1. ¿Baʼax ku páajtal k-beetik tumen beetaʼanoʼon jeʼex Dioseʼ?

YAʼAB máakeʼ ken u yil juntúul paal bey jeʼex u taataeʼ ku yaʼalik: Jach chíikaʼan tiʼ u taata. Leloʼ beyoʼ tumen le paalaloʼoboʼ yaan baʼax ku jóoʼskoʼob tiʼ u taataʼob wa u maamaʼob. Jéeoba xaneʼ k-Taata yéetel letiʼ tsʼaamil k-kuxtal (Sal. 36:9). Le oʼolal chíikaʼanoʼon tiʼ letiʼ. Tu beetoʼon jeʼex letiʼeʼ, le oʼolal ku béeytal k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beete, ku béeytal u yantal k-amigoʼob yéetel ku béeytal k-bisikba mantatsʼ tu yéeteloʼob (Gén. 1:26).

2. ¿Baʼaxten ku béeytal k-bisikba yéetel Jéeoba?

² Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal u beetkuba k-maas maʼalob Amigoeʼ. Ku béeytal k-bisikba tu yéetel tumen u yaabiltmoʼon, k-tsʼáaik k-fe tiʼ letiʼ bey xan tiʼ u Paal. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Dioseʼ tumen jach u yaabiltmaj yóokʼol kaabeʼ tu tsʼáaj u juntúuliliʼ Paal, utiaʼal beyoʼ maʼ u xuʼulsaʼal tiʼ le máaxoʼob ken u tsʼáa u fejoʼob tiʼ letiʼoʼ, baʼaxeʼ ka yanaktiʼob kuxtal minaʼan u xuul» (Juan 3:16). Yaʼab máaxoʼob tsʼoʼok u biskubaʼob tubeel yéetel Jéeoba. Koʼoneʼex tʼaan tiʼ kaʼatúuliʼ.

3, 4. ¿Bix tu bisiluba Abrahán yéetel Jéeoba, baʼaleʼ baʼax tu beetaj u paalal?

³ Ka tʼaanaj Jéeoba tiʼ Abrahán, u úuchben chʼiʼibal le  israelitaʼoboʼ, tu yaʼalaj: «Abrahám in wéet bisajba» (Isa. 41:8). Kaʼapʼéel tiʼ Crónicas 20:7, ku yaʼalik xaneʼ Abrahaneʼ u éet óol Jéeoba wa u amigo. ¿Baʼaxten páajchaj u biskuba mantatsʼ yéetel Jéeoba? Yoʼolal u fe (Gén. 15:6; xok Santiago 2:21-23).

⁴ Ka káajeʼ u paalal Abrahán kʼuch kʼaj óoltbil bey u kaajil Israeleʼ ku yilkoʼob Jéeoba bey u Taataʼob yéetel u Amigoʼobeʼ. Chéen baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ xuʼul u biskubaʼob tu yéetel. ¿Baʼaxten? Tumen xuʼul u creertikoʼob baʼaxoʼob u yaʼalmaj u beetik.

5, 6. 1) ¿Baʼax áantech utiaʼal a Amigotik Jéeoba? 2) ¿Tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-tuukul?

⁵ Jeʼex u bin a kaanbal tiʼ Jéeobaeʼ, yaan a maas yaabiltik yéetel yaan u maas muʼukʼaʼantal a fe. Kʼaʼajaktech le kʼiin ka ta wojéeltaj jach tu jaajil kuxaʼan yéetel jeʼel u béeytal a biskaba tu yéeteleʼ. Ta kanaj xaneʼ tuláakloʼon j-kʼebanoʼon tumen maʼ tu yuʼubaj tʼaan Adaniʼ. Ta naʼateʼ u maas yaʼabil máakeʼ náach yanil tiʼ Dios (Col. 1:21). Kʼuchech a tsʼáa cuentaeʼ Dioseʼ maʼ náach yanil tiʼ toʼoniʼ yéetel ku beetik u cuentail baʼax ku yúuchul tiʼ u paalal. Ka ta wojéeltaj tu kʼubaj u Paal t-oʼolal yéetel ka ta tsʼáaj a fe tiʼ le baʼax tu beetaj Jesusoʼ, káaj a biskaba tu yéetel Dios.

