1, 2. ¿Baʼax baʼatelil jach taʼaytak u léekel, yéetel baʼax maʼ kun kʼaʼabéettal u beetik máaxoʼob meyajtik Dios?

TU ÁAKʼABIL 30 tiʼ octubre tiʼ 1938, u millonesil máakoʼob tu luʼumil Estados Unidoseʼ táan u yuʼubikoʼob kaʼach junpʼéel programa tiʼ radio. U jaats tiʼ le máaxoʼob máansik le programaoʼ joʼopʼ u yaʼalikoʼob kʼuch extraterrestreʼob way Luʼumeʼ yéetel táan u xuʼulskoʼob tuláakal baʼal ku táakal tu beeloʼob. Kex chéen tu yaʼalaʼaleʼ yaʼab máak tukult jach jaaj yéetel sajakchajoʼob. Yaan tak máaxoʼob joʼopʼ u yilkoʼob bix jeʼel u kanáantkubaʼob tiʼ le extraterrestreʼoboʼ.

² Teʼ kʼiinoʼobaʼ, jach jaaj taʼaytak u léekel junpʼéel nojoch baʼateʼel. U kʼaasileʼ óoliʼ mix máak beetik baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u salvarkuba. Lelaʼ junpʼéel nojoch baʼateʼel ku yaʼalik le Bibliaoʼ, maʼ chéen junpʼéel tsikbaliʼ. U kʼaabaʼeʼ Armagedón, u baʼateʼel Dios tu contra le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ (Apo. 16:14-16). Ken káajakeʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼ kun kʼaʼabéettal u baʼateloʼob, baʼaleʼ yaan u jaʼakʼal u yóoloʼob ken u yiloʼob baʼax kun sen úuchul yéetel ken u yiloʼob u nojoch páajtalil Dios.

3. ¿Baʼax profecíail ken k-xakʼalxokte, yéetel baʼaxten unaj k-ilik k-naʼatik?

³ Le profecía ku chíikpajal teʼ capítulo 14 tiʼ Zacaríasoʼ yaan baʼax u yil yéetel le Armagedonoʼ. Kex tsʼoʼok dos mil quinientos jaʼaboʼob tsʼíibtaʼakeʼ, yaan baʼax u yil yéetel k-kuxtal (Rom. 15:4). Yaʼab tiʼ le baʼax ku yaʼalik le profecíaaʼ yaan baʼax u yil yéetel le baʼaxoʼob tsʼoʼok u aktáantik u kaajal Dios desde ka beetaʼab Reyil Jesús teʼ kaʼan tu jaʼabil 1914, bey xan yéetel le baʼaxoʼob kun úuchul maʼ kun xáantaloʼ. Le profecíaaʼ ku tʼaan tiʼ «junpʼéel nojoch táax kʼóom» yéetel «síisis jaʼ» ku taal desde Jerusalén (Zac. 14:4, 8). Máaxoʼob meyajtik Jéeobaeʼ unaj u binoʼob teʼ táax kʼóom luʼumoʼ utiaʼal  u kanáantaʼaloʼob. Ken k-kan baʼax ku chíikbesik le jaʼoʼ, k-naʼatik baʼaxten unaj k-ukʼik yéetel k-jach tsʼíiboltik k-ukʼik. Wa k-ilik k-naʼatik yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalik le profecíaaʼ yaan u taasiktoʼon yaʼab utsiloʼob (2 Ped. 1:19, 20).

4. 1) ¿Baʼax kʼiin ka káaj «u kʼiinil Yuumtsil»? 2) ¿Baʼax joʼopʼ u kʼaʼaytik le máaxoʼob meyajtik Jéeoba táanil tiʼ u jaʼabil 1914, yéetel baʼax tu beetaj le máaxoʼob ku nuʼuktajoʼob way yóokʼol kaabeʼ?

