1, 2. 1) ¿Baʼax tsʼaʼab tiʼ Adán tumen Jéeoba? 2) ¿Baʼaxten tsʼaʼab u yatan Adán? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

JÉEOBAEʼ tu beetaj le Luʼum «utiaʼal ka yanak u kajnáaliloʼob[oʼ]» (Isa. 45:18). Le ka tu beetaj le yáax wíinikoʼ, tu tsʼáaj junpʼéel wíinklil tiʼ minaʼan u kʼeban ka tu tsʼáaj tiʼ u jatsʼuts jardinil Edén. ¡Jach ku kiʼimaktal wal u yóol Adán le ken u yil le nukuch cheʼoboʼ, le ken u yuʼub bix u juum u jaʼil le ríoʼoboʼ, bey xan le ken u yil bix u báaxal le baʼalcheʼoboʼ! Baʼaleʼ yaan baʼax ku bineltiktiʼ utiaʼal u maas kiʼimaktal u yóol. Jéeobaeʼ u yojel baʼax kaʼachi, le oʼolal tu yaʼalaj: «Maʼ uts ka yanak chéen tu juun wíinikiʼ. Bin in kaʼaj in beet máax nuʼukaʼan utiaʼal áantik». Jéeobaeʼ tu beetaj u tʼúubul u wenel Adán ka tu jóoʼsaj junpʼéel u baakel u chʼalaʼatel «tiʼ le u chʼalaʼateloʼ [...] tu beetaj juntúul koʼolel». ¡Bukaʼaj wal úuchik u kiʼimaktal u yóol ka aajeʼ! Adaneʼ tu kʼaʼam aʼalaj: «Lelaʼ jach tu jaajileʼ u baakel in baakel, u bakʼel xan in bakʼel. Lelaʼ yaan u kʼaabaʼtik koʼolel tumen tiʼ xiib jóosaʼabi» (Gén. 2:18-23, Traducción del Nuevo Mundo).

² Tiʼ Adaneʼ tsʼaʼab junpʼéel nojoch siibal tumen Dios; tsʼaʼabtiʼ juntúul koʼolel, le koʼolelaʼ maʼalob áantaj utiaʼal Adán. Le koʼolelaʼ tsʼaʼab u páajtalil u yantal u paalal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «le xiiboʼ, Eva tu tsʼáajilak u kʼaabaʼint u yatan, tumen letiʼeʼ suunaj maamatsil  tiʼ tuláakal wíinik» (Gén. 3:20, tsolajil). ¿Máasaʼ jach jatsʼuts le páajtalil tsʼaʼabtiʼob tumen Diosaʼ? Mix juntúul u paalal kun síijil yéetel kʼeban tu wíinklil. Tuláakal le Luʼum ken u sutoʼob paraísoil kaʼachoʼ, yaan u chupikoʼob yéetel máakoʼob minaʼan u kʼebanoʼob yéetel yaan u kanáantkoʼob le baʼaxoʼob u beetmaj Diosoʼ (Gén. 1:27, 28).

3. 1) ¿Baʼax unaj kaʼach u beetik Adán yéetel Eva utiaʼal u bendecirtaʼaloʼob tumen Jéeoba, baʼaleʼ baʼax tu beetoʼob? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

³ Utiaʼal u kʼamkoʼob tuláakal le jatsʼuts baʼaloʼob kun tsʼaabiltiʼob tumen Jéeobaoʼ, Adán yéetel Evaeʼ kʼaʼabéet kaʼach u yuʼubikoʼob u tʼaan yéetel u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ (Gén. 2:15-17). Beyoʼ yaan kaʼach u páajtal u béeykuntkoʼob le baʼax u tukultmaj Dios utiaʼal le Luʼumaʼ. Baʼaleʼ letiʼobeʼ maas tu yuʼuboʼob u tʼaan «le úuchben kaan» Satanasoʼ, ka kʼebanchajoʼob tu táan Dios (Apo. 12:9; Gén. 3:1-6). ¿Baʼax talamiloʼob tu taasaj tiʼ le koʼoleloʼob úuchik u yantal le kʼebanoʼ? ¿Baʼax tu beetaj jujuntúul koʼoleloʼob meyajt Dios úuchjeakil? ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ «yaʼabkach koʼoleloʼob» táan u meyajtikoʼob Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ? (Sal. 68:11.)