⁶ Bejlaʼa tsʼoʼok u máan kʼiin a kʼaj óolt Jéeobaeʼ maʼalob ka a tukle: «Cada kʼiin ku máaneʼ, ¿kin biskinba wa maas maʼalob yéetel Dios? ¿kin maas kʼubik wa in wóol tiʼ? ¿kin maas yaabiltik wa?». Uláakʼ juntúul máax jach tu bisuba yéetel Jéeobaeʼ: Gedeón. Koʼoneʼex ilik baʼax tu beetaj utiaʼal k-beetik xan beyoʼ.

7-9. 1) ¿Baʼax úuch tiʼ Gedeón, yéetel baʼax utsil tu jóoʼsaj? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.) 2) ¿Bix jeʼel u páajtal k-maas bisikba yéetel Jéeobaeʼ?

⁷ Le juez Gedeonoʼ tu meyajtaj Jéeoba tiʼ kʼiinoʼob táan u máansik talamil u kaajil Israel, le tsʼokaʼaniliʼ u yookloʼob teʼ luʼum aʼalaʼan u tsʼaʼabaltiʼoboʼ. Jeʼex u yaʼalik le capítulo 6 tiʼ Juecesoʼ, le kʼiin ka xíimbaltaʼab Gedeón tumen u ángel Jéeoba tu kaajil Ofraeʼ, le madianitaʼoboʼ jach ku beetkoʼob loob tiʼ le israelitaʼoboʼ. Le oʼolal Gedeoneʼ maʼ teʼ tuʼux pakʼaʼan le trigo ku saltikoʼ, baʼaxeʼ tiʼ junpʼéel kúuchil tuʼux jeʼel u béeytal u jáan taʼakik le trigooʼ. Gedeoneʼ jaʼakʼ u yóol ka chíikpaj le ángel yéetel ka aʼalaʼabtiʼ «muʼukʼaʼan yéetel xibil máak», le oʼolal tu kʼáataj tiʼ le ángel wa jach tu jaajil yaan u yáantaʼaloʼob tumen Jéeoba, le máax jáalkʼabt le israelitaʼob Egiptooʼ. Le angeloʼ tu kʼaabaʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ yaan u yáantaʼaloʼob.

⁸ Gedeoneʼ joʼopʼ u tuklik bix ken u «tok Israel tiʼ u páajtalil le madianitaʼoboʼ». Utiaʼal u xuʼulul u chiʼichnaktaleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Teneʼ tiʼ yanen ta wéeteleʼ. Yaan a paʼik u muukʼoʼob le madianitaʼob jeʼel bix u paʼabal u muukʼ chéen juntúul máakeʼ» (Jue. 6:11-16). Tumen láayliʼ maʼ u jach ojel baʼax ken u beeteʼ, Gedeoneʼ tu kʼáataj junpʼéel chíikulal. Jeʼex túun k-ilkoʼ le bix úuchik u tsikbaloʼoboʼ ku yeʼesikeʼ Gedeoneʼ ku creertik jach tu jaajil kuxaʼan Jéeoba.

