹tsiikil tiʼ le rey› jeʼex tu yaʼalil Pedrooʼ, yéetel k-tsʼáaik le tsiikil ku náajmatkoʼob tu yoʼolal le páajtalil yaantiʼoboʼ (1 Ped. 2:17). Yaan máaxoʼob yaan u páajtaliloʼobeʼ tsʼoʼok u yaʼalikoʼob minaʼan baʼax oʼolal u tukultaʼal baʼax kʼaas tu contra u j-jaajkunajoʼob Jéeoba. Lelaʼ bey tu beetil juntúul político alemán táakpaj ichil u gobiernoil u estadoil Brandeburgo yéetel ka máan kʼiineʼ táakpaj ichil u gobiernoil u luʼumil Alemania. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Teʼ kúuchiloʼob tuʼux ku beetaʼal u muʼyajoʼob (campos de concentración) yéetel le tuʼux kʼaʼaloʼoboʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ tu yeʼesoʼob jatsʼuts modos jach kʼaʼanaʼan utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantal junpʼéel luʼumil tuʼux ku páajtal u yéeyik máak baʼax ken u beete (democrático), maʼ tu kʼexaj u tuukuloʼob kex jeʼel baʼaxak tu beetaj le SS (u múuchʼ soldadoʼob anchaj tu kʼiinil le naziʼoboʼ) yéetel tu yeʼesaj u yutsiloʼob tiʼ uláakʼ máaxoʼob kʼalaʼanoʼoboʼ. Bejlaʼeʼ jach ku beetaʼal kʼaas tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ bey xan tiʼ le máaxoʼob maʼ tu beetkoʼob baʼax ku beetik u maasiloʼ, le oʼolal le modos tu yeʼesoʼoboʼ jeʼel u beetik uts tiʼ u kajnáaliloʼob le luʼumil tuʼux yanoʼonoʼ».
UNAJ K-YAABILTIK K-SUKUʼUNOʼOB
18. 1) ¿Baʼaxten ‹k-yaabiltik tuláakal k-sukuʼunoʼob›? 2) ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik u jaʼakʼal u yóol jujuntúul máakoʼob?
18 Apóstol Pedroeʼ tu yaʼalaj: «Yaabilteʼex [tuláakal] le sukuʼunoʼoboʼ, chʼaʼex saajkilil tiʼ Jajal Dios» (1 Ped. 2:17). Toʼon u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ k-kanáantik maʼ k-beetik mix baʼal kʼaas tu táan Dios, leloʼ ku yáantkoʼon xan utiaʼal k-beetik baʼax u kʼáat. Tsʼoʼoleʼ kiʼimak k-óol tumen tiaʼanoʼon ichil le máaxoʼob táan u meyajtikoʼob Jéeoba tiʼ tuláakal le Luʼumaʼ. Le oʼolal unaj ‹k-yaabiltik tuláakal le sukuʼunoʼoboʼ›. Teʼ yóokʼol kaabaʼ óoliʼ maʼatech u yilaʼal le yaabilaj k-eʼesik ichiloʼonoʼ, le oʼolal yaan máaxoʼob ku jaʼakʼal u yóoloʼob ken u yiloʼob. Jeʼex juntúul koʼolel ku nuʼuktik turistaʼob ku meyaj tiʼ junpʼéel agencia tiʼ viajeseʼ pʼáat jaajap u chiʼ ka tu yilaj le yaabilaj yéetel le utsil ku yeʼesik le sukuʼunoʼob alemanoʼob le ka tu kʼamoʼob le j-táanxel luʼumiloʼob binoʼob tiʼ junpʼéel asamblea internacional yanchaj tu jaʼabil 2009. Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ ichil le bukaʼaj jaʼaboʼob joʼopʼok u beetik u meyajoʼ mix juntéen u yil junpʼéel baʼal beyaʼ. Ka máan kʼiineʼ juntúul sukuʼuneʼ tu yaʼalaj: «Yoʼolal le bix u tʼaan t-oʼolaloʼ chíikaʼan u yilaʼal jach jakʼaʼan u yóol yéetel kiʼimak u yóol». ¿Yaan wa máax tsʼoʼok a wuʼuyik u tʼaan maʼalob tiʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeoba yoʼolal baʼax tu yilaj tiʼ junpʼéel asamblea?
19. ¿Baʼax tsʼoʼok k-chʼaʼtuklik k-beetik, yéetel baʼax k-jach ojel?
19 Le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilkoʼ chéen jujunpʼéel tiʼ le bix k-eʼesik toʼon u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ «bey uʼulab[oʼon]» teʼ tu kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanasaʼ. Jach kiʼimak k-óol k-kuxtal bey uʼulaboʼoneʼ, yéetel tsʼoʼok k-chʼaʼtuklik u seguer k-kuxtal beyoʼ. K-jach ojel maʼ kun xáantaleʼ yaan u xuʼulul k-kuxtal bey uʼulaboʼoneʼ, tumen yaan k-kuxtal utiaʼal mantatsʼ teʼ túumben luʼum ken u taas Diosoʼ. ¿Máasaʼ k-jach tsʼíiboltik u kʼuchul le kʼiinaʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[Foto yaan teʼ táan juʼun 20]
Tu lugar k-ilik k-kʼexik u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanaseʼ...
[Foto yaan teʼ táan juʼun 20]
... k-kʼaʼaytik le túumben luʼum ken u taas Diosoʼ
[Foto yaan teʼ táan juʼun 22]
Le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ tsʼoʼok u muchʼik yaʼab familiaʼob tu luʼumil Rusia