4. Tu táan Jéeobaeʼ, ¿tiʼ máax anchaj u culpail úuchik u kʼebantal k-yáax taataʼob?

⁴ Ka tu kʼáataj Dios tiʼ Adán baʼax tu beetoʼobeʼ, letiʼeʼ tu núukaj: «Le koʼolel ta tsʼáajten in wéet kajtaloʼ tu tsʼáajten u yich le cheʼoʼ, teen xaneʼ tin jaantaj» (Gén. 3:12). Jeʼex k-ilkoʼ Adaneʼ maʼ tu kʼamaj wa tak tiʼ letiʼ anchaj u culpail le baʼax úuchoʼ, baʼaxeʼ tu tsʼáaj u kuuch u yatan. Lelaʼ bey ka u culpart Dioseʼ tumen letiʼ tsʼáa le koʼolel tiʼoʼ. Kex tu kaʼatúulal kʼebanchajoʼobeʼ, tu táan Jéeobaeʼ tiʼ Adán anchaj u culpail. Le oʼolal apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ «tu yoʼolal chéen juntúul máak [Adán] ook le kʼeban way yóokʼol kaab, yéetel tu yoʼolal le kʼeban ook le kíimiloʼ» (Rom. 5:12).

5. ¿Baʼax tsʼoʼok u chíikpajal úuchik u chaʼik Dios u nuʼuktikuba tu juunal wíinik?

⁵ Satanaseʼ tu yoksaj tu tuukul Adán yéetel Eva maʼ kʼaʼabéet u gobernartaʼaloʼob tumen Jéeobaiʼ. Wa beyoʼ: ¿Máax túun yaan u páajtalil u gobernartik wíinik?. Utiaʼal u yilaʼal máax unaj u gobernareʼ Dioseʼ tu chaʼaj tiʼ wíinik u nuʼuktikuba tu juunal, beyoʼ yaan u chíikpajleʼ jeʼel baʼalak gobiernoil ka yanakeʼ wa maʼ Dios tsʼaamileʼ yaan u bin kʼaasil tiʼ. Ichil yaʼab jaʼaboʼobeʼ u gobierno wíinikeʼ tsʼoʼok u sen taasik muʼyajil. Teʼ tu tsʼook cien jaʼaboʼoboʼ tsʼoʼok u kíimil cien millones máakoʼob tiʼ jejeláas baʼateltáambaloʼob, ichiloʼobeʼ táakaʼan u millonesil xiiboʼob, koʼoleloʼob bey xan mejen paalal. Lelaʼ jach tsʼoʼok u yeʼesikeʼ «xiibeʼ maʼ u yuumil u kuxtaliʼ, minaʼan u páajtalil u yéeyik bix ku bin» (Jer. 10:23). Le oʼolal toʼoneʼ k-chaʼik u nuʼuktikoʼon Jéeoba (xok Proverbios 3:5, 6).

6. ¿Bix u tratartaʼal le koʼoleloʼob tiʼ yaʼab luʼumiloʼoboʼ?

⁶ Teʼ yóokʼol kaab ku nuʼuktaʼal tumen Satanasaʼ tsʼoʼok u beetaʼal u sen muʼyaj xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob (Ecl. 8:9; 1 Juan 5:19). Baʼaleʼ le koʼoleloʼoboʼ tsʼoʼok u beetaʼal u maas muʼyajoʼob. Tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ juntúul tiʼ cada óoxtúul koʼoleloʼobeʼ ku jaʼatsʼal tumen u yíicham wa tumen le máax chʼaʼamiloʼ. Yaan tuʼuxoʼob xaneʼ maas ku yaabiltaʼal le mejen xiiboʼob ku síijloʼoboʼ, tumen beyoʼ ku tuklaʼaleʼ maʼ kun saʼatal u apellidoʼob, tsʼoʼoleʼ tumen xiibeʼ maas jeʼel u kanáantik u taataʼob wa u abueloʼobeʼ. Tiʼ jujunpʼéel luʼumiloʼob xaneʼ le máakoʼoboʼ maʼ u kʼáatoʼob ka síijik mejen x-chʼúupalaliʼ, le oʼolal maas yaʼab mejen x-chʼúupalal ku kíimil yoʼolal aborto ke mejen xiʼipalal.