⁹ Yoʼolal le baʼax úuch ka tsʼoʼokoʼ Gedeoneʼ maas muʼukʼaʼanchaj u fe yéetel maas náatsʼ tiʼ Dios. Tu beetaj junpʼéel jaanleʼ ka tu tsʼáaj tiʼ le angeloʼ. Le ángel túunoʼ tu kʼolaj le janal yéetel le junxóotʼ cheʼ u machmoʼ ka tʼaʼabi, le oʼolal Gedeoneʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ Jéeoba túuxtmil le angeloʼ. Jakʼaʼan u yóol ka tu yaʼalaj: «¡Yuumtsil, Yuumtsil! ¡Tsʼoʼok [in] paklan ich yéetel u ángel Yuumtsil!» (Jue. 6:17-22). Baʼaleʼ ¿xuʼul wa u biskuba Gedeón yéetel Dios tumen tu chʼaʼaj saajkil? Maʼatech, baʼaxeʼ tumen tu maas kʼaj óoltaj Jéeobaeʼ tu yuʼubaj yaan jeetsʼelil  tiʼ tu yéetel. K-ojel bey tu yuʼubilubaoʼ tumen le altar tu beetaj teʼ kúuchiloʼ tu tsʼáaj u kʼaabaʼt: «Yuumtsileʼ, letiʼeʼ jeetsʼel» (xok Jueces 6:23, 24). Toʼon xaneʼ wa k-tuukul tiʼ le bukaʼaj baʼaloʼob ku beetik Jéeoba t-oʼolal sáamsamaloʼ, yaan k-tsʼáaik cuentaeʼ juntúul jach maʼalob Amigo. Yéetel wa k-payalchiʼ mantatsʼ tiʼ letiʼeʼ ku maas antaltoʼon jeetsʼelil yéetel k-maas bisikba tu yéetel.

10. Jeʼex u yaʼalik Salmo 15:3 yéetel 5, ¿baʼax ku yaʼalik Jéeoba kʼaʼabéet utiaʼal u páajtal k-bisikba tu yéetel?

¹⁰ Baʼaleʼ yaan baʼaxoʼob unaj k-beetik utiaʼal u páajtal k-bisikba yéetel Jéeoba. Teʼ Salmo 15, Davideʼ tu yaʼalaj baʼax kʼaʼabéet tiʼ máak utiaʼal u kʼaʼamal tu pasel Jéeoba, wa utiaʼal u béeytal u biskuba tu yéetel (Sal. 15:1). Utiaʼal u kʼamkoʼon Jéeobaeʼ, maʼ unaj k-líiʼsaj tʼaaniʼ yéetel unaj k-beetik tuláakal baʼal tu nuʼuk. Davideʼ tu yaʼaleʼ «le máax maʼ tu tʼaan kʼaas tu yoʼolal mix máak» yéetel «maʼatech u kʼamik u boʼolal makchiʼ tu yoʼolal máax maʼ [kʼebanchajaʼaneʼ]» jeʼel u kʼaʼamal tumen Jéeobaeʼ (Sal. 15:3, 5).

11. ¿Baʼaxten maʼ unaj k-líiʼsaj tʼaaniʼ?

¹¹ Tiʼ uláakʼ junpʼéel salmoeʼ, Davideʼ tu yaʼalaj: «Kanáant a waakʼ, maʼ u yaʼalik baʼal kʼaas» (Sal. 34:13). Wa ku joʼopʼol k-líiʼsaj tʼaaneʼ jeʼel k-náachtal tiʼ k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ. Le líiʼsaj tʼaanoʼ tiʼ le Kʼaasilbaʼal u taaloʼ, letiʼeʼ u enemigo Jéeoba. Le tʼaan kʼaasilbaʼaloʼ ku taal tiʼ junpʼéel tʼaan ich griego u kʼáat u yaʼal «j-líiʼsaj tʼaan». Le oʼolal wa k-kanáantik baʼax k-aʼalik yoʼolal u maasileʼ jeʼel u seguer k-bisikba yéetel Jéeobaeʼ. Maases maʼ unaj k-tʼaan kʼaas tiʼ le máaxoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼ (xok Hebreoʼob 13:17 yéetel Judas 8).

12, 13. 1) ¿Baʼaxten unaj k-beetik tuláakal baʼal tu nuʼuk? 2) Ken k-beet baʼax tu nuʼukeʼ, ¿baʼax ku yaʼalik u maasil?

