1. ¿Baʼaxten unaj k-eʼesik jatsʼuts modos? Tsikbalt junpʼéel baʼax uchaʼan (ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ).

JUNTÉENJEAKILEʼ tu luʼumil Fiyieʼ, juntúul sukuʼun yéetel u yataneʼ táan kaʼach u tʼoxkoʼob u invitacionil utiaʼal u kʼaʼajsaʼal úuchik u kíimil Cristo. Le táan u tʼaanoʼob yéetel juntúul koʼoleloʼ káaj u kʼáaxal jaʼ. Le sukuʼunoʼ tu tsʼáaj u sombrilla tiʼ le koʼoleloʼ, yéetel u sombrilla u yataneʼ le meyajnajtiʼob utiaʼal u pixkubaʼob. ¡Jach kiʼimakchaj u yóoloʼob ka tu yiloʼob bin le koʼolel teʼ Kʼaʼajsajiloʼ! Le koʼoleloʼ tu yaʼaleʼ maʼ jach kʼajaʼantiʼ le baʼax tsikbaltaʼabtiʼoʼ, baʼaleʼ jatsʼuts tu yilil baʼax beetaʼab tu yoʼolal, le oʼolal bin teʼ Kʼaʼajsajiloʼ. Jeʼex k-ilkoʼ le sukuʼun yéetel u yatanoʼ tu yeʼesoʼob jatsʼuts modos.

2. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús unaj k-beetik? 2) ¿Bix jeʼel k-beetik le baʼax tu yaʼaloʼ?

² Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Tuláakal le baʼaxoʼob a kʼáateʼex ka beetaʼakteʼex tumen le máakoʼoboʼ, teʼexeʼ bey xan kʼaʼabéet a beetkeʼextiʼoboʼ» (Mat. 7:12). ¿Bix jeʼel k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ? Yáaxeʼ unaj k-tuklik: «¿Bix in kʼáat ka tratartaʼaken?». Yéetel u kaʼapʼéeleʼ letiʼe k-beetik tiʼ u maasil le baʼax k-kʼáat ka beetaʼaktoʼonoʼ (1 Cor. 10:24).

3, 4. 1) ¿Baʼaxten maʼ chéen tiʼ le sukuʼunoʼob unaj k-eʼesik jatsʼuts modosoʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

 ³ U suukileʼ k-eʼesik jatsʼuts modos tiʼ le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Baʼaleʼ Jesuseʼ maʼ tu yaʼalaj wa chéen tiʼ letiʼob unaj k-eʼesikiʼ, baʼaxeʼ tu yaʼaleʼ unaj k-eʼesik tiʼ tuláakal máak tak tiʼ le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ (xok Lucas 6:27, 28, 31, 35). Wa unaj k-eʼesik jatsʼuts modos tiʼ le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ, maas unaj k-eʼesik ken jóokʼkoʼon kʼaʼaytaj tumen yaʼab máakoʼobeʼ maʼ xaaneʼ «jach tu jaajil u kʼáatoʼob ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼob» (Bax. 13:48).

⁴ Koʼoneʼex ilik kanpʼéel baʼal unaj k-chʼaʼik en cuentail ken jóokʼkoʼon kʼaʼaytaj: 1) yéetel máaxoʼob kin tsikbal, 2) tuʼux kin tsikbal tu yéeteloʼob, 3) baʼax súutukil maas maʼalob yéetel 4) bix unaj in káajsik le tsikbaloʼ. K-tuukul tiʼ lelaʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼik en cuentail bix u yuʼubikuba le máakoʼoboʼ (1 Cor. 9:19-23).

5. ¿Tiʼ baʼax kʼáatchiʼil unaj a tuukul wa nakaʼaj tsikbal yéetel wa máax?

⁵ Ken kʼaʼaytajnakoʼoneʼ yéetel jejeláas máakoʼob k-tsikbal, cada juntúuleʼ jelaʼan bix líiʼsaʼanil yéetel jejeláas talamil táan u aktáantkoʼob (2 Cró. 6:30). Wa nakaʼaj tsikbal yéetel wa máaxeʼ maʼalob ka a tukle: «Wa teen u yuumil najeʼ, ¿uts tin tʼaan wa ka aʼalaʼak chéen beyen jeʼex u maasil máakoʼoboʼ, wa in kʼáat ka kʼaj óoltaʼak jach bixen?». Wa k-tuukul tiʼ le kʼáatchiʼaʼ yaan u kʼaʼajaltoʼoneʼ cada máakeʼ jelaʼan.