⁴ U káajbal le capítulo 14 tiʼ Zacaríasoʼ ku tʼaan tiʼ «u kʼiinil u taal [Jéeoba]» (xokaʼak Zacarías 14:1, 2). ¿Baʼax kʼiinil? Letiʼe «u kʼiinil Yuumtsil» káaj le ka tiaʼalintaʼab u reinoiloʼob yóokʼol kaab «tumen k-Yuumtsil yéetel u Cristo» (Apo. 1:10; 11:15). ¿Baʼax kʼiin ka káaji? Tu jaʼabil 1914, le ka káaj u gobernar u Reino Cristo teʼ kaʼanoʼ. Yaʼab jaʼaboʼob táanil tiʼ leloʼ, máaxoʼob meyajtik Jéeobaeʼ joʼopʼ u kʼaʼaytikoʼobeʼ «le kʼiinoʼob tsʼaʼan tiʼ le kaajoʼoboʼ» yaan u tsʼoʼokol tu jaʼabil 1914 yéetel desde teʼ kʼiinoʼ yaan u yantal baʼateltáambaloʼob way Luʼumeʼ (Luc. 21:24, NM). ¿Baʼax tu beetaj le kaajoʼoboʼ? Le gobiernoʼob yéetel u nuuktakil le religionoʼoboʼ maʼ tu beetoʼob u cuentail le baʼax aʼalaʼaboʼ, baʼaxeʼ tu pʼaʼastoʼob yéetel tu chʼaʼpachtoʼob le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob u tsʼaamaj u yóoloʼob kʼaʼaytajoʼ. Kex u jaajileʼ táan u pʼaʼastikoʼob kaʼach le Dios yaan tuláakal páajtalil tiʼoʼ, tumen le yéeyaʼanoʼoboʼ táakaʼanoʼob ichil u Reino Cristo —kʼaj óolaʼan xan bey «le kaʼanil Jerusalenoʼ»— yéetel ku tʼaanoʼob tu yoʼolal le Reinooʼ (Heb. 12:22, 28).

5, 6. 1) Jeʼex tu yaʼalil Zacaríasoʼ, ¿baʼax tu beetaj le kaajoʼob tu contra «le kaaj» yéetel u «kajnáaliloʼob»? 2) ¿Máaxoʼob «u yalab le kajnáaloʼoboʼ»?

⁵ Zacaríaseʼ u yaʼalmiliʼ baʼax ken u beet le kaajoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Bíin u chʼaʼob le kaajoʼ [Jerusalén]». «Le kaajoʼ» u Reino Dios tu kʼab Cristo. U «kajnáaliloʼo[beʼ]» letiʼe sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob pʼaatloʼob way Luʼum ku tʼaanoʼob yoʼolal le Reinooʼ (Fili. 3:20). Tu kʼiiniloʼob le Yáax Nojoch Baʼateltáambaloʼ «le kaajoʼ» chʼaʼabi, tumen jujuntúul tiʼ le sukuʼunoʼob nuʼuktik u kaajal Dios way Luʼumeʼ, kʼaʼaloʼob cárcel tu kaajil Atlanta (Georgia, Estados Unidos). Le úuchik u kʼaʼalaloʼob yéetel u beetaʼal loob tiʼ uláakʼ sukuʼunoʼob chúukaʼan u yóol u meyajtoʼob Dios kex mix baʼal u beetmoʼobeʼ, bey ka «láaj [oklaʼak] baʼaxoʼob yaan ichil u najiloʼo[beʼ]». Tsʼoʼoleʼ le máaxoʼob chʼaʼpachtikoʼoboʼ bey j-ookoloʼobeʼ, tumen tu yaʼaloʼob ka xuʼuluk u beetaʼal jóoʼsaʼaniloʼob yéetel ka xuʼuluk u kʼaʼaytaʼal u Reino Dios.