¹² Le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ ku beetkoʼob xan tuláakal baʼal tu nuʼuk. Apóstol Pabloeʼ tu tsʼíibtaj: «Tsʼáa a wóoleʼex orar t-oʼolal, tumen k-jach ojel yaantoʼon junpʼéel maʼalob conciencia yéetel k-kʼáat k-beet tuláakal baʼal tu nuʼuk bey xan yéetel x-maʼ tuusil» (Heb. 13:18). Tumen «k-kʼáat k-beet tuláakal baʼal tu nuʼuk bey xan yéetel x-maʼ tuusil[eʼ]», maʼatech k-aprovechartikba tiʼ k-sukuʼunoʼob. Wa ku meyajoʼob t-éeteleʼ k-tratartikoʼob tubeel yéetel k-boʼotik le bajux k-aʼalmajtiʼoboʼ. Máaxoʼob meyajtik Dioseʼ maʼalob u tratartikoʼob máaxoʼob ku meyaj tiʼ letiʼob bey xan tuláakal máak. Yéetel wa juntúul sukuʼun k-patroneʼ maʼatech k-aʼaliktiʼ ka u tratartoʼon maas maʼalob tiʼ u maasil.

¹³ Le máaxoʼob maʼ j-Jaajkunajoʼob k-meyaj tu yéeteloʼoboʼ suuk u tʼaanoʼob maʼalob t-oʼolal. Jeʼex u nojchil junpʼéel empresaeʼ tu yaʼaleʼ u j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalikoʼob. Tu yaʼalaj: «Teʼexeʼ maʼatech a pʼatkeʼex kʼaasil máak» (Sal. 15:4). Ken k-beet beyoʼ ku béeytal k-bisikba yéetel Jéeoba, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ, yéetel k-beetik u nojbeʼenkúuntaʼal u kʼaabaʼ.

14, 15. ¿Bix jeʼel k-áantik le máakoʼob k-ilik teʼ kʼaʼaytaj utiaʼal u biskubaʼob yéetel Jéeobaoʼ?

¹⁴ Yaʼab máaxoʼob k-ilkoʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ ku yaʼalikoʼob ku creertikoʼob Dios, baʼaleʼ maʼatech u yilkoʼob bey juntúul maʼalob Amigoeʼ. ¿Bix jeʼel k-áantkoʼobeʼ? Koʼoneʼex ilik baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ 70 u túulal u disipuloʼob ka tu túuxtoʼob kʼaʼaytaj kaʼakaʼatúulil: «Jeʼel tuʼuxak ka ookkeʼex ichil junpʼéel najeʼ, yáax aʼaleʼex: ‹Yanak jeetsʼelil tiʼ le  najaʼ›. Teʼ túunoʼ wa yaan juntúul máak u yaabiltmaj le jeetsʼeliloʼ, le jeetsʼelil yaan tiʼ teʼexoʼ yaan u pʼáatal tu yóokʼol. Baʼaleʼ wa minaʼaneʼ, le jeetsʼeliloʼ yaan u suut ta wóokʼoleʼex» (Luc. 10:5, 6). Wa k-tratartik maʼalob le máakoʼoboʼ jeʼel u taaktal u kankoʼob u jaajileʼ, wa yaan máax ku tsʼíikil ken máanakoʼon kʼaʼaytajeʼ maʼ xaaneʼ tuláakʼ kʼiineʼ jeʼel u yuʼubikoʼoneʼ.

¹⁵ Wa k-tsikbal yéetel máaxoʼob ku yaʼalikoʼob maʼ tu kʼexik u religionoʼob bey xan baʼaxoʼob suuk u beetkoʼobeʼ, k-tratartikoʼob maʼalob yéetel k-eʼesik tsiikil tiʼob. Teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ k-kʼamik yéetel kiʼimak óolal le máaxoʼob taak u kʼaj óoltikoʼob le Dios k-adorartikoʼ, tumen tsʼoʼok u náakal u yóoloʼob teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. Teʼ jaats ku kʼaabaʼtik «Kʼeʼex u kuxtaloʼob tumen le Bibliaoʼ» ku yeʼesik bix tsʼoʼok u kʼexik u kuxtal yaʼab máakoʼob.