7. ¿Bix úuchik u beetik Jéeoba le xiib yéetel le koʼoleloʼ?

⁷ Dioseʼ u pʼeek u beetaʼal u muʼyaj le koʼoleloʼoboʼ. Letiʼeʼ junpʼéeliliʼ bix u tratartikoʼob yéetel ku yeʼesik tsiikil tiʼob. Lelaʼ chíikaʼan u yilaʼal, tumen ka tu beetaj Evaeʼ minaʼan u kʼeban yéetel tu tsʼáaj jatsʼuts modos tiʼ utiaʼal ka  u beetuba juntúul maʼalob x-áantaj tiʼ Adán, Dioseʼ maʼ tu tsʼáajtiʼ utiaʼal ka u palitsil tiʼ. Lelaʼ junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob tu beetaj Dios tu yilaj jach maʼaloboʼ, ka tsʼoʼok u beetik tuláakal baʼaleʼ «[Dioseʼ] tu yilaj tuláakal baʼax tu beetajoʼ sen maʼalob» (Gén. 1:31). Jeʼex túun k-ilkoʼ Jéeobaeʼ «sen maʼalob» úuchik u beetik tuláakal baʼal, tak le xiib yéetel le koʼoleloʼ.

8. 1) ¿Bix u kuxtal xiib yéetel koʼolel desde ka tsʼoʼok u yantal le kʼebanoʼ? 2) ¿Máaxoʼob maʼ pʼaʼatakoʼob tumen Dios desde úuchjeakiliʼ?

⁸ Ka tsʼoʼok u kʼebantal Adán yéetel Evaeʼ le bix u kuxtal le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼoboʼ jach kʼaschaji, baʼaleʼ teʼ siglo máanoʼ maas cheʼekʼaschaji. Le Bibliaoʼ tu yaʼaleʼ le bix u kuxtal le máakoʼoboʼ yaan u yeʼesik tiaʼanoʼon «tu tsʼook kʼiinoʼobeʼ», le oʼolaleʼ le bix tsʼoʼok u jach kʼastal u kuxtal wíinik teʼ kʼiinoʼobaʼ ku yeʼesikeʼ kuxaʼanoʼon tiʼ «yaayaj kʼiinoʼob» (2 Tim. 3:1-5). Baʼaleʼ desde úuchjeakileʼ tsʼoʼok u yantal xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob ku kʼubik u yóoloʼob tiʼ Dios, ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik yéetel ku chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob. Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ maʼ u pʼatoʼob tu juunaloʼobiʼ (xok Salmo 71:5).

9. ¿Jaytúul máax tu salvartuba ka taal le Búulkabaloʼ, baʼaxten tu salvartubaʼob?

⁹ Ka xuʼulsaʼab le kʼasaʼan máakoʼob yaan tu kʼiiniloʼob Noé yéetel le Búulkabaloʼ chéen junpʼíit máakoʼob tu salvartuba. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ wa kuxaʼan kaʼach u sukuʼunoʼob yéetel u kiikoʼob Noeeʼ, kíimoʼob xan (Gén. 5:30). ¿Máaxoʼob tu salvartubaʼob? Noé, u yatan, tu yóoxtúulal u paalal yéetel tu yóoxtúulal u yiliboʼob, jeʼex k-ilkoʼ kantúul xiiboʼob yéetel kantúul koʼoleloʼob. Letiʼobeʼ tu salvartubaʼob tumen chúukpajal u yóol u tsʼoʼokbesoʼob baʼax u kʼáat Dios. Tuláakal wíinik yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ tiʼ u taal tiʼ le ocho máakoʼob áantaʼaboʼob tumen Jéeobaoʼ (Gén. 7:7; 1 Ped. 3:20).