⁶ Le profecíaoʼ ku seguer u yaʼalik: «U táanchumuk u kajnáaliloʼob le kaajoʼ yaan u bisaʼaloʼob táanxel luʼumil; baʼaleʼ u yalab le kajnáaloʼoboʼ maʼ kun luʼsbiloʼob tiʼ le kaajoʼ» (Zac. 14:2, NM). Kex chéen junpʼíit máaxoʼob meyajtik Dios yéetel aʼalaʼab baʼaloʼob maʼ jaaj tu yoʼolaloʼob, pechʼ óoltaʼaboʼob yéetel beetaʼab loob tiʼobeʼ, maʼ xuʼulsaʼab u jaajil religión tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼoboʼ, tumen yaan sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob chúukpaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios. Letiʼob «u yalab le kajnáaloʼob» maʼ tu chaʼaj u ‹luʼsaʼaloʼob tiʼ le kaajoʼ›.

7. ¿Bix u yáantkoʼon le bix chúukpajik u yóol le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ?

⁷ ¿Béeychaj wa tuláakal baʼax ku yaʼalik le profecía ka tsʼoʼok le Yáax Nojoch Baʼateltáambaloʼ? Maʼatech, tumen le kaajoʼoboʼ seguernaj u chʼaʼpachtikoʼob le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ bey xan le máaxoʼob áantkoʼob táan u páaʼtik u kuxtaloʼob mantatsʼ way Luʼumeʼ (Apo. 12:17). Tu kʼiinil le Kaʼapʼéel Nojoch Baʼateltáambaloʼ jach beetaʼab loob tiʼ u kaajal Dios. Le bix chúukpajik u yóol le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ ku yáantik le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ. Kex ku pʼektaʼaloʼob wa ku pʼaʼastaʼaloʼob tumen u láakʼtsiloʼob, u yéet meyajoʼob  wa u yéet xookoʼob, yéetel kex jeʼel baʼaxak ka úuchkeʼ ku chúukpajal xan u yóoloʼob (1 Ped. 1:6, 7). Jeʼel tuʼuxak kajaʼanoʼobeʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ u chʼaʼtukultmaj u ‹jeetsʼel pʼáatloʼob tiʼ junpʼéeliliʼ óol› yéetel maʼ tu ‹jaʼasaʼal u yóoloʼob tumen u enemigoʼob› (Fili. 1:27, 28). Baʼaleʼ ¿tuʼux jeʼel u bin u kaajal Jéeoba utiaʼal u kanáantaʼal wa tuláakal yóokʼol kaab pʼekmileʼ? (Juan 15:17-19.)

8. 1) Teʼ Bibliaoʼ yaan horaeʼ, ¿baʼax ku chíikbesik le puʼukoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ku chíikbesik «u puʼukil Olivoʼob»?

⁸ Tumen «le kaaj» wa Jerusalén ku chíikbesik u Reino Diosoʼ, «u puʼukil Olivoʼob, yaan aktáan tiʼ Jerusalen[oʼ]», láayliʼ yaan baʼax ku chíikbesikeʼ. Tsʼoʼoleʼ ich hebreoeʼ Jéeobaeʼ táan u tʼaan tiʼ kaʼapʼéel puʼuk tumen ku yaʼalik «in puʼukoʼob». ¿Baʼaxten? (Xokaʼak Zacarías 14:3-5.) Teʼ Bibliaoʼ yaan horaeʼ le puʼukoʼoboʼ ku chíikbeskoʼob reinoʼob wa gobiernoʼob. Yéetel ku yeʼesikeʼ u puʼuk Dioseʼ ku taasik utsiloʼob yéetel tiʼ ku kanáantaʼal máakiʼ (Sal. 72:3; Isa. 25:6, 7). Bey túunoʼ, «u puʼukil Olivoʼob», le tuʼux ku waʼatal Diosoʼ ku chíikbesik le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernartik tuláakal baʼaloʼ.

9. ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal ku jóokʼol kaʼa jaats tiʼ «u puʼukil Olivoʼob»?