16. ¿Bix jeʼel u páajtal k-amigotik Jéeoba yéetel k-múul meyaj tu yéeteleʼ?

¹⁶ U suukileʼ le máaxoʼob ku múul meyajoʼoboʼ ku biskubaʼob tubeel. Toʼon xaneʼ u amigoʼon Jéeoba yéetel «u yéet meyajoʼon» tumen tsʼoʼok k-kʼubik k-kuxtal tiʼ letiʼ (xok 1 Corintoiloʼob 3:9). Ken jóokʼkoʼon kʼaʼaytaj yéetel ken k-beet disipuloʼobeʼ k-maas ilik u jatsʼuts modosoʼob k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ. Tsʼoʼoleʼ k-ilik bix u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼ utiaʼal k-beetik le meyajoʼ.

17. Le baʼaxoʼob ku kaʼansaʼal teʼ asambleaʼoboʼ, ¿bix u yeʼesik u amigoʼon Jéeoba?

¹⁷ Wa k-maas jóokʼol kʼaʼaytajeʼ k-uʼuyik maas naatsʼ yaniloʼon tiʼ Jéeoba tumen k-ilik bix u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulsaʼal le meyaj k-beetkoʼ. Uláakʼ baʼax beetik k-maas náatsʼal tiʼ letiʼeʼ, letiʼe k-ilik bix u nuʼuktikoʼonoʼ. Kiʼimak k-óol k-ilik bix u kaʼanskoʼon mantatsʼ. Le baʼaxoʼob ku kaʼansaʼal teʼ asambleaʼoboʼ ku yeʼesik u yaabiltmoʼon, u yojel baʼaxoʼob k-aktáantik yéetel ku tsʼáaik baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼon. Ka tsʼoʼok junpʼéel asamblea tiʼ distritoeʼ, junpʼéel familiaeʼ tu tsʼíibtaj: «Le baʼax kaʼansaʼaboʼ kʼuch t-puksiʼikʼal. T-uʼuyaj bix yaabiltaʼanil cada juntúul tiʼ toʼon tumen Jéeoba, yéetel jach ku tsʼíiboltik ka xiʼiktoʼon utsil». Ka tsʼoʼok junpʼéel asamblea especial beetaʼab Irlandaeʼ, juntúul sukuʼun yéetel u yataneʼ tu yaʼaloʼob bix kʼaʼamikoʼob yéetel bix kanáantaʼabikoʼob tumen le sukuʼunoʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ ka tu yaʼaloʼob: «Baʼaleʼ k-maas tsʼáaik u nib óolalil tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ Jesucristo. Letiʼob invitartoʼon utiaʼal k-antal ichil le kaaj jach tu jaajil junmúuchʼ yanikoʼoboʼ, le kaajaʼ maʼ chéen ku yaʼalik ka meyajnak máak junmúuchʼiʼ, baʼaxeʼ sáamsamal u yeʼeskoʼob bey yaniloʼoboʼ. Le baʼax t-ilaj teʼ asamblea especial anchaj tu kaajil  Dublinoʼ mantatsʼ ken u kʼaʼajstoʼon yaantoʼon u nojoch privilegioil k-múul meyajtik Jéeoba yéetel tuláakleʼex».

18. ¿Tiʼ baʼax kʼáatchiʼil unaj k-tuukul?

¹⁸ Le máaxoʼob suuk u tsikbaloʼoboʼ maas ku biskubaʼob. Bejlaʼeʼ yoʼolal le Internet yéetel le túumben baʼaloʼob yanoʼ jach suuk u meyaj le redes sociales yéetel le mensajeʼoboʼ. Baʼaleʼ ¿k-tsikbal wa yéetel Jéeoba, k-maas maʼalob Amigo? K-ojleʼ letiʼeʼ ku ‹yuʼubik k-payalchiʼ› (Sal. 65:2). Baʼaleʼ ¿cada baʼax kʼiin k-tsikbal tu yéetel?

19. ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-beetik wa maʼ t-kaxtik baʼax k-aʼal tiʼ Jéeobaeʼ?

¹⁹ Yaan jujuntúul máaxoʼob meyajtik Dioseʼ maʼatech u jáan aʼalikoʼob baʼax ku yuʼubikoʼob. Baʼaleʼ Jéeobaeʼ u kʼáat ka u yaʼal máak jach bix u yuʼubikuba ken payalchiʼinak (Sal. 119:145; Lam. 3:41). Tak wa maʼ t-kaxtik baʼax k-aʼaleʼ le Bibliaoʼ jeʼel u yáantkoʼoneʼ. Pabloeʼ tu tsʼíibtaj tiʼ le sukuʼunoʼob yaan kaʼach Romaoʼ: «Wa ku talamtaltoʼon k-kʼáatik wa baʼax ich oración tumen maʼ k-ojel bix jeʼel k-beetkeʼ, le kiliʼich muukʼoʼ ku tʼaan t-oʼolal tu yoʼolal le baʼaxoʼob k-muʼyajtik baʼaleʼ maʼ tu páajtal k-aʼalikoʼ. Chéen baʼaleʼ Dios, le máax xakʼaltik baʼax yaan tu puksiʼikʼal máakoʼ, u yojel baʼax táan u kʼáatik le kiliʼich muukʼ tu yoʼolal le máaxoʼob kiliʼichoʼoboʼ» (Rom. 8:26, 27). Wa k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik le libroʼob jeʼex Job, Salmos yéetel Proverbiosoʼ yaan u béeytal k-aʼalik tiʼ Jéeoba bix k-uʼuyikba.

20, 21. ¿Bix u líiʼsik k-óol le baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼ Filiposiloʼob 4:6 yéetel 7?

²⁰ Ken úuchuk tiʼ máak junpʼéel baʼax suʼlak u yaʼaleʼ, unaj u beetik le baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yaan kaʼach Filiposoʼ: «Maʼ a sen chiʼichnaktaleʼex tu yoʼolal mix baʼal, baʼaxeʼ tiʼ tuláakal baʼaleʼ, ich oración bey xan ich kʼáat óolal junmúuchʼ yéetel a tsʼáaikeʼex graciaseʼ, aʼaleʼex tiʼ Dios baʼax a kʼáateʼex». Wa k-tsikbal yéetel Jéeoba, k-maas maʼalob Amigo, jeʼex u yaʼalik Pablooʼ, yaan u líikʼil k-óol. Pabloeʼ tu yaʼalaj xan: «Bey túunoʼ u jeetsʼelil Dios ku táatsʼmáansik tuláakal tuukuloʼobeʼ, tu yoʼolal Cristo Jesuseʼ yaan u kanáantik a puksiʼikʼaleʼex yéetel a tuukuleʼex» (Fili. 4:6, 7). Kʼaʼabéet k-ilik u yantaltoʼon «u jeetsʼelil Dios» ku kanáantik k-puksiʼikʼal yéetel k-tuukuloʼ.

²¹ Le payalchiʼoʼ ku yáantoʼon utiaʼal k-maas bisikba yéetel Jéeoba. Le oʼolaleʼ «maʼ u jáawal [k-orar]» (1 Tes. 5:17). Le xookaʼ unaj u yáantkoʼon k-maas bisba yéetel Dios yéetel unaj u péeksikoʼon k-beet baʼax uts tu tʼaan. Unaj xan k-tuukul tiʼ le bukaʼaj utsiloʼob k-kʼamik tiʼ Jéeoba k-Taata, k-Dios yéetel k-Amigooʼ.