6, 7. ¿Baʼax unaj k-tuklik wa ku beetik u kʼasaʼanil u yuumil naj?

⁶ Maʼ unaj k-tuukul kʼaas tiʼ mix máakiʼ mix unaj k-jáan aʼalik: «deporsi kʼaas u modos le máakoʼ». Tak toʼoneʼ kex k-jach ilik ‹k-tʼaan mantatsʼ yéetel utsil› jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ, j-kʼebanoʼon le oʼolal yaan kʼiineʼ k-aʼalik baʼaloʼob ku beetik u yaatal k-óol ken tsʼoʼokok (Col. 4:6; Sant. 3:2). Maʼ xaaneʼ tumen yaan baʼax ku yúuchultoʼoneʼ k-jáan aʼalik junpʼéel baʼax maʼ jach maʼalob tiʼ wa máaxiʼ. Ken úuchuk beyoʼ, ¿máasaʼ maʼ uts t-tʼaan ka aʼalaʼak deporsi bey k-modosoʼ? ¿Máasaʼ jeʼel u kiʼimaktal k-óol wa ka naʼataʼak bix k-uʼuyikbaeʼ? ¿Maʼ wa túun bey unaj k-beetik xan yéetel u maasiloʼ?

⁷ Wa u yuumil naj ku beetik u kʼasaʼanileʼ, unaj k-tuklikeʼ maʼ xaaneʼ yaan baʼax ku yúuchultiʼ. Maʼ xaaneʼ tu máansik junpʼéel talamil tuʼux ku meyaj, tuʼux ku xook wa yaan junpʼéel yaayaj kʼojaʼanil tiʼ. Yaʼab máaxoʼobeʼ ku tsʼíikiloʼob ken káajak u tʼaan máak tu yéeteloʼob, baʼaleʼ ku xuʼulul ken eʼesaʼaktiʼob jatsʼuts modos (Pro. 15:1; 1 Ped. 3:15).

8. ¿Baʼaxten unaj k-kʼaʼaytaj tiʼ u «jejeláasil máakoʼob»?

⁸ Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ tiʼ jejeláas máax k-kʼaʼaytaj. Teʼ tu tsʼook jaʼaboʼobaʼ káaj u jóokʼol tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan le xook ku kʼaabaʼtik, «Kʼeʼex u kuxtaloʼob tumen le Bibliaoʼ». Le jaatsaʼ ku tsikbaltik bix tu kʼexil u kuxtal maas tiʼ sesenta máakoʼob. Yaan tiʼ letiʼob kaʼacheʼ j-káaltal máakoʼob, j-ookoloʼob, drogadictoʼob, politicoʼob, ku nuʼuktikoʼob religionoʼob wa chʼiikiloʼob chéen meyaj. Yaan tiʼ letiʼobeʼ jach yaʼab u núupkʼebantaloʼob kaʼachi. Baʼaleʼ kʼaʼaytaʼab le maʼalob péektsil tiʼoboʼ, tsʼaʼab xook tiʼob yéetel bejlaʼeʼ j-Jaajkunajoʼob. Le oʼolaleʼ mix juntéen unaj k-tuklik: «Le máakaʼ mix bikʼin u kʼamik le maʼalob péektsiloʼ» (xok 1 Corintoiloʼob 6:9-11). Baʼaxeʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ le maʼalob péektsiloʼ  jeʼel u kʼuchul tu puksiʼikʼal «u jejeláasil máakoʼobeʼ» (1 Cor. 9:22).

9. ¿Baʼaxten yaan baʼaxoʼob maʼ unaj k-beetik ken xiʼikoʼon kʼaʼaytaj tu yotoch le máakoʼoboʼ?

⁹ U suukileʼ tu jool u yotoch le máakoʼob k-kʼaʼaytik tiʼob le maʼalob péektsiloʼ (Mat. 10:11-13). Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ ken taalak wa máax xíimbal t-otocheʼ yaʼab baʼax maʼ tu páajtal u beetik. ¿Baʼaxten? Tumen maʼ tu yotoch yaniʼ. Tsʼoʼoleʼ tumen u yojel máak tu yotoch yaneʼ jeʼel u yaʼalikeʼ: «Maʼ saajkeniʼ yéetel libreen in wuʼuyikinba». Le oʼolal ken xiʼikoʼon kʼaʼaytaj tu yotoch u maasileʼ yaan baʼaxoʼob maʼ unaj k-beetkiʼ. ¿Baʼaxiʼ? (Bax. 5:42.)

10. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼik en cuentail utiaʼal maʼ k-beetik u tsʼíikil le máakoʼob ken jóokʼkoʼon kʼaʼaytajoʼ?

¹⁰ Bejlaʼeʼ jach tsʼoʼok u kʼastal le yóokʼol kaabaʼ, le oʼolal le máakoʼoboʼ saajkoʼob tiʼ máaxoʼob maʼ u kʼaj óoloʼobiʼ (2 Tim. 3:1-5). Le oʼolal toʼoneʼ maʼ unaj k-beetik mix baʼal jeʼel u sajakkúuntik le máakoʼoboʼ. Koʼox aʼalikeʼ k-kʼuchul tu jool junpʼéel naj yéetel k-tʼaaniʼ, wa mix máak ku jóokʼoleʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u taaktal k-chʼeeneb utiaʼal k-ilik wa yaan máax kulaʼaneʼ. Teʼ tuʼux k-kʼaʼaytajoʼ, ¿jeʼel wa u tsʼíikil le máakoʼob wa ka k-beet beyoʼ? ¿Baʼax jeʼel u tuklik le vecinoʼoboʼ? U jaajileʼ unaj k-kʼaʼaytaj tiʼ tuláakal máak (Bax. 10:42). Yéetel maʼalob baʼax k-beetik, táan k-bisik junpʼéel maʼalob péektsil jeʼel u líiʼsik u yóol le máakoʼoboʼ yéetel k-kʼáat ka ojéeltaʼak (Rom. 1:14, 15). Baʼaleʼ unaj k-kanáantik baʼax k-beetik utiaʼal maʼ u tsʼíikil mix máak. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Jach junpuliʼ maʼ táan k-tsʼáaik baʼax oʼolal u tʼóochpajal máakiʼ, utiaʼal maʼ u yaʼalaʼal wa yaan baʼax kʼaas ichil le meyaj k-beetkoʼ» (2 Cor. 6:3). Wa k-eʼesik tsiikil ken xiʼikoʼon k-xíimbalt le máakoʼob tu yotochoʼoboʼ, maʼ xaaneʼ yaan máaxoʼob jeʼel u taaktal u kankoʼob u jaajileʼ (xok 1 Pedro 2:12).

11. ¿Baʼaxten uts t-tʼaan ka chʼaʼabak en cuentail yaan baʼax k-beetik?

¹¹ Óoliʼ tuláakal máak jach yaʼab baʼal yaan u beete. Le oʼolal unaj k-tuklik máakalmáak maas kʼaʼabéetiʼ yéetel k-jóoʼsik u súutukil k-beetik (Efe. 5:16; Fili. 1:10). Wa tsʼoʼok u káajal k-beetik wa baʼaxeʼ, ¿máasaʼ maʼ uts t-tʼaan ka jáan taalak wa máaxiʼ? Uts t-tʼaan ka naʼataʼak tumen u maasil yaan baʼax k-beetik yéetel maʼ xaaneʼ maʼ tu páajtal u xáantal táan k-tsikbal tu yéeteloʼob. K-tuukul tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon k-eʼes tsiikil tiʼ máaxoʼob k-kʼaʼaytajeʼ?

12. ¿Bix jeʼel k-ojéeltik baʼax súutukil maas maʼalob ka k-xíimbalt le máakoʼoboʼ?

¹² Maʼalob ka a tukult baʼax súutukil maas maʼalob ka a xíimbalt le máakoʼoboʼ. Teʼ tuʼux ka kʼaʼaytajoʼ, ¿baʼax hora maas kulaʼan le máakoʼob tu yotochoʼoboʼ? ¿Baʼax súutukil maases jeʼel u yóotkoʼob tsikbaleʼ? Maʼalob ka a xíimbaltoʼob teʼ súutukil kulaʼanoʼoboʼ. Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ yaan tuʼuxoʼobeʼ maas ku taasik utsil u kʼaʼaytaj máak tu chíinil kʼiin. Wa bey u yúuchul teʼ tuʼux ka kʼaʼaytajoʼ, ¿jeʼel wa u páajtal a jóokʼol kʼaʼaytaj teʼ hora jeʼeloʼ? (Xok 1 Corintoiloʼob 10:24.) Wa ka beetik beyoʼ, Jéeobaeʼ yaan u kiʼikiʼtʼantkech ikil a kʼaʼaytaj tiʼ le máakoʼob teʼ hora maas jeʼel u yuʼubikechoʼoboʼ.