10. ¿Baʼaxten áantaʼab jujuntúul atantsiloʼob úuchjeakil tumen Dios?

¹⁰ Ka máan yaʼab jaʼaboʼobeʼ, Jéeobaeʼ tu yáantaj xan u yatan jujuntúul máaxoʼob meyajt úuchjeakil. Baʼaleʼ áantaʼaboʼob tumen letiʼobeʼ maʼ tu quejartubaʼob yoʼolal bix u kuxtaloʼob kaʼachiʼ (Jud. 16). Sara, u yatan Abrahaneʼ, jach tu yeʼesaj tsiikil tiʼ u yíicham, le oʼolal jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ letiʼeʼ maʼ tu yaʼalaj mix baʼal ka anchaj u pʼatik u kaajil Ur utiaʼal ka kajlak chéen tiʼ pasel nookʼoʼob tiʼ táanxel luʼumiliʼ. Baʼaxeʼ «Sara[eʼ], tu yuʼubaj u tʼaan Abrahán, tsʼoʼoleʼ ‹yuumtsil› u yaʼalik kaʼach tiʼ» (1 Ped. 3:6). Rebeca, u yatan Isaakeʼ, juntúul maʼalob atantsil xan kaʼachi. Le oʼolaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Isaakeʼ «tu sen yaabiltaj x-Rebeca, bey utschajik yóol tiʼ kíimik u maamaoʼ» (Gén. 24:67). ¿Máasaʼ jach ku kiʼimaktal k-óol ken k-il yaan kiikoʼob beyoʼob jeʼex Sara yéetel Rebecaeʼ?

11. ¿Bix úuchik u yeʼesik Sifrá yéetel Puá maʼ saajkoʼobiʼ?

¹¹ Le palitsiltaʼan le israelitaʼob Egiptooʼ jach yaʼabchajoʼob, le oʼolal Faraoneʼ tu túuxtaj kíimsbil tuláakal le mejen paalal xiiboʼob ku síijloʼoboʼ. Sifrá yéetel Puaeʼ kaʼatúul parteraʼob hebreaʼob, maʼ xaaneʼ letiʼob nuʼuktik u maasil parteraʼoboʼ. Letiʼobeʼ maʼ tu chʼaʼajoʼob saajkiliʼ yéetel maʼ tu beetoʼob baʼax tu yaʼalaj Faraoniʼ. Tumen u kʼáat u beetoʼob baʼax uts tu tʼaan Jéeobaeʼ maʼ tu kíimsoʼob le mejen paalaloʼoboʼ, úuchik u beetkoʼob beyaʼ anchaj xan u paalaloʼob (Éxo. 1:15-21).

12. ¿Baʼax k-kanik tiʼ Débora yéetel Jael?

¹² Tu kʼiiniloʼob le juezoʼob tu kaajil Israeloʼ anchaj juntúul koʼolel profetisa áantaʼab tumen Dios, u kʼaabaʼeʼ Débora. Letiʼeʼ tu yáantaj Barak, le juezoʼ, yéetel tu yáantaj le israelitaʼob utiaʼal ka xuʼuluk u pechʼ óoltaʼaloʼoboʼ. Baʼaleʼ Deboraeʼ tu yaʼaleʼ maʼ Barak kun nojbeʼenkúuntbil ken xuʼulsaʼak tiʼ le cananeoʼoboʼ. Dioseʼ yaan u beetik u lúubul Sísara, u nojchil le soldadoʼob cananeoʼob «tu kʼab juntúul koʼolel[oʼ]». Lelaʼ bey úuchikoʼ,  juntúul koʼolel maʼ israelita ku kʼaabaʼtik Jaeleʼ, letiʼ kíimse (Jue. 4:4-9, 17-22).

13. ¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal Abigailoʼ?