⁹ ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal ku jóokʼol kaʼa jaats tiʼ «u puʼukil Olivoʼob»? Le puʼuk yaan tu lakʼinil Jerusalenoʼ bey ku jóokʼol kaʼa jaats tiʼeʼ tumen Jéeobaeʼ ku beetik u yantal junpʼéel túumben gobierno: u Reino Cristo. Le túumben gobiernoaʼ láayliʼ u tiaʼal Dioseʼ, kex ku tsʼáaik tu kʼab Jesucristo. Tumen u tiaʼal Jéeoba tu kaʼapʼéelal le gobiernooʼ, ku yaʼalik «in puʼukoʼob» (Zac. 14:4, NM).

10. ¿Baʼax ku chíikbesik le «nojoch táax kʼóom» luʼum anchaj ichil le kaʼapʼéel puʼukoʼoboʼ?

¹⁰ Le ken jóokʼok kaʼa jaats tiʼ «u puʼukil Olivoʼob[eʼ]», junbúujeʼ ku pʼáatal xaman yéetel uláakʼ junbúujeʼ ku pʼáatal noojol. Jéeobaeʼ ku waʼatal tu yóokʼol le kaʼapʼéel puʼukoʼoboʼ yéetel yáanal u yookeʼ ku yantal «junpʼéel nojoch táax kʼóom» luʼum. ¿Baʼax ku chíikbesik le táax kʼóom luʼumoʼ? Letiʼe bix u kanáantaʼal le máaxoʼob meyajtik Dios tumen u gobierno Jéeoba yéetel u Reino Cristo, u Hijooʼ. Bey u yeʼesik Jéeoba mix máak kun xuʼulsik u jaajil religionoʼ. Baʼaleʼ ¿baʼax kʼiin ka jóokʼ kaʼa jaats tiʼ le «puʼuk[oʼ]»? Tu jaʼabil 1914 le jaʼab ka tsʼoʼok u kʼiiniloʼob le kaajoʼoboʼ yéetel le ka káaj u Reino Cristo teʼ kaʼanoʼ. ¿Baʼax kʼiin ka káaj u bin le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ «táax kʼóom» luʼumoʼ? Koʼoneʼex ilik.

11, 12. 1) ¿Baʼax kʼiin ka káaj u bin máakoʼob teʼ táax kʼóom luʼum u tiaʼal Jéeobaoʼ? 2) ¿Baʼax eʼesik Jéeobaeʼ táan u kanáantik u kaajal yéetel u nojoch páajtalil?

¹¹ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Tuláakal yóokʼol kaab kun pʼektikeʼex tin woʼolal» (Mat. 24:9). Joʼopʼ u maas pʼektaʼaloʼob desde tu jaʼabil 1914, le jaʼab ka káaj u tsʼook u kʼiiniloʼob le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. Tu kʼiinil le Yáax Nojoch Baʼateltáambaloʼ sen chʼaʼpachtaʼab le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ, jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ yaan tiʼ letiʼobeʼ kʼaʼaloʼob. Kex beyoʼ le máaxoʼob pʼekmiloʼoboʼ maʼ béeychaj u xuʼulskoʼob u jaajil religioniʼ, tumen tu jaʼabil 1919, jóokʼoʼob tiʼ le cárcel le máaxoʼob kʼalaʼanoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ u kaajal Dioseʼ luʼsaʼab yáanal u páajtalil le Nojoch Babilonia wa tuláakal le maʼ jaajil religionoʼob yaan way Luʼumeʼ (Apo. 11:11, 12). * Letiʼe kʼiin ka káaj u bin máakoʼob teʼ táax kʼóom luʼum yaan chúumuk tiʼ le kaʼapʼéel puʼukoʼob u tiaʼal Jéeobaoʼ.

¹² Desde teʼ jaʼab jeʼeloʼ, le táax kʼóom  luʼum u tiaʼal Jéeobaoʼ ku kanáantik le máaxoʼob meyajtik yaan tiʼ tuláakal le Luʼumaʼ. U jaajileʼ tiʼ yaʼab luʼumiloʼobeʼ desde úuch joʼopʼok u yaʼalaʼal tiʼ le j-Jaajkunajoʼob ka xuʼuluk u beetkoʼob jóoʼsaʼaniloʼob yéetel u kʼaʼaytajoʼoboʼ. Baʼaleʼ jeʼel baʼaxak ka u beet le gobiernoʼoboʼ, maʼ kun béeytal u xuʼulskoʼob u jaajil religión. Jéeobaeʼ táan u kanáantik u kaajal yéetel u nojoch páajtalil (Deu. 11:2).

13. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kanáantaʼal teʼ táax kʼóom luʼum u tiaʼal Jéeobaoʼ, yéetel baʼaxten bejlaʼeʼ maas unaj k-pʼáatal ichil?

¹³ Wa k-pʼáatal naatsʼ tiʼ Jéeoba yéetel k-tsʼáaikba tu tséel u jaajileʼ, letiʼ yéetel Jesucristo, u Hijoeʼ, yaan u kanáantkoʼonoʼob. Dioseʼ maʼ ken u chaʼa tiʼ mix baʼal ka u náachkuntoʼon tiʼ letiʼ (Juan 10:28, 29). Jéeobaeʼ u kʼáat u yáantoʼon utiaʼal k-pʼáatal yáanal u gobierno yéetel yáanal u Reino Cristo. Yéetel tumen jach naatsʼ yanil le nojoch muʼyajiloʼ, maas jach unaj k-pʼáatal teʼ táax kʼóom luʼumoʼ.

14, 15. ¿Baʼax kun úuchul tiʼ le máaxoʼob minaʼanoʼob teʼ nojoch táax kʼóom luʼum ken baʼatelnak Jéeoba tu contra u enemigoʼoboʼ?

¹⁴ Le maʼ xuʼulsaʼak le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, Satanaseʼ yaan u seguer u baʼateʼel tu contra u kaajal Dios yéetel cada kʼiin ku maaneʼ maas yaan u beetik. Baʼaleʼ ‹tu kʼiinil u baʼateʼel› Jéeoba tu contra u enemigoʼobeʼ, letiʼe tsʼook baʼateʼel ken u beet Satanasoʼ. Teʼ kʼiinoʼ jach yaan u yilaʼaleʼ u Yuumil tuláakal baʼaleʼ, juntúul j-baʼateʼel jach yaan u páajtalil (Zac. 14:3).

¹⁵ Baʼaleʼ ¿baʼax kun úuchul tiʼ máaxoʼob minaʼanoʼob tu nojoch táax kʼóom luʼum Jéeoba? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ maʼ kun antaltiʼob «jatsʼuts sáasil», lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ maʼ kun kʼambiloʼob tumen Dios. Tsʼoʼoleʼ le profecíaoʼ ku yaʼalikeʼ «u tsiimnoʼob[,] u mulaʼob, u camelloʼob yéetel tuláakal u yalakʼ baʼalcheʼob», ku chíikbesik u nuʼukul u baʼateʼel le luʼumiloʼoboʼ, yaan u congelaroʼob wa maʼ kun béeytal u meyajoʼob utiaʼal baʼateʼel, bey ka tojbanakoʼob tu yoʼolal keʼelileʼ. Ku yaʼalik xaneʼ Jéeobaeʼ yaan u «jaatsʼ», wa yaan u taasik kʼojaʼaniloʼob. Kex wa jach tu jaajil yaan u taasik kʼojaʼanil wa maʼeʼ, yaan u makik u chiʼ u enemigoʼob. Teʼ kʼiinoʼ «bíin tuʼuchajak» u yich yéetel u yaakʼ le máaxoʼob ku líikʼloʼob tu contraoʼ. ¿Bix kun úuchul? Maʼ kun béeytal u beetkoʼobtoʼon loob mix kun béeytal u yaʼalikoʼob baʼal tiʼ Dios (Zac. 14:6, 7, 12, 15). * Kex yaʼab u soldadoʼob Satanás kun antal way Luʼum utiaʼal baʼateleʼ, jeʼel tuʼuxak yanoʼobeʼ yaan u xuʼulsaʼaltiʼob tumen Jéeoba (Apo. 19:19-21). Yaan u yúuchul baʼax ku yaʼalik Jeremías 25:32 yéetel 33: «Le máaxoʼob [kun kíimsbil tumen] Yuumtsil tiʼ le kʼiinoʼ, bíin pʼáatakoʼob jayakbal [tiʼ tuláakal] le luʼumaʼ».