13. ¿Bix uláakʼ jeʼel k-eʼesik tsiikil tiʼ le máakoʼoboʼ?

¹³ ¿Bix uláakʼ jeʼel k-eʼesik tsiikileʼ?  U jaajileʼ unaj k-kʼaʼaytaj tubeel tiʼ le máakoʼoboʼ, baʼaleʼ kex uts tu tʼaan u yuʼubikoʼon u yuumil najeʼ maʼ unaj k-sen xáantaliʼ tumen maʼ xaaneʼ u jóoʼsmaj u súutukil u beetik wa baʼax. Wa ku yaʼalik yaan baʼax ku beetkeʼ, maʼalob ka k-aʼaltiʼ maʼ ken k-xáantal, yéetel unaj k-beetik jeʼex tsʼoʼok k-aʼalikoʼ (Mat. 5:37). Ken tsʼoʼokok k-tsikbaleʼ maʼalob ka k-kʼáattiʼ baʼax kʼiin jeʼel u páajtal k-suuteʼ. Yaan jujuntúul j-kʼaʼaytajoʼobeʼ tsʼoʼok u bin utsil tiʼob ikil u yaʼalikoʼob: «Taak in kaʼa suut ka seguernak k-tsikbal. ¿Uts ta tʼaan wa ka in tʼanech wa ka in túuxtech junpʼéel mensaje táanil tiʼ in suut?». Wa k-bin xíimbalt le máakoʼob teʼ súutukil ku yaʼalikoʼoboʼ táan k-beetik jeʼex Pabloeʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Maʼ táan in kaxtik chéen in wutsiliʼ, baʼaxeʼ u yutsil yaʼabkach máakoʼob, utiaʼal ka u salvartubaʼob» (1 Cor. 10:33).

14-16. 1) ¿Baʼaxten unaj k-aʼalik tiʼ le máakoʼob desde tu káajbal baʼaxten binoʼon xíimbaltoʼoboʼ? Aʼal junpʼéel baʼax uchaʼan. 2) ¿Bix u káajsik u tsikbal juntúul superintendente tiʼ circuito?

¹⁴ Tukulteʼ ka tʼaʼanal tiʼ teléfono, baʼaleʼ maʼ a wojel máax ku tʼaaniʼ. Kex beyoʼ ku kʼáatiktech baʼax uts ta tʼaan a jaantik. Techeʼ ka tuklik: «¿Máax ta tʼaan? ¿Baʼax u kʼáat?». Maʼ xaaneʼ tumen maʼ kʼasaʼanecheʼ ka wuʼuyik u súutuk baʼax ku yaʼalik. Baʼaleʼ koʼox aʼalikeʼ beoraaʼ ka tʼaʼanal tumen juntúul máax ku yaʼaliktech máax letiʼ, ku yaʼaliktecheʼ ku meyaj tiʼ junpʼéel tuʼux ku yilaʼal  baʼax maʼalob ka u jaant máak yéetel taak u yaʼaliktech junpʼéel baʼax jeʼel u taasiktech utsileʼ. Maʼ xaaneʼ maas jeʼel a wuʼuyik baʼax ku yaʼalikeʼ, ¿máasaʼ? Tuláakloʼon ku kiʼimaktal k-óol ken eʼesaʼaktoʼon tsiikil. Ken jóokʼkoʼon kʼaʼaytajeʼ maʼalob xan ka k-beet beyoʼ.

¹⁵ Yaʼab tuʼuxeʼ ku páaʼtaʼal ka k-aʼal baʼaxten k-xíimbaltik u yuumil naj. Baʼaleʼ koʼox aʼalikeʼ maʼ a waʼal máaxechiʼ yéetel ka jáan kʼáatik: «Wa ka béeyak a luʼsik junpʼéel tiʼ le talamiloʼob ku yilaʼal way yóokʼol kaabaʼ, ¿máakalmáak jeʼel a luʼskeʼ?». U jaajileʼ k-kʼáatik leloʼ tumen taak k-ojéeltik baʼax ku tuklik utiaʼal k-aʼaliktiʼ baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ u yuumil najeʼ jeʼel u tuklikeʼ: «¿Máax le máakaʼ? ¿Baʼaxten ku beetikten le kʼáatchiʼaʼ? ¿Baʼax u kʼáat?». Jeʼex k-ilkoʼ maʼ unaj k-beetik u chiʼichnaktaliʼ (Fili. 2:3, 4). ¿Baʼax túun unaj k-beetik?