¹³ Abigaileʼ uláakʼ juntúul koʼolel jach uts kuxlaj óoliʼ mil cien jaʼaboʼob táanil tiʼ Cristo. Letiʼeʼ yaan u naʼat, baʼaleʼ Nabal, u yíichameʼ, mix baʼal u biilal, táaj kʼasaʼan yéetel minaʼan u naʼat (1 Sam. 25:2, 3, 25). David yéetel u j-meyajoʼobeʼ xáanchaj táan u kanáantkoʼob u j-meyajoʼob Nabal bey xan u yalakʼ tamanoʼob, baʼaleʼ ka tu kʼáatoʼob ka tsʼaʼabak baʼal u jaantoʼobeʼ, Nabaleʼ «kʼaas úuchik u kʼáat núuktik u tʼaanoʼob» yéetel maʼ tu tsʼáaj mix baʼal tiʼobiʼ. Davideʼ tʼaʼab u kʼiʼikʼel ka tu yuʼubaj baʼax aʼalaʼabtiʼ ka tu chʼaʼtuklaj u kíimsik Nabal bey xan u j-meyajoʼob. Ka tu yojéeltaj Abigail lelaʼ, tu bisaj janal yéetel baʼal u yukʼ David yéetel u j-meyajoʼob, yoʼolal lelaʼ maʼ kíimsaʼab Nabal yéetel u j-meyajoʼobiʼ (1 Sam. 25:8-18). Ka tsʼoʼokeʼ Davideʼ tu yaʼalaj tiʼ Abigail: ‹¡Kiʼitʼantbil Yuumtsil u Diosil Israel tu túuxtech a nuptáanten!› (1 Sam. 25:32). Ka tsʼoʼok u kíimil Nabaleʼ, tsʼoʼok u beel David yéetel Abigail (1 Sam. 25:37-42).

14. 1) ¿Tiʼ baʼax meyajil táakpaj u hijas Salum? 2) Jeʼex u hijas Salumeʼ, ¿baʼax ku beetik yaʼab kiikoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ?

¹⁴ Yaʼab xiiboʼob, koʼoleloʼob yéetel mejen paalal kíim ka xuʼulsaʼab Jerusalén tumen le babilonioʼob tu jaʼabil 607 táanil tiʼ u taal Jesusoʼ. U baʼpakʼiloʼobeʼ jel líiʼsaʼab tu jaʼabil 455, lelaʼ Nehemías nuʼukte. Utiaʼal u jel líiʼsaʼal u baʼpakʼiloʼobeʼ áantajnaj u hijas Salum, juntúul príncipe nuʼuktik táanchumuk u kaajil Jerusalén (Neh. 3:12). Jeʼex k-ilkoʼ letiʼobeʼ yéetel kiʼimak óolal áantajnajoʼob utiaʼal u beetaʼal le meyajaʼ. Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ yaʼab kiikoʼob ku binoʼob áantaj utiaʼal u beetaʼal kúuchiloʼob utiaʼal u adorartaʼal Jéeoba. ¿Máasaʼ jach k-yaabiltmaj le kiikoʼobaʼ?

15. ¿Bix úuchik u kiʼikiʼtʼantaʼal María tumen Dios?

¹⁵ Jéeobaeʼ tu kiʼikiʼtʼantaj yaʼab koʼoleloʼob desde táanil tiʼ le yáax siglooʼ bey xan ka tsʼoʼoki. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ María, juntúul x-chʼúupal maʼ tsʼokaʼan u beel kaʼachiʼ. Letiʼeʼ u yaʼalmaj u tsʼoʼokol u beel yéetel José, baʼaleʼ táanil tiʼ kʼuchul u kʼiinileʼ pʼáat embarazadail yoʼolal kiliʼich muukʼ. ¿Baʼaxten letiʼ yéeyaʼab tumen Dios utiaʼal ka u beetuba u maama Jesús? Maʼ xaaneʼ Dioseʼ tu yileʼ jeʼel u páajtal u líiʼsik juntúul chaambal minaʼan u kʼebaneʼ. Maríaeʼ kʼuch u beetuba u maama le máak maas uts tsʼoʼok u yantal way Luʼumoʼ, ¿máasaʼ lelaʼ junpʼéel baʼal jach jatsʼuts? (Mat. 1:18-25.)