16. Tumen naatsʼ yanil u kʼiinil u baʼateʼel Jéeobaeʼ, ¿tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-tuukul, yéetel baʼax unaj k-beetik?

¹⁶ Ken yanak junpʼéel nojoch baʼateleʼ tuláakal máax ku muʼyaj, tak le máaxoʼob ku ganaroʼoboʼ. Yaan máaxeʼ ku peʼertik u yotoch, uláakʼ baʼaxoʼob yaantiʼ yéetel tak u derechoʼob. U suukileʼ jach ku yilaʼal óotsilil yéetel yaʼab máak ku pʼáatal minaʼan baʼal u jaante. Wa ka úuchuktoʼon bey tu kʼiinil le nojoch muʼyajiloʼ, ¿baʼax ken k-beete? ¿Yaan wa u pʼáatal maʼ ken k-kaxt baʼax ken k-beete? Wa k-presionartaʼaleʼ, ¿yaan wa k-pʼatik u jaajil? ¿Yaan wa u tuʼubultoʼon baʼax jatsʼuts táan k-páaʼtik yéetel yaan u pʼáatal maʼ kiʼimak k-óoliʼ? Utiaʼal maʼ u yúuchultoʼoneʼ jach unaj k-pʼáatal tu táax kʼóom luʼum Jéeoba yéetel k-kʼubik k-óol jeʼel u salvartikoʼoneʼ (xokaʼak Habacuc 3:17, 18).

17, 18. 1) ¿Baʼax ku chíikbesik le «síisis jaʼob[oʼ]»? 2) ¿Baʼax ku chíikbesik le «Kimen kʼáaʼnáab» yéetel u kʼáaʼnáabil «Mediterráneo»? 3) ¿Baʼax tsʼoʼok a chʼaʼtuklik a beetik?

¹⁷ Ken tsʼoʼokok Armagedoneʼ, yaan u tuul «síisis jaʼob» desde tu trono Jesús. ¿Baʼax ku chíikbesik le jaʼoboʼ? Ku chíikbesik tuláakal le baʼax ku tsʼáaik Jéeoba utiaʼal u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuuloʼ. ¿Baʼax ku chíikbesik le kʼáaʼnáab ku yaʼalik le profecíaaʼ? Le «Kimen kʼáaʼnáab» yéetel u kʼáaʼnáabil «Mediterraneooʼ», ku chíikbeskoʼob jejeláas múuchʼ máakoʼob. Le Kimen kʼáaʼnáaboʼ ku chíikbesik le máaxoʼob kimenoʼob yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼoboʼ. Tumen tu kʼáaʼnáabil Mediterráneo yaʼab baʼax kuxaʼaneʼ, ku chíikbesik le «yaʼabkach máakoʼob» kun máanoʼob kuxaʼanil ken tsʼoʼokok Armagedonoʼ (xokaʼak Zacarías 14:8, 9; Apo. 7:9-15). Le ken u yukʼoʼob jaʼ le kaʼa jaats máakoʼob tiʼ le ‹u áalkab jaʼil le kuxtaloʼ› yaan u jáalkʼabtaʼaloʼob tiʼ le kíimil tu máansajtoʼon Adanoʼ (Apo. 22:1, 2).

¹⁸ Chéen tumen ku kanáantkoʼon Jéeobaeʼ yaan k-salvartikba ken xuʼulsaʼak tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ yéetel yaan k-máan teʼ túumben luʼumoʼ. Le oʼolal kex pʼektaʼanoʼon teʼ yóokʼol kaabaʼ, koʼoneʼex tsʼáaikba tu tséel u Reino Dios, koʼoneʼex okol teʼ táax kʼóom luʼumoʼ yéetel pʼáatkoʼoniʼ.