¹⁶ Juntúul superintendente tiʼ circuitoeʼ ken tsʼoʼokok u tsikik u yuumil naj yéetel u yaʼalik u kʼaabaʼeʼ ku pʼatik le tratado ¿A kʼáat wa a wojéelt u jaajil?, tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «Bejlaʼeʼ táan k-pʼatik le juʼun tiʼ tuláakal máakaʼ. Ku taasik seis kʼáatchiʼob suuk u beetaʼal. Lelaʼ a tiaʼal». (Le sukuʼunoʼ ku yaʼalikeʼ u maas yaʼabil le máakoʼoboʼ maʼ tu jach chiʼichnaktaloʼob wa ku yaʼalik máak baʼax bin u beete, le oʼolal ku béeytal u seguer le tsikbaloʼ.) Le sukuʼunoʼ ku yaʼalik xan tiʼ u yuumil naj: «¿Tsʼoʼok wa a beetik junpʼéel tiʼ le kʼáatchiʼobaʼ?». Wa ku yaʼalik máakalmáak tsʼoʼok u beetkeʼ le sukuʼunoʼ ku jeʼekʼabtik le tratado utiaʼal u yeʼesiktiʼ baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Wa u yuumil naj maʼ tu yaʼalik máakalmáakeʼ, le sukuʼunoʼ ku yéeyik junpʼéel kʼáatchiʼ utiaʼal u páajtal u seguer u tsikbal, baʼaleʼ ku yilik maʼ u chiʼichnakkúuntik. U jaajileʼ yaʼab bix jeʼel u káajsaʼal junpʼéel tsikbaleʼ. Yaan tuʼuxoʼobeʼ kʼaas u yuʼubaʼal wa ku jáan aʼalik máak baʼax bin u beete. Le oʼolal maʼalob ka k-tukult bix le máakoʼob yaan tuʼux k-kʼaʼaytajoʼ, beyoʼ yaan k-ojéeltik bix jeʼel k-káajsik junpʼéel tsikbal tu yéeteloʼobeʼ.

17. Jeʼex tsʼoʼok k-ilik teʼ xookaʼ, ¿bix jeʼel u páajtal k-eʼesik jatsʼuts modos teʼ kʼaʼaytajoʼ?

¹⁷ Koʼoneʼex jáan kʼaʼajsik bix jeʼel k-eʼesik jatsʼuts modoseʼ. Maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ tiʼ jejeláas máakoʼob k-kʼaʼaytaj. Unaj k-eʼesik tsiikil ken xiʼikoʼon tu yotoch le máakoʼoboʼ. Unaj k-ilik k-kʼaʼaytaj tiʼ le súutukiloʼob kulaʼan le máakoʼoboʼ tumen maʼ xaaneʼ jeʼel u yuʼubikoʼonoʼobeʼ. Yéetel unaj k-káajsik k-tsikbal jeʼex suuk u beetaʼal tuʼux k-kʼaʼaytajoʼ.

18. ¿Baʼaxten unaj k-eʼesik jatsʼuts modos teʼ kʼaʼaytajoʼ?

¹⁸ Wa k-beetik tiʼ u maasil le baʼaxoʼob k-kʼáat ka beetaʼaktoʼonoʼ jeʼel u taasiktoʼon utsileʼ. Wa k-eʼesik yaabilaj yéetel k-chʼaʼik en cuentail le máakoʼoboʼ, yaan u yilaʼal ku taasik utsil baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ yéetel yaan k-nojbeʼenkúuntik k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ (Mat. 5:16). Wa k-kʼaʼaytaj beyoʼ jeʼel u natsʼkuba u maasil máakoʼob tiʼ u jaajileʼ (1 Tim. 4:16). Yéetel kex maʼ u kʼaʼamaleʼ kiʼimak k-óol tumen táan k-beetik u maas maʼalobil ku páajtal le baʼax u kʼubéentmajtoʼon Diosoʼ (2 Tim. 4:5). Unaj k-beetik jeʼex apóstol Pabloeʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Tuláakal le baʼaloʼob kin beetkoʼ kin beetik tu yoʼolal le maʼalob péektsiloʼ, utiaʼal ka páajchajak in kʼaʼaytik tiʼ uláakʼ máakoʼob» (1 Cor. 9:23). Le oʼolaleʼ maʼ unaj u xuʼulul k-eʼesik jatsʼuts modosiʼ.