16. ¿Bix u tratartik kaʼach Jesús le koʼoleloʼoboʼ? Aʼal junpʼéel baʼax uchaʼan.

¹⁶ Jesuseʼ tu yeʼesaj u yutsil tiʼ le koʼoleloʼoboʼ. Juntéenjeakileʼ tu yeʼesaj u yutsil tiʼ juntúul koʼolel tsʼoʼok doce jaʼaboʼob joʼopʼok u máan kʼiʼikʼ tiʼ. Le koʼoleloʼ náatsʼ paachil tiʼ Jesuseʼ ka tu péetsʼkʼabtaj u nookʼ. ¿Baʼax tu beetaj Jesús? Tu lugar u kʼeyikeʼ, letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼ yéetel yaabilaj: «Hija, tu yoʼolal a fejeʼ tsʼoʼok a wutstal, xeen yéetel jeetsʼelil, utschajkech tiʼ le yaayaj kʼojaʼanil yaantechoʼ» (Mar. 5:25-34).

17. ¿Baʼax úuch teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33?

¹⁷ Ichil u disipuloʼob Jesuseʼ anchaj jujuntúul koʼoleloʼob tu tsʼáajoʼob baʼax kʼaʼabéet tiʼ Jesús yéetel tiʼ u apostoloʼob (Luc. 8:1-3). Tsʼoʼoleʼ teʼ Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33, 120 máakoʼob tuʼux táakaʼan xan koʼoleloʼobeʼ weʼek kiliʼich muukʼ tu yóokʼoloʼob (xok Baʼaxoʼob 2:1-4). Jéeobaeʼ u yaʼalmiliʼ yaan u yúuchleʼ, tu yaʼalaj: «Bíin in wek in [kiliʼich muukʼ] tu yóokʼol tuláakal wíinikoʼob: a xibil paalaleʼex yéetel a x-chʼupul paalaleʼex bíin [profetizarnakoʼob]. [...] Bey xan tu yóokʼol palitsiloʼob yéetel x-palitsiloʼob bíin in wek in [kiliʼich muukʼ] tiʼ le kʼiinoʼoboʼ» (Joel 2:28, 29). Yéetel le milagroaʼ Jéeobaeʼ tu yeʼeseʼ tsʼoʼok u xuʼulul u kʼamik u kaajil Israel yéetel tsʼoʼok u yéeyik junpʼéel túumben kaaj tuʼux táakaʼan xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob, lelaʼ «u Israel Dios» (Gal. 3:28; 6:15, 16). Ichil le koʼoleloʼob kʼaʼayt le maʼalob péektsil teʼ yáax siglooʼ tiaʼan u cuatro hijas Felipeiʼ (Bax. 21:8, 9).

18, 19. 1) ¿Baʼax jatsʼuts meyajil tsʼoʼok u tsʼáaik Dios tak tiʼ le koʼoleloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax tu yaʼalaj le salmista tu yoʼolal le koʼoleloʼoboʼ?

¹⁸ Óoliʼ tu jaʼabil 1875, u chan múuchʼ xiiboʼob yéetel koʼoleloʼobeʼ taakchaj u yojéeltikoʼob bix le adoración ku kʼamik Diosoʼ. Letiʼob káajs le meyaj táan u beetaʼal tumen le máaxoʼob tsʼoʼokbesik le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «U maʼalob péektsilil le Reinoaʼ yaan u kʼaʼaytaʼal tiʼ tuláakal yóokʼol kaab utiaʼal ka ojéeltaʼak tumen u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼob, ken tsʼoʼokkeʼ letiʼ túun ken taalak u xuul» (Mat. 24:14).

¹⁹ Le u chan múuchʼ j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ tsʼoʼok u yaʼabtaloʼob, bejlaʼeʼ óoliʼ ocho millones j-jaajkunajoʼob tiʼ Jéeoba yaan. Tsʼoʼoleʼ once millones u maasil máakoʼob binoʼob tu Kʼaʼajsajil u kíimil Jesucristo tu jaʼabil 2013. Óoliʼ tuláakal tuʼuxeʼ maas yaʼab koʼoleloʼob binoʼobiʼ. Tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ maas tiʼ junpʼéel millón le máaxoʼob jach u tsʼaamaj u yóol u maas meyajtoʼob Dios, jeʼex le precursoroʼoboʼ. U maas yaʼabileʼ koʼoleloʼob. Jeʼex k-ilkoʼ Dioseʼ tsʼoʼok u tsʼáaik u páajtalil tak tiʼ le koʼoleloʼob u tʼaanoʼob tu kʼaabaʼoʼ. Bey túunoʼ jach táan u béeytal le baʼax tu yaʼalaj le salmistaaʼ: «Yuumtsileʼ tu tsʼáaj junpʼéel tʼaan; yaʼabkach koʼoleloʼobeʼ tu kʼaʼaytajoʼob» (Sal. 68:11).

20. ¿Baʼaxoʼob jeʼel u páajtal k-xakʼaltik ken xooknakoʼoneʼ?

²⁰ Maʼ tu páajtal k-tʼaan tiʼ tuláakal le koʼoleloʼob chúukpaj u yóoloʼob ku chʼaʼchiʼitaʼal teʼ Bibliaoʼ. Baʼaleʼ jeʼel u páajtal k-xokik teʼ Biblia yéetel teʼ jóoʼsaʼaniloʼob le baʼaxoʼob tu beetoʼoboʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ Rut. ¿Máasaʼ jeʼel u yáantkoʼon wa k-tuukul tiʼ le chúukaʼan óolal tu yeʼesoʼ? (Rut 1:16, 17.) Tuukulnakoʼon xan tiʼ Ester, wa k-xokik u libroil Ester yaan teʼ Biblia bey xan le jóoʼsaʼaniloʼob ku tʼaanoʼob tu yoʼolaloʼ, ¿máasaʼ jach jeʼel u muʼukʼaʼankúuntik k-fejeʼ? Maʼalob ka k-táakbes ichil le Áakʼabil Adoración ich Familia u kuxtal le koʼoleloʼob chúukpaj u yóoloʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ kex chéen t-juunaleʼ maʼalob ka k-xok le tsikbaliloʼobaʼ.

21. ¿Bix tsʼoʼok u yeʼesik le kiikoʼob jach chúukaʼan u yóoloʼob tiʼ Jéeobaoʼ?

²¹ Jeʼex túun k-iloʼ Jéeobaeʼ ku kiʼikiʼtʼantik le meyaj ku beetik le kiikoʼoboʼ yéetel ku yáantkoʼob ken u máansoʼob talamiloʼob. Jéeobaeʼ tu yáantaj le kiikoʼob utiaʼal ka chúukpajak u yóoloʼob tu kʼiiniloʼob le naziʼob yéetel le comunismooʼ. Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ muʼyajnajoʼob yéetel yanoʼobeʼ kíimoʼob ikil u beetkoʼob baʼax uts tu tʼaan Dios (Bax. 5:29). Jeʼex úuchjeakileʼ, bejlaʼa xaneʼ le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼob táan u meyajtikoʼob Diosoʼ tsʼoʼok u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen Jéeoba. Letiʼ xaneʼ jeʼex tu beetil yéetel le israelitaʼoboʼ, ku machik u kʼaboʼobeʼ yéetel ku yaʼaliktiʼob: «Maʼ a sajaktal, teen áantikech» (Isa. 41:10-13).

22. ¿Baʼax ken u beet maʼ kun xáantal le máaxoʼob chúukpaj u yóoloʼob tiʼ Diosoʼ?

²² Maʼ kun xáantaleʼ tuláakal le máax chúukpaj u yóol tiʼ Dios, kex xiib wa kex koʼoleleʼ yaan u yáantaj utiaʼal u suʼutul le Luʼum junpʼéel Paraísooʼ yéetel yaan u kaʼanskoʼob tiʼ u millonesil máakoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼob le baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beetoʼoboʼ. Baʼaleʼ mientras táan k-páaʼtik u kʼuchul le kʼiin jeʼeloʼ koʼoneʼex múul meyajtik Dios «yéetel junpʼéeliliʼ tuukul» (Sof. 3